Morgunblaðið - 22.04.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. APRÍL 1987
Hugsum til framtíðar
eftir Margréti
Kristinsdóttur
í öllu því fjölmiðlafári og pólitíska
moldviðri sem yfir dynur þessa
síðustu daga fyrir kosningarnar er
líkt og ósýnilegur veggur sé dreginn
fyrir skynjun manna á því, sem er
að gerast fram að kosningadeginum
og hinu, sem á eftir fer.
Menn berjast um stefnur, menn
berjast um flokka og menn berjast
þó mest af öllu um persónur.
Persónudýrkun hefur ævinlega
skotið upp kollinum í samfélögum
manna, allt aftur í aldir, með mis-
munandi afleiðingum, flestum
slæmum.
Það er því merkilegt að í dag
skuli hún vera svo áberandi í
íslenskum stjórnmálum, að hún í
mörgum tilfellum skyggi á málefn-
in. Einmitt málefnin sem varða
framtíðina hvað mest.
Kjósendur hafa aldrei í sögu
íslenska lýðveldisins getað valið um
eins marga flokka stjórn. Flest eru
framboðin níu talsins í Norður-
landskjördæmi eystra. í ljósi þess
að eftir því sem flokkarnir eru fleiri,
vegur hvert atkvæði þyngra, þá er
það engin furða, að þeir kjósendur
sem ekki eru fastreirðir við gömlu
flokkana og allir þeir sem eru
óánægðir hugsi sig tvisvar og jafn-
vel þrisvar um, áður en gengið er
að kjörborðinu.
Aðeins að allt moldviðrið og allt
fjölmiðlafárið, með öllum sínum
skoðanakönnunum sem sýna eitt í
dag og annað á morgun, svo ekki
sé minnst á alla æsifréttamennsk-
una, byrgi ekki fólki sýn fyrir því
að það eru málefnin sem blífa.
íslenska þjóðin hefur á undan-
förnum fjórum árum verið á réttri
leið. Undir forystu Sjálfstæðis-
flokksins hefur markvisst verið
unnið að því að reisa efnahagslíf
þjóðarinnar við, losa um hömlur og
höft sem tefja fyrir eðlilegri þróun
og bæta kjör almennings.
Erum við tilbúin til að fórna þeim
mikla efnahagsbata sem áunnist
hefur með því að dreifa atkvæðun-
um svo, að útilokað sé að mynda
sterka, tveggja flokka stjórn eftir
kosningamar?
Erum við tilbúin til að fórna öllu
því erfiði sem það kostaði okkur,
að ná niður verðbólgunni, með því
að dreifa atkvæðunum svo, að
hætta verði á að hér verði mynduð
margflokka ríkisstjórn, sem vísast
myndi glutra niður því sem áunnist
hefur? Reynslan af margflokká rík-
isstjórnum er ólygnust. Emm við
tilbúin, einmitt nú, þegar við getum
loksins lagt spariféð okkar inn án
þess að það fuðri upp á verðbólgu-
báli, að leggja atkvæði okkar á
vogarskálar smáflokkanna, sem
nær enga möguleika hafa til að
taka þátt í myndun sterkrar ríkis-
stjómar?
Margrét Kristinsdóttir
„Erum við tilbúin til að
fórna þeim mikla efna-
hagsbata sem áunnist
hefur með því að dreifa
atkvæðunum svo, að
útilokað sé að mynda
sterka, tveggja flokka
stjórn eftir kosningarn-
ar?“
Ogn er betra að hugsa til þess,
að ef ríkissjóður þarf að taka lán,
að íslenskir sparifjáreigendur fái
vexti af þeim lánum, en erlendir.
Þeir sem staðið hafa í fjárfestingum
undanfarið og hafa þurft að taka
mikið af verðtryggðum lánum vita
hvað er í húfi.
Styrk stjórn og hagstæðar ytri
aðstæður hafa skapað það góðæri
sem er að byija að skila sér út í
þjóðlífið, til landsmanna allra. Við
sjáum víða vaxtarbroddana. Ný fyr-
irtæki skjóta upp kollinum.
