Morgunblaðið - 22.04.1987, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. APRIL 1987
MAJA DREPUR Á DYR
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
Ríkisútvarpið/sjónvarp:
ÖSKUBUSKA OG MAÐURINN
SEM ÁTTI ENGAR BUXUR
Sjónvarpsleikrit
Handrit: Gísli J. Ástþórsson.
Leikstjóri: Hilmar Oddsson.
Hann samdi einnig tónlist og
annaðist klippingu og upptöku-
stjórn.
Lokagerð handrits: Hilmar
Oddsson og Gísli J. Ástþórsson.
Myndataka: Páll Reynisson.
Hljóð: Halldór Bragason.
Lýsing: Haukur Hergeirsson.
Leikmynd og búningar: Stígur
Steinþórsson.
Förðun: Ragna Fossberg.
Sjónvarpsleikrit Gísla J. Ást-
þórssonar, Öskubuska og maður-
inn sem átti engar buxur, sver
sig í ætt raunsæisverka þar sem
lýst er veröld hversdagsins, en
með fylgir skammtur af fárán-
leika eða öllu heldur ýkjum.
Aðalpersónur leikritsins eru
Maja, vangefin stúlka í öskunni,
og Nikulás, ekkjumaður og fyrr-
verandi athafnamaður, sprunginn
og með brotið drif eins og hann
lýsir sjálfum sér. Nikulás situr
einn eftir í íbúð sinni og á í stríði
við börn sín, erfingjana. Hann á
ekkert eftir til að lifa fyrir nema
söknuð sinn eftir konu sem kenndi
honum að fegurðin væri einskonar
lífsnautn. Maja á varla nokkurn
annan tilgang en kerruna með
öskutunnunni.
Hvernig fundum Maju og Nik-
ulásar ber saman er lýst í leikrit-
inu og síðan hvernig með þeim
tekst vinátta, hún fer að venja
komur sínar til hans. Þetta veldur
Bergi, syni Nikulásar, áhyggjum,
ekki síst eftir að hann kemst að
því að faðir hans ætlar að láta
ganga í arf til stúlkunnar forláta
kínverskan vasa. Bergur grípur
til sinna ráða og þau verða til
þess að ævintýrið skammvinna
endar með nöturlegri hætti en
yfirleitt tíðkast í ævintýrum.
Kostir leikritsins eru margir og
verður ljóslifandi í hversdagsraun-
sæi sínu. Sama er að segja um
heimilislífið hjá þeim Björgvini og
Sesselju þar sem Maja býr. Ekki
má heldur gleyma hinni notalegu
og hlýju kímni, en hún hefur löng-
um einkennt það sem Gísli J.
Ástþórsson heftir sent frá sér.
Fá verk eru gallalaus og að
flestu má finna. Það sem ég get
helst talið galla, að vísu smávægi-
lega, er að nokkur atriði verða
of langdregin. Ég nefni sérstak-
lega fundinn heima hjá Maju
þegar Bergur kemur þangað til
að skýra frá sambandi föður síns
og Maju. Þetta er einkum leik-
stjórnarlegt atriði.
Hilmar Oddsson hefur þó að
mínu viti náð góðum árangri sem
Vinnuflokkur Maju. Frá vinstri: Sigurður Skúlason, Björn Karlsson, Jón Sigurbjörnsson, Edda
Heiðrún Backman, Kjartan Bjargmundsson og Barði Guðmundsson.
Edda Heiðrún Backman í hlutverki Maju.
