Morgunblaðið - 22.04.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. APRIL 1987
Yale Yale Yale Yale Yale Yale
Heildsölubirgðir
35 JÓHANN ÚLAFSSON & CO. HF.
Ógn arj afn vægi ð og
kjarnorkulaus svæði
eftir Önund
Asgeirsson
Guðmundur G. Þórarinsson,
verkfræðingur, skrifaði grein í DV
7.4. ’87 um áhrif kjarnorkulauss
svæðis á Norðurlöndum og bendir
réttilega á, að með slíku friðuðu
svæði myndi aukast hætta á að
geymsla kjarnorkuvopna flyttist út
á hafsvæðið umhverfis ísland. Hann
bendir ennfremur á, að íslendingar
eigi að taka þátt í eftirlitsstörfum
á þessu hafsvæði. Þetta er allt gott
og rétt, en þetta á ekki að vera
flokkspólitískt mál á íslandi, heldur
eiga allir flokkar að sameinast um
slíka stefnu, þannig að örugg sam-
staða skapist um þessi mál gagn-
vart umheiminum.
Kj arnorkuvopnalaus
Norðurlönd
Ríkisstjórnir Norðurlandanna
allra hafa sameinast um að skipa
nefnd til athugunar á sameiginlegri
afstöðu þeirra til kjamorkulauss
svæðis á Norðurlöndum og vilja að
íslendingar taki þátt í þessum at-
hugunum og er ekkert nema gott
eitt um þetta að segja. Nú hafa
Norðurlönd ávallt verið kjamorku-
vopnalaust svæði og er því ekki um
neina breytingu að ræða, heldur
nánast stefnuyfirlýsingu, sem ætl-
ast er til að yrði öðrum ríkjum til
fyrirmyndar í friðarmálum. Alþingi
og ríkisstjóm íslands hafa markað
þá stefnu, að friðlýst svæði ætti að
ná frá Grænlandi til Úralijalla, en
ekki er ljóst, hversu langt til suðurs
þetta aftnarkaða svæði ætti að ná.
Þetta er einnig aðeins stefnuyfirlýs-
ing, sem aðeins verður notuð á
pólitíska sviðinu, því ekki hafa Is-
lendingar nein tök á að fylgja slíkri
stefnu eftir á annan hátt. Þannig
innihalda þessar stefnuyfirlýsingar
ekkert meira eða betra en það, sem
allar þjóðir heims vilja, en það er
algjört afnám kjamorkuvopna.
Óg-narj af n vægið
í framkvæmd
Eftir leiðtogafundinn sl. haust
var orðið ljóst, að hvorki Banda-
ríkjamenn né Rússar trúðu lengur
á mátt ógnarjafnvægisins. Þess
vegna voru þeir tilbúnir að semja
um kjamorkuafvopnun. Rússar
bjuggu þá í skugga Tsjemobyl-
síyssins, sem eðlilega olli áhyggjum
með þjóðinni. Reagan hafði sagt
Bandaríkjamönnum, að unnt yrði
að veijast árás Rússa með stjömu-
stríðsáætluninni, en hún byggist á
því, að unnt sé að skjóta niður
kjamorkuflaugar óvinarins áður en
þær ná takmarki sínu. En hvað
verður um þessar kjamorkuhleðsl-
ur? Stjömustríðsáætlunin gerir ráð
fýrir að hagkvæmast sé að stöðva
þessar flaugar á þrem þáttum flugs-
ins: strax eftir flugtak, á miðjum
stórbaugnum og fýrir lendingu,
áður en hún kemur í mark. Hátt-
settur þýzkur embættismaður
NATO flutti hér erindi fyrir
skömmu á vegum félags um vest-
rænt samstarf. Ég spurði þennan
mann hvað yrði um sprengihleðsl-
umar, þegar þær yrðu skotnar
niður samkvæmt stjömustríðsáætl-
uninni. Hann svaraði: „They will
disintergrate.“ Þær munu splundr-
ast. Þetta er það sem gerist með
öll kjamorkuvopn, þau splundrast
og dreifa eitrinu um andrúmsloftið
og allar jarðir og engum vörnum
verður við komið. Stjömustríðs-
áætlunin getur þannig aðeins komið
í veg fyrir afleiðingar sprengingar-
innar sjálfrar á jörðu niðri, en
eitmnaráhrifin breiðast um allajörð
og dreifing þeirra þekkir engin
landamerki. Þau bitna jafnt á rétt-
látum sem ranglátum. Þess vegna
er í raun ekki neitt til, sem getur
gengið undir nafninu „kjamorku-
vopnalaus svæði“. Öll jörðin er eitt
svæði, þegar rætt er um kjarnorku-
vopn.
Afstaða íslands
til kjarnorkuvopna
Afstaða Islands um kjarnorku-
vopnalaust svæði milli Grænlands
og Úralfjalla getur nú orðið aðeins
talist áfangi að þeirri stefnu að öll
kjamorkuvopn verði lögð niður.
Sama gildir um kjarnorkuvopnalaus
Norðurlönd. Tsjemobyl-slysið var
aðeins smávægilegt óhapp miðað
við kjarnorkustyrjöld. Þó urðu þijú
Norðurlandanna fyrir miklum bú-
sifjum af þess vöidum og það mun
taka þau langan tíma að losna við
eitmnaráhrifín. Þau hafa þannig
fengið sína raunhæfu lexíu og það
þarf ekki meira af slíku.
Afstaða utanríkisráðherra, Matt-
híasar A. Mathiesen, um samþykki
við þátttöku Islands í skipun emb-
ættismannanefndar, til undirbún-
ings þessum málum milli
Norðurlandanna allra var þannig
rétt. Niðurstaða þeirrar embættis-
mannanefndar ætti að vera sú, að
Norðurlöndin sameinuðust, ekki um
kjamorkuvopnalaust svæði, heldur
um kröfuna um afnám allra kjam-
NÚ ER HAGKVÆMT
AÐ KALIPA
MJLIKÍS í
ÚTILÍF
Glæsibæ, sími 82922.