Morgunblaðið - 13.01.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 1987
POTT-
ÞETTAR
PERUR
AGOÐU
VERÐI
Allar RING bílaperur
bera merkið (f)
sem þýðir að þær
uppfylla ýtrustu
gæðakröfur E.B.E.
RING bílaperurnar
fást á bensínstöðvum
Skeljungs
„Sala“ Borgarspítal-
ans markar tímamót
eftir Sturlu Böðvarsson
Mikill gauragangur hefur orðið
vegna yfirtöku ríkisins á Borg-
arspítalanum. Þar hefur mest borið
á læknum sem greinilega óttast um
sinn hag. Viðbrögð lækna hafa ekki
öll borið dómgreind þeirra það vitni
sem vænta mátti, hvað þá glatt
skattborgara þessa lands. Sveitar-
stjómarmenn hljóta hins vegar að
fagna einarðri framgöngu borgar-
stjóra í þessu máli. Ekki mun ég
blanda mér í deilur Reykvíkinga í
þessu máli heldur líta til þess frá
sjónarhóli sveitarstjómarmanns af
landsbyggðinni, sem þekkir vel þá
þrautargöngu sem árlega er gengin
til fjárveitingavaldsins af sveitar-
stjómarmönnum í þeim tilgangi að
fá Alþingi til þess að standa við
lögboðin verkefni eða til þess að
standa í skilum vegna margra ára
skulda við sveitarfélögin.
Það er alþekkt að mörg verkefni
á sviði opinberrar þjónustu eru sam-
eiginleg verkefni ríkis og sveitarfé-
laga. Með lögum er ríkinu í
samvinnu við sveitarfélögin gert að
veita þjónustu sem tiltekin er í sér-
stökum lögum. Má þar nefna
skólamál, heilbrigðismál, hafnar-
gerð og dagvistun bama svo það
helsta sé nefnt.
Samfara auknum verkefnum hef-
ur það gerst að ríkisstjórnir hafa
gengið á lagið með aðstoð Alþingis
og notfært sér veika stöðu sveitar-
félaganna til að veijast í glímunni
við ríkisvaldið. Hefur verið ýtt yfir
á sveitarfélögin óeðlilega stórum
hluta verkefna, með því að skerða
framlög úr ríkissjóði til fram-
kvæmda sem ólokið er við. Hefur
sú regla verið látin viðgangast að
gera sem flestum einhver skil frem-
ur en að ljúka við þau verkefni, sem
í gangi em. Þessi stefna hefur kom-
ið harðast niður á landsbyggðinni
svo sem sjá má af svari fjármálaráð-
herra við fyrirspum á Alþingi um
skuldir ríkis við sveitarfélögin
vegna sameiginlegra verkefna. Þar
kemur fram að skuldir ríkis vegna
skólamannvirkja skiptast svo sem
hér segir:
Reylqavík 11%
Reykjanes 22%
Aðrir landshlutar 67%
Þessi skipting er mjög athyglis-
verð m.a. í ljósi búsetuþróunar og
ætti að geta orðið einhveijum um-
hugsunarefni ekki síst þeim, sem
núna hafa lagst gegn yfirtöku ríkis-
ins á Borgarspítalanum af ótta við
að ríkið muni ekki geta staðið við
sinn hlut í uppbyggingu, sem borg-
in hefur að mestu staðið fyrir til
þessa. En hvaðan mun ríkissjóður
taka til þess fjármagn? Þeirri spum-
ingu verður ekki svarað hér.
Með fyrirheiti um yfírtöku ríkis
á Borgarspítalanum hefur fjármálá-
ráðherra tekið af skarið og viður-
kennt að ekki verður lengur gengið
á hlut sveitarfélaganna og að ríkis-
valdið verður að bera jafna ábyrgð
á við sveitarfélögin gagnvart þeim
verkefnum, sem þessir aðilar standa
saman að. Jafnframt er ljóst að
borgarstjóri hefur rutt braut til
breytinga í samskiptum ríkis og
sveitarfélaga. Braut sem virðist af
hans hálfu vörðuð þeirri hugsun að
samskipti ríkis og sveitarfélaga
eiga að fara fram á jafnréttisgrund-
velli. Þess er að vænta að önnur
sveitarfélög njóti þessa í samskipt-
um sínum við ríkið, en ekki einungis
borgin.
A það hefur verið bent margsinn-
is að staða sveitarfélaganna er
alltof veik gagnvart ríkisvaldinu.
Sú stðareynd hefur m.a. leitt til
þess að rætt hefur verið um þriðja
stjómsýslustigið til þess að dreifa
valdi í þjóðfélaginu og því fjár-
magni sem til skipta er.
Hvað sem um það má segja er
ljóst, að stáða sveitarfélaganna er
um of veik nema þá höfuðborgar-
innar, sem nýtur í flestu sérstöðu.
En hvað veldur þessari veiku stöðu
sveitarfélaganna?
— Er það smæð sveitarfélag-
anna og ótraustur efnahagur?
