Morgunblaðið - 23.10.1987, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. OKTÓBER 1987
Verslunin er opin daglega frá ki. 9—18, laugardaga frá kl. 10-16.
> f .X. PRJÓNASTOFAN
Udunru
Kreditkortaþjónusta.
HF verslunin v/Nesveg, Seltjarnarnesi.
Þetta eru tveir mér nærtækir
atburðir. Tveir bflar okkar gereyði-
lagðir að kalla en mannslífunum
bjargað, og vil ég tvímælalaust telja
það fyrir þá forsjálni sem höfð var,
og sem í rauninni ætti að vera sjálf-
sögð, að bflbeltin voru spennt.
Það hefur vakið nokkra furðu
mína að sjá af og til blaðagreinar
eða greinar í nöldurdálkum blað-
anna, þar sem menn eru að mæla
gegn notkun bflbelta, jafnvel telja
þar sumir, að þau geti valdið slys-
um. Slfld er mér óskiljanlegt,
jafnvel þótt menn vilji telja, að við
vissar aðstæður, einkum þar sem
bflar hrapa fyrir björg, eigi menn
að geta kastað sér út úr bflunum
hafí þeir beltin ekki spennt. Slfld
gerist þó líklegast þá aðeins, að
atburðurinn verði ekki skjmdilega,
eigi sér nokkum aðdraganda, bfllinn
sigi ofan fyrir vegarbrún t.d. i
hálku. — Má vera, að við slíkar
aðstæður ættu menn að hugleiða
að hafa beltin óspennt, en falli bfll
fram af hengiflugi skjmdilega og
hrapi langan veg, tugi metra, niður
af hengiflugi, munu víst fæstir hafa
ráðrúm til að opna bflhurð og kasta
sér út, og fylgi þeir bfl niður vem-
lega vegalengd við slíkar aðstæður
mun víst yfírleitt ekki þurfa að
spyija að leikslokum.
Mig minnir, að einn þeirra, sem
skrifuðu gegn bflbeltum sl. vetur,
væri fyrrverandi ökukennari. Mér
fannst málstaður hans harla ein-
kennilegur, en ég verð að segja, að
hinir em þó miklum mun fleiri og
á þeim meira mark takandi, sem
hafa íhugað gildi beltanna og af
hófsemi bent á hið mikla gildi þessa
öryggisþáttar.
Eg tek undir með þeim, sem bent
hafa á, að notkun bflbelta sé ódýr-
asta líftryggingin. — Þessi líftrygg-
ing kostar í rauninni ekki nokkum
hlut. Beltin fylgja bflnum í kaupi,
því að fæstir aka víst lengur á svo
gömlum bflum daglega, að þeir séu
frá því fyrir tíma beltanna.
Sem betur fer virðist þó notkun
bflbelta stöðugt fara vaxandi. En
sífellt þarf þó að minna á þennan
sterka öryggisþátt. Enginn hlutur
er svo góður, að hann auglýsi sig
sjálfur. Það þarf stöðugt að minna
á jafnvel hina sjálfsögðustu hluti,
og jafnvel þá hluti, sem allir em
sammála um að skynsamast sé að
nota.
Ég þykist geta talað af nokkurri
rejmslu um bflbeltin. Þeir, sem
skrifað hafa gegn þeim og nota þau
ekki hafa víst, rejmdar sem betur
fer, ekki þurft að upplifa hvað það
er að lenda í hörðum árekstri og
vita á þeirri stundu ekki hvort þeir
sjálfír eða aðrir í bflnum hafa slopp-
ið með líf og limi. Slík reynsla er
of dýrkeypt til þess að bíða eftir
henni.
Það tekur að jafnaði aðeins tvær
eða þijár sekúndur að spenna belt-
in. Það ættu menn að gera að reglu
áður en farið er af stað, og áður
en varir er það svo komið í vana
og manni fínnst það jafn sjálfsagt
og að reima á sig skóna.
Höfundur er þjóðmiiýa vörður.
VERIÐ VEL KLÆDD í VETUR
«9
börn.
Dömublússur
frá
OscarofSweden.
Dömubuxur
frá Gardeur.
Iðunnarpeysur
a
dömur,
herra
Að lifa eða deyja
Þór Magnússon þjóðminjavörður
„Skall hurð hér nærri
hælum, og vil ég telja
örug’gt, að hefðum við
ekki notað beltin mynd-
um við bæði í framsæt-
unum hafa stórslasazt,
líklegast hlotið örkuml
eða hugsanlega bráðan
bana.“
Við höfðum fyrir löngu gert okk-
ur að fastri venju að nota bflbelti
við akstur. Fyrst framan af notaði
ég þau reyndar aðeins í utanbæjar-
akstri, en var þó, er hér var komið,
löngu farinn að spenna þau í hvert
skipti sem farið var af stað, hvort
sem var innan bæjar eða utan og
hvort sem farið var í langferð eða
aðeins stuttan spöl.
