Morgunblaðið - 06.01.1988, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 06.01.1988, Blaðsíða 16
16 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 1988 spurt og svarad I Lesendaþjónusta MORGUNBLAÐSINSI Skattamál HÉR Á eftir fara spurningar sem lesendur Morgunblaðsins hafa beint til þáttarins Spurt og svarað um skattamál og svör við þeim. Þjónusta þessi er í því fólgin að lesendur geta hringt í síma Morgunblaðsins, 691100, milli klukkan 10 til 12 virka daga og borið upp spurningar um skattamál. Morgunblaðið leit- ar svara hjá starfsmönnum embættis ríkisskattstjóra og birtast þau síðan í þessum þætti. Námsf rádráttur Ingólfur Armannsson spyr: Fá námsmenn í öldungadeildum engan afslátt samkvæmt nýju skattareglunum? Eiga þeir ekki rétt á sérstökum námsfrádrætti og ef svo er, hvemig er útgáfu skattkorta þeirra háttað? Almennur námsfrádráttur var felldur niður með staðgreiðslukerf- inu en í stað þess voru tekin upp svonefnd námsmannaskattkort. Launamaður sem stundar nám í a.m.k. 6 mánuði á ári, en 23’stig í öldungadeild samsvara þeim tíma, getur sótt um að fá námsmanna- skattkort hjá ríkisskattstjóra. Á námsmannaskattkorti er persónu- afslætti þeirra mánaða sem liðnir eru af árinu og nám hefur verið stundað á, safnað upp og skipt á þá mánuði sem námsmaður hefur launatekjur á, þó lengst í þtjá mán- uði. Námsmannaskattkort mun þannig bera hærri mánaðarlegan persónuafslátt en aðalskattkort. Ríkisskattstjóri mun í apríl senda öllum skráðum námsmönnum við viðurkennda framhaldsskóla um- sóknareyðublað um námsmanna- skattkort. Umsóknum ber að skila til ríkisskattstjóra fyrir tiltekinn tíma. Þeir sem uppfylla skilyrði til þess að fá námsmannaskattkort munu fá þau póstsend í maí. Náms- maður mun þannig hafa tvö skatt- kort til afnota fyrir mánuðina júní, júlí og ágúst; námsmannaskattkort með uppsöfnuðum persónuafslætti ásamt hinu reglulega skattkorti. Námsmenn erlendis Kristján Jóhannsson spyr: Hvað um námsmenn sem hafa verið erlendis árið 1987 og fóru því á mis við skattfijálsa árið — fá þeir einhveijar skattaívilnanir þeg- ar þeir koma heim? Námsmenn sem koma frá útlönd- um á árinu 1987 eða síðar koma ekki til með að njóta sérstakra skattívilnana umfram aðra launa- menn. Samkvæmt nýsamþykktum lög- um koma vissar ívilnanir til greina hjá þeim sem koma til landsins og hafa aflað launatekna erlendis. Slíkar ívilnanir verða veittar sam- kvæmt umsókn til ríkisskattstjóra og geta þær leitt til lækkunar á tekjuskattsstofni. Skattleysismörk Óskar Hauksson spyr: Hvar eru skattleysismörkin? Ef maður hefur miklar tekjur annan hvem mánuð en engar þess á milli, hvemig nýtist persónuafslátturinn? Að óbreyttu skatthlutfalli 35,2% og persónuafslætti 14.797 krónur eru skattleysismörk við 42.036 krónur. Hjá hjónum og sambýlis- fólki sem skattlagt er saman eru skattleysismörkin 75.666 krónur svo fremi að annar maki hafi engar tekjur og hinn r.ýti 80% af persónu- afslætti hans. Heimilt er að flytja persónuaf- slátt milli mánaða ef launamaður starfar að staðaldri hjá sama launa- greiðanda og skattkort hans er í vörslu launagreiðandans. Ónýttur námsf rádráttur Alda Sigurðardóttir spyr: Ég á ónýttan námsfrádrátt frá 1984 og sótti um yfírlit yfír hann í sumar. Þá fékk ég úrskurð um að 'eg ætti ónýttan námsfrádrátt næstu ijögur ár. Hvemig get ég nýtt námsfrádráttinn í staðgreiðslu- kerfinu? Þegar úrskurðaðaðar eftirstöðv- ar ónýtts námsfrádráttar halda væntanlega gildi sínu en frádráttur- inn lækkar þó ekki staðgreiðslu viðkomandi launamanns, hann kemur til frádráttar við álagningu og uppgjör á framtali næsta árs. Samsköttun Ámi Jónsson spyr: Er ekki heimilt fyrir sambýlisfólk að nýta skattkort þess aðila að fullu sem hefur engar eða mjög litlar tekjur og sá aðili greiði síðan fullan skatt af sínum tekjum ef þær verða einhveijar? Er skattafsláttur ekki gerður upp endanlega þegar búið er að gera skattskýrslu eftir árið ef skattafsláttur nýtist ekki hjá öðrum aðila? 