— Er það slök staða Sambands
íslenskra sveitarfélaga gagnvart
ríkisvaldinu?
— Er sambandið nær því að vera
deild í félagsmálaráðuneytinu en
öflugur málsvari sveitarfélaganna í
landinu sem ekki er gengið framhjá?
— Er það skortur á skilningi al-
Sturla Böðvarsson
þingismanna og ráðherra á mikil-
vægu hlutverki sveitarfélaganna
sem hluta framkvæmdavaldsins eða
meðvitaður ótti þeirra við að missa
vald frá ríkinu?
— Er það of mikil sérstaða höf-
uðborgarinnar sem í raun virkar
sem ríki í ríkinu og fer sínu fram,
stundum á kostnað minni sveitarfé-
laga, þrátt fyrir yfírburða efna-
hagslega stöðu?
Hér eru einungis settar fram til-
gátur, ekki fullyrðingar, til
umhugsunar fyrir þá sem málið
varðar. Borgarspítalamálið hefur
hrundið af stað gagnlegri umræðu,
ekki einungis um rekstur og eignar-
aðild að sjúkrahúsum heldur einnig
um grundvallaratriði svo sem stöðu
ríkis annars vegar og sveitarfélaga
hins vegar sem handhafa fram-
kvæmdavaldsins í landinu.
Höfundur er sveitarstjóri íStykk■
ishólmi.
Guðný Guðmundsdóttir
Philip Jenkins
________Tónlist
Egill Friðleifsson
Austurbæjarbíó 10.1. 1987.
Flytjendur: Guðný Guðmunds-
dóttir, fiðla, Philip Jenkins,
píanó.
Efnisskrá: Sónötur eftir L.v.
Beethoven, Jón Nordal, E. Elgar
og sónötuþáttur eftir J. Brahms.
Tónlistarfélagið efndi til sinna
fyrstu tónleika á nýbyijuðu ári í
Austurbæjarbíói sl. laugardag. Til
leiks voru mættir tveir valinkunnir
listamenn, þau Guðný Guðmunds-
dóttir, fíðluleikari, og Philips
Jenkins, píanóleikari, og fluttu okk-
ur nokkrar sónötur. Það kom ekki
á óvart hve samleikur þeirra var
SPECK
Lensi-, slor-, skolp-,
sjó-, vatns- og
holræsa-dælur.
Útvegum einnig dælu-
sett með raf-, Bensín-
og Diesel vélum.
SöyiföaygjiyKr
«J@)in)©@©ira <& ©fo)
Vesturgötu 16,
sími 13280
góður. Þau hafa unnið saman í rúm-
an áratug og leikið m.a. allar
sónötur Beethovens ef ég man rétt.
Bæði eiga þau farsælan feril að
baki. Guðný hefur lengi staðið f
fylkingarbijósti íslenskra fíðlara og
gegnt starfí konsertmeistara Sin-
fóníuhljómsveitarinnar frá árinu
1974, auk þess að koma margoft
fram sem einleikari og í kammer-
músíkhópum. Philip Jenkins var
búsettur á Akureyri um tíma, þar
sem hann m.a. stjómaði karlakór,
en starfar nú sem prófessor í píanó-
leik við Royal Academy of Music í
London. Þau Guðný og Philip hófu
tónleikana með því að leika sónötu
op. 30 nr. 1 eftir Beethoven. Þessi
sónata heyrist ekki oft fremur en
sumar aðrar af fyrstu sónötum
hans, enda stenst hún tæpast sam-
anburð við sumar þær síðari hvað
varðar innihald og áhrifamátt, þó
hún beri ótvírætt einkenni höfundar
síns. Yfír verkinu hvílir birta og
fegurð. Þau léku fyrsta þáttinn
heldur varfæmislega að mínu mati,
þó leikurinn væri vandaður vantaði
snerpuna. Annar þátturinn var vel
mótaður og mjög músíkalskt leik-
inn, þar sem öll aðalatriðin komu
skýrt fram. Og tilbrigðakaflinn
rann léttleikandi áfram. Philip
Jenkins er vandvirkur píanisti, en
e.t.v. full hógvær á köflum. Þau
léku sónötu Jóns Nordal ágætavel,
einkum viðamikinn annan þáttinn,
sem í raun er tímamótaverk í
íslenskri tónsköpun, því þar er tólf-
tónaskalinn notaður í fyrsta sinn
hérlendis, þó úrvinnslan sé nær
hefðbundnum hætti. Eftir hlé
heyrðum við hressilegan Scherzo-
kafla eftir Brahms, en þau enduðu
tónleikana með dálítið einkennilegri
sónötu eftir E. Elgar sem stundum
minnti nokkuð á Brahms, en stund-
um á eitthvað allt annað — forvitni-
legt verk eigi að síður. Tónleikamir
voru vel sóttir og listamönnunum
ágætlega tekið.
SKÓÚTSALAN HAFIN
JOSS ^
LAUGAVEGI 101 SÍMI 17419