Arðvænleg fyrirtæki. Stórauknu fé
hefur verið veitt í húsnæðislána-
kerfið og það endurskoðað frá
grunni, staðgreiðslukerfi skatta
gerir þeim fjölmörgu, sem bua við
mismiklar tekjur frá ári til árs,
auðveldara fýrir. Mikilsverðum
áfanga í lengingu fæðingarorlofs
hefur verið náð. Það, ásamt lækkun
tekjuskatts í áföngum, eru aðeins
tveir þættir af mörgum, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn vinnur að hvað
varðar bættan aðbúnað og öryggi
heimilanna. Kaupmáttur launa hef-
ur hækkað og ekki verið jafn mikill
um árabil. Það sést best á því að
jafnframt aukinni sparifjársöfnun í
bönkum og sparisjóðum, blómstrar
verslunin. Þannig mætti halda lengi
áfram að telja upp staðreyndir sem
færa rök að því að góðærið er að
skila sér út í þjóðfélagið.
En margt er ógert og það er sjálf-
stæðismönnum ekki hvað síst ljóst.
Það kemur best fram í stefnuskrá
flokksins, sem lögð hefur verið fyr-
ir þjóðina, ásamt öllum stefnuskrám
hinna flokkanna.
Mestu máli skiptir þó, að menn
sjái í gegnum þokuna og geri sér
ljóst að myndun sterkrar stjómar
eftir kosningar er grundvallarfor-
senda fyrir því að skapa enn meiri
festu í þjóðfélaginu, sem er besta
leiðin til bættra lífskjara.
Flestir íslendingar kannast við
söguna af brauðinu dýra, sem sagt
er svo listilega frá í Innansveitar-
króníku Halldórs Laxness. Þar segir
frá vinnukonu prestsins á Mosfelli,
sem send var eftir pottbrauði úr
seyðslu, en missti áttir í þokunni
og óð um heiðina í villu í þijá sólar-
hringa.
Svo var villa hennar mikil að hún
þekkti í fyrstu ekki nágranna sína
og vini sem fundu hana eftir nokkra
leit og hélt þeir væru komnir til að
ræna hana brauðinu og drepa.
Brauðið hafði hún ekki snert þrátt
fyrir þriggja sólarhringa matar-
leysi.
Ég heiti á alla framsýna íslend-
inga að láta ekki villast í þokuslæð-
ingnum sem umlykur allt
flokkakraðakið, heldur opna augun
fyrir því, að brauðið dýra, sem við
getum kallað þann mikla efnahags-
bata sem náðst hefur á síðustu
árum, er það sem við verðum að
varðveita til að geta haldið áfram
á réttri braut og engum er betur
treystandi til þess en sterkri stjórn
undir forystu Sjálfstæðisflokksins.
Höfundur er framhaldsskólakenn-
ari og er i 5. sæti á lista Sjálfstæð-
isflokksins í Norðurlandskjör-
dæmi eystra.
Að kjósa vor
eða vinstra hret
eftir Tómas Inga
Olrich
Í kosningabaráttunni í Norður-
landskjördæmi eystra undanfarnar
vikur hefur ekkert mál borið hærra
en byggðamálin svonefndu. Það er
ekki að efa að frambjóðendur allra
flokka og lista eru einlægir í þeim
ásetningi sínum að efla landsbyggð-
ina. Kosningabaráttan snýst því
ekki um einlægni eða vilja, heldur
um hugmyndir og aðferðir.
Það er athyglisvert að Alþýðu-
bandalag og Alþýðuflokkur hafa
fetað svipaðar slóðir og nýju fram-
boðin í umræðunni um byggðamál.
Þeir hafa gert það sem þeir hafa
getað til þess að slíta þau úr tengsl-
um við efnahagsmál. Hvað táknar
það?
Eins og allir vita var rekin mikil
byggðastefna á áttunda áratugn-
um. Miklu fé var varið til upp-
byggingar á landsbyggðinni. Þegar
upp var staðið, um 1980, stóð lands-
byggðin veikari en nokkru sinni
fyrr. Straumurinn suður varð
stríðari en áður hafði verið. Hvað
hafði farið forgörðum?
