Morgunblaðið - 28.04.1987, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1987
43
Reiður ungair maður
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Blue City. Sýnd í Tónabíói.
Stjörnugjöf: ☆
Bandarísk. Leikstjóri: Mic-
helle Manning. Handrit: Lukas
Heller og Walter Hill eftir sögu
Ross MacDonald. Framleiðend-
ur: William Hayward og Walter
HiU. Tónlist: Ry Cooder. Helstu
hlutverk: Judd Nelson, Ally
Sheedy.
Á milli þess sem Walter Hill
leikstýrir sjálfur þeim myndum
sem hann hefur áhuga á með
mestum ágætum yfirleitt, setur
hann aðra í leikstjórasætið og
gegnir starfi framleiðandans eða
jafnvel handritshöfundarins á
meðan. Það fer t.d. ekki hátt að
hann var annar af framleiðendum
geimhrollvekjunnar Alien árið
1979. Blue City, sem sýnd er í
Tónabíói og hann skrifar handrit
að með Lucas Heller og framleið-
ir líka í samvinnu við William
Hyward, sýnir aðeins að hann
ætti helst ekki að láta neinn í leik-
stjórastólinn nema sjálfan sig. Jú,
hún sýnir líka að Pauline Kael
hafði rétt fyrir sér þegar hún
sagði um Næturvörðinn eftir Lil-
iani Cavani, að konur geta líka
gert slæmar myndir.
Annars er það kannski ekki
aðeins leikstjóranum Michelle
Manning, sem er ein af fáum
kvenleikstjórum í Hollywood, að
kenna hvemig fer fyrir Blue City
með þeim unglingastjömum Judd
Nelson og Ally Sheedy í aðal-
hlutverkum, því handritið er
ómögulegt á stóram pörtum.
Myndin er lítt athyglisverð form-
úlumynd sem vantar rökrænt
samhengi og það sem bráðvantar
er tilfinning fyrir persónum og
leikendum og efniviðnum frá upp-
hafi til enda. Það er ekki tilfinning
í þessari mynd frekar en tjaldinu
sem hún er sýnd á.
Dæmi um afdánkaðan húmor-
inn og yfirborðsmennskuna er
atriðið þegar Judd Nelson fréttir
að faðir hans í myndinni hefur
verið myrtur, en Nelson hafði
ætlað að hitta og sættast við hann
eftir fimm ára aðskilnað. Það eina
sem hann hefur að segja er eitt-
hvað á þá leið að hann sé búinn
að ferðast alla þessa leið og þá
þurfi kallinn endilega að vera
dauður. Uppúr því á maður í mikl-
um erfiðleikum með að skilja
hvemig hann nennir að hefna föð-
ur síns yfírleitt.
Sögusviðið er smábær í Flórída
þar sem hverskyns spilling á að
viðgangast. Eina spillingin sem
maður verður var við í „spillingar-
bælinu" er spilavíti og það er
ekkert til að roðna yfir. Það er
mikið lagt uppúr því að sýna hetj-
una Nelson brenna eitthvað einn
síns liðs á stóra mótorhjólinu sínu,
sem beið hans heima öll þessi ár
eins og tryggur gæðingur, og
Nelson er mikið að reyna að leika
reiðan ungan mann í leit að föður-
morðingja sínum og um leið
fyndinn og kaldan töffara. Það
fer einhvemveginn ekki saman í
þessu tilviki.
Hann kemst að því pabbi hans
var plataður í hjónaband af fólki
sem svo tók yfir eignir hans og
Nelson einbeitir sér að því að
hrella það ásamt æsi sínum. Vin-
urinn er drepinn og í hápunktinum
í lokin kemur allt í einu í ljós að
allt sem á undan er gengið var
byggt á misskilningi.
Það era einstaka atriði ágæt í
Blue City en hún er metnaðarlaus
færibandamynd eins og raunar
flestar hennar líkar.