1. Sambýlisfólk, sem heimiluð er samsköttun leyfíst að millifæra persónuafslátt með sama hætti og hjón. Hámark millifærslu er alltaf 80% af ónýttum persónu- afslætti hins makans. 2. Skattafsláttur er endanlega gerður upp við álagningu á framtal næsta árs. Nýting persónuaf sláttar Kristinn Björnsson spyr: Ef námsmaður vinnur með námi og hefur um 15 þúsund króna tekj- ur að vetrinum en vinnur sumar- mánuðina þijá — borgar sig þá fyrir hann að nýta skattkort sitt þegar eftir áramót eða safna afslættinum upp og nýta hann að sumrinu? Er hægt að nýta hluta afsláttarins að vetrinum? Sjá svar við spumingu Ingólfs Ármannssonar hér að framan. Rétt þykir þó að taka fram að endanleg niðurstaða um skatt og þar með nýtingu á persónuafslætti liggur alltaf fyrir við uppgjör sem gert er eftirá. Ásthildur Emilsdóttir spyr: Þegar annað hjóna nýtir ekki sinn persónuafslátt nema annan Að læknisráði JASS- BALLETT Innritun erhafiní jassballett fyrir byrjendurog framhaldshópa. Kennsla hefst H.janúar. Morgun-, dag- og kvöldtímar. Innritun ísíma 45399 UÓSABEKKIR • NUDDP0TTUR DANSSTÖDÍÓ DISU DANSNEISTINN Smiðsbúð 9, Garðabæ l rétt við nýju Reykjanesbrautina eftir Guðstein ÞengHsson Eitt með því lakara, sem heyrst hefur og sést frá heilsugæslusvið- inu, er yfírlýsing 133 lækna, er birtist í Morgunblaðinu 17. des- ember sl. í yfírskriftinni segir, að ekki sé ástæða til að ætla, að íslenska þjóðin missi fótfestuna í áfengismálum, þótt leyfð verði sala bjórs. Með „bjór“ er átt við þann áfenga bjór eða öl, sem frumvarp bjórmanna á Alþingi ljallar um, þótt yfirskriftin sé ekki skarplegar orðuð en þetta. Ekki er heidur gott að átta sig á því, hvaða fótfestu við getum misst í áfengismálum. Atburðir síðustu daga og vikna bera þess ekki vott, að hún sé ýkja mikil. Þeir undirskriftamenn virðast ekki gera sér mikla rellu út af því, hvort þeir fari með rétt mál eða ekki. I yfírlýsingunni segir, að „sú skoðun að bjómeysla muni bætast alfarið ofan á aðra neyslu er órökstudd, og benda einu hlið- stæður erlendis til þess, að heildameyslan muni lítið breyt- ast, að því tilskildu, að bjórinn verði seldur á sama hátt og annað áfangi". Þetta er alrangt, og má í því sambandi benda á Færeyjar, sem verða að teljast mjög sam- bærilegt land. Þar var farið að selja áfengan bjór 1979 með mjög miklum takmörkunum, eða á ein- um tveimur stöðum á eyjunum. Samt sýna skýrslur mikla aukn- ingu á áfengisneyslu, og var hún þó meiri fyrir en hér er nú. Hjá einni af virtustu stofnunum heims á sviði vímuefnarannsókna, Addiction Research Foundation of Ontario, fáum við að vita, að í iandi þar sem áfengur bjór hef- ur ekki verið leyfður áður, muni hann bætast við heildarneysluna eða auka hana stórlega. Samt geta 133 læknar skrifað undir Guðsteinn Þengilsson „Þeir hafa skrifað nöfn sín í flaustri og fljót- færni, eins og reyndar texti ályktunarinnar ber með sér, og fundist þeir vera að beijast fyr- ir frelsinu.“ fullyrðingu þess efnis, að það sé órökstutt að neysla áfengs bjórs eða öls bætist við eða auki heild- arneysluna. Þetta er alveg furðulegt. Þá er farið að tala um það í ályktuninni, að faraldsfræðilegar rannsóknir um skorpulifur á ís- landi sýni, að tíðni sjúkdómsins hafí minnkað á sama tíma og heildameysla áfengis hafí aukist í landinu. Skorpulifur er sjaldgæf- ur sjúkdómur hér á landi, sérstak- lega ef miðað er við þau lönd, þar sem áfengur bjór og neysla léttra vína efla sídrykkju manna. Línu- rit yfír algengi sjúkdómsins hérlendis getur því ekki gefíð neinar vísbendingar um áhrif áfengis á hann til eða frá. Auk þess má benda á, að einungis þriðjungur tilfella með skorpulifur er talinn tengjast áfengisneyslu hér á landi. Það er því hæpið að draga ályktanir af þessari far- aldsfræði og tæpast sæmandi þeim, sem eru agaðir við vísinda- leg vinnubrögð. Loks er borið saman hlutfall drykkjusjúkra á íslandi og í Bandaríkjunum, það sé svipað þrátt fyrir meiri áfengisneyslu í Bandaríkjunum. Hér er algjörlega gengið á svig við staðreynd, sem öllum læknum hér ætti að vera kunnugt um. Hér eru drykkju- menn lagðir inn og teknir til meðferðar miklu fyrr á ferli sínum en gert yrði við