Á tímabilinu frá 1970 til dagsins
í dag hefur verið stöðugur straumur
frá landsbyggð til Suðvesturlands,
með einni undantekningu þó. Árið
1978 snerist þróunin við. Þá flutt-
ust fleiri frá suðvesturhorningu en
til þess. Hver var meginástæðan
fyrir þessari breytingu?
Skýringin er efnahagslegs eðlis.
Þeir stjómmálamenn, sem ekki
skilja það eða kjósa að horfa fram
hjá staðreyndinni og stinga hausn-
um í sandinn, verða landsbyggðinni
aldrei til gagns. Síðastliðin 17 ár
hefur þjóðarbúið verið rekið með
halla gagnvart útlöndum. Við-
skiptahallinn hefur verið mismikill
en viðvarandi. Lengst komst hann
1982 í yfir 8% af landsframleiðslu.
Aðeins tvö ár þessa tímabils hefur
verið jákvæður viðskiptajöfnuður,
árið 1978 og árið 1986.
Skyldi það nú vera tilviljun að
það var einmitt árið 1978, sem
hagur landsbyggðarinnar var með
blóma, og fleiri fluttu þangað en
til suðvesturhomsins? Auðvitað
ekki. Mikill halli á viðskiptum við
útlönd er og getur ekki verið annað
en blóðtaka á landsbyggðinni. Við-
skiptahallinn verður fyrst og fremst
vegna þess að gengi er skráð án
tillits til raunveruíeikans. Það er
of hátt skráð.
Á meðan það ástand ríkir er flutt
fé í stórum stíl frá þeim sem afla
gjaldeyris fyrir þessa þjóð, það er
að segja einkum frá landsbyggð-
inni. Og hvert rennur það? Til
innflutningsaðila, þjónustu og til
ríkissjóðs, sem tekur dijúgan skild-
ing af innflutningnum. Sjávarút-
vegurinn og sjómennimir missa fé,
hagur fiskvinnslu og fiskvinnslu-
fólks rýrnar, iðnaðurinn, hvort
heldur hann flytur út eða keppir
við innfluttan varning á heimaslóð,
á í vök að veijast. Þenslan verður
í þjónustugreinum á höfuðborgar-
svæðinu og þar verða yfírborganir
og launaskriðið.
Það voru staðreyndir sem þessar,
sem grófu undan byggðastefnu átt-
unda áratugarins, og gerðu annars
góðan vilja þeirra, sem vildu lands-
byggðinni vel, að fálmkenndum
tilraunum til að stöðva stórfljót,
sem þeir höfðu sjálfir veitt yfir þjóð-
ina.
Og hvers vegna var þessi stefna
rekin? Vegna þess að vinstri flokk-
amir óttuðust raunveruleikann.
Þeir þorðu ekki að viðurkenna þá
staðreynd fyrir þjóðinni að hún
þyrfti um stundarsakir að afsala
sér lífskjörum, sem hún hafði ekki
unnið sér fyrir nema á pappírnum.
Innflutt vara vegur þungt í fram-
færsluvísitölunni. Með því að falsa
verð á gjaldeyri er hægt að láta
líta svo út sem lífskjör séu betri en
þau eru í reynd. Auðvitað er það
ekki hægt til lengdar. En lafir á
meðan við lifum, hugsa vinstri
menn. Þeir vonast til að geta fleytt
fölsununum fram yfir næstu kosn-
ingar. Þetta hefur þeim hins vegar
ekki tekist. Árið 1974 komst upp
um þá. Árið 1983 urðu þeir þó
uppvísir að enn meiri loddaraskap
og viðurkenndu það þá sjálfir.
Fólkið á landsbyggðinni verður
að koma í veg fyrir að byggðamál-
in þróist aftur inn á þessar brautir
óraunsæis og óskhyggju. Það er
engin landsbyggðastefna til nema
sú sem er grundvölluð á efnahags-
legu jafnvægi og raunsærri gengis-
skráningu. Hagvöxtur hefur verið
stöðugur síðastliðin 4 ár og á síðast-
liðnu ári var afgangur í viðskiptum
við útlönd. Það er þess vegna sem
atvinnulífið á landsbyggðinni er á
ný að vakna af dvalanum. Nú er
því lag. Nú er tækifæri til að hefja
uppvakningu á grundvelli raunsæis
en ekki óskhyggju og dagdrauma.