má í fyrstu nefna að höfundur fer
mjög nærfærnum höndum um við-
fangsefni sitt og persónur. Hann
hefur ríka samúð með umkomu-
leysingjum og þessi samúð nær
einnig til annarra. Um mannleg
örlög er fjallað af varfærni, en
þó ekki án átaka. Samtöl eru í
senn eðlileg og víða hnyttin,
stundum búin skáldlegum þrótti
eins og þegar Nikulás er að rifja
upp ævi sína. Vinnan í öskunni
leikstjóri Öskubusku og mannsins
sem átti engar buxur. Hann átti
sinn þátt í lokagerð handrits og
tónlistin er eftir hann. Tónlistin
vegur þungt og er mjög áheyrileg,
í senn dramatísk og slær á léttari
strengi. Lokalagið sem spilað er
við útför Nikulásar er geðþekkt
lag með frumlegum texta og
minnir á lög úr kvikmynd Hilm-
ars, Eins og skepnan deyr. Við
útsetningu laganna í leikritinu
hefur Pétur Hjaltested aðstoðað
Hilmar, en þeir annast hljóð-
færaleik í sameiningu, en Þor-
steinn Gauti Sigurðsson leikur
vals Nikulásar.
Myndataka Páls Reynissonar,
einkum útimyndir, þótti mér
skemmtileg og ná einkar vel
stemningu borgarinnar. Inni-
myndir voru í hefðbundnari stíl,
þunglamaleg íbúð Nikulásar og
alþýðuheimili Maju. Stígur Stein-
þórsson, höfundur leikmyndar,
náði bestum árangri með gervum
Nikulásar og Maju, en þar koma
vissulega fleiri við sögu, ekki síst
Ragna Fossberg. Lýsing Hauks
Hergeirssonar og hljóð Halldórs
Bragasonar vitnuðu um góða
kunnáttu.
Edda Heiðrún Backman túlkar
Maju á trúverðugan hátt. Að ná
að túlka stúlkuna með þessum
hætti hlýtur að hafa verið mikil
vinna, en gervið hjálpar til. Sérs-
taklega þótti mér framsögnin
athyglisverð.
Nikulás sem er venjulegri per-
sóna í leikriti en Maja naut lifandi
og markviss leiks Bessa Bjarna-
sonar. Skoplegt gervi dró ekki úr
alvöru þessa hlutverks, enda er
það fyrst og fremst harmrænt.
Bessi kann vel að túlka sársauka
án þess að gera hann yfirþyrm-
andi.
Önnur hlutverk eru smærri,
reyna ekki mikið á. En ég vil þó
geta Bergs Arnar Árnasonar, Jó-
hanns Sigurðarsonar í hlutverki
Björgvins (Begga bróðurj, Jóns
Sigurbjörnssonar sem var Ámundi
verkstjóri og Valdimars Lárusson-
ar í hlutverki kaupmanns.
Öskubuska og maðurinn sem
átti engar buxur hlýtur að teljast
meðal eftirminnilegri íslenskra
sjónvarpsleikrita. Hér var sjón-
varpsáhorfandi leiddur til fundar
við veruleik dagsins í dag og það
gert með hófsömum hætti og
óvenjulegum frá listrænu sjónar-
miði. Skáldskapur hversdagsins
birtist augum okkar, í senn til að
minna á sig^og andstæðu sína,
heim þar sem enginn er óáreittur
og allir hljóta að fínna til.
Framkvæmdasjóður fatlaðra:
Rúmlega 155 milljónum úthlutað
ÚTHLUTAÐ hefur verið úr
Framkvæmdasjóði fatlaðra fyrir
árið 1987, samtals rúmlega 155
milljónum 66 verkefna.
Til byggingaframkvæmda við
Öskjuhlíðarskóla er úthlutað 12
millj., til Greiningar- og ráðgjafar-
stöð ríkisins, 9 millj. vegna flutn-
inga í annað húsnæði og til kaupa
á tveimur húsum og innbúi fyrir
sambýli á Reykjanessvæði og 16,5
millj. Til endurbóta á eldri deildum
á Kópavogshæli var veitt 8 millj.
og sama upphæð til byggingar
Landbúnaðarráðuneyt-
ið flytur úr Arnarhvoli
Önnur ráðuneyti fá aukið rými
MEÐ tilkomu nýja Seðlabanka-
hússins, sem þegar er farið að
flytja í, rýinkar nokkuð um húsa-
kost ráðuneyta og opinberra
stofnanna í miðborg Reykjavík-
ur.