sams konar fólk í Bandaríkjunum. Aðeins brot af þeim sem hér fá meðferð fengju slíka hjálp þar. Af þessu öllu má ráða, að rök- semdir læknanna fyrir áfenga bjómum eru heldur í hæpnara lagi. Þó að pm ályktunina fjalli sérfræðingar, sem allir eru góðir og gegnir hver á sínu sviði, hafa flestir þeirra álíka þekkingu eða reynslu í meðferð drykkjusjúkra og sá sem þessar línur ritar. Samt þykir þeim ástæða til að mót- mæla því, sem virtir vísindamenn hafa að segja um áhrif og út- breiðslu vímuefna, einkum áfengis, og því sem þeir hafa að segja um áfengan bjór og afleið- ingar þess, ef hann yrði til sölu hér eins og títtnefnt frumvarp gerir ráð fyrir. Hér er um menn að ræða sem hafa stundað um- fangsmiklar rannsóknir hér að lútandi árum saman. Á öðrum vettvangi hafa kollegar með geysimikla reynslu í meðferð vímuefnaneytenda látið í ljós álit sitt á afleiðingum þess, ef bjór- frumvarpið yrði samþykkt, kol- legar sem eru sérfræðingar á því sviði. En hafa sérfræðingamir hvem mánuð — er dæmið þá gert upp einu sinni á ári þannig að full nýting fáist á persónuafslætti þeirra beggja? Sjá svar við spumingu Óskars Haukssonar. Dæmið er ávallt gert upp ári eftir staðgreiðsluár. Giftingar- frádráttur Stefán Jónsson spyr: Fæst sérstakur giftingarfrá- dráttur áfram í nýja skattakerfinu. Munu þeir sem gifta sig á næsta ári njóta hans á árinu? Giftingarfrádráttur féll niður við upptöku staðgreiðslukerfis. Þeir sem ganga í hjónaband á næsta ári munu því ekki njóta giftingarfrá- dráttar. Húsnæðisbætur Guðrún Indriðadóttir spyr: Ég keypti hús á árinu 1987 en tek ekki við því fyrr en á árinu 1988. Miðast húsnæðisbætur við afhendingardag eða kaupsamning? Réttur til húsnæðisbóta stofnast við dagsetningu kaupsamnings. Skyldusparnaður Ólafur Thordersen spyr: Hvað verður um skylduspamað í staðgreiðslukerfinu — verður tek- inn skattur af honum? Frádráttur vegna skylduspamað- ar féll niður við upptöku stað- greiðslukerfis. Rétt þykir að leiðrétta milsskiln- ing sem gætir í spumingu Ólafs. Skylduspamaður hefur aldrei verið skattlagður heldur hefur verið um frádrátt að ræða frá tekjuskatt- stofni. Enginn sérstakur frádráttur verður vegna skylduspamaðar í hinu nýja staðgreiðslukerfí. sem undirrituðu margumtalað ávarp hugleitt, að með því eru þeir að saga sundur upp við tijá- boiinn greinina sem þeir sitja á? Þeir hafa borið brigður á álit færustu sérfræðinga okkar á sviði vímuefnamála. Hvemig geta þeir ætlast til þess framvegis, að nokkur læknir taki mark á því, sem þeir skrifa um sína sérgrein? A.m.k. ekkert umfram það, sem é'g eða mínir líkar kynnu að hafa að segja. Heilsugæsla í nútímaskilningi felst að miklu leyti í því að fyrir- byggja sjúkdóma eða draga úr líkunum á því að fólk fái þá. Það er m.a. gert með því að fræða menn um hollustuhætti og veita fólki stuðning og aðhald með það fyrir augum að auka viðnám þess gegn sjúkdómum. Þar er stór þáttur baráttan gegn vímu og vímuefnum, þar sem áfengis- neysla og reykingar eru efst á baugi. Áfengisneyslan er algeng- ust og því hættulegust, einnig vegna þess að hún leiðir afar oft til neyslu annarra og stundum enn sterkari vímuefna. I ljósi þess er mjög hörmulegt að svo margir læknar skuli í rauninni vera að leggja blessun sína yfír neyslu áfengs bjórs með þessu ávarpi sínu. Ég er þess fullviss að stór hluti þjóðarinnar skoðar það sem einskonar gæðayfírlýsingu frá þessum læknum. Einkum munu hinir yngri og reynsluminni telja, að nú geti þeir farið að drekka áfengt öl „að læknisráði". Ég veit að visu, að þetta hefur ekki verið ætlun þeirra undirritunar- manna. Þeir hafa skrifað nöfn sín í flaustri og fljótfæmi, eins og reyndar texti áíyktunarinnar ber með sér, og fundist þeir vera að beijast fyrir frelsinu. En allt er þetta greinileg jarðýtuvinna. Það liggur við að manni detti í hug kona ein, þegar maður hennar fann að því, að hún talaði áður en hún hugsaði. Þá sagði konan: „En hvemig á ég þá að vita hvað ég hugsa, ef ég má ekki segja það fyrst?" Höfundur er Iæknir.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.