Morgunblaðið - 09.04.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1987
-4
(Morgunblaðið/Ámi Sæberg)
Frá æfingri Sinfóníuhljómsveitar íslands á Fjalla—Eyvindi. Söngvararnir sem syngja einsöngsatriðin, þau Erlingur Vigfússon, Viðar Gunn-
arsson, Halldór Wilhelmsson og Anna Júlíana Sveinsdóttir
Óperan Fjalla—Eyvindur:
Þurfum að byggja upp
íslenska óperuhefð
Konan og
hesturinn
á f ilmu
Stina Helmersson, sænskur
blaða-og kvikmyndagerðamaður
sem á liðnu sumri dvaldi hérlend-
is við kvikmyndagerð, hefur nú
lokið við mynd sina „Konan og
hesturinn", sem hún greindi frá
í viðtali við Morgunblaðið á sl.
sumri. Kvikmyndin er ljóðræn
lýsing á ferð ungrar konu sem
kemur til íslands og upplifir land
og þjóð, siði og sögur í veruleika
og draumi, eins og höfundur lýs-
ir henni. Helmerson á einnig að
baki nokkrar sænskar heimilda-
myndir sem hafa vakið talsverða
athygli.
Við gerð myndarinnar um kon-
una og hestinn komu margir Islend-
ingar við sögu, ekki síst þau Pétur
Sigurðsson, Stephanie Sunna Hoc-
kett, Kristín Jóhannsdóttir og
Ingimar Ingimarsson, sem leika í
myndinni, auk aðalleikkonunnar,
Jenny Mandal. St.ina Helmerson er
leikstjóri myndarinnar, en Páll
Reynisson annaðist kvikmyndatök-
ur, auk Stefan Hencz og skrifta var
Anna T. Rögnvaldsdóttir. Þá að-
stoðaði Hrafn Gunnlaugsson við
framkvæmd myndarinnar.
Að sögn Helmerson verður
myndin frumsýnd mjög bráðlega i
Svíþjóð og að öllu líkindum fyrr en
síðar á Islandi.
Siglufjörður:
Tónlistarskól-
inní nýtt hús
Siglufirði.
Tónlistarskóli Siglufjarðar
flytur í nýtt húsnæði á laugar-
daginn, 11. apríl, og verður opið
hús frá kl. 14-17 þann dag.
Norska sjómannaheimilið við
Aðalgötu hefur verið innréttað með
þarfír Tónlistarskólans í huga og
verður húsið nú tekið formlega í
notkun. Þá gefst fólki kostur á að
skoða hið glæsilega húsnæði, þiggja
veitingar og hlusta á nemendur og
fleiri leika.
Um kvöldið, klukkan 20.30,
verða tónleikar í sal skólans. Þar
mun Guðmundur Magnússon píanó-
leikari flytja verk eftir Ravel,
Chopin og Liszt. Þá munu þeir Jó-
hann Már Jóhannsson, tenór og
Guðjón Pálsson, píanó, frumflytja
lög eftir Magnús Péturson píanó-
leikara, við ljóð Páls Ólafssonar.
Matthías.
ÓPERAN Fjalla—Eyvindur, eftir
Franz Mixa, verður frumflutt í
Háskólabiói í kvöld. Sinfóní-
hljómsveit Islands, ásamt Söng-
sveitinni Fílharmóníu og fjórum
einsöngvurum flytja verkið sem
samið var á árunum 1929 til 1938,
en á þeim árum bjó Franz Mixa
á íslandi. Stjórnandi tónleikanna
er Páll P Pálsson. Einsöngvar-
arnir sem taka þátt i flutningni
óperunnar í kvöld, eru Anna Júlí-
ana Sveinsdóttir, sem syngur
hlutverk Höllu, Erlingur Vigfús-
son, sem syngur Kára/Eyvind,
Viðar Gunnarsson fer með hlut-
verk Björns hreppsstjóra og
Halldór Vilhelmsson syngur Ar-
nes.
Morgunblaðið hitti einsöngvar-
ana að máli og spurði hvernig
efnistökin væru í óperunni.
„Mixa fylgir söguþræðinum,"
segir Halldór, „það er að segja í
grófum dráttum. En hjá okkur er
þetta flutningur, en ekki óperusýn-
ing, þannig að sýnilegu átökin
gerast baksviðs, ef svo má segja.
Annars er þetta skrifað sem ópera
sem hægt er að sýna á sviði, en
auðvitað er ekki hægt að láta suma
hluti gerast þar, svo sem þegar
Halla hendir barninu í fossinn. Mixa
skrifaði þetta á þeim árum sem
hann bjó á íslandi, fyrir seinni
heimsstyrjöld, og það hefur lengi
staðið til að flytja verkið hér. Hins-
vegar gerist það ekki fyrr en núna
og þá fyrir tilstuðlan Páls P Páls-
sonar.“
Anna Júlíana bætir við: „Músíkin
er upphaflega samin við þýskan
texta, sem Óskar Ingimarsson
þýddi síðan yfír á íslensku. En text-
inn sem fylgir leikritinu er á þýsku.
Þannig að það er spurning hvort
þetta er íslenskt verk. Auðvitað er
það sarnið upp úr íslenskri sögu og
flutt á íslensku hér og það er mik-
ils virði.
