Morgunblaðið - 15.09.1987, Qupperneq 68

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. SEPTEMBER 1987

\ e
... að brosa sem blíðast.
TM Reg. U.S. PaL ON.-all rigMa reservad
© 1986 Los Angeles Times Syndicate
ást er...
Það varst þú sem vildir
fara á græmnetisveitmga-
stað!
HÖGNIHREKKVÍSI
hlXtOAI 05S SJÁ . . AMPÖe>ARGir?P|N<3 ??
4
Það er sorg’legt þeg-
ar trúin er afskræmd
Heiðraði Veivakandi.
Það eru orð í tíma töluð, sem
prestur sagði í útvarpsmessu frá
Hólahátíð þann 30. ágúst. Hann tók
þar fyrir í ræðu sinni myndir sem
sjónvarpsstöðvamar hafa verið að
sýna af trúflokkum í Bandaríkjun-
um. Eins og alltaf þegar villst er
af vegum sannrar trúar koma svona
og þvílík fyrirbæri fram. Kannski
eru þessar sýningar þarfar til að
vekja sanna guðstrú af svefninum.
Það er sorglegt þegar trúin er þann-
ig afskræmd sem raun ber vitni og
villutrúarhópum skuli vaxa fylgi.
Þessir hópar eru samansafn fólks
sem tekið hefur sér til fyrirmyndar
ævafoma siði villimanna sem upp-
hófu tiylltan dans í upphafi árásar-
ferða og stríðs milli ættbálka sem
börðust um völd og áttu stöðugt í
eijum sín í milli.
Nú eru þessir dansar magnaðir
með ýmsum tiltælq'um, jafnvel eit-
urlyQum. Þessir gömlu siðir eru nú
uppfærðir í trúarathöfn og villtan
dans sem stuðlar að villtu æði sam-
anber bítlaæði, þó það væri nú
tiltölulega saklaust. Oftast er byij-
að með einum útvöldum leikara sem
er nógu fær að draga aðra í dans-
inn og þá er tilganginum náð og
söfnuðurinn telur sig þá hafa öðlast
kraft frá æðra veldi. Þetta þykir
spennandi nú á tímum öfganna, að
fá útrás með þessu móti.
Það er skammt öfganna milli því
þetta kemur fram í leiklist nútím-
ans, ekki síst okkar íslendinga þar
sem hún er gerð sem trylltust og
öfgafyllst sem.kæfír alla fyndni.
Sama er að segja um kvikmynda-
gerðina. Það er hreint ótrúlegt hvað
er hægt að komast langt í kvik-
myndagerð sem ætluð er bömum
og gera þær sem ægilegastar og
gerði ég mér ekki grein fyrir því
fyrr en ég fór að sjá bamamyndim-
ar á Stöð 2, þær vom fáar áður
en hún kom til og miklu skaplegri.
Ég tel að þetta sé háskalegt fyr-
ir böm, þetta tryllir og deyðir
saklausar bamssálir, alltaf er það
illa á ferðinni, tryllir og drepur.
Böm gera sér ekki grein fyrir því
að þetta sé leikur, hljóta að taka
þetta alvarlega og hugur þeirra
fyllist einhveiju ægilegu. Þetta er
alls ekki við hæfí bama. Fullorðnir
geta skilið að ekkert mark er tak-
andi á þegar þessar ófreslqur em
á ferð, tortíma og em drepnar og
eytt með öllum mögulegum aðferð-
um en rísa svo oftast upp aftur
jafn sprækar eftir sem áður.
Böm fylgjast ekki með texta að
gagni fyrr en komin em á skólaald-
ur og oft ótakmarkað samt og gera
sér ekki grein fyrir því þó oftast
séu góðu verumar sigurvegarar.
Þörf er á að fræða lítil böm þetta
varðandi, annars geta hugir þeirra
þróast til hins illa.
Kvikmyndagerðin er herfílega
misnotuð og getur verið andstyggi-
legt fyrirbrigði, þó hægt sé að
fyllast spennu yfír því hvemig at-
burðarásinni lyktar. Oftast er
dregið fram það ljóta og illa í kvik-
myndagerðinni og mér fínnst þær
sífellt vera að verða grimmdarlegri
og dregið er fram það alljótasta sem
upphugsanlegt er.
