Morgunblaðið - 12.02.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1987
þyrna og kaktusa
Ég sat í skugga akasíutrésins og
virti gömlu konuna fyrir mér, sem
lá við hliðina á stóra pollinum, er
myndast hafði í rigningunni fyrr
um daginn. Hún batt stóru grasker-
in, sem hún var nýbúin að fylla
með vatni úr pollinum, á bakið og
reyndi að staulast á fætur með
þunga byrðina. Að lokum tókst það
og hún reikaði á brott áleiðis heim.
Ef til vill átti hún klukkustundar
gang fyrir höndum. Í sama bili
komu nokkrar geitur hlaupandi,
greinilega mjög þyrstar, og skelltu
sér á hnén til þess að teiga í sig
dýrmætan lífsvökvann. Kýr röngl-
uðu einnig þangað sömu erinda-
gjörða.
Þama varð ég vitni að því, að
bæði menn og dýr lögðu sér til
munns vatnið úr sama pollinum,
vegna þess að það stytti gönguna
til vatnsbólsins, sem var hola í upp-
þomuðum árfarvegi langt í burtu.
Þurrt land
Landið er mjög þurrt og algeng-
asti gróðurinn er þymitré og
kaktusar. Chapkobegh er e.k.
hreppur í Pókothéraði í N-V-Kenýu.
Fólkið hefur lifað hirðingjalífi frá
alda öðli, en hefur nú tekið sér fasta
búsetu. Það byggir afkomu sína
ennþá mest á dýmnum sínum. Gei-
tumar þrífast vel, enda eru þær
duglegar að bjarga sér. Það er al-
gengt að sjá þær standa á afturfót-
unum og borða laufblöð tijánna upp
yfir sig.
Aðalfæða þessa fólks er eins og
annarra landsmanna, úgalí eða
maískaka. Flestir reyna að rækta
maís, en yfirleitt eyðileggst upp-
skeran vegna þess, hve regntíminn
er stuttur og að sáð er maís, sem
verður ekki fullvaxinn fyrr en eftir
6 mánuði. Enginn virðist hafa látið
sér detta í hug að kenna fólkinu
að rækta aðrar nytjajurtir, sem
þrífast í þessu loftslagi, t.d. maís,
sem verður fullsprottinn eftir þijá
mánuði, bómull o.s.frv.
Fólkið lifir aðallega á því að selja
geitur og kýr og kaupir síðan kom
fyrir andvirðið.
„Frumstætt“ fólk
Margir myndu kalla fólkið í
Chepkobegh frumstætt. Meira að
segja mörgum af þeirra eigin þjóð-
flokki finnst það. Enn ganga margir
þar í skinnklæðum, þótt þau séu á
undanhaldi vegna banns ríkisstjóm-
arinnar. Framfarir nútímans eiga
erfitt uppdráttar, sérstaklega skóla-
ganga. Það er enginn öfundsverður
af því að vera kennari í hreppnum,
því að þeir þurfa að beijast við
mikið skilningsleysi foreldra, sem
finnst mörgum, að bömin sín fari
í hundana, þegar þau fara í skóla.
Til eru dæmi um feður, sem telja
ekki skólabömin með, þegar þeir
tala um bömin sín.
„Hvað græði ég svo sem á því
að senda bömin mín í skóla? Hver
á þá að passa dýrin?“ varð einum
föðumum á að spyija. „Hver á þá
að hjálpa til við að ná í vatn og
eldivið og passa bömin, þegar móð-
irin er að heiman að ná í vatn eða
brynna kúnum? Og þótt bömunum
takist að læra að lesa og reikna,
hvaða máli skiptir það? Feðumir
hafa komist af án þessa hégóma
hingað til, hvers vegna skyldum við
ekki geta það líka?“ Svona dynja
spumingar foreldranna á kennurum
og talsmönnum yfirvalda. Þeir
reyna að sannfæra þá um, að bók-
viska bamanna geti gert þeim kleift
að fá vellaunaðar stöður síðar meir,
þannig að þau geti hjálpað foreldr-
unum fjárhagslega og jafnvel gert
þá ríka. En margir eru mjög vantrú-
aðir.
Engin varanleg heilsugæsla er á
þessum slóðum. Næsta sjúkraskýli
er í 25—30 km fjarlægð og menn
fara ekki að ganga þangað, fyrr
en þeir em mjög langt leiddir. Nú
orðið kemur hjúkrunarfólk einu
sinni á tveggja vikna fresti.
Vegna fáfræði, vatnsleysis og
skorts á heilsugæslu er meðalaldur
fólks lágur og bamadauði allt að
50%, þ.e. að helmingur þeirra bama
sem fæðast nær aldrei tveggja ára
aldri. Þetta er hörmuleg staðreynd
á tímum tækni og háþróunar í
læknavísindum og lyfjafræði. En
nú virðist eitthvað vera að rofa til
fyrir þessu fólki, því að bráðlega
verður hafist handa við að byggja
lítið sjúkraskýli.
Veruleiki heiðninnar
Lífsbaráttan er hörð í þessu landi
þyma og kaktusa og hún setur
mark sitt á skapferli fólksins, sem
er hart af sér og æðrulaust í mót-
læti. Flestir em heiðingjar og trúa
ekki á líf eftir dauðann. Mannslíf
er miklu minna metið en á meðal
kristinna manna. Af öllum þeim
svæðum, sem við rekum kristniboð,
er. ekkert eins erfitt og hart og
þetta.
