Morgunblaðið - 15.10.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. OKTÓBER 1987
29
Dauði Uwe Barschels:
Lést sökum ofneyslu
svefn- og taugalyfja
Genf, Reuter.
UWE Barschel, fyrrum forsœtisráðherra Slésvíkur og Holtseta-
lands, lést af völdum ofneyslu svefn- og taugalyfja, að sögn lögregl-
nnnar í Genf. Barschel fannst látinn í hótelherbergi í Genf á sunnudag
og hafa ættmenni hans fullyrt að hann hafi verið myrtur. Lík hans
var krufið og voru niðurstöðurnar birtar í gær.
Talsmaður lögreglunnar í Genf neytt en sagði þau „nokkuð sterk".
sagði fímm mismunandi lyfjateg-
undir hafa fundist í maga hins látna
og hefði neysla þeirra orðið Barsc-
hel að fjörtjóni. Bætti hann því við
að ekki væri unnt að fullyrða út frá
þessum gögnum að Barschel hefði
framið sjálfsmorð. „Niðurstöður
krufningarinnar eru þær að ekki
fundust nein ummerki þess að hinn
látni hefði sætt ofbeldi," sagði tals-
maðurinn. Hann neitaði að láta
uppi hvaða lyfja Barschel hefði
Læknir Barsehel-fjölskyldunnar
hefur farið fram á að líkið verði
krufíð að nýju en ættmenni hins
látna telja útilokað að hann hafí
framið sjálfsmorð.
Heimildarmenn innan lögregl-
unnar í Genf sögðu að ekki hefðu
fundist lyfjaglös í hótelbergi Barsc-
hels en hins vegar væri vínflaska
sem vitað væri að Barschel hefði
pantað á laugardagskvöldið horfín.
Lögregluyfírvöld í Vestur-Þýska-
Bandaríkin:
Dregur úr viðskipta-
halla, en dalur fellur
Washington, Reuter.
VIÐSKIPTAHALLI Bandaríkjanna reyndist nema 15,68 milljörðum
Bandarikjadala í ágúst, sem er nokkru minna en hann var í júlí. Þá
var hann 16,47 miHjarðar dala og hafði þá aldrei verið meiri. Ekki
þóttu það þó nógu uppörvandi fréttir, þvi Bandaríkjadalur féll mjög
á gjaldeyrismörkuðum í gær, en gullverð hækkaði nokkuð.
Þrátt fyrir að hallinn hefði þeirra eru menn þó ekki á eitt sátt-
ir um það hversu lengi fall dalsins
verður liðið og hafa verið uppi get-
gátur um það ríkisbönkum þessara
ríkja verði brátt skipað að kaup
dali í gríð og erg — bæði til þess
að binda þá nokkuð, en einnig til
þess að auka traust á honum og
hækka gengi.
landi hafa komist yfír mynd af
manni sem talið er að Barschel
hafí hitt að máli í Genf á laugardag.
Blaðamaður vestur-þýska tíma-
ritsins Stem fann Barschel látinn í
baðkari á hótelherbergi sínu í Genf.
í gær birti tímaritið mynd sem
blaðamaðurinn tók er hann kom að
Barschel látnum. Myndin sýnir
Barschel alklæddan í baðkarinu og
er hvítt handklæði vafið um hægri
hönd hans.
Barschel var sakaður um að hafa
látið njósna um ástalíf Bjöms Eng-
holm, helsta andstæðings síns í
fylkiskosningunum í Slésvík og
Holtsetalandi sem fram fóm 13.
september. Var hann einnig borinn
þeim sökum að hafa staðið fyrir
ófrægingarherferð á hendur Eng-
holm. Barschel sagði af sér embætti
sökum þessa 25. september og hafði
honum verið gert að mæta til yfír-
heyrslu vegna málsins síðastliðinn
mánudag.
Myndin sem vestur-þýska tímaritið Stera birti í gær.
Reuter
V estur-Þýskaland:
Eiginkona Idi Amins vill skilnað
minnkað var það einungis í sam-
ræmi við fyrri spár. Þær höfðu hins
vegar gert ráð fyrir að hann yrði
enn minni, eða eitthvað undir 15
milljörðum. Helsta ástæða hins
minnkandi halla er sú að olíuinn-
flutningur í ágúst minnkaði mjög.
Á gjaldeyrismörkuðum varð af-
leiðing þessa að menn reyndu í flýti
að losa sig við Bandaniq'adali, en
það jók að sjálfsögðu á verðfall
hans. Ríkisstjómir og stærri bankar
heimsins hafa ítrekað látið í ljós
þá ósk sína að dalurinn hafí þegar
fallið meira en góðu hófu gegnir
og beri því að auka á stöðugleika
gengis hans. Allt kemur hins vegar
fyrir ekki og telja nú helstu fjár-
hagssérfræðingar að hann muni
halda áfram á niðurleið.
