Morgunblaðið - 12.10.1986, Blaðsíða 27

A TCTT/T T
cr^qrOT^O <?r 5TTTOA0T.TMMTTP (TT
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 1986
27
Fréttabréf úr Borgarfirði eystra:
Litið yfir liðið
Leiðir allra ferðamanna liggja i Álfastein.
Borgarfirði eystri.
„Syrtir að í sálum,
sorgblíð titrar innsta þráin,
björkin er nú bliknuð,
blómin eru löngu dáin,
sumarsöngvum lokið,
svifnar lóur út í geiminn
Það er eins og ellin
ætli nú að sigra heiminn.”
Þannig kveður Jóhannes úr Kötl-
um á vetumóttum og svo vildu
fleiri kveðið hafa. En nóg um það.
Að haustnóttum er við hæfi að
líta yfír liðið sumar og sannfær-
umst við þá um, að það var okkur
gott og gjafmiit, að vísu blandið
skuggum og skúrum, en veitti okk-
ur þó margar sólskinsstundir. Við
munum þær nú a.m.k. betur, en
hinar myrkari, þegar upp er gert.
Segja má, að hér hafi aflast vel
í sumar, þótt dregið hafi úr afla-
föngum með haustinu og mun
hlutur sjómanna góður, þegar vertíð
líkur á heimaslóðum. Grasspretta
var góð og hey hirtust óhrakin að
mestu. Eftirlitsmaður og skytta
hreindýra, Páll Sveinsson í Hvann-
stóði, lætur vel af veiðunum. Felldi
hann 61 dýr og fýllti þannig kvót-
ann. Telur hann stofninn hér
svipaðan og undanfarin ár eða ca.
300—500 dýr. í vor vora unnir 10
refir og 25 minkar í Víkum og ná-
grenni Borgarfjarðar.
Um síðustu helgi var farið í
fyrstu fjallgöngur og smalað í
Húsavík og Loðmundarfirði. Til
þessa hefur fé verið slátrað hér
heima, en í haust mun sláturfé flutt
í sláturhúsin á Egilsstöðum og
Reyðarfirði. Frystihúsið héma er í
eign KHB, Egilsstöðum og varð
alitaf að stöðva frystingu fisks í því
í sláturtíðinni. En stjóm KHB taldi
flárhagslega hagkvæmara að flytja
sláturfé til fyrmefndra staða, en
að stöðva fiskvinnslu hér á meðan.
Er ekki að efa að íjárhagslega er
þetta fyrirkomulag hagkvæmara,
enda þótt bændur séu þar ekki á
einu máli, því flutningur flárins
hefur aukinn kostnað í för með sér
fyrir þá og svo missa þeir spón úr
askinum sínum, því áður höfðu þeir
ávallt árvissa atvinnu við að slátra
fé sínu.
í dag var Grannskóli Borgar-
flarðar settur. Tala nemenda 28 og
kennarar 4, auk skólastjórans Ólafs
Amgrímssonar, sem verið hefur hér
undanfarið ár.
í blíðviðrinu í sumar flölgaði hér
mjög ferðamönnum og vora aldrei
fleiri en í sumar. Þótt staðurinn sé
ekki beinlínis í almannaleið og tak-
markað sem hann hefur að bjóða
gestsauga, þá er hér samt margt
sem gleður augað, náttúrafegurð
mikil innan tignarlegs fjallahrings
og hér liggur leiðin til hinna fögra
eyðibyggða, Loðmundaifyarðar og
Húsavíkur. Og hvarvetna hér era
hinar ótölulega fjölbreyttu steina-
tegundir og gerðar að hinum mestu
skrautgripum, þegar Álfasteinn
hefur farið höndum um þær. En
Álfasteinn er eins og flestir vita,
steiniðja, sem vinnur hina fegurstu
og fjölbreyttustu hluti úr íslenskum
.bergtegundum og steinum, aðallega
borgfirskum.
Einn fyrstur manna, sem gerði
sér grein fyrir, hve mikil náma af
fögram, margbreytilegum og fáséð-
um steinum Borgarflörður var, mun
vera sr. Snorri Sæmundsson, sem
sat á Desjarmýri árin 1837—1844
sumar
og lést þar langt um aldur fram. í
gömlu handriti er bréf frá honum,
þar sem hann vekur athygli á þessu
og ályktar, að þar sé efni til vinnslu,
sem úr megi framleiða fegurstu
muni til gleði og hagnaðar. Fer
hann fram á það til yfirvalda, að
þau veiti nokkra ríkisdali til að
kosta mann og tvo hesta, til að
afla þessarra steina, flyija heim og
vinna úr þeim. Sr. Snorri mun hafa
verið gæddur listrænum hæfileik-
um, söngmaður góður og músík-
alskur og ritfær ræðumaður, enda
era af honum komnir listamenn svo
sem Amdís Bjömsdóttir leikkona,
Ingi T. Lárasson tónskáld o.fl.
slíkir.
