Morgunblaðið - 29.07.1986, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚU 1986
19
vera svona fjarri fóstuijörðinni fyrst
hún er svona mikill íslendingur?
„Jú, ég sakna eins og annars,
en aðallega fjallanna, tæra loftsins
og hreina vatnsins. Þessa þrenns,
sem ég býst við að fólk heima taki
sem sjálfsögðum hlut. Fólksins
sakna ég nú ekki jafn mikið J>ví ég
haft svo mikið samband við Islend-
inga hér.“
Danir gleymnir
Hún ræðir um vináttuna.
„Ég á engar danskar vinkonur
eins og ég átti vinkonur heima.
Nei, ég á kunningjakonur danskar,
en ekki vinkonur. Þær verða mér
aldrei það sama og íslensku konum-
ar. Ég á íslenskar vinkonur sem ég
hef kynnst hér og þarf ekki mörg
ár til. Við íslendingar erum trygg-
ari en Danir. Þú getur kynnst
danskri manneskju mjög fljótt, en
hún gleymir þér eins fljótt aftur.
Danir em líka orðnir öðmvísi en
þeir vom, það er eins og þeir reyni
að halda manni dálítið frá sér.
Maður getur ekki gengið inn til
danskrar kunningjakonu eins og við
gemm heima, bara líta inn snöggv-
ast og fá máske kaffísopa við
eldhúsborðið. Hér verður að bjóða
manni. Það em fjölskyldur hér í
nágrenninu sem ég hef haft mikið
samband við, en það em aðeins
þijár Qölskyldur þar sem mér dett-
ur í hug að koma inn án þess að
vera boðið."
Stundum em íslendingar sakaðir
um að vera allra manna lokaðastir,
en Sesselía telur þá að minnsta
kosti ekki lokaðri en Dani, þó þeir
séu seinteknari. „Jú, Danir segja
meira frá sínum einkamálum og það
finnst mér dálítið leiðinlegt, því
maður kærir sig ekkert um það.
Ég get ósköp vel fellt mig við þá,
en ég vel heldur íslendinga."
Ónot eftir ’44
Sesselíu finnst Danir vita mjög
lítið um íslendinga, þó það sé að
lagast. „Almenningur hér hefur
ekki haft nokkra einustu löngun til
að vita nokkuð um okkur. Við vitum
þó ýmislegt um dönsku þjóðina.
Einu sinni þegar ég var héma fyrst
(hún var bamapía hjá dönsku fólki
14-18 ára) var ég boðin út í sveit.
Svo sitjum við þar og drekkum
kaffi. Þá segir einn af veislugestun-
um: Heyrðu, átti ekki að koma
hingað íslensk stúlka? Jú, segja þá
gestgjafamir, hún situr þama hjá
þér, þú hefur verið að tala við hana.
Já, en hún lítur út alveg eins og
við! - Ég veit ekki hveiju hann
hefiir átt von á, að ég hafi verið
eskimói!
Seinna, þegar ég kom hingað
eftir stríðið, og það kom til tals að
maður væri íslendingur, fékk mað-
ur stundum ónot. Þið stunguð
lýtingi í bakið á okkur með því að
segja skilið við okkur þegar við
áttum verst, vorum hemumin af
Þjóðveijum. Meira að segja Margrét
drottning sagði frá því á blaða-
mannafundi að þetta hafi verið á
óheppilegum tíma.
Ég hef haldið heilmarga fyrir-
lestra og sagt: Þetta er ekki af því
að við höfum neitt á móti Dönum.
Við vildum bara vera fijáls, við er-
um sjálfstæð þjóð, forfeður okkar
fóru burt frá Noregi af því þeir vildu
ekki vera undir konungi. Þetta situr
í okkur ennþá, segi ég. Og munduð
þið vilja konung sem svo að segja
aldrei kæmi í heimsókn? Það liðu
held ég nokkur hundruð ár frá því
við urðum þegnar Dana þangað til
fyrsti konungurinn kom í heimsókn,
það var Kristján níundi og hann
kunni auðvitað ekkert íslensku,
kærði sig ekkert um það. Munduð
þið vilja konung af erlendum stofni,
spyr ég Danina. Nei, en það var
annað, segja þeir. Það er ekkert
annað, segi ég. Af fúsum vilja hefð-
um við aldrei gerst þegnar Dana-
konungs, við vorum þegnar
Hákonar gamla Noregskonungs og
gerðum við hann sáttmála og hann
var þannig að við ætluðum að vera
þegnar hans og vera honum hollir
á meðan hann væri okkur hollur.
