Morgunblaðið - 12.02.1987, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1987
Minning:
00
Orn Guðmundsson
framkvæmdastjóri
Fæddur 29. nóvember 1921
Dáinn 3. febrúar 1987
Með vini mínum Emi Guðmunds-
syni er horfínn einn mikilhæfasti
starfsmaður Kassagerðar Reykja-
víkur. Öm helgaði Kassagerðinni
síðustu fímm ár starfsævi sinnar.
Það var mikill fengur að fá hann
til starfa sem fjármálastjóra fyrir-
tækisins. Með gáfum sínum,
menntun og mannkostum hafði
hann hlotið óvenjumikla fæmi og
reynslu, sem Kassagerðin fékk nú
að njóta. Þegar hann kom til starfa,
hafði fyrirtækið orðið fyrir áföllum
vegna utanaðkomandi aðstæðna.
Öm tók skjótt til hendi. Hann hreif
samstarfsmenn sína þegar til sam-
eiginlegs átaks til að ráða fram úr
vandanum. Honum tókst á skömm-
um tíma að endurbæta öll vinnu-
brögð við fjármálastjóm, svo að til
fyrirmyndar varð. Til þess að ná
sem bestum tökum á verkefnum
sínum lagði hann sig allan og
óskiptan fram um að tileinka sér
þær nýjungar á sviði tölvutækni,
sem vörðuðu rekstur fyrirtækja.
Vandvirkni hans og samviskusemi
var einstök.
Með fordæmi sínu, visku og alúð
í samskiptum við alla starfsmenn
hlutu áhrif Arnar að ná langt út
fyrir starfssvið hans. Hann stillti
ávallt til friðar og hvatti starfsmenn
til dáða. Fjölmargir starfsmenn fyr-
irtækisins eignuðust vin í Emi, sem
þeir nú sakna sárt.
Nú, þegar ég kveð vin minn, Örn
Guðmundsson, vil ég þakka honum
allar ógleymanlegu samverustund-
irnar sem við áttum saman, innan
vinnustaðar sem utan. Ástvinum
hans sendi ég mínar dýpstu samúð-
arkveðjur og bið Guð að styrkja á
sorgarstundu.
Agnar Kristjánsson
Það var stjarna sem kættist yfir
Reykjavík eina nótt í nóvember
1921 og undir þeirri stjömu fædd-
ist Öm Guðmundsson. Alla ævi
brosti hann. Hann brosti þegar ég
sá hann fyrst og hann brosti hinzta
daginn á sjúkrahúsinu. Við fengum
að njóta þessarar heillastjömu, nú
er hún slokknuð á jarðríki en hún
brosir enn af festingunni.
Það var eiginlega merkilegt hvað
svo skapríkur maður gat verið skap-
góður. Heilt æviskeið án þess
nokkum tíma skerist í odda er
fátítt, jafnvel þar sem eindrægnin
býr. Við horfum nú á bak einu slíku.
Það var eðli Arnar að sjá hina bros-
Ú
Skreytum
við öll tækifæri
1 ^ Reykjavíkurvegi 60, simi 53848. ^ Alfheimum 6, simi 33978.

iLÓHN»
HAFNARSTRÆT115.
Skreytingar við
hvert tækifæri
Opiðfrá kl. 09—21 alla
daga nema sunnudaga
frá kl. 12—18.
Sími21330.
legu hlið hvers máls, hitt var
vafalaust mannvit, að hann tók
meðbræðmm sínum af stillingu.
Tvisvar eða þrisvar féll það í minn
hlut að ræða þau mál við Öm sem
fæstir orða við glaðværar stjömur,
alltaf var viðmótið eins, hann minnti
mig á vordag, þegar skýhnoðrar
skokka um himin og regnský grúfa
sig yfír bústaði manna; allt var
þetta hluti af gróandanum, og alltaf
vissum við, að sól skein að baki á
heiðum himni.
Þegar við nú að leiðarlokum horf-
um yfír farinn veg bregður því fyrst
upp í hugann hversu bjartur maður
Öm var, hvarvetna skildi hann eft-
ir sig hrein spor, jafnvel þar sem
oftast verður öskufall af úlfúð dag-
anna. Vafalaust sprakk Öm ein-
hvemtíma um saumana, ef svo var
urðu fæstir þess varir, allir vissu
að sá eimur er þrýsti á Öm var
tært vatn. Störf Arnar og hugðar-
efni vom mér um sumt framandi,
en það skyggði aldrei á vináttuna.
