Morgunblaðið - 28.04.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1987
Minningartónleikar um
Jean- Pierre Jacquillat
eftir Gunnar
Egilsson
Á þeim tæplega 40 árum sem
Sinfóníuhljómsveit íslands hefur
starfað hafa liðlega eitt hundrað
hljómsveitarstjórar stjómað henni
á tónleikum, við hljóðritanir og
við óperuflutning. Hver þessara
manna hefur átt sinn þátt í því
að móta hljómsveitina og gera
hana að þeirri ágætu hljómsveit
sem hún er í dag og iandsmenn
allir geta verið stoltir af. Það ligg-
ur í augum uppi að áhrifa þeirra
sem vinna með hljómsveitinni
gætir því meira sem þeir vinna
lengur með henni og hefur hljóm-
sveitin átt því láni að fagna að
njóta leiðsagnar nokkurra manna
sem hafa dvalið hér nógu lengi
til þess að marka afgerandi spor.
Einn þessara manna var
Jean-Pierre Jacquillat, sem kom
hingað fyrst árið 1972 og stjóm-
aði sem gestastjómandi á árunum
fram til ársins 1980 að hann var
ráðinn aðalstjómandi hljómsveit-
arinnar. Þeirri^ stöðu gegndi hann
til vors 1986. Óhætt er að fullyrða
að stórstígustu framfarir í leik
Sinfóníuhljómsveitar íslands hafa
„Þrátt fyrir það að
Jacquillat ferðaðist
viða um heim starfsins
vegna og dvaldist um
lengri eða skemmri
tíma í ýmsum löndum
hafði hann bundist Is-
landi sterkustum
böndum og leit á það
sem sitt annað föður-
land. Hér hafði hann
eignast fjölda vina og
hér vann hann með
hljómsveit sem hann
hafði mikið dálæti á.“
orðið einmitt á þessum árum.
Kemur þar margt til; gífurlegar
framfarir í leik hljómsveitar-
manna með aukinni tónlistar-
menntun, stóraukinn skilningur
þeirra á eðli hljómsveitarleiks og
þeirra krafna sem því starfi fylgja,
aukin þekking á ólíkum stílbrigð-
um tónverkanna og öguð vinnu-
brögð, sem allir hljómsveitarstjór-
ar sem starfað hafa með
hljómsveitinni telja vera meira
áberandi hjá hljómsveitinni okkar
en flestum þeim hljómsveitum
sem þeir þekkja til. Í allri þessari
uppbyggingu átti Jacquillat sinn
dijúga þátt og fyrir það naut
hann virðingar og vináttu hljóm-
sveitarmanna allra.
Hvað gerir hljómsveitarstjóri?
Breytir nokkru þó hann sé ekki?
Stendur maðurinn ekki bara fyrir
framan hljómsveitina og veifar
sprota? Þessar og þvílíkar spurn-
ingar eru oft lagðar fyrir hljóm-
sveitarfólk. Hljómsveitarstjóri
þarf að vera ótrúlega mörgum
kostum gæddur til þess að geta
náð fram því besta sem í hljóm-
sveitum býr, hann þarf að vera
vandvirkur, krefjandi en þó um
leið hvetjandi, þolinmóður, vinna
skipulega, gjörþeklqa tónverkin,
vita hvers má kreljast af hveiju
hljóðfæri hljómsveitarinnar, vera
öruggur í öllum sínum leiðbeining-
um á æfíngum og bendingum á
tónleikum, en fyrst og síðast verð-
ur hann að vera mannþekkjari,
því „hljóðfærið" sem hann er að
íeika á samanstendur af allt upp
í 80 næmum mannverum sem
starfa að listsköpun undir gífur-
legu álagi undir stjóm hans. Alla
Jean-Pierre Jacquillat
þessa kosti hafði Jacquillat til að
bera eins og leikur híjómsveitar-
innar undir hans stjóm sannaði.
Það var með söknuði að hljóm-
sveitin kvaddi hann á lokatónleik-
um síðasta starfsárs, því hann
hafði unnið hug og hjörtu sér-
hvers hljóðfæraleikara hljómsveit-
arinnar.
