Morgunblaðið - 18.10.1986, Page 18

Morgunblaðið - 18.10.1986, Page 18
18 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. OKTÓBER 1986 íslenzk grafík ’86 Myndlist Bragi Ásgeirsson Frá því félagið íslenzk graflk var endurreist fyrir 17 árum hefur mik- ið vatn runnið til sjávar. Meðlimimir, sem voru örfáir í fyrstu og flestir nýkomnir frá námi erlendis eftir undirbúningsnám við MHÍ, eru nú komnir á fímmta tug- inn og fylla hann fyrr en varir með áframhaldandi þróun. Félagssýn- ingin, sem í fyrstu var haldin í Unuhúsi við Veghúsastíg, en síðan jafnan í Norræna húsinu, hefur nú sprengt utan af sér þá ágætu sýn- ingarsali. Á fyrstu sýningu félags- ins í vestursal Kjarvalsstaða, sem nú stendur yfír, er jafnvel full- þröngt á þingi, og þó eru ekki allir meðlimimir mættir til leiks og sum- ir jafnvel einungis með eina eða tvær myndir. Er lítið verkstæði var sett upp í MHÍ haustið 1956, hófst fyrst reglubundin kennsla í dúkskurði, tréristu og steinþrykki hér á landi. Verkstæðið var svo stækkað árið 1962 og var áhugi nemenda á þess- ari listgrein jafnan mikill — en það var fyrst nær áratug seinna, að grafík var gerð að sérgrein við nám, en þá hafði málmþrykkverkstæði bæst við skólann og stuttu síðar var einnig farið að kenna sáldþrykk reglubundið. Möguleikar til náms í grafík hafa þannig aukist jafnt og þétt á þess- um tíma og árlega útskrifar deildin þó nokkra grafíklistamenn. Á síðasta ári var svo innréttað mjög fuiikomið verkstæði, þannig að að- staðan er orðin eins og best verður á kosið erlendis, nema hvað verk- stæðið er fátækara af hinum ýmsu þrykkpressum en sambærileg verk- stæði ytra. Þegar ég í upphafí hóf fyrstur manna að kenna grafík reglubundið hérlendis, var það von mín og stefna eins og einnig hjá meðlimum eldra félagsins, að sett yrði upp grafískt verkstæði, sem yrði opið öllum fé- lagsmönnum, sem gætu komið og farið að vild. Þetta tókst ekki vegna veikinda ýmissa stjómarmeðlima og fráfalls Jóns Þorleifssonar list- málara, sem hafði gengið að því af miklum dugnaði að fá hingað til lands steinþrykkpressu ásamt tölu- verðu magni af kalksteini. Þróunin varð sú, að þetta allt var lánað MHÍ með framgang listgrein- arinnar í huga og er virkjað enn þann dag í dag. Því miður hefur þróunin ekki orðið sem skyldi í sambandi við hin upprunalegu markmið um sameig- inlegt verkstæði, en hins vegar hafa margir af meðlimum félagsins fest sér rándýrar málmþrykkpressur og vinna þeir hver í sínu homi og tækni hvers og eins virðist vera hemaðar- leyndarmál hans. En nú ér það svo, að ekkert einkaverkstæði getur nokkum tíma komið í stað stærra, fullkomnara og opins verkstæðis, þar sem hver og einn miðlar öðmm af reynslu sinni og fær fagmaður hefur umsjón með tækjum ásamt því að aðstoða einstaka við þrykkingu verka sinna. Við það opnast og tækifæri til að fá hingað til lands atvinnuþrykkjara í faginu til að aðstoða listamenn við þá hlið málsins og miðla þeim af þekkingu sinni — ekki í einn mánuð heldur í heilt ár. Þá er andrúmið í slíkum verk- stæðum oft mjög uppörvandi og fleiri hugmyndir fæðast en á vinnu- stofum á einkaheimilum. Ég hef alveg frá upphafí rekið áróður fyrir þessu, en með litlum árangri enn sem komið er — eigin- hagsmunahyggjan er hér of mikil, og menn vilja upp til hópa liggja á þekkingu sinni í stað þess að út- breiða hana. Þessi formáli er til kominn vegna þess, að mér þykir sýningin á Kjar- valsstöðum einmitt marka nokkur tímamót og staðfesta meir en nokkru sinni fyrr þörfina á slíku verkstæði. Hér skortir ekki lengur peninga, heldur einungis viljann og skipulagið. En að öðru leyti er grafíkfélagið Á hól (Sigrún Eldjárn) Fjöll (hluti úr myndverkinu, Edda Jónsdóttir) rekið af meiri mjmdarskap og dugn- aði en nokkurt annað myndlistarfé- lag á íslandi um þessar mundir og hefur svo verið f raun öll þau 17 ár, sem það hefur starfað. Gefnar hafa verið út veglegar sýningarskrár með kynningu á meðlimum svo og hinum margvís- legustu tækniatriðum auk þess sem félagið hefur staðið fyrir norrænum grafíksýningum með miklum mynd- arbrag. Er ekki að efa, að listasagan væri önnur og heilbrigðari ef t.d. FÍM hefði að jafnaði staðið jafn- myndarlega að