Margir halda, að heiðingjamir
lifí í sæluástandi vegna þess að
þeir em svo „ósnortnir" og „óspillt-
ir“. Fátt er fráleitara og meiri lygi!
Þegar maður kynnist heiðni í návígi,
skilur maður betur, hve margt í
hugsanagangi Islendinga kemur úr
kristindómnum og hve mikill §ár-
sjóður hann er. Er það t.d. sjálfsagt,
að náungi okkar komi okkur eitt-
hvað við? Hvers vegna ber mér að
hjálpa honum í neyð? Hver segir,
að það sé rétt? Má hann ekki deyja
úr hungri eða sjúkdómum án þess
að mér komi það nokkuð við? Marg-
ur heiðinginn myndi svara þessum
spumingum játandi, ekki síst ef
náunginn er óskyldur honum.
Ymsir siðir viðgangast hér enn-
þá, sem hafa verið aflagðir annars
staðar í Pókot-héraði. Ef heimilis-
faðir deyr, er venjan, að hann sé
greftraður í bóli kúnna. Annað
heimilisfólk er graflagt þar líka eða
á öðrum viðeigandi stöðum á jörð-
inni. í Chepkobegh viðgengst það
ennþá, að lík bama og unglinga séu
skilin eftir úti í skógi, villidýrum
að bráð.
Ung og myndarleg kona varð
fyrir því óláni að vera bitin af slöngu
fyrir nokkrum mánuðum, svo að
taka varð af henni annan fótinn
fyrir ofan hnéð. Maðurinn hennar
rak hana þá frá sér ásamt litla
baminu þeirra, því að hún gat ekki
lengur nýst til vinnu á sama hátt
og áður.
Ljósm.: Valdís Magnúsdóttir
Skírn. Nýtt líf, ný framtíð. Ljós af Ijósastiku íslensku kirkjunnar
hefur borist til Afríku. Greinarhöfundur skírir barn í Pókothéraði.
• ’ #r;.<
5
Ljósm./Kjartan Jónsson
Bóndabær í Pókothéraði séður úr lofti. Fólkið býr enn í moldar-
kofum með stráþökum.
Ef til vill fínnst einhveijum þetta
vera mikið miskunnarleysi og bera
vott um ástleysi á hæsta stigi. —
Hvers vegna? Hvaðan kemur sá
vísdómur?
Þymar. Þeir eru einkennandi fyrir Chepkobegh. f þurru loftslagi
þar er hörð og harka heiðninnar mikil.
Ljósm.: Kjartan Jónsson
þrífast þyrnitrén best. Lífsbaráttan
Liósr.i.: Kjartan Jönsson
Kirkjan í Chepkobegh. Leiðtogar framtíðarinnar standa fyrir framan hana. Prédikarinn þar, Samuel,
situr á hækjum.
Eins o g vatn
í þurru landi
Nú eru liðin sex ár síðan kristni-
boðsstarf var hafíð á þessum
slóðum. Það var ekki beysin byijun.
Kristniboðinn fór á markaðinn og
reyndi að halda útisamkomu innan
um jarm, baul, hænsnagarg og rifr-
ildi um verð auk háreysti ölvaðra
markaðsgesta. Það er ekki undar-
legt þótt hann hafí spurt sjálfan
sig, hvort þetta gagnaði nokkuð.
En sumt sæðið féll í góða jörð, og
eftir eitt og hálft ár var hægt að
stofna söfnuð. Nú er búið að reisa
kirkju og safnaðarmeðlimir eru
tæplega 60 talsins.
Það eru ekki allir, sem öðlast
jafndjúpan skilning á kristindómn-
um í Chepkobegh frekar en á
íslandi, en það er stórkostlegt að
verða vitni að því, hvemig þessi
gamli boðskapur gjörbreytir lífí
fólks, atferli þess og allri afstöðu
til lífsins og náungans.
Margar konur hafa sagt frá því,
að þær hafi verið mjög drykkfelldar
áður fyrr og ekki haft neinn áhuga
á að hugsa um heimili sín. Þær létu
bömin algjörlega umhirðulaus, en
þegar þessi nýi boðskapur kom til
þeirra, varð allt nýtt og þær fengu
löngun til að hugsa vel um þau og
heimilin.
Davíð konungur segir á einum
stað: „Eins og hindin, sem þráir
vatnslindir, þráir sál mín þig, ó
Guð.“ Þetta er bæn allra manna
meðvituð eða ómeðvituð. Þetta er
hróp sálar mannsins í leit að ham-
ingju og lífsfyllingu. — I þurru landi
þymitijáa og kaktusa kemur krist-
indómurinn eins og vatn, sem mýkir
upp hörku og miskunnarleysi og
breytir því í kærleika og lífsgleði.
Hann kemur sem svaladrykkur fyr-
ir sálina. Margir leita að svölun,
þar sem hana er ekki að fínna.
Dýrmætur arfur
Gemm við íslendingar okkur
grein fyrir því, hversu dýrmætan
arf við höfum fengið í kristindómn-
um? Gemm við okkur far um að
færa hann í hendur upprennandi
kynslóðar, eða gefum við bömunum
okkar steina fyrir brauð?
Höfundur er kristniboði i Kenýu
oghefur um lengri tíma sent
Morgunblaðinu pistla um land og
þjM.
Chepkobegh, land
Sr. Kjartan Jónsson skrifar frá Kenýu