Öm var viðskiptafræðingur og
reiknimeistari, öllum slyngari við
þau störf og við þá vammi firrðu
íþrótt bridge, sem við höfum séð
iðkaða líkt og heilabrot. Sú íþrótt
var fyrsta brúin yfir tjömina að
Suðurgötu; þegar Öm sigraðist á
upphafí vom og gerðist Islands-
meistari í bridge vissum við, að þar
fór enginn aukvisi. En þegar hann
svo reiddi brott systur vora, Þuríði,
og mægðist við oss bræður vissum
við, að örlög fjölskyldunnar vom
ráðin. í fjörutíu ár deildum við með
Emi sorg og gleði, nú, þegar því
skeiði er lokið er hljótt yfír mörgu
hugskotinu, eitt sætið verður þar
aldrei fyilt.
Fátt þótti Emi fyndnara en fá-
vizka manna, ekkert var honum
eins að skapi og alvara sem reynd-
ist grín. Ófáar em þær sögurnar
sem hann sagði með viðeigandi at-
hugasemdum, minnisstæð verður
síðasta umræðan um skólagönguna
í Menntó, eða lærðum við það sem
mestu varðar? Ég þuldi óákveðnu
fornöfnin og núþálegu sagnirnar,
þrisvar án þess að anda, Örn svar-
aði með hálfri síðu af þýzkum texta
um svifflugur, tíu eða tólf tilvísun-
arsetningum, sem að lokum mnnu
til sævar í sögn. Höfðum vér eigi
numið það sem máli skipti, öndun-
aræfíngu og þrá eftir sögn? Raunar
var sögnin táknræn fyrir Öm Guð-
mundsson, sú var hans snilligáfa í
lífínu, með sögn sigraðist hann á
andstæðingum við spilaborð og með
henni hlýjaði hann vinum á góðri
stund. Vafalaust verður ýmsum
sem þekktu Öm hugsað til fleygra
orða Breta er hann kveður, þeir sem
em glaðir þegar þeir em glaðir, ó,
hvílík gleði! slíkar vom sagnir hans,
og er þó viðbúið, að Örn hafi átt
sér andvökunætur, vonir sem ekki
rættust og raunir svo sem aðrir
menn. Gleði vor í æsku glatast
skjótt, Örn í fjörunni á Stokkseyri
minnir á fjöllin í §arska og það
regn sem hverfur yfír land; hann
hafði meim að miðla en að sóa í
sorg og sút.
Ef nokkuð er Ijóst á þessari
stundu, þá er það, hversu sannur
maður Örn var. I glöðu geði hans
bjó leyndur vísdómur. Kátínan var
einlæg, en hún risti furðu djúpt.
Allt atferli hans mótaðist af dóm-
greind og innsæi. Þannig munum
við Örn, ungan sem í fullum þroska
og þá er haustaði að; ætíð var hann
hinn sami, gamli góði Örn, með
spaugsyrði á vömm, aldrei sterk-
byggður og þó styrkur í sínum ljúfa
manndómi. Síðustu orðin sem við
heyrðum til hans vom gleðihróp er
æskuvinur hans stóð í dymm, ör-
magna líkaminn og sofín vitundin
þekktu enn þá kennd sem hann
hafði aldrei við sig skilið.
Það verður kátt í efra, þegar Örn
sezt þar að spilum. Er ósennilegt,
að mörgum endist þar hátíðleikinn
í sögnum. Verður þar vafalaust
margt spjallað, grúi af spumum og
svömm, opnun, lokun og hinztu
rökum, að eigi sé minnzt á það stór-
merka spil þessa heims þar sem
blindur leiðir blindan. Reynist tilvís-
unarsetningar margar er viðbúið
að sögnin verði ein: músík vors
skamma skeiðs á sér lokahljóm. Öm
hafði oft á orði, að hann hefði enga
tónlist hlotið í vöggugjöf; þegar
hann nú upphefur söng sinn í röðum
þess mikla kórs sem öllum er hulinn
vita vinir hans hins vegar, að honum
verður þar skipað með björtu rödd-
unum og að þar verður sungið
hreint. Við þekkjum öll stefíð um
líkn, æsku og óbilandi trúnað.