haustsýningum sínum sem og öllum öðrum fram- kvæmdum í tímans rás. Væri þá til heil bók og það viðamikill doðr- antur með ómetanlegum heimildum um framkvæmdir félagsins á þeirri hálfu öld, sem það mun hafa starf- að, og væri þá með öllu útilokað fyrir ófróða og óprúttna fræðinga að falsa listasöguna eftir vild og þörf... Sýning Grafíkfélagsins í ár er í senn fjölþætt og vel að henni stað- ið, en þó hefði verið æskilegt að grisja hana svolítið, til að heildar- myndin yrði sterkari. Hinir eldri og reyndari halda áfram að rækta sinn garð, sem er hárrétt stefna að mínum dómi, en hinir yngri fitja upp á ýmsum nýj- ungum og gera margvíslegar til- raunir, svo sem maður þekkir frá hinum stóru grafík-tvíæringum úti í heimi. Tæknitilraunir hafa tröllriðið grafíktvíæringunum á undanföm- um áratugum og í þeim mæli, að ýmsir mætir listamenn hafa farið að tala um úrkynjun grafíklistarinn- ar, svo sem átti sér stað fyrir MÁLARI BLÍÐUNNAR Hinn sjötta júní sl. var liðin öld frá fæðingu Eyjólfs J. Eyfells, list- málara. í því tilefni hafa ættingjar og vinir safnað saman liðlega hundrað myndum og efnt til yfírlitssýningar í Kjarvalssal Kjarvalsstaða. Eyjólfur var þekktur og vel metinn borgari, sem skar sig úr fjöldanum fyrir yfirlætisleysi og einhvem dulrænan kraft, sem fylgdi honum, er varð manni minnisstæður. Átti það til að horfa rannsakandi augum á fólk á föm- um vegi og pírði þá eilítið augun- um, líkt og hann væri að meta og vega viðkomandi og ám hans. En í annan stað var hann lágur vexti, grannholda og ekki mikill fyrir mann að sjá, en ótrúlega unglegur og kvikur f fasi fram á elliár. Minnist ég merkilegs viðtals við hann hér í blaðinu, sem mig minnir að hafí að hluta til verið tekið á Reykjanesi, mynd af listamannin- um sem fylgdi þeirri grein varð mér svo hugstæð einhverra hluta vegna, að ég klippti greinina út úr blaðinu og á hana vafalítið ein- hvers staðar í fómm mínum. — Réttu nafni hét listamaður- inn einfaldlega Eyjólfur Jónsson, en tók síðar upp nafnið Eyfells í samræmi við uppmna sinn. hann var fæddur að Seljalandsseli í V-Eyj afj al 1 ahrepp i, sonur hjón- anna Guðríðar Eyjólfsdóttur og Jóns Sigurðssonar bónda þar. Eyj- ólfur nam þrjá vetur teikningu hjá Stefáni Eiríkssyni tréskurðar- meistara, en hélt síðan til Dresden í Þýskalandi, þar sem hann nam málaralist í eitt ár. Bjó alla sína tíð í Reykjavík, eftir að hann kom heim, og lengst- um neðst á Skólavörðustígnum, þar sem eiginkona hans hafði vel- þekkta hannyrðaverzlun í þjóðleg- um anda. Skólaganga Eyjólfs í listmálun telst því mjög stutt, en hann mun hafa notað tfmann vel, svo sem skólaverk hans á sýningunni er til vitnis um. Eftirmynd (Kópía nr. 92 á sýningarskrá), sem er mjög vel gerð af byijanda í listaskóla og með best máluðu myndum á sýningunni, gefur og til kynna ágæta hæfíleika en einnig, að hann hafí sennilega verið í undirbún- ingsdeild listaskólans svo sem algengt var um fyrsta árið. Önnur eftirmynd á sýningunni, „Súlka“ (89), sýnir og, að Eyjólfur hefði verið til alls vís, hefði hann haldið áfram námi. Nefna má og einnig hinar tvær myndir af Gaulveijarbæ, er hann málar 1908, sem eru hrífandi ein- faldar og látlausar í útfærslu og bera vott um góða listræna gáfu hins þá 22 ára unga manns. Það er sammerkt með myndum Eyjólfs, að hann er dýrkandi feg- urðarinnar og hins rómantfska landslags lífíð í gegn og það er líklegt, að hér sé um áhrif frá ver- unni í Dresden að ræða og rómantísku stefnunni þýsku, — málurum líkt og Caspar David Friedrich f. 5.9. 1774 d. 7.5. 1840 og ennfremur snemmbarrokkmál- aranum Adam Elsheimer f. 18.3. 1578, d. ii. 12. 1610, sem var einn af frumkvöðlum hins upphafna fagra og stemmningaríka lands- lags. Báðir þessir málarar voru dýrkendur blíðra og dularfullra stemmninga í náttúrunni og slíku bregður einmitt fyrir í ýmsum bestu myndum Eyjólfs J. Eyfells eins og í myndunum „Öræfajökull" (29), er leiðir hugann að Adam Elsheimer, og „úr Þórsmörk" (38), er minnir svolítið á Caspar David Friedrich. Báðar þessar myndir hafa nokkra sérstöðu á sýning- unni, einkum hin síðamefnda, en það skal tekið fram, að hér koma

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.