Það er mikilll skortur á verkum
á íslensku. Við eignm okkur ekki
óperuhefð og það er mikilvægt að
fá íslenskan óperutexta, því ef við
ætlum að byggja upp okkar eigin
óperuhefð, verða söngvararnir að
venjast því að syngja á fslensku og
áheyrendur að hlusta á hana. Is-
lenskan er hörð og í henni er mikið
stakkató. Það er erfiðara að syngja
legado á íslensku.“ „Hvað varðar
Fjalla—Eyvind," skýtur Viðar
Gunnarsson inn í, „þá er músíkin
skrifuð á móti söngvuranum og
textanum. Maður getur ekki reitt
sig á undirspilið. Maður þarf stöð-
ugt að vera að hugsa um tónbil og
takt. Upphafið að verkinu er byggt
á íslenskum þjóðlagastefjum, síðan
er þetta mjög atónalt. Mér fannst
mjög erfitt að syngja þessa óperu
til að byrja með vegna þessa, en
þetta venct vel. Mér fannst þetta
tormelt í fyrstu vegna þess að mað-
ur er svo vanur því að undirspilið
fylgi söngnum í óperum."
„Já, mér fannst þetta líka erfitt
fyrst og var alltaf að leita að tónin-
um hjá hljómsveitinni," segir
Erlingur. „Ég var alveg ruglaður.
En hljómsveitin var líka að leita að
honum. Við þurftum að fara mörg-
um sinnum í gegnum þetta á fyrstu
æfíngunni."
„En þú spurðir um ofnistökin,“
„segir Halldór. „Það má kannski
bæta því við að Mixa styðst ekki
við söguna nema í grófum dráttum.
Það kemur til dæmis ekki fram að
allir þessir karlar voru hrifnir af
Höllu. Arnes kemur fram hjá hon-
um sem vinur þeiira Höllu og
Eyvindar, en samkvæmt sögunni
var hann mesti skúrkur. Hann varð
seinna fangelsisstjóri og átti þá
börn með konum sem þurftu að
gista fangelsið af einhvetjum sök-
um.“
„Það má iíka koma fram að þetta
er fyrsta óperan sem er samin við
íslenskt efni, eftir því sem við best
vitum.“ segir Halldór. „En ég er
hræddur um að sá vísir sem þessi
ópera var hafi dottið upp fyrir og
að með henni hafí kannski ekki
verið mótuð nein stefna hér, því það
er svo langt síðan hún var samin.
Ef hún hefði verið flutt strax, hefði
hún kannski orðið stefnumótandi.
En frá því hún var samin hafa nokk-
ur íslensk tónskáld samið óperur.
Það er þó alltof lítið gert af því.
Það þarf að koma upp íslenskri
hefð.“
Benedikt og
Hannes sendi-
herrar í Asíu
BENEDIKT Gröndal, sem nú er
sendiherra í Stokkhólmi, mun í
haust taka við sendiherrastarfi í
ýmsum löndum Austur- og suð-
austur Asíu. Þá mun Hannes
Jónsson sendiherra taka á næst-
unni við sendiherrastarfi í
nokkrum löndum Suður- og suð-
vestur Asíu, auk Kýpur og Túnis.
Benedikt og Hannes munu báðir
hafa aðsetur í utanríkisráðunejdinu.
Benedikt tekur við af Pétri Thor-
steinssyni, sem í haust mun láta
af störfum, vegna ákvæða um ald-
urshámark opinberra starfsmanna.
Vildi að óperan yrði
frumflutt á Islandi
- segir Dr. Franz Mixa sem samdi
Fjalla-Eyvind fyrir tæpum 50 árum
„Ég hafði alltaf hugsað mér
að óperan yrði frumflutt á
íslandi,“ sagði Dr. Franz
Mixa, en Sinfóníuhljómsveit
Islands frumflytur óperu hans
„Fjalla-Eyvindur“ í kvöld,
undir stjórn Páls P. Pálsson-
ar. Operuna samdi Dr. Franz
fyrir nær fimmtíu árum og
hafa einungis stuttir kaflar
úr henni verið fluttir áður.
„Guðlaugur Rósinkranz hafði
á sínum tíma áhuga á að setja
óperuna upp í Þjóðleikhúsinu en
það varð aldrei neitt úr því,“
sagði Dr. Franz. „Kaflar úr
verkinu hafa verið fluttir af Sin-
fóníuhljómsveit Miinchen í
útvarpi og er ég auðvitað mjög
glaður yfir að verkið skuli loks
vera flutt í heild. Hljómsveitar-
stjóri, hljóðfæraleikarar, ein-
söngvarar og kór leggja sig fram
um að gera sitt besta og verkið
verður betra og betra með hverri
æfingu. Auðvitað verður að hafa
hugfast að ópera nýtur sín ekki
til fulls á tónleikum og það er
hætt við að textinn komist ekki
til skila. Það vantar helminginn
þegar ekkert er fyrir augað."
Texta óperunnar vann Dr.
Franz ásamt fyrri konu sinni,
Katrínu Ólafsdóttur, upp úr leik-
riti Jóhanns Siguijónssonar um
Höllu og Fjalla-Eyvind.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Dr. Franz Mixa.