Morgunblaðið - 09.04.1987, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1987
65
BETRI
ÁRANGUR MEÐ
ATLAS COPCO
Öruggur búnaöur fyrir:
1. Mannvirkjagerö
2. Verktakastarfsemi
3. Þungaöiðnaö
4. Léttan iðnað
ATLAS COPCO LOFTDRIFIN HANDVERKFÆRI
☆ Borvólar
* Slfpivélar
* Herzluvélar
☆ Gjallhamrar
☆ Brothamrar
☆ Ryðhamrar
* Frœsarar
☆ Loftbyssur
☆ Sagir
☆ Klippur
☆ Méln.sprautur
☆ Sandblésturstœki
* Fytgihlutir
ATLAS COPCO er stærsti framleiðandi í heimi á loftþjöppum
og tækjabúnaði fyrir þrýstiloft. Fyrirtækið þekkir hvernig
Gagnvait velferðarkerfinu eru
afleiðingarnar eins og búast má
við. Sem dæmi má taka að 1984
vörðu íslendingar 15,6% af heildar-
landsframleiðslu, í formi opinberra
framlaga, til tekjutryggingar og
félagslegrar þjónustu, á meðan
Svíar vörðu 32,7% til þessara hluta,
Danir 27,1% og Norðmenn og
Finnar 22,6% og 23,9%. Á sviði
menntamála stöndum við Norður-
landaþjóðunum langt að baki. 1980
lögðum við t.d. 5,2% heildarþjóðar-
tekna til opinberra útgjalda sem
runnu í menntakerfið á meðan Dan-
ir vörðu 7,6% þjóðartekna sinna
með þessum hætti.
Efling velferð-
arkerfisins
á kostnað hinna ríku
Islenska velferðarkerfið ber að
efla, það er skoðun mikils meiri-
hluta almennings og sú væri raunin
ef lýðræði væri virkara hér á landi
(sbr. athugun á viðhorfum Islend-
inga til velferðarmála. Sjá Vinnan
desember 1986). En þetta kerfi má
efla í tvennum skilningi, þ.e. annars
vegar hvað varðar opinber framlög
til þess og nýja tekjustofna og hins
vegar form þjónustunnar.
Með því að auka opinber framlög
til velferðarkerfisins samtímis því
að hafa gi-eiðslur fyrir þjónustu
þess tekjubundnar myndu tekju-
stofnar velferðarstofnana ekki
aðeins margfaldast, heldur mynd-
um við stíga mikilvægt skref í átt
að grundvallarmarkmiði jafnaðar-
stefnunnar, þ.e. tekjujöfnun og um
leið jöfnun möguleika á lífsham-
ingju. Auðvelt er að útfæra þetta
fyrirkomulag tekjubundinna
greiðslna fyrir félagslega þjónustu
og menntun á skólaskyldualdri. T.d.
er möguleiki á að nota skattakort
eða magnetískt kort þar sem fram
koma upplýsingar um tekjur við-
komandi á árinu á undan og réttindi
til félagslegrar þjónustu. Einnig
gætu þar komið fram upplýsingar
um stéttarstöðu, en með því yrði
komið í veg fyrir að skattsvíkjandi
atvinnurekendur misnotuðu kerfið.
Slík kort væri hægt að aðhæfa pen-
ingakössum apóteka, barnaheimila
o.s.frv. o.s.frv., sem myndu sam-
stundis reikna út greiðsluhlutfall á
grundvelli tekna og félagslegrar
stöðu. Þetta er eitt lítið dæmi um
hvernig virkja má nýju upplýsinga-
tæknina í þágu félagshyggjunnar.
Hvað varðar form þjónustunnar
má nefna eflingu velferðarkerfisins
með því annars vegar að leggja
áherslu á valddreifingu og smærri
einingar eða stofnanir og efla þann-
ig tengsl almennings og stofnana.
Hins vegar má færa þjónustuna í
persónulegra form, þar sem það á
við, með því t.d. að styrkja í aukn-
um mæli sjálfboðafélög og ættingja
skjólstæðinga kerfisins sem gætu
annast þjónustu sem annars yrði á
stofnunum (sbr. umönnum aldraðra
og jafnvel barnagæsla). í þessum
efnum getum við lært margt af
umbótum á Norðurlöndum.
En í ofangreindum skilningi niá
einnig efla form velferðarkerfisins
með því að koma á neikvæðu tekju-
skattskerfi samfara stighækkandi
tekjusköttum og lögákveðnum lág-
markslaunum. Með neikvæðum
tekjusköttum, þar sem öllum undir
ákveðnum tekjumörkum er tryggt
mannsæmandi lífsviðurværi með
beinum greiðslum, er hægt að
leggja niður stóran hluta skrifstofu-
bákns félagsmálastofnana og
almannatrygginga og frelsa fólk
undan áþján þeirrar niðurlægingar
að þurfa að sanna félagsleg vanda-
mál sín (þótt ákveðna hópa verði
sjálfsagt alltaf að meðhöndla með
gamla mótinu).