Mikil nauðsyn er að stoppa sjón-
varpsstöðvamar meðan á messu
stendur í ríkisútvarpinu, ellegar
flytja messur í sjónvarpsstöðvunum
á sama tíma. Það mætti skipta
kristilegu efni milli stöðvanna og
þá fyrir böm og fullorðna eftir sam-
komulagi þeirra. Ég veit að prestar
og fleiri væm fúsir að vinna að slíku
framtaki.
Til em þeir sem nýlega hafa
komið fram í fjölmiðlum, sem halda
því fram að kristin trú sé sefjun.
Þetta er alrangt. Svo er þessu bara
látið ósvarað af viðmælendum. Út-
varp og sjónvarp á íslandi, verið
vakandi.
Þorleifur Kr. Guðlaugsson
Skrifið eða hringið til
Velvakanda
Velvakandi hvetur lesendur til
að skrifa þættínum um hvaðeina,
sem hugur þeirra stendur til —
eða hringja milli kl. 13 og 14,
mánudaga tíl föstudaga, ef þeir
koma þvi ekki við að skrifa. Með-
al efnis, sem vel er þegið, eru
ábendingar og orðaskiptíngar,
fyrirspumir og frásagnir, auk
pistla og stuttra greina. Bréf
þurfa ekki að vera vélrituð, en
nöfn, nafnnúmer og heimilisföng
verða að fylgja öllu efni tíl þáttar-
ins, þó að höfundur óski nafn-
leyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að
beina því tíl lesenda blaðsins utan
höf uðborgarsvæðisins, að þeir látí
sinn hlut ekki eftir liggja hér i
dálkunum
Víkverji skrifar
Hvaladeilan virðist ætla að fá far-
sæl endalok eftir að Bandaríkja-
menn lögðu fram málamiðlunartill-
tögu í anda hugmynda íslenskra
ráðamanna um lausn á þessari deilu.
Vísindaveiðar íslendinga eru þar við-
urkenndar í aðalatriðum enda þótt
veiðikvótinn verði skorinn talsvert
niður frá upprunalegum áætlunum
Hafrannsóknaretofnunar og jafn-
framt er gert ráð fyrir að íslendingar
og Bandaríkjamenn hafí með sér
nánara samstarf innan vísindanefnd-
ar Alþjóða hvalveiðiráðsins en áður.
Innan ráðsins hafa fulltrúar þessara
vinaþjóða verið í forevari fyrir algjör-
lega andstæðum fylkingum — íslend-
ingar fyrir hvalveiðiþjóðunum en
Bandaríkjamenn fulltrúar hvalfriðun-
areinna. Náist samkomulag um þessa
málamiðlunartillögu milli þjóðana,
eins og flest bendir til, er jafnframt
úr sögunni sú hætta að Bandaríkja-
forseti staðfesti viðskiptabann á
íslendinga.
Vonandi verður nú eftirleiðis sæmi-
legur friður um hvalveiðar íslendinga
í vísindaskyni eða þar til rannsóknim-
ar hafa leitt í ljós traustari vitneskju
um stærð hvalastofnsins hér í Norð-
ur- Atlantshafi og hvereu mikið óhætt
er að veiða úr honum. Vafalaust
munu þó samtök fríðunarmanna
halda áfram áróðri gegn hvalveiðum
íslendinga en andóf þejrra verður
óneitanlega máttlausara, þegar þeir
njóta ekki lengur eindregins stuðn-
ings Bandaríkjastjómar innan Al-
þjóða hvalveiðiráðsins. Það má því
e.t.v. segja að íslendingar hafí unnið
enn einn vamareigurinn í þessu erfíða
máli. Aróðurestríðið er hins vegar
vafalítið löngu tapað og varla verður
nein breyting þar á fyrr en unnt er
að leggja fram óyggjandi vísindalegar
sannanir fyrir því að stærð hvala-
stofnins sé næg til að þola þessar
veiðar. Jafnvel þá má reikna með að
friðunarmenn muni áfram beijast
gegn hvalveiðum á hreinum tilfínn-
ingagmndvelli — en auðveldara
verður að vfkja sér undan þeirri at-
lögu ef rökin fyrir eðlilegri nýtingu
auðlinda okkar em skotheld.