Þetta segi ég þeim.
Og svo segi ég: Að við skildum
við ykkur á stríðsárunum var út
af því að þegar Eistland, Lettland
og Litháen fengu frelsi eftir fyrra
stríð og þið fenguð Suður-Jótland
til baka frá 1864 og Finnland átti
ekki að fara undir Svíþjóð, þá fannst
okkur að við gætum líka fengið að
vera fijáls. En þá báðuð þið okkur
um að bíða í 25 ár og því svöruðu
íslensku stjómmálamennimir þann-
ig að þeir gætu vel beðið í 25 ár,
því þeir væru búnir að bíða það
lengi, en útkoman yrði nákvæmlega
sú sama. Þegar við föram svo að
búa okkur undir að vera alveg laus
við ykkur, því það var nú ekki nema
konungurinn sem við áttum sameig-
inlegt, þá vissum við ekki hvemig
stríðið mundi enda, það gátum við
ekki vitað 1942— ’43, og við ætluð-
um ekki að fylgja Dönum undir
Þjóðveija. Nei, er þetta svona, þetta
höfum við aldrei vitað, segja Dan-
imir þá. Nei, segi ég, ykkur hefur
aldrei verið sagt það, en þetta veit
hvert mannsbam á Islandi.
Og þessa ræðu er ég búin að
halda mörgum sinnum,“ segir Sess-
elía og hlær.
Ottast ekki dauðann
Sól er farin að lækka á lofti og
skuggar að lengjast þegar hér er
komið sögu. Samt er áfram hlýtt
og notalegt í Edengarði Sesselíu.
Gamla konan, sem virkar svo ung
í anda, hefur frá mörgu að segja,
en að endingu berst talið að ellinni
og einsemdinni. Hún segist ekkert
hrædd við að vera ein þótt hún sé
hjartveik. Hún hafi sínar öryggis-
ráðstafanir, m.a. sé kona í nágrenn-
inu sem hún geti alltaf haft
samband við ef eitthvað bjáti á.
Hún hafi takkasíma með minni og
eigi ekki í nokkram vandræðum
með að hringja þótt nær blind sé.
„Og ég er ekki hrædd við dauð-
ann, við eigum jú öll að fara þá
leiðina, og ég get ekki hugsað mér
betri dauðadaga en af hjartaslagi.
Ég vil heldur fara þannig en liggja
hjálparlaus á elliheimili og geta
kannski ekki einu sinni talað,“ seg-
ir hún og hlær hjartanlega, en áður
hafði hún skopast að sjálfri sér fyr-
ir að vera málgefin.
„Eftir að ég fékk stóra blóð-
tappann fyrir 20 áram hef ég álitið
hvem dag gjöf sem ég mátti alls
ekki búast við. Ég gleðst yfir hveij-
um degi og reyni að njóta hans sem
best.“
- Og hvemig nýtur hún dagana?
„Það koma margir að heimsækja
mig og svo tala ég við marga í síma.
Ég hlusta líka mikið á útvarp og
bönd. Ég las mikið áður og sakna
þess að geta ekki lesið lengur, því
eitt það besta sem maður getur
gert ef maður getur ekki sofið á
nóttunni er að liggja og lesa. Það
er svo miklu betra en að sitja og
góna út í loftið. En nú tek ég segul-
bandið mitt inn að rúmi.“
Svo læðir gamla konan því út
úr sér að á meðan heimsmeistara-
keppnin í knattspymu stóð yfir
hafi hún fylgst með leikjum fram
á nótt, hlustað á lýsingar sjón-
varpsmanna. Enn eitt áhugasvið
gömlu konunnar, sem er sprækari
en margur sem yngri er.
Þegar ég kveð kemur kisa mjálm-
andi, greinilega að falast eftir
klappi.
Klukkan sem Sesselía smíðaði.