Eftir því hlustum við í dag.
Einar Pálsson
Bróðurkveðja
Bróðir.minn Öm átti upphaflega
að heita Bjöm eftir móðurbróður
sínum, Birni Vilhjálmssyni frá
Kaupangi, er dó ungur, 1893, þá
við nám í Lærðaskólanum í Reykja-
vík.
Sr. Friðrik Friðriksson minnist í
ævisögu sinni þessa frænda síns,
er hann sat löngum hjá í banaleg-
unni og tregaði síðan alla ævi. í
kvæði, er hann orti í minningu vin-
ar, eins og hann kallar það, 19.
marz 1917 (en 19. marz vardánar-
dagur Bjöms), segir hann í upphafi:
Ei löng var leiðin saman
á Ijúfri menntabraut,
en aldrei get ég gleymt þér,
hve gamall sem ég verð.
Við haustkvöld fyrst við hittumst,
mitt hjarta svall þér mót,
ég sá í ítrum augum
þér inn að hjartarót.
Ég sá þar eitthvað inni,
sem að þér seiddi mig,
svo unaðsheitur hrollur
um hug minn læsti sig.
Það eitthvað var svo sælt og stolt
og stórt, sem fann ég þar,
svo hart og mjúkt, svo hreint og blítt
í hug þér blandið var.
Ég held, að sr. Friðrik hafi séð
í Erni eitthvað, sem minnti hann á
Björn Vilhjálmsson, og það hafi
ekki einungis verið vegna nafnsins,
sem reyndar var breytt í Öm, að
honum þótti enn vænna um hann
en okkur hina bræðuma.
Þetta sem hann segir:
svo hart og mjúkt, svo hreint og blítt
í hug þér blandið var —
á um svo margt vel við Örn bróður
minn. Hann gat stundum verið dá-
lítið harður, en enginn var svo
ljúfari og blíðari en hann, þegar sá
gállinn var á honum. Við áttum á
yngri árum ekki alltaf mikla sam-
leið, urðum t.d. aldrei, svo að ég
muni, samferða í skólann þau ár,
sem við vomm samtímis í Mennta-
skólanum. Hann kaus að leggja
heldur seinna af stað en ég og
tefldi þá stundum á tæpasta vað.
Eitt sinn, er hann kom of seint og
Pálmi rektor kom í gáttina og
spurði hann hvers vegna, svaraði
Örn: „Af því að ég er svo kvefað-
ur.“ Og þegar rektor spurði, hvaða
máli það skipti, var svarið: „Ég gat
ekki hlaupið eins hratt og ég er
vanur."
Þannig var Örn í aðra röndina
glettinn og fljótur í svörum, en í
hina var hann dulur og flíkaði lítt
tilfinningum sínum. Hann naut sín
bezt, þegar hann var kominn að
verki, þar var hann allur og óskipt-
ur. Gunnar skáld Gunnarsson lýsir
honum vel í stuttu bréfí, er hann
skrifaði föður okkar 12. september
1939, en Öm hafði þá um súmarið,
17 ára gamall, unnið hjá Gunnari
á Skriðuklaustri, þar sem hann var
um þær mundir að koma sér fyrir.
Gunnar segir svo: „Góði vinur! Þökk
fyrir vinsamlegar línur, en fyrir Örn
litla ber mér miklu fremur að þakka
þér en þér mér. Hann var góð send-
ing. Éinn af okkar dyggustu
mönnum, ef ekki sá dyggasti. Vann
af mikilli trúmennsku og iðni, eins
og hann reyndar á kyn til.“
Og í lokin segir hann: „Kærar
kveðjur til þín og þinna — Amar
ekki sízt. Þinn einlægur, Gunnar
Gunnarsson."
Þetta em fögur ummæli um 17
ára pilt, en þau eni sönn, og ég
hygg, að þeir, sem Öm bróðir vann
hjá um dagana, muni allir geta tek-
ið heils hugar undir þau.
