Morgunblaðið - 23.10.1987, Side 37

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. OKTÓBER 1987
37
Lifeyrissjóðir og
almannatryggingar
eftir Krislján
Thorlacius
Almannatryggingum var komið á
hér á landi á árinu 1936. Það var
mikið framfaraspor. Lífeyrissjóðir
voru hins vegar ekki almennt stofn-
aðir fyrr en kringt um 1970. Þó
voru þá nokkrir lífeyrissjóðir starf-
andi fyrir þann tíma, m.a. lífeyris-
sjóðir opinberra starfsmanna, sá
öflugasti þeirra lífeyrissjóður starfs-
manna ríkisins, sem stofnað var til
með lögum 1943, fyrir forgöngu
BSRB.
Undanfarin ár hafa verið starf-
andi nefndir til að undirbúa setningu
heildarlöggjafar um lífeyrissjóði, en
nú eru starfandi um 90 lífeyrissjóð-
ir hér á landi, sem eru misjaftilega
í stakk búnir fjárhagslega til að
gegna því hlutverki, sem þeim er
ætlað.
í júnímánuði sl. skilaði endur-
skoðunarnefnd lífeyriskerfísins
frumvarpi til laga um starfsemi líf-
eyriskerfísins. Þetta frumvarp er
nú hjá fjármálaráðherra. í stjómar-
sáttmála núverandi ríkisstjómar er
gert ráð fyrir því að frumvarpið
verði lagt fyrir Alþingi sem stjómar-
frumvarp.
Hlutur opinberra
starfsmanna
Bandalag starfsmanna ríkis og
bæja átti fulltrúa í þeirri 17 manna
endurskoðunamefnd lífeyrisrétt-
inda, sem skilaði af sér ofangreindu
frumvarpi til ríkisstjómarinnar.
Mikill ágreiningur reis innan
nefndarinnar um frumvarp, sem
fulltrúar Alþýðusambandsins og
samtaka atvinnurekenda lögðu fram
í 17 manna-nefndinni í nóvember
1986. Allir fomstumenn BSRB voru
á einu máli um, að þeir gengju aldr-
ei að samkomulagi um það frum-
varp, eins og það lá fyrir. Hins vegar
tókst að ná samkomulagi um bráða-
birgðaákvæði, sem tryggir opin-
berum starfsmönnum að fullu þau
réttindi, sem þeir nú hafa.
Sérákvæðin um réttindi
opinberra starfsmanna
í bráðabirgðaákvæði frumvarps-
ins er skýrt tekið fram að ef ekki
tekst samkomulag um annað í við-
ræðum samtaka opinberra starfs-
manna, og þar er átt við heildarsam-
tök þeirra, þ.e. BSRB, BHMR og
Kennarasamband fslands, þá skuli
sérfræðingadómstóll skipaður af
Hæstarétti reikna út og ákveða
hækkun iðgjalda til opinberra
starfsmanna, sem hrökkvi til að
standa undir þeim réttindum, sem
lífeyrissjóðslögin sem nú gilda,
ákveða.
Sama gildir um bæjarstarfsmenn,
sem hafa sérstaka lífeyrissjóði.
Lífejrisréttindi, sem opinberir
starfsmenn hafa nú, eru því tryggð
með bráðabirgðaákvæði fnimvarps-
ins. Sú hækkun iðgjalda til lífeyris-
sjóðanna, sem þarf til að tryggja
áfram þennan rétt, skal greiða af
hlutaðeigandi vinnuveitendum, sem
ýmist eru ríkissjóður, sveitarfélög,
sjálfseignarstofnanir eða aðrir, sem
aðild eiga að lífeyrissjóðum opin-
berra starfsmanna.
Það sem tryggt er með bráða-
birgðaákvæðinu er:
1. Að lífeyrir verður áfram miðaður
við laun eftirmanns eða bestu
10 ár í starfí. Einmitt þetta
ákvæði hefur tryggt að lífeyrir
hefur verið verðtryggður á sama
hátt og laun opinberra starfs-
manna á hveijum tíma. Á annan
hátt hefur lífeyrir opinberra
starfsmanna ekki verið tryggður.
Þetta er hér tekið fram vegna
þess misskilnings, sem ég hefí
orðið var við, að lífeyrir opin-
berra starfsmanna sé nú verð-
tryggður og verið sé með
frumvarpinu að fella verðtrygg-
inguna niður.
2. Tekið er sérstaklega fram í
bráðabirgðaákvæðinu að svoköll-
uðu 95 ára regla skuli gilda
áfram og iðgjöld miðuð m.a. við
það.