Og verkefnin eru óteljandi. Hvort
sem litið er til mennta- og menning-
armála, heilslugæslu eða sam-
gangna, blasa verkefnin við.
Landbúnaðinn þarf að þróa í átt til
meira frelsis, og reka hann með
meira tilliti til arðsemi og landkosta
en hingað til hefur verið gert.
JARÐVERK sf átti lægsta tilboð
í lagningu Norðurlandsvegar við
Ljósavatn, 14,6 milljónir kr., sem
er 77,4% af kostnaðaráætlun.
Vegurinn er 4,5 km að lengd og
er 8 metra steypt brú innifalin í
verkinu. Verktaki á að ljúka
verkinu fyrir 1. nóvember næst-
komandi.
Tómas Ingi Olrich
„ Sj álf stæðisf lokknum
nægir ekki að vera það
afl, sem leitað er til
þegar vinstri mönnum
hef ur tekist að sigla
málefnum þjóðarinnar
í strand. Hann verður
að fá tóm til að halda
uppbyggingarstarfinu
áfram.“
Umhverfismál bíða úrlausnar. Þar
ber hæst baráttuna gegn mengun
hafsins og eflingu gróðurlendisins.
Ferðaþjónustu þarf að samræma
og efla um land allt. En ekkert af
þessu verður unnið nema grundvöll-
urinn sé traustur. Atvinnulíf lands-
Nýlega voru opnuð tilboð í 2,4
km vegarkafla í Súgandafirði.
Lægsta tilboð var frá K.G.Kristj-
ánssyni, 1,6 milljónir kr. sem er 80%
af kostnaðaráætlun. Verkinu á að
skila 10. júlí.
Vegagerðin hefur einnig opnað
tilboð í efnisvinnslu á Vesturlandi
byggðarinnar verður að vera traust,
annars þrífst þar ekkert annað,
hvorki mjúk verðmæti né hörð. Það
þýðir ekki fyrir atvinnulausa að
semja innkaupalista. Fyrst er að
tryggja atvinnuna, síðan að kaupa
inn.
Hættan í þessum kosningum er
tvöföld. Annars vegar er mögulegt
að vinstri öflunum og nýju fram-
boðslistunum takist að leggja
grundvöll að nýju tímabili óraun-
sæis og óskhyggju, sem fyrr eða
siðar mun bitna harðast á lands-
byggðinni. Hins vegar er fyrirsjáan-
legur möguleiki, að stjómarkreppa
og veikt ríkisvald .komi í kjölfar
komandi kosninga. I raun eru þetta
tvær hliðar á sama máli. Ef kjósend-
ur kasta atkvæði sínu til vinstri er
sama hvor hliðin kemur upp. Vinstri
flokkarnir munu vinna orrustuna
en þjóðin að tapa stríðinu.
Sjálfstæðisflokknum nægir ekki
að vera það afl, sem leitað er til
þegar vinstri mönnum hefur tekist
að sigla málefnum þjóðarinnar í
strand. Hann verður að fá tóm til
að halda uppbyggingarstarfinu
áfram. Þetta starf hefur unnist
vegna fóma, sem þjóðin hefur fært.
Hún kaus fyrir fjórum árum ríkis-
stjórn til að hreinsa til eftir óreiðu
vinstri aflanna. Því starfi er ekki
lokið.
Nú er vor í íslensku atvinnulífi.
Kjósum ekki yfir okkur nýtt vinstra
hret. Það getur enst okkur út sum-
arið.
Höfundur skipar 3. sæti Sjálfstæð-
isflokksins í Norðurlandskjör-
dœmi eystra.
og Suðurlandi. Lægsta tilboðið á
Suðurlandi var frá Fossvélum, 10,4
milljónir kr., sem er 85% af kostnað-
aráætlun Vegagerðarinnar. Tak hf.
í Búðardal átti lægsta tilboðið á
Vesturlandi, 6,8 milljónir, sem er
18% yfir kostnaðaráætlun.
Norðurlandsvegur við Ljósavatn:
Lægsta tilboð 77,4%
af kostnaðaráætlun