Þegar þau Öm og Þuríður gengu
í hjónaband 31. janúar 1946, sagði
ég víst nokkur orð í veizlunni og
talaði um Öm stýrimann og Þuríði
formann. Um það væri nú eftir rúm
40 ár ýmislegt frekara að segja,
en ég geymi það allt í hljóðum og
þakklátum huga. Þuríður hefur
sagt margt af því í nú þjóðkunnum
endurminningum sínum, er Jónína
Michaelsdóttir skráði, og þarf þar
ekki um eða við að bæta.
Þótt góðar stundir á fögm heim-
ili þeirra í Vatnsholti 10 séu ofar-
lega í huga, em þó minningar frá
heimsóknum til þeirra í Lindarlón
á Stokkseyri, þar sem þau áttu sér
yndislegt athvarf, einna dýrmæt-
astar. Þar standa myndir, er Örn
hjó úr fjömsteini, og hlaðnir veggir
hans sem sérstæðir minnisvarðar
um þennan góða dreng og snjalla
verkmann.
Finnbogi Guðmundsson
Þriðjudagsmorguninn þann 3.
febrúar sl. dó vinur minn og bekkj-
arfélagi, Örn Guðmundsson, í
Borgarspítalanum. í vor héldum við
stúdentar úr MR 1941 upp á 45
ára afmæli, en Örn er sá fjórði, sem
síðan hefur dáið.
Þegar ég hef komið til Amar
eftir að hann veiktist hef ég dáðst
að því hvað hann tók sjúkdómnum
með mikilli karlmennsku ogjafnað-
argeði þótt honum væri ljóst að
hveiju stefndi. Við ræddum um
daginn og veginn og eins og það
væri sjálfsagt rifjuðum við upp
ýmislegt og þó sérstaklega gamlar
spilaminningar.
Kynni okkar Arnar hófust er ég
settist í 4. bekk MR haustið 1938
en upphaf vináttunnar var túr er
farinn var vorið 1940 austur í Sel.
Við bekkjarfélagarnir Einar Ág-
ústsson, Éinar Kvaran, Öm og ég
hófum að spila saman bridge og
margar helgar veturinn 1940-41
spiluðum við milli kl. 1 og 2 á laug-
ardegi til sunnudagskvölds. Við
skiptum spilamennskunni milli
heimila okkar, svo minna bæri á
hve mikið við spiluðum. Einar Kvar-
an fór utan til náms og kom þá
Skarphéðinn bróðir minn í hans
stað. Við hófum strax þátttöku í
keppnum og vomm til að byrja með
aðeins fjórir. Eftir stríðið komu hér
frægir breskir spilarar, með þá
Harrison Grey og J. Simon í broddi
fylkingar. Við spiluðum við þá og
töpuðum með 800 í saldó en unnum
ef reiknað var með stigum, sem þá
voru alls staðar notuð nema af Bret-
um. Seinna kom Sigurhjörtur
Pétursson í sveitina og lenti það
þá á mér að spila við þá alla en
þeir mynduðu pör, Einar—Skarj)-
héðinn og Örn—Sigurhjörtur. Við
fengum fljótlega orð fyrir að vera
nokkuð góðir og áttum oft par eða
pör í landsliðinu og þó sérstaklega
Órn og Sigurhjörtur, enda voru
þeir mjög góðir saman. Sveitin vann
svokallaða Parísarkeppni, en keppt
var um að fara til Parísar eða til
Færeyja. I úrslitum töpuðum við
naumlega og fórum því til Færeyja
sem var í sannleika sagt alveg dá-
samleg för. Þessi för gleymdist
ekki enda sendi Örn mér með jóla-
kortinu fyrir nokkrum árum úr-
klippu úr færeysku blaði um
heimsókn okkar og höfðum við báð-
ir gaman af því. Þegar Skarphéðinn
fór í prestnám kemur Zóphónías í
sveitina í hans stað. Það er skrítið
til þess að hugsa að af þeim sex
spilurum, sem spilað hafa í sveit
Gunngeirs Péturssonar, er ég nú
bara einn á lífi.
Við hættum að spila sem sveit
1956- 57 en tókum þátt hver fyrir
sig í ýmsum sveitum og t.d. varð
Öm íslandsmeistari í sveitakeppni
’73 með Gunnari Guðmundssyni
sem makker, og ’74 fengu þeir bik-
ar sem bezta parið það árið. Þótt
við hættum að keppa sem sveit
spiluðum við saman í heimahúsum
og á ég allan þann árangur. Ég tók
saman árangurinn og það gladdi
Öm að fá að vita að þar var hann
langhæstur. Undanfarin ár höfum
við Örn spilað við Gunnar Guð-
mundsson og Vilberg Skarphéðins-
son, en í haust var aldrei byijað.
