Morgunblaðið - 16.04.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1988
Já, ertu kannski að villast
í Ijósritunarfrumskóginum, — þú getur svo
sem haldið áfram að ímynda þér að þú hafir
þegar fundið hina einu sönnu Ijósritunarvél.
Óttast kannski að týna áttum sé
farið að svipast um eftir einíiverju betra.
Láttu samt eftir þér að leita RICOH uppi.
Ljósritunarvélar okkar vinna fljótlega hug og hjarta
notendanna. Vegna þess hvemig þær auðvelda
hverskonar Ijósritun. Starfið á skrifstofunni gengur
greiðar ef RICOH er látin um þann þátt.
Eftiiiíkingar RICOH vélanna njóta einnig vinsælda.
Það er úr mörgum tegundum að velja. Einmitt þess
vegna er ástæða til að gefa sér tíma til að vanda valið.
Og láta RICOH ekki fram hjá sér fara.
Þú getur reittþig á RICOH.
Höfum fyrirliggjandi í sýningarsal okkar fiestar tegundir
Ricoh Ijósritunarvéla — komdu og kynntu þér málið.
■tnn^fín m
KUUpUU LnJ
Timamót í Ijósritun
SKIPHOLT117
105 REYKJAVlK
SÍMI: 91-2 73 33
RITVÉLAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVUHÚSGÖGN
Eiinum
LÍFÍL88
Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Fyrir viku var sagt frá LÍFÍL 88
og þeim helztu mótíf- eða þema-
söfnum, sem þar mátti sjá og margt
læra af. Skal nú haldið áfram að
lýsa ýmsu öðru því, sem fýrir augu
bar, en vitaskuld verður að stikla á
stóru í þeirri frásögn.
Nokkur unglingasöfn voru á sýn-
ingunni, sem vöktu athygli. Eitt
þeirra átti sænsk stúlka, Ragnhild
Berg. Fjallar safn hennar um Alfred
Nobel, líf hans og störf, og eins
Nóbelsverðlaunin. Er þetta enn eitt
dæmi um það, hvemig segja má
sögu þekktra manna með frímerkj-
um og skyldu efni. Þetta safn hlaut
stórt silfur og auk þess heiðursverð-
laun, sem Félag frímerkjasafnara
gaf í tilefni sýningarinnar. Fjögur
unglingasöfn fengu silfurverðlaun
og önnur fjögur silfrað brons. Af
öðrum silfursöfnum er mér minnis-
stæðast sænskt safn, sem heitir
Havets erövrare, en nefnt var á
íslenzku Sigurvegarar hafsins. Er
hér rakin saga heimskunnra sæfara
og landvinninga þeirra á fyrri öldum
eftir frímerkjum, sem út hafa kom-
ið í mörgum löndum til að minnast
þeirra og ferða þeirra.
í nálarflokki var einnig ýmislegt
markvert að sjá, en eins og áður
hefur komið fram, er þessi flokkur
hugsaður fyrir þá, sem eru að byija
þátttöku í frímerkjasýningum. Auð-
vitað má ekki ætlast til of mikils
af sýnendum í þessum flokki, enda
hygg ég, að þeir vilji með þátttöku
sinni einkum kanna það, hvar þeir
standa í söfnun sinni. En vitaskuld
eru menn mislangt komnir þar sem
annars staðar. Ólafur Elíasson fékk
hér silfur fyrir hluta af svonefndu
burðargjaldssafni eftir lýðveldis-
stofnun, þar sem fram koma mis-
munandi taxtar á póstsendingum,
en Ólafur hefur einmitt lagt sig í
líma við að kanna þá rækilega.
Segja má, að þessi söfnun hans sé
hliðargrein við aðalsöfnunarsvið
hans, sem er Gullfoss-útgáfan
1931-32 og var 'i hinni hefðbundnu
samkeppnisdeild. Eiður Ámason frá
Húsavík sýndi hér sérstakt safn af
bréfum og afklippum með burðar-
gjaldsmiðum úr FRAMA-frímerk-
ingsvélum nr. 1000-1036. Mun
þetta safn hans vera nær „komp-
lett“ af þessum miðum, sem eru
að nokkru leyti arftakar frímerkj-
anna. Þar sem þeir gegna í reynd
sama hlutverki í póstþjónustunni
og frímerkin, er í sjálfu sér ekkert
undarlegt við það, þótt menn taki
til við að safna þessum miðum,
enda er burðargjaldið, sem valið er
í vé lunum, prentað á þá og þeir
síðan límdir á bréf eða aðrar póst-
sendingar sem kvittun fyrir greiddu
burðargjaldi. Þetta safn Eiðs hlaut
einnig silfur. Þijú söfn í nálarflokki
fengu silfrað brons. Eitt þeirra á
ungur drengur, Magnús Helgason,
sem sýndi frímerki frá Finnlandi
eftir 1980. í öðru voru fuglar frá
mörgum löndum, og það á Sigmar
Sigurðsson. Hefur það áður verið á
sýningu og er í greinilegri framför.