Sem slíkur fagurkeri hafði hann
næmt auga fyrir fegurð í náttúr-
unni og eflaust meira gefínn fyrir
slíka hluti en búskaparbasl og búk-
sorgir. Mun hann ekkert svar hafa
fengið við þessum tilmælum og
mætt þar takmörkuðum skilningi
enda hafa yfirvöld og sóknarböm
talið annað við hæfí prests, er sat
höfuðból, eins og Desjarmýri þá
var, en að vanrækja búskapinn, og
sinna meira „fánýti" sem ekki varð
látið í askana.
Líða svo tímar. Menn tína sér
steina til augnayndis, en engir era
svo stórhuga sem Desjarmýrar-
klerkur forðum, fyrr en fyrir
nokkram áram, að steiniðjan Álfa-
steinn hf. er stofnuð og hefur vegur
þess fyrirtækis eflst og dafnað og
á vonandi fyrir sér langa framtíð.
Hér í Bakkagerðiskirkju er líka
altaristaflan fræga eftir Kjarval,
sem er iandskunn og flestir ferða-
menn spyija fyrst um og viija helst
sjá.
Um og eftir síðustu aldamót var
hér i Borgarfirði kaupmaður, Þor-
steinn Jónsson að nafni, oftast
nefndur Þorsteinn borgari. Og kem-
ur hann óhjákvæmilega í huga,
þegar rætt er um altaristöflu í
Bakkagerðiskirkju.
í fundargerð sóknamefndar
Bakkagerðiskirkju frá þessum
áram, er getið um það, að sam-
þykkt hafi verið að láta fyrmefndan
Þorstein borgara fá altaristöflu
kirkjunnar gegn því að hann „skaffi
aðra sæmilega". Og var svo gert,
en þessi „sæmilega" tafla er enn
ekki komin. Um töflu þá er lítið
vitað nema það, að hún var stór,
máluð af dönskum málara og sýndi
vitringana frá Austurlöndum færa
baminu í jötunni gjafir sínar. Er
þett furðuleg framkoma sóknar-
nefndar og naumast heimil.
Líða svo tímar til ársins 1915
að nokkrar konur fá Kjarval til að
mála altaristöflu í kirkjuna, sem
hann og gerði, þeim og kirkjunni
að kostnaðarlausu. Var það fjall-
ræðan og duldist mönnum naumast,
að fjöllin í baksýn bára greinilegt
svipmót DyrQallanna. Þegar þáver-
andi biskup, dr. Jón Helgason,
vísiteraði Bakkagerðissókn og leit
töfluna, fann hann henni margt til
foráttu, þar á meðal það, að lista-
maðurinn skyldi taka Dyrijöllin til
hliðsjónar og er mælt að hann hafi
sagt sem svo: — Allsstaðar klessir
hann þessum Dyrflöllum. Mun bisk-
up aldrei hafa tekið töfluna í sátt,
en engu að síður hélt hún velli á
sínum stað í kirkjukómum.
Árið 1968 vísiterar svo þáverandi
biskup, hr. Sigurbjöm Einarsson,
Bakkagerðiskirkju og er ekki sam-
mála forvera sínum í biskupsstól,
viðvíkjandi altaristöfluna. Dómur
hans er aðeins eitt orð: „gersemi".
Og þess álits hefur altaristaflan í
Bakkagerðiskirkju notið allra þeirra
sem litið hafa hana augum.
Flest er tilviljunum háð. Hefði
kaupmaðurinn Þorsteinn, nefndur
borgari, ekki bragðist því heiti sínu,
að láta kirkjuna fá „aðra töflu,
sæmilega" þá ættum við nú ekki
þá gersemi, sem prýðir kór Bakka-
gerðiskirkju og hrífur hvem þann
er þangað kemur.
Fyrir það ber að þakka.
Sverrir
reikningur
Til eigenda Alreiknings
Við vissum að þörfin væri mM fyrir
Alreikning en okkur hafði ekki
dreymt um jafn góðar viðtökur.
Alreikningur hefur svo sannarlega
slegið í gegn - svo rækilega að við
höfum ekki undan að sérvinna
tékkheftiogveski.
Við biðjum því nýja Alreikningshafa
um dálitla biðlund pakkinn verður
sendur jafnskjótt og hann verður
tilbúinn.
Iðnaðarbankinn