Vegna fyrrgreindrar afstöðu
vestrænna iðnríkja og helstu banka
Grænland:
Vilja upp-
lýsingar
um athafnir
NATO-herja
Nuuk. Frá fréttaritara Morgunblaðsins,
Nils Jergen Bruun.
GRÆNLENSKA landsþingið
ákvað á þriðjudag að leggja drög
að utanrikis- og öryggismála-
stefnu landsins.
Ákvörðun landsþingsins kemur í
kjölfar mikilla deilna á Grænlandi
um þær upplýsingar sem Grænlend-
ingar fá um athafnir herliðs
NATO-ríkja, aðallega bandaríska
herliðsins, á Grænlandi. Græn-
lensku stjómarflokkamir telja að
Grænlendingum beri meiri upplýs-
ingar en þeir fá nú. Stjómmála-
menn á Grænlandi hafa óskað eftir
að fá samskonar upplýsingar og
Danir fá um aðgerðir erlendra heija
í Danmörku.
Poul Schliiter, forsætisráðherra
Danmerkur, var á ferð á Grænlandi
nýlega. Sagðist hann ekki geta
staðfest að danska stjómin væri fús
til að láta grænlenska landsþinginu
í té upplýsingar um hemaðamm-
svif í grennd við landið.
Bonn, Reuter.
FIMMTA eiginkona Idi Amins,
fyrrverandi einræðisherra Úg-
anda, sótti í gær um skilnað frá
eiginmanni sinum og er málið
fyrir rétti í Bonn, höfuðborg
Vestur-Þýskalands. Amin sjálfur
var hins vegar hvergi nærri.
Sarah Kyolaba Amin giftist ein-
ræðisherranum árið 1975, skömmu
eftir að hann skildi við þijár fyrri
konur sínar. Talið er að sú fjórða
hafí látist.
Sarah, sem búið hefur í Bonn frá
1984 leit út fyrir að vera tauga-
veikluð eftir vitnisburð sinn, sem
stóð í rúma klukkustund^ og fór
fram fyrir luktum dymm. í vestur-
þýskum blöðum kom fram að hún
óttaðist hefnd bónda síns. Síðast
þegar til fréttist bjó hann í Saudi-
Arabíu.
Lögfræðingur Söm, Karin
Schumacher D’Hondt, sagði að
dómarinn myndi kveða upp úrskurð
sinn í lok mánaðarins. Hún sagði
ennfremur að ekkert hefði heyrst
til Amins vegna málsins, en tók
fram að það ætti ekki að verða
málinu til trafala.
New York Times:
Vaxandi neysla á hráu fisk-
metí veldur auknu heilsutí'óni
eftir MARIAN BURROS
New York-borg.
FYRIR um það bil áratug hófu Bandaríkjamenn að eta umtalsvert
magn af sushi (japönskum rétti úr hráum fiski). Allar götur síðan
hafa verið uppi efasemdir og jafnvel deilur um, hvort hyggilegt sé
að eta hráan fisk. En þó að efasemdimar hafi blossað upp öðm
hveiju, einkum þegar fréttir hafa borist um sníkla í fiski, hefur ást
Bandaríkjamanna á sushi hvergi dofnað.
Bandariska matvæla- og lyfjaeftir-
litsins. „En við breyttum matarvenj-
um okkar og etum nú bæði hráan
og lítið soðinn fisk — sem opnar
fyrir möguleika á, að við sýkjumst."
Einkennum sýkingar af völdum
sníkla svipar til einkenna, sem
fylgja magasári. Þau segja til sín
einni til tólf klukkustundum eftir
að hrás físks hefur verið neytt.
Aðeins er vitað um 50 slík tilfelli í
Bandarílq'unum, en Deardorff segir,
að það sé aðeins toppurinn á ísjak-
anum.
Hann bendir á, að uppvíst hafi orð-
ið um 70% tilfellanna eftir 1980.
Nýjasta tilfellið kom fram í dags-
ljósið í ágústmánuði síðastliðnum.
Þá sýktist kona, sem etið hafði
hráan fisk á Sushi-veitingahúsi í
San Francisco. Fjarlægja varð
sníklana með skurðaðgerð.
„Um 30 milljónir manna um allan
heim kunna að vera með sníklasýk-
ingu,“ segir Thomas Schwarz,
aðstoðarforstöðumaður matvöru-
deildar Bandaríska matvæla- og
lyfjaeftirlitsins.
Forráðamenn deildarinnar voru
það áhyggjufullir út af sníklum í
físki, að í ágúst var gefín út viðvör-
un til eftirlitsstofnana á vegum
ríkisins. Þar var lagt til, að þess
yrði krafíst, að öll opinber veitinga-
hús, sem framreiða hráan, maríner-
Það hlýtur þó að vera ástæða til
að staldra við frétt, sem birtist í
blaðinu Intemational Heratd Tri-
bune 29. september síðastliðinn.
Þar segir, að ósoðinn fiskur sé
hættulegur heilsu manna. í frétt-
inni er athyglinni 'beint að vestur-
þýskum sjónvarpsþætti, „Monitor",
sem greindi frá útbreiddu sníklafári
í Norðursjávarfiski. í þættinum,
sem sendur var út í sumar, kom
fram, að sníkla væri jafnvel að fínna
í pæklaðri sfld, sem fengist í stór-
mörkuðum.