Landbúnaðarráðuneytið, sem
0
INNLENT
gist hefur aðra hæð Arnarhvols
undanfarin ár, flytur að Rauðar-
árstíg 25 þar sem Þjóðhagsstofnun
var til húsa. Fjárlaga- og hagsýslu-
stofnun, sem aðsetur hefur á fyrstu
hæð Arnarhvols, fær við flutning
landbúnaðarráðuneytisins aukið
rými á annarri hæðinni og þá rýmk-
ar jafnframt um önnur ráðuneyti.
Landsbanki íslands hefur fest
kaup á eldra húsnæði Seðlabankans
að Hafnarstræti 10 og einnig á
þriðju hæð Austurstrætis 11_, í sama
húsi og aðalbanki LÍ er. Á þriðju
hæðinni voru skrifstofur seðla-
bankastjóra og mun LÍ nýta það
rými fyrir eigin bankastjóra. Bún-
aðarbanki íslands átti hluta þess
húsnæðis, sem Seðlabankinn var í,
og mun BÍ nú taka við því húsnæði
:<n ir.
verndaðs vinnustaðar og dagvistun-
ar á Akranesi.
Meðferðarheimili fyrir einhverf
böm að Sæbraut 2, kr. 6,8 millj.
og sama upphæð til sambýlis að
Vallholti 9, Selfossi vegna loka-
framkvæmda við heimilið. Sambýli
fýrir þroskahefta með geðræn
vandamál á Reykjavíkursvæðinu
fær 5,2 millj., Þjálfunarskólinn við
Stjömugróf, vegna kaupa á hús-
næði 5 millj. og Greiningar- og
ráðgjafarstöð ríkisins 5 millj. vegna
kaupa á húsnæði.
Rúmum 4,5 millj. er veitt til
kaupa á húsi og búnaði í sambýli
á Húsavík og 4,5 millj. til Reykja-
lundar í Mosfellssveit vegna bygg-
ingakostnaðar við endurhæfingar-
deild. Sjálfsbjörg í Reykjavík og
nágrenni fær 4 millj. vegna stofn-
kostnaðar við verndaðan vinnustað
og sambýli fyrir þroskahefta á
Sauðárkróki 4 millj. til kaupa á
húsi. Aðrir fengu lægri upphæðir.
Frá undirskríft samnings milli DAS og VISA, talið frá vinstri:
Garðar Þorsteinsson ritari DAS, Öm Petersen markaðsstjóri
VISA, Pétur Sigurðsson formaður stjórnar DAS, Einar S. Einars-
son framkvæmdastjóri VISA og Baldvin Jónsson framkvæmda-
stjóri DAS.
Happdrætti DASmeð VISA
FRÁ og með nýju happdrættis-
ári hefur stjórn DAS ákveðið
að taka upp þá nýbreytni að
ganga til samstarfs við VISA
um kerfisbundnar endurnýjan-
ir happdrættismiða. Hægt
verður að biðja um fastar mán-
aðarlegar millifærslur með
VISA hjá öllum umboðsmönn-
um happdrættisins. Miðarnir
verða þá endurnýjaðir sjálf-
virkt um VISA-kerfið svo lengi
sem menn vilja og kortið er í
gildi.
Kosningaútvarp til útlanda
SAMKVÆMT upplýsingum frá
Fjarskiptastöðinni í Gufunesi
verður kosningaútvarp til út-
landa væntanlega sem hér segir:
Laugardaginn 25. april
kl. 22.00-02.00:
Til Evrópu á 9985 kHz, 30.0 m, á
4924 kHz, 60.9 m og á 3400 kHz,
88.2 m.
Til austurhl. Kanada og Banda-
ríkjanna á 9932 kHz, 30.2 m og á
11733 kHz, 25.6 m
Sunnudaginn 26. april
kl. 12.00-14.00:
Til Evrópu á 13759 kHz, 21.8 m,
á 9675 kHz, 31.0 m .og á 9950
kHz, 30.1 m.
Til austurhl. Kanada og Banda-
ríkjanna á 11733 kHz, 25.6 m.
Tímasetningar eru miðaðar við
íslenskan tíma sem er sá sami og
Greenwich.