Beðið var eftir því að Öm treysti
sér til þess, hugann vantaði ekki.
Freistandi væri að rifja hér upp
ýmis þau spil og spilaminningar sem
við Öm rifjuðum upp í haust, en
ég læt það ógert vegna þess að við
mundum mest eftir mistökum okk-
ar. Við Öm áttum auðvitað mikil
samskipti fyrir utan spilamennsku,
enda var hann mikill húmoristi og
því mjög skemmtilegur félagi. Ég
get þó ekki stillt mig um að minnast
hér á eitt atvik. Við Einar Ágústs-
son vomm í sumarfríi með eiginkon-
unum og höfðum tjaldað í laut við
Mývatn, en tjaldið var alls ekki sjá-
anlegt frá veginum.
Af tilviljun fór ég upp á hólinn
við tjaldið, koma þá ekki Níní og
Öm akandi beint í flasið á mér og
er ekki að orðlengja það að slegið
var upp mikilli veislu.
Ég heimsótti Öm síðast föstu-
daginn 30. janúar og sá þá að
endalokin vom skammt undan en
samt brá mér þegar Níní hringdi
og sagði mér tíðindin. Maður er oft
lítill á slíkum stundum.
Um leið og við Sirrý kveðjum
Öm hinstu kveðju sendum við Níní
vinkonu okkar og börnum þeirra
og barnabömum okkar bestu sam-
úðarkveðjur. Ég vil líka f.h.
samstúdenta okkar úr MR senda
innilegar samúðarkveðjur og við
biðjum góðan guð að gefa þeim
styrk í sorg þeirra.
Gunngeir Pétursson
Þann 3. febrúar sl. lést í Borg-
arspítalanum í Reykjavík Örn
Guðmundsson, viðskiptafræðingur,
65 ára að aldri. Lát Arnar kom
ekki á óvart eftir hetjulega baráttu
við ólæknandi sjúkdóm síðan í
haust, er hann kenndi sér þess
meins, sem síðan dró hann til dauða.
Þar lauk góður drengur göngu
sinni. Örlögum sínum mætti Öm
af æðruleysi og karlmennsku.
Öm fæddist 29. nóvember 1921
í Reykjavík, sonur hjónanna Guð-
mundar Finnbogasonar prófessors
og síðar landsbókavarðar og Lauf-
eyjar Vilhjálmsdóttur kennara frá
Rauðará. Hann var fjórða barn
þeirra hjóna af sex. Elst er Guðrún,
sem gift var Bimi Þorsteinssyni
prófessor, sem lést sl. ár, þá Sigríð-
ur, sem lést ung, síðan Vilhjálmur
verkfræðingur, sem látinn er fyrir
nokkmm ámm, síðan Örn, þá Finn-
bogi landsbókavörður og yngst
Laufey, sem lést ung. A þessu
glæsilega menningarheimili ólst
Örn upp og drakk í sig þau áhrif
sem ávallt hafa verið svo áberandi
þáttur í fari þeirra systkina. Þannig
bjó Öm að uppeldi sínu alla tíð, svo
fágaður og kurteis maður sem hann
var.
Hann varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1941 og
lauk kandidatsprófí í viðskiptafræð-
um frá Háskóla íslands árið 1946.
Eftir það starfaði hann hjá Stilli
hf. sem skrifstofustjóri árin 1946
og 1947 og var fulltrúi hjá Fjár-
hagsráði á ámnum 1947—1950, en
þá tók hann við störfum hjá Olíu-
verslun íslands hf., fyrst sem
aðalbókari til 1973 en síðan sem
skrifstofustjóri og aðstoðarforstjóri
til 1981, er hann lét af störfum hjá
því félagi. Eftir það starfaði hann
sem fjármálastjóri hjá Kassagerð
Reykjavíkur til dauðadags.
Þann 31. janúar 1946 gekk Örn
að eiga systur mína Þuríði. Það var
mikill gleðiviðburður í fjölskyldu