Þrátt fyrir að Jacquillat ferðað-
ist víða um heim starfsins vegna
og dvaldist um lengri eða skemmri
tíma í ýmsum löndum hafði hann
bundist fslandi sterkustum bönd-
um og leit á það sem sitt annað
föðurland. Hér hafði hann eignast
fjölda vina og hér vann hann með
hljómsveit sem hann hafði mikið
dálæti á. Hið skjmdilega fráfall
hans í ágústmánuði sl. snart alla
tónlistamnnendur mikið en hljóm-
sveitarfólkið þó mest, því það sá
ekki aðeins á bak góðum hljóm-
sveitarstjóra heldur einnig ein-
lægum vini.
Þann 30. aprfl kl. 20.30 efna
nokkrir nánustu samstarfsmenn
og vinir Jacquillat úr röðum tón-
listarmanna til minningartónleika
í Bústaðakirkju um hann þar sem
flutt verða verk eftir Beethoven,
Schumann, Debussy, Messiaen og
César Franck.
Afangi í um-
ferðarmálum
Arthur Dunkel fjallar
um GATT -viðræðurnar
eftir Valgarð
Briem
Það verður að teljast til gleðitíð-
inda að Alþingi íslendinga tókst að
ljúka afgreiðslu nýrra umferðarlaga
fyrir þinglok.
Gefur það tilefni til hamingju-
óska til allra þeirra sem þau lög
snerta, en þeir eru ófáir.
Vitanlega eru ekki allir ánægðir
með öll ákvæði þessara laga og
margir telja að margt hefði þar
farið betur á annan veg.
Umferðín er nú einu sinni það
málefni sem einna flest gefur
ágreiningsefnin. Það sanna m.a.
þeir §ölmörgu árekstrar þar sem
hvor aðili er sannfærður um að hinn
beri sökina.
Nú er fjarri því að undirrituðum
þyki allt gott sem nýju umferðarlög-
in kveða á um, en um það er ekki
að sakast. Nú skal snúa bökum
saman og nýta það sem unnist hef-
ur-.
Á því sviði eru mikil verkefni
óunnin.
Sérstaklega er nú aðkallandi að
kynna lögin vel meðal almennings
og einstakra hópa sem þau snerta
sérstaklega, jafiiframt því sem hefj-
ast verður handa um gerð þeirra
reglugerða sem lögin mæla fyrir
um.
Reglugerðarsmíð er vandaverk
Valgarð Briem
og varðar miklu að þar takist vel til.
Umferðarráð mun nú beita sér
fyrir þessu tvennu og heitir sem
fyrr á góða samvinnu við alla veg-
farendur, unga sem aldna.
Höfundur er formaður Umferðar-
ráðs.
ARTHUR Dunkel, aðalfram-
kvæmdastjóri GATT (Hins
almenna samkomulags um tolla
og viðskipti), er væntanlegur
hingað til lands ásamt aðstoðar-
manni sinum, Arif Hussain, og
munu þeir dvelja hér dagana
3.-6. mai nk. í boði Landsnefnd-
ar Alþjóða verzlunarráðsins.
Arthur Dunkel er svissneskur
ríkisborgari, fæddur árið 1932.
Hann lauk námi f hagfræði frá
háskólanum í Lausanne í Sviss
1956, en þá hóf hann störf við við-
skiptadeild fjármálaráðuneytisins í
Bem. Innan ráðuneytisins starfaði
hann sem yfírmaður málefna OECD
og þróunarlandanna ásamt því að
vera fastafulltrúi svissnesku ríkis-
stjómarinnar hjá GATT. Árið 1976
varð hann fulltrúi stjómarinnar í
viðskiptasamningum þ.á m. í
Tókýóviðræðunum. Árið 1980 tók
hann við aðalframkvæmdastjóra-
starfí hjá GATT.
Á hádegisverðarfundi, mánudag-
inn 4. maí í Átthagasal Hótels Sögu,
mun hann fjalla um GATT-viðræð-
umar sem eru nýhafnar og framtíð
ftjálsra viðskipta.
Mánudaginn 4. maí:
11:45—12:00 Mæting í Átthagasal
Hótels Sögu
12:00—12:40 Hádegisverður í Átt-
hagasal
12.40—13:00 Ræða Dunkels: „The
GATT: It’s Strength and
Weaknesses“.
13:00-13.45 Ifyrirspumir.