Einhvem tíma heyrði Vfkveiji
kanadfskan vísindamann, sem fengist
hefur við hvalarannsóknir í Hvalfirði,
fullyrða að efnahagslegt tjón íslend-
inga af því að loka hvalstöðinni í
Hvalfirði væri svipað því og ef starf-
semi Boeing-flugvélaverksmiðjanna í
Bandaríkjunum væri stöðvuð og
Kanadamaðurinn hélt því fram að
heldur betur myndi heyrast hljóð úr
homi þar vestra ef þetta gerðist
vegna utanaðkomandi þrýstings. Sé
þessi samlfking rétt, þá er sjálfsagt
að reyna að koma henni til skila —
en fyret þurfum við að geta sagt með
vissu að ekki sé um ofveiði á hvölum
að ræða.
XXX
Eiður Guðnason, alþingismaður
og útvarpsráðsmaður, birti þarfa
ádrepu um málfar f ljósvakamiðlun-
um nú fyrir helgina og kom með
fjölda dæma um hinar einkennileg-
ustu ambögur sem útvarps- og
sjónvarpsfólk hefur misst út úr sér í
fréttum og dagskrárþáttum undan-
farin misseri. Eiður hvetur síðan
útvarps- og sjónvarpsstjóra til að
hafa málfarslegan metnað fyrir hönd
þeirra mikilvægu stofnana sem þeir
stýra og einnig flytjendur til að vanda
mál sitt, m.a. með lestri góðra bóka,
Undir þetta skal heilshugar tekið.
Hins vegar þurfa prentmiðlamir ekki
sfður að halda vöku sinni heldur en
Ijósvakamiðlamir, þar á meðal Morg-
unblaðið. í því mátti til að mynda
lesa harla einkennilega beygingu á
orðinu Flugieiðir, því að í fyrirsögn
á frétt einni f blaðinu stóð á dögunum
stómm stöfum: „SAS þrýstir á Flug-
leiði." Af þessarí fyrirsögn að dæma
er engu líkara en þetta ágæta
fslenska flugfélag sé orðið grafreitur
á flugi — sem það er auðvitað ekki.
XXX
Hlutskipti pólskra lögreglumanna
er ekki öfundsvert, ef marka
má eftirfarandi gamansögu sem er
sögð ganga þar f landi.
Lögreglumaður var á gangi í Var-
sjá þegar hann sá fjölbýlishús standa
í ljósum logum og hljóp á vettvang.
Þegar hann kom að byggingunni var
honum sagt að bam værí lokað inni
í húsinu á efstu hæðinni.
Lögreglumaður brá slq'ótt við,
braust upp tíu stigapalla og leitaði
um allt að baminu. Þá var hrópað
til hans neðan af götunni að slökkvi-
liðsmenn væm búnir að bjarga
baminu.
Til allrar ólukku var þá stigagang-
urinn orðinn alelda, svo að lögreglu-
maðurínn komst ekki niður þá leiðina.
í örvæntingu sinni hljóp lögreglumað-
urinn út á svalir og hrópaði á hjálp.
Engill birtist af himnum ofan og
sagði: „Stökktu, ég mun bjarga þér.“
Lögreglumaðurinn stökk fram af
svölunum og hrapaði til bana.
Þegar hann kom litlu síðar að
Gullna hliðinu, leit Lykla-Pétur í
skjótheitum yfír æviskrá lögreglu-
mannsins og sagði: „Þetta lítur nú
ekki alltof vel út — sjálfsvfg er alvar-
legt mál.“
Lögreglumaðurinn mótmælti og
sagðist einungis hafa stokkið vegna
þess að engill hefði mælt svo fyrir.
Lykla-Pétur var vantrúaður og sagði:
„Énglamir em hér allir að baki mér.
Ef þetta er satt, bentu mér þá á
hann.“ Lögreglumaðurinn leit yfir
fylkinguna og þekkti þegar hinn seka.
„Þama er hann“, sagði hann.
Lykla-Pétur benti þá ógnandi með
fíngrinu og sagði strangur: „Popiel-
uszko — þetta er þriðji lögreglumað-
urínn það sem af er þessarí viku.“