Hið þriðja með rússneskum
frímerkjum fyrir 1930 átti Guðbjöm
E. Ingvarsson.
Þá er loks komið að hlut hinna
„reyndu eða æfðu safnara", ef mér
leyfist að nefna þá svo, í samkeppn-
isdeild. Sum þessara safna eru vel
þekkt meðal íslenzkra safnara, þar
sem þau hafa áður verið hér á sýn-
ingum. Hins vegar taka þau flest
allmiklum breytingum til hins betra
með hverri sýningu, svo að alltaf
er eitthvað nýtt að sjá í þeim, éf
grannt er skoðað.
Eitt þessara safna á Ingvar And-
ersson í Gautaborg. í þvi eru
íslenzkir póststimplar, sem notaðir
vom til ógildingar frímerkja fyrir
1893. Reynir Ingvar að sýna þá á
sem flestum frímerkjum frá þessum
árum og eins á yngri merkjum, ef
þeir voru af sérstökum ástæðum
notaðir síðar og þá venjulegast um
stundarsakir í neyð. Hér er fyrst
og fremst átt við gamla þríhrings-
stimpilinn 236. Ingvar raðar stim-
plasafni sínu í stafrófsröð eftir pó-
stafgreiðslum. Er þetta safn orðið
geysigott og í því margir fágætir
hlutir. Ég taldi t. d. um 60 bréf og
bréfspjöld og þar að auki fjölmörg
góð snyfsi með frímerkjum og
stimplum. Safn þetta hlaut gull-
verðlaun og að auki heiðursverðlaun
frá Pósti og síma.
Næsthæstu verðlaun hlaut svo
sérsafn aurafrímerkja með yfir-
prentuninni í GILDI ’02-’03, sem
hefur ekki verið áður á sýningu
hérlendis, enda kom það fyrst fram
á HAFNIU 87 á liðnu hausti, að
því er ég bezt veit. Voru því veitt
stórt gyllt silfur og til viðbótar heið-
ursverðlaun, sem Klúbbur Skand-
inavíusafnara gaf til sýningarinnar.
Á þetta safn hefur áður verið
minnzt stuttlega í frímerkjaþætti,
en dánskur maður, Tor C. Jensen,
hefur unnið ötullega að því að koma
því saman á liðnum árum. Þeir, sem
þekkja eitthvað til íslenzkrar
frímerkjasögu, vita mætavel, að
þessi yfirprentun frá árunum
1902-03 er sérkapítuli í þeirri sögu
og því miður um flest mjög vafa-
samur. Af því hefur m.a. leitt það,
að menn hafa heldur tortryggt
þessa útgáfu og jafnvel sniðgengið.
Sem dæmi má nefna það, að hinn
kunni safnari, Hans Hals, mun ekki
hafa safnað stimpluðum í GILDI-
frímerkjum, þar sem hann áleit, að
þau hefðu í reynd aldrei verið notuð
á venjulegar póstsendingar. Hér
hefði því verið um hreina „spekúla-
sjóns“-útgáfu að ræða og flestir
hlutir væru “fílatelískir" og ættu
ekkert skylt við venjulega frímerkj-
aútgáfu til beinna póstnota. Um það
geta allir verið sammála, að engin
þörf var fyrir þessa yfirprentun á
sínum tíma, enda þótt notkun
gömlu auramerkjanna hafi verið
framlengd með þessum hætti til
ársloka 1903 samhliða hinni nýju
útgáfu með mynd Kristjáns kon-
ungs IX. frá 1902.
Ég er aftur á móti jafn sannfærð-
ur og ég var, þegar ég setti saman
bók mína um Islenzk frímerki í
hundrað ár 1873-1973, um það, að
sum í GILDI-frímerkin voru þrátt
fyrir allt notuð á eðlilegan hátt af
íslenzku póstþjónustunni og þess
vegna engin ástæða til að fælast
þau stimpluð, hvort sem þau eru
stök eða á póstsendingum. En
vissulega verður að hafa allan vara
hér á.
Þetta í GILDI-safn Tors Jensens
er að ég hygg alveg einstætt, og
ég á tæplega von á, að annað jafn-
gott eða betra