Byggingarlist
Erlendar baekur
Siglaugur Brynleifsson
Manfredo Tafuri/Francesco Dal
Co: Modern Architecture I—II.
Translated from the Italian by
Robert Erich Wolf. History of
World Architecture. Faber and
Faber/Electa 1986.
Þótt útgáfuár sé skráð 1986, þá
var ritinu ekki dreift fyrr en 9. febr-
úar sl. Þessi bókaflokkur Electa
mun nú væntanlega koma út örar
en hingað til hefur verið og er það
vel. Seinlæti í útgáfustarfsemi er
hvimleitt og getur orðið afdrifaríkt,
því tíminn líður hratt og breytingar
og endurmat í skoðunum manna á
iistum era á hveijum tíma ný af
nálinni. Það era nú tíu ár síðan
framútgáfa þessa rits kom út á
ítölsku, en þrátt fyrir það heldur
ritið gildi sínu sem lýsing á þeim
hræringum og nýjabrami sem upp
hefur komið í byggingarlist síðustu
100 árin, en ritið spannar þann
tíma.
Um það leyti sem höfundar hefja
sögu sína um nútíma byggingarlist,
þ.e. fyrir hundrað áram, var að
hefjast nýr þáttur í íslenskri bygg-
ingarsögu. Tekið var að reisa
timburhús í stærri stíl en áður hafði
tíðkast hér á landi. Byggingar úr
varanlegra efni en torfi, gijóti og
timburþiljum höfðu fram til þess
tíma verið fáar hér á landi. Timbur-
húsabyggingar fylgja m.a. sauða-
sölunni til Englands, hákarlaút-
gerðinni og þar af leiðandi aukinni
fjármagnsmyndun hérlendis. End-
umýjun hinna eldri hústegunda var
dýr og því þótti hentast að hefja
endurbyggingu bæjarhúsa úr öðra
efni en því hefðbundna, eftir jarð-
skjálftahrinuna, sem felldi fjölda
bæjarhúsa á Suðurlandi. Á síðari
hluta aldarinnar vora svo til ein-
göngu reist timburhús í þéttbýli og
allt til þess að tekið er að byggja
steinhús almennt.
Það vora því margvíslegar
ástæður sem ollu því að horfíð var
frá hinu forna og hefðbundna bygg-
ingarlagi og byggingartækni. Þar
á meðal röskun á eignarhaldi jarða
og þar af leiðandi gjörbylting á
leigumáta jarða. En samkvæmt
hefðinni skyldi leiguliði endumýja
húsakost jarða og halda honum við,
nema hvað landsdrottinn lagði til
timbur og smið, þegar um slíkt var
að ræða í sambandi við endumýjun
bæjarhúsa. Byltingarkenndar
breytingar í sjávarútvegi og þar af
leiðandi byggðaröskun raskaði
hefðbundnu samfélagi og varð
kveikja ýmiskonar nýbreytni. Þetta
og ótal margt fleira varð til þess
að hefðbundin byggingarlist og
byggingartækni §araði út, reyndar
á nokkuð löngum tíma sums stað-
ar. Sú list að hlaða veggi úr torfi
eða torfi og gijóti varð nær al-
dauða, en þó ekki alveg, því að enn
era til listamenn í vegghleðslu þótt
ekki séu margir.
Við þessar breytingar fór margt
í súginn. í þessu breytingabrölti var
fjöldi bygginga eyðilagður og marg-
ar þeirra verðugir arftakar alda-
gamallar tækni og listar. Það sem
kom í staðinn, einkum þó þegar líða
tók á þessa öld, ber vott um lág-
smekk og kauðaskap, einkum þó
eftir að steinöld hin nýja hófst út
um sveitir landsins.
Hræringar í listum, vísindum og
tækni, ný samfélagsform, terror-
ismi og lífsháttastöðlun mótuðu
byggingarlist þeirra tíma sem höf-
undamir fjalla um í þessum ritum.