3. Þá er tekið fram í bráðabirgða-
ákvæði frumvarpsins, að við
ákvörðun iðgjalda, sem vinnu-
veitandi greiðir umfram það
hlutfall sem nú er greitt af
starfsmanni, skuli taka tillit til
allra þátta lífeyrisréttinda sam-
kvæmt gildandi lögum, svo sem
ávinnslu réttinda tii allra teg-
unda lífeyris, iðgjaldagreiðslu-
tíma og takmörkunar hans, svo
og til allra annarra atriða, sem
máli skipta.
Þetta þýðir einfaldlega, að menn
greiða hér eftir sem hingað til ið-
gjöld í 32 ár, nema þeir sem vilja
vinna sér rétt til 95 ára reglu svo
þeir geti hætt 60 ára. Menn geta
áfram ákveðið að hætta störfum 65
ára á óskertum lífeyri eða að vera
í starfí til 70 ára aldurs og bæta
við sig réttindum eins og nú er heim-
ilt.
„Það er ekkert leyndar-
mál að réttindi í lífeyr-
issjóðum opinberra
starfsmanna eru betri
en í flestum öðrum
lífeyrissjóðum. Þessi
réttindi hefur tekist að
tryggja áfram með
samkomulagi innan 17
manna lífeyrisnefndar-
innar. Það er stað-
reynd.“
Það er ekkert leyndarmál að rétt-
indi í lífeyrissjóðum opinberra
starfsmanna eru betri en í flestum
öðrum lífeyrissjóðum. Þessi réttindi
hefur tekist að tryggja áfram með
samkomulagi innan 17 manna
lífeyrisnefndarinnar. Það er stað-
reynd.
Þörfin á almennum
umbótum
Þau réttindi, í lífeyrismálum, sem
BSRB hefur tekist að fá samþykkt
með áratuga starfí, ættu að vera
leiðarljós í baráttu fyrir bættum
lífeyrisréttindum allra í þjóðfélag-
inu.
Því miður mun það frumvarp að
rammalöggjöf um lífeyrismál, sem
endurskoðunamefndin sendi frá sér
sl. vor, ekki auka réttindi hjá lífeyr-
issjóðum almennt, heldur þvert á
móti. Hér þarf því að mínum dómi
að leita annarra ráða.
Bættar almanna-
tryggingar
Samtökum opinberra starfs-
manna ber skylda til að hafa áhrif
á lífeyrismál almennt og önnur
kjaramál, jafnhliða því sem þau
gegna því hlutverki að gæta hags-
muna félagsmanna sinna.
Okkur ber öllum skylda til þess,
hvað sem við störfum í þjóðfélag-
inu, að sjá til þess, að allir þeir sem
lokið hafa starfsdegi vegna aldurs
eða sjúkdóms, njóti lífeyris, sem
samboðin er þjóðfélagi, sem vill
kalla sig velferðarþjóðfélag.
Til þess að ná þessu marki þarf
að gera meira en að samþykkja
rammalöggjöf um starfsemi lífeyris-
sjóða, sem flestir eru svo ungir og
flárhagslega vanmegnugir að þeim
reynist ekki unnt að gegna hlut-
verki sínu.
Eina raunverulega lausnin í líf-
eyrismálum er að gera stórátak til
að endurbæta kerfí almannatrygg-
inganna, og fjár til þess á að afla
annaðhvort með almennum skött-
um, eins og nú er, og/eða sérstakri
greiðslu iðgjalda til trygginganna.
Hugsjón margra er einn lífeyris-
sjóður fyrir alla landsmenn. Mín
skoðun er sú að auðveldast sé að
koma þeirri hugsjón í framkvæmd
með því að stórefla almannatiygg-
ingamar.
Áfram geta svo starfað lífeyris-
sjóðir við hlið stóraukinna almanna-
trygginga og þar höfum við fordæmi
frá nágrönnum okkar á Norðurlönd-
um.
Höfundur er formaður Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja.
AEG RYKSUGANÁ FULLU...
VAMPYR 406 ryksugan frá AEG er 1000 W og því
sérlega kraftmikil, hún er með stillanlegum sogkrafti,
inndreginni snúru og snúningsbarka, svo fátt eitt
sé nefnt.
Þetta er slíkt gœðatœki að við leyfum okkur að full-
yrða að þú fáir hvergi jafn fjölhœfa ryksugu á svo frá-
6œ ð Kr.8.392.-
(STAÐGREITT)
Vestur-þýsk gœði á þessu verði. - Engin spurning!
...Á FRÁBÆRU
VERÐI!
<
t/>
&
<
o
Q
>-
AEG
ALVEG
EINSTÖK
GÆDI
AE G heimilistœki
- því þú hleypir ekki hverju sem er í húsverkin!
BRÆÐURNIR
ORMSSON HF
Lágmúla 9, sími: 38820