Fýrst eftir að þátturinn var send-
ur út, minnkaði fískneysla í Vestur-
Þýskalandi um 50-80%. Fiskverð
féll um helming. Nú, tveimur og
hálfum mánuði seinna, er verðið
nálægt þvi að komast í fyrra horf,
en neyslan hins vegar ekki.
Það versta er, bæði fyrir neyt-
endur i Bandaríkjunum og annars
staðar, að sníklavandamálið er ekki
bundið við físk úr Norðursjó. Sýkt-
an físk er að finna í öllum heimsins
höfum, og sníklafjöldinn fer vax-
andi. Sérfræðingar í fískiðnaði
segja, að fjölgunin eigi rætur að
rekja til stofnstærðaraukningar
sjávarspendýra eins og sels, sem
er hýsill fyrir sníkilinn.
„Sníklar hafa alltaf verið í físki,“
segir Thomas L. Deardorff, sníkla-
fræðingur hjá fiskrannsóknadeild
aðan eða léttsoðinn físk, blásturs-
frystu fískinn í 15 klukkustundir
við -i-35 gráður C eða frystu hann
í sjö daga við -^23 gráður. Ekkert
var getið um meðferð á kaldreykt-
um físki.
Sérfræðinga greinir á um, hvort
kaldreyking drepi sníklalirfúr, en
Schwarz segir, að 99% af öllum
kaldreyktum físki sé frystur, áður
en hann er reyktur, þannig að þetta
atriði skipti ekki máli.
Sérfræðinga greinir einnig á um,
hvort pæklun drepi lirfumar. Lee
Weddig, aðstoðarforstjóri Banda-
ríska fískifélagsins, telur, að
pæklunaraðferðir, sem beitt er í
Bandaríkjunum, drepi lirfumar (en
það sama virðist ekki vera reyndin
í Vestur-Þýskalandi, þar sem aðrar
aðferðir eru notaðar).
Fiskaðdáendur kunna að hrylla
sig yfir þeirri hugmynd að frysta
fisk og segja sem svo, að það geri
fiskholdið vatnskennt og laust í
sér. Kenelm W. Coons, forstjóri
Fiskiveiðistofnunarinnar í Nýja
Englandi, segir, að fískur haldi
mestu af upprunalegum gæðum, sé
rétt staðið að frystingunni. Hann
viðurkennir þó, að innan fiskiðnað-
arins sé eilíflega verið að kífa um
mismuninn á ferskum og frosnum
físki.
Þorskur, kyrrahafslax og kyrra-
hafskarfí- þ.e. þær þijár fiskteg-
undir, sem vinsælastar eru í
Bandaríkjunum - em meðal þeirra
nytjafíska, sem sníklar sækja hvað
mest í, að því er Deardorff segir.
Að sögn Schwarz frysta Japanir
kyrrahafslax, áður en hann er not-
aður í sushi, og þeir forðast þorsk
með öllu. Hollensk stjómvöld hafa
mælt svo fyrir, að fískur, sem fram-
reiddur er hrár, sé frystur áður.
Bandarísk heilbrigðisyfírvöld
segjast ekki vita til þess, að neitt
annað ríki hafí sett svipaðar reglur.
Frammámenn í fískiðnaði í
Bandaríkjunum gera sér samt grein
fyrir sníklavandamálinu og hafa
gert ráðstafanir til að ná tökum á
því. „Sérhver ábyrgur fiskverkandi
fjarlægir þráðorma úr fiskholdinu,"
segir Coons og vísar þar til algeng-
ustu sníklategundarinnar.
Með sérstakri tækni, svokallaðri
skyggningu, sem einnig er notuð
við skoðun á eggjum fyrir framan
sterkt ljós, er unnt að finna
sníklana. Lirfur þeirra; sem líta út
eins og hlykkjóttir ormar, em fjar-
lægðar með flísatöngum.
Deardorff segir, að skyggning
hjálpi og sé árangursrík, en ekki
100% ömgg, sérstaklega ekki ef
fiskholdið er dökkt.
Neytendur geta varið sig með
fleiri aðferðum en frystingunni. Til
dæmis geta þeir beðið um eldisfísk,
sem alinn hefur verið í vemduðu
umhverfí og ólíklegra er, að smit-
ast hafi af sníklum.
Enn einfaldari lausn er að sjóða
fískinn og drepa þar með sníklana.
En það felur í sér endalok sushi,
graflax, maríneraðs físks ogjafnvel
léttsoðins físks.
Svo er það aftur á móti heim-
spekin hans Schwarz. Þó að hann
eti ekki hráar ostmr eða hrá egg,
finnst honum öðm máli gegna um
sushi. „Ég tel mig upplýstan neyt-
anda,“ segir hann, „en ég er ekki
frábitinn þvi að taka áhættu."