Þessar nýju viðræður em ólíkar
þeim fyrri, þar sem reynt verður
að ná samkomulagi um viðskipti,
sem gerð hafa verið á undanfömum
ámm á svokölluðu „gráu svæði"
samanber sjálfviljugar útflutnings-
hömlur; landbúnðarvömr og vefn-
aðarvörur. Líklegt er talið að
umræðan um þjónustuviðskipti
verði bitbein aðildarþjóðanna í þess-
um viðræðum, þar sem löndin
skiptast mjög í tvo hópa, annars
vegar þjóðir sem byggja afkomu
sína mikið á hvers konar þjónustu-
viðskiptum, og hinsvegar þjóðir sem
óttast það að verða undir í sam-
skiptum við öflug erlend þjónustu-
fyrirtæki.
Fundurinn er opinn öllum.
Arthur Dunkel aðalfram-
kvæmdastjóri GATT.
Sinfóníutónleikar
Tónlist
Egill Friðleifsson
Háskólabíó 25.4. ’87
Flytjendur: Sinfóníuhljóm-
sveit íslands
Sijómandi: Arthur Weisberg
Efnisskrá:
O. Kentish — „Myrkraverk”
H. Berlioz — Kamival í Róm,
forleikur op. 9.
G. Mahler — Sinfónía nr. 5 í
cís-moll.
Það var ekki sérlega vel til
fundið að setja tónleika Sinfóníu-
hljómsveitarinnar á kosninga-
daginn 25. apríl. Fólk var
uppteknara af landsmálunum en
heimslistinni. Þrátt fyrir áhuga-
verða efnisskrá flykktust menn
aðeins á kjörstað, ekki í Há-
skólabíó. Þó hefði verið kjörið
að Iyfta huga og sál úr pólitísku
dægurþrasi um stund og leita á
vit listarinnar. Mahler hljómar
nú ekki á hveijum degi á Islandi
og misstu þar margir af sa-
faríkri listrænni næringu. En
sem sagt, tónskáldin máttu lúta
í lægra haldi um hylli háttvirtra
kjósenda þennan dag og ætti að
kenna forráðamönnum hljóm-
sveitarinnar þá lexíu að láta
kjördag í friði í framtíðinni. Kon-
sert og kosningar fara ekki
saman.
Annars var það nýtt verk eft-
ir ungan Englending, Oliver
Kentish, sem hljómaði fyrst um
þunnskipaða bekki Háskólabíós
sl. Iaugardag. „Myrkraverk" er
titill tónlistarinnar og var samin
árið 1983 fyrir blásarasveit Tón-
listarskóla Ákureyrar. Þó titillinn
sé skuggalegur er bjart yfir
músíkinni. Verkið er lipurlega
samið, þó ekki geti það talist
frumlegt. Það byggist á tveimur
stefjum og er það síðara sótt í
safn séra Bjama Þorsteinssonar.
Það var góðkunningi okkar, Art-
hur Weisberg, sem leiddi hljóm-
sveitina þennan kosningadag og
skilaði „Myrkraverki“ án
skugga.
Þá heyrðum við „Kamival í
Róm“ eftir Berlioz, litríkur og
skemmtilegur forleikur og hér
hressilega fluttur.
Að lokum manaði Weisberg
hljómsveitina til átaka í hinni
viðamiklu 5. sinfóníu Gustavs
Mahler. Sinfóníur Mahlers eru
dýrt kveðnar og þar er sú fimmta
engin undantekning. Þó tón-
bálkurinn sé víða þykkur er
stíllinn oftast tær og auðskilinn.
Mörgum fínnst Mahler langdreg-
inn, en sá er þessar línur ritar
er ekki í þeirra hópi. Mahler
gefur sér að vísu góðan tíma,
en þeim tíma er vel varið. Það
leggur hins vegar þá kvöð á flytj-
endur að vanda sig við flutning-
inn til að halda athygli háttvirtra
kjósenda samtals í klukkutíma
og kortér og verður ekki annað
sagt en Weisberg hafi skilað
góðu verki. Það væru ýkjur að
segja að um hnökralausan flutn-
ing hafi verið að ræða, en
hljómsveitin átti víða ágæta
spretti, ekki síst í hinum upp-
hafna Qórða þætti, sem leið
áfram í himneskri ró. Þetta eru
fá orð um stórt verk. En það er
nú einu sinni svona — tónlistin
verður ekki útskýrð, aðeins no-
tið.
Arthur Weisberg
Oliver Kentish