Kúbismi, fútúrismi og art nouveau,
pólitísk hugmyndafræði, tæknibylt-
ing í byggingarlist og þörfin fyrir
nýtt borgarskipulag mótuðu bygg-
ingarsögu tímabilsins. Höfundamir
hefja sögu sína á nýjum kenningum
um borgarskipulag í Bandaríkjun-
um og Evrópu á síðari hluta 19.
aldar. Síðan rekja þeir breytingam-
ar, fjalla um kenningar þeirra
arkitekta, sem kunnastir era á
þessu tímabili, og allar þær marg-
víslegu tilraunir, sem gerðar vora.
Það sem einkum einkennir bygging-
arsöguna á þessum 100 áram era
slitin við hefðbundnar kenningar,
sem vora eðlileg afleiðing tækni-
breytinga og óhemjulegrar mann-
fjölgunar, sem olli því að
óhugnanlega mikið land hvarf und-
ir hinn steinsteypta hrylling, sem
varð að reisa á sem skemmstum
tíma og á sem hagkvæmastan hátt.
Notagildið kæfði listina, eins og
sést best þegar þessum ritum er
flett. Alls era birtar um 700 mynd-
ir og uppdrættir, einstaka bygging
sker sig þó úr, en upphrúgun
steypu, stáls og glers á þröngum
svæðum kæfir.
Höfundamir era fyrirlesarar í
Istituto Universitario dell’ Archi-
tettura í Feneyjum.
FÉLAG VIÐSKIPTAFRÆÐINGA
OG HAGFRÆÐINGA
Aðalfundur
Aðalfundur Félags viðskiptafræðinga og hag-
fræðinga verður haldinn í fundarsal Domus
Medica, Egilsgötu 3, fimmtudaginn 3,0. apríl nk.
kl. 16.00. ^ ,
Dagskra:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Erindi: „Should private companies go public
and how?“. - Ættu einkafyrirtæki að selja hluta-
bréf á almennum markaði og hvernig. Hin kunni
fyrirlesari og fræðimaður dr. Bertrand Jacquill-
at, prófessor við Université Paris 1X-Dauphine
og Centre HEC-ISA, flytur erindið á ensku.
Mætið stundvíslega!
Stjórn FVH.
Fróóleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!
Bladburðarfólk
óskast!
AUSTURBÆR VESTURBÆR
Lindargata 1 -38 o.fl Aragata o.fl.
Hverfisgata 4-62 o.fl.
Hverfisgata 63-115 o.fl.
Síðumúli_______________
JUonwtiMiifoiít
Karlmannafot kr. 5.500.-
Terylenebuxur kr. 995.-, 1.395.-,
1.595.- og ull/teryl./stretch 1.895.-
Gallabuxur kr. 795.- og 850.-
Plauelsbuxur kr. 745.- og 865.-
Sumarbolir nýkomnir frá kr. 235.-
Skyrtur, nœrfbt o.fl. ódýrt.
Andrés,
Skólavörðustíg 22, sími 18250.
Við flytjum og verðum að rýma lagerinn.
í dag bendum við sérstaklega á:
Innbyggingareldavél — hellur—viftu
Litir: Rauður, brúnn, hvítur og grænn.
Innb. ofn UK 1754. Tölvuklukka, kjötmælir, blástur.
Verðáðurílit kr. 40.585.- Núkr. 30.400.-
Glerhelluborð KP 1655.-, 5 hellur.
Verð áðurílit kr. 24.830.- Núkr. 18.550.-
Vifta (gufugleypir) E 601.
Verðáðurílit kr. 10.190.- Núkr. 7.600.-
Samt. áður
S\áanú>
gó& k\ör
i
kr. 75.605 - Núkr. 56.550.-
Útborgun kr. 5.000.-
I Eftirst. á 10 mánuðum
ÞaA er geysilegt úrval af Blom-
berg heimillstækjum á útsöl-
unni. Eitthvað fyrir alla.
EINAR FARESTVEIT & CO. HF.
BERGSTAÐASTRÆTI 10A Sími I6995