Afturhaldsstjórn
framsóknar og íhalds
í tíð núverandi ríkisstjórnar hefur
stéttaskipting aukist til muna hér
á landi, enda hefur það verið
kreddustefna hennar að minnka
skatta á fyrirtækjum og hátekju-
fólki með það fyrir augum að auka
sparnað og skapa þannig forsendur
fyrir arðvænlegum íjárfestingum.
Islensk fyrirtæki eru hins vegar of
smá og skortir skipulagslegar for-
sendur fyrir fjárfestingarstefnu
sem skilar verulegum arði þegar til
langs tíma er litið. Ofstækisleg af-
staða atvinnurekenda og hægri-
fólks gegn embættiskerfinu hefur
leitt til þess að það er einnig ófært
um vinnu að langtíma stefnumörk-
un í efnahagslífinu. Það er því fátt
sem bendir til þess að láglauna-
stefna ríkisstjórnarinnar gagnvart
opinbera geiranum muni skiía sér
í heilbrigðara efnahagslífi og raun-
ar er staðreyndin sú að allar
forsendur verðbólgu eru enn fyrir
hendi þrátt fyrir hálffasískar að-
gerðir ríkisstjórnarinnar í upphafi
feriis síns er hún nam samningsrétt
verkalýðsrelaga úr gildi. Þær að-
gerðir hefðu almennt á Vesturlönd-
um verið kallaðar fasískir tilburðir,
en þykir lítið mál hér í landi bráða-
birgðalaga, pólitísks siðleysis og
veikburða þingræðiskerfis.
Að óbreyttum gróðahlut atvinnu-
rekenda eru aðeins tveir möguleikar
í baráttunni gegn verðbólgu, þ.e.
framleiðniaukning eða lækkun
launa. Hvorugar þessar forsendur
eru fyrir hendi í dag. Launahækk-
anaskriða er eðlilega komin af stað
og þrátt fyrir fjögurra ára stjórnar-
setu íhaldsaflanna eru engin merki
þess að sá aukagróði sem ríkis-
stjórnin færði fyrirtækjunum hafi
lent í arðvænlegri flárfestingum;
hann hefur aðeins hafnað í aukinni
sóun og spillingu. í stöðunni í dag
eru það aðeins bætt viðskiptakjör
þjóðarinnar sem geta komið til
móts við sjálfsagðar launahækkan-
ir, þ.e. aðstæður sem ríkisstjórnin
hefur engan þátt átt í að skapa.
Eins og línuritið sýnir eflist
íslenska velferðarkerfið mest í tíð
vinstristjórna og forsenda þess er
því efling félagshyggjuaflanna í
launþegahreyfingunni, framsókn,
A-flokkunum og Kvennalista. En
þegar til lengri tíma er litið er for-
senda samstarfs félagshyggjufólks
innan raða þessara flokka sú, að
endir verði bundinn á herstöðvamál-
ið. Lausn á því máli fæst ekki nema
með því að herinn verði rekinn úr
landi og hlutlausir aðilar sjái um
eftirlitsstöðvar hér á landi í sam-
vinnu við íslendinga, t.d. Samein-
uðu þjóðirnar eða Norðurlöndin í
tengslum við kjarnorkuvopnalaus
Norðurlönd. Á meðan þessir flokkar
ná ekki að starfa saman á grund-
velli félagshyggjunnar er efling
velferðarkerfisins vonlaus and-
spænis ægivaldi atvinnurekenda og
hægrimanna í efnahagsþróun og
skoðanamyndun í landinu.
30. mars 1987.
Höfundur stundar doktorsnám í
hagstjórn og tækniþróun við
Sussex-háskóla í Englandi.
minnka má framleiðslukostnað með notkun á loft- og gas-
þjöppum, þurrkurum, síum, kælum, iðnaðarverkfærum og
tækjum til yfirborðsmeðhöndlunar.
■■■^^■H Fyrirtæki með frámleiðslu er ■■■■■■1
JUlasCopco trygg'r Þér bætta arðsemi og JUla&Copcc
góða þjónustu.
Allar nánari upplýsingar gefur
LANDSSMIÐJAN HF.
'SOLVHÓLSGOTU 13 - REYKJAVÍK
SÍMI (91) 20680
VERSLUN: ÁRMÚLA 23
Gidlhriiigar
GuUhringar eru okkarsérgrein.
Við bjóðum aðeins fyrsta flokks handsmíðaða gullhringa með og
án steina. Mikið úrval, á verði við allra hæfi.
Gjöf sem geymist og ekki gleymist.
Laugavegi 72 - Sími 17742
xyull (dfyollin