Eftir þetta var svo keyptur nýr
bíll, en dýrð hans stóð ekki lengi.
Nú í vor var sonur okkar á leið
heim að kvöldi dags, en á leiðinni
ók ölvaður ökumaður á bflinn og
stórskemmdust báðir bflamir.
Sonur okkar var í belti, því hann
hafði allt frá upphafi gert sér að
reglu að spenna bflbeltin, og má
einnig hér telja, að þau hafi bjargað
honum frá að slasast.
eftir Þór Magnússon
í sjónvarpinu föstudagskvöldið
25. september sl. var sýndur átak-
anlegur þáttur, þar sem talað var
við móður drengs, sem farizt hafði
í hörmulegu bifreiðaslysi, svo og
vini hans. Þetta var átakanlegra á
að horfa en orð fái lýst, og hafa
fjölmiðlar verið óþrejtandi að skýra
frá og lýsa mörgum hörmulegum
umferðarslysum, sem kostað hafa
mannslíf.
Þama var minnzt á notkun
bflbelta, öryggisbelta, og veit þó
enginn, hvort þau hefðu bjargað í
þessu tilviki, svo illa var bifreiðin
útleikin eftir slysið. Þeir tveir ungu
menn, sem talað var við í þættinum,
sögðu, að þessi atburður, þar sem
vinur þeirra lézt, hefði haft mikil
áhrif á þá og orðið til að þeir hög-
uðu akstri sínum á annan hátt
síðan. Meðal annars gerðu þeir sér
nú að reglu að nota bflbelti.
Að undanfömu hefur oft verið
fjallað um bflbelti í Qölmiðlum, eink-
um blöðum, og þar komið fram
skiptar skoðanir á gildi þeirra og
nauðsjm. Sl. vetur birtust nokkrar
greinar um bflbelti í Morgunblaðinu
og var þar meðal annars vitnað
nokkuð í símtal, sem kona mín átti
við Velvakanda f þessum umræðum.
Mér fundust umræður og röksemd-
ir sumra þeirra, sem þar tóku til
máls, svo furðulega þröngsýnar, að
ég einsetti mér að skrifa nánar um
reynslu okkar í þessu efni. En það
dróst og reyndar fyrir þá sök get
ég nú sagt frá tveimur sams konar
atburðum, sem snerta mig og mína,
og tel ég, að þar hafí bflbelti í
bæði skiptin forðað okkur frá hörm-
ungum eða jafnvel dauða.
Það var um verzlunarmannahelg-
ina í fyrrasumar, að við vorum á
ferð norður í land ásamt fleira fóiki
og vorum við á nokkrum bílum í
samfloti. Rétt ofan við Hvamm í
Norðurárdal er ein af gömlu stein-
brúnum á þjóðleiðinni, líklegast
byggð um 1930, mjó brú og krapp-
ar beygjur beggja vegna hennar,
eins og altítt var um þær brýr, er
þá voru gerðar. Þessa brú þekkja
víst allir ökumenn, sem um þennan
veg hafa farið, en nú í sumar var
gerð ný brú á ána nokkru neðar
og beygjumar teknar af veginum.
Fast sunnan við gömlu brúna er
hóll, farið var fyrir hólinn í nærri
hálfhring áður en komið var á brúna
og sást þvf illa til hennar. Sfðan
var beygja inn á brúna og beygja
út af henni á ný til norðurs, sem-
sagt dæmigerð brú á þjóðveginum
frá fyrstu árum bflaaldar.
Er við vorum þama á ferð var
skyggni gott og aðstæður allar
góðar til aksturs. En fyrir einhveija
augnabliksvangá var athyglin ekki
nógu skörp þegar að þessum stað
var komið. Eg ók bflnum og tók
ekki eftir neinum bfl á móti, og þar
sem beygjan fyrir hólinn var til
vinstri og lausamöl hægra megin á
veginum hylltist ég til að vera sem
næst á miðjum vegi, en hægra
megin var vegarbrúnin allhá.
Nú skipti það engum togum, að
er komið var á móts við miðjan
hólinn kom á móti bfll, sem rétt var
kominn jrfír brúna, og varð við ekk-
ert ráðið, að þama skullu bflamir
saman. Ferðin var að sönnu ekki
mikil, en jafnvel lítili hraði tveggja
bfla tvöfaldast miðað við að bfllinn
aki á kyrran hlut, og varð því
áreksturinn harkalegur. Á síðasta
augnabliki hafði ég, líklegast
ósjálfrátt, reynt að aka út af vegin-
um vinstra megin, upp í hólinn, en
allt var þetta án umhugsunar, og
varð til þess, að ég var á órétti á
árekstursstað. En líklegast var það
lán í ólani, því að hefði bfllinn farið
út af hægra megin hefði hann
sennilegast oltið ofan fyrir veginn
og þá farið verr.
Kona mín sat í framsæti og vor-
um við bæði í beltum. Með okkur
var einnig kona í aftursæti, en í
stuttu máli sagt slasaðist ekkert
okkar svo heitið gæti, fengum að-
eins smálega áverka.
Ég tel engan vafa leika á, að hér
hafí beltin bjargað okkur frá stór-
meiðslum. Svo harður var árekstur-
inn, og má sjá það á myndinni, sem
hér birtist, að báðir bflamir vom
gerónýtir eftir áreksturinn. Minn
bfll, sem var af miðlungsstærð,
kýttist saman hægra megin að
framan, húsið krepptist og bfllinn
kastaðist til. Hinn bfllinn, sem var
mun stærri og þyngri, þrælbeyglað-
ist að framan og skekktist. Tveir
menn vom í þeim bfl og sátu báðir
f framsætum og var hvomgur með
öryggisbelti, að ég bezt veit. Annar
kastaðist fram f rúðuna, sem brotn-
aði, og hlaut hann nokkum áverka
á höfði, sem var þó sem betur fer
ekki alvarlegur.
Ferðinni var þó haldið áfram
norður, bflhræið skilið eftir en far
fengið í öðmm bfl. Við fómm í
læknisskoðun á Blönduósi, þar sem
við vorum öll miður okkar og ekki
laust við að við fyndum til smávægi-
legra verkja, en áverkamir rejmdust
ekki alvarlegir.
Skall hurð hér nærri hælum, og
vil ég telja ömggt, að hefðum við
ekki notað beltin myndum við bæði
í framsætunum hafa stórslasazt,
líklegast hlotið örkuml eða hugsan-
lega bráðan bana.
Svo harður hafði áreksturinn þó
verið, að kona mín hlaut blátt mar
yfír líkamann undan beltunum, og
þótti mér ótrúlegt, að slfkt gæti
gerzt. — Ég hafði þó séð auglýs-
ingu, líkiegast f sænskum blöðum,
með mjmd af konu, sem sýndi bláa
marstrengi á líkama sínum undan
bflbeltum eftir árekstur og stóð í
textanum, að beltin hefðu bjargað
henni frá stórmeiðslum.
Ég hafði jafnvel talið, að þessi
auglýsing væri tilbúin, marmerkin
máluð á líkama konunnar í auglýs-
ingarskjmi fyrir beltin. — En hér
sást svart á hvítu, ef svo má segja,
að þetta var engin uppgerð, slíkir
atburðir gerast f raun og veru, og
þurfti hér ekki vitnanna við frekar.
Landsþing Landssamtak-
anna Þroskahjálpar
' LANDSSAMTÖKIN Þroskahjálp halHa landsþing sitt nú um helgina.
Þingið hefst í dag, föstudag, á Hótel Sögu og verður sett kl. 20.30.
Við setninguna flytur meðal annars Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra ávarp. Þroskaþjálp var stofnuð 1976. Aðildarfélög eru
fyrst og fremst foreldra- og styrktarfélög þeirra sem ekki geta ba-
rist fyrir hagsmunum sfnum sjálfir svo og félög fagfólks sem vinna
að kennslu og þjálfun fatlaðra.
í fréttatilkynningu segir að þetta
landsþing marki að þvf leyti tfmamót
í sögu samtaka fatlaðra að laugar-
dagurinn verður helgaður sameigin-
legum fundi Þroskahjálpar og
Öiyrkjabandalags íslands. Fram að
þessu hefur lítið samstarf verið með
þessum tveimur megjnfylkingum
fatlaðra en hefur þó aukist á undanf-
ömum mánuðum og má þar til nefna
skammdegisvöku við AJþingishúsið
f desember síðastliðnum og kosn-
ingavöku á liðnu vori.
Á laugardagsfundinum verður
meðal annars lögð fram áætlun sem
miðar að eflingu félagsstarfs og
hagsmunabaráttu fatlaðra og varðar
hún jafnt innra starf hvorratveggju
samtakanna, baráttuaðferðir og
kynningu á málefnum fatlaðra. Á
sunnudag verður svo haldinn aðal-
fundur Þroskahjálpar þar sem meðal
annars verður kosinn nýr formaður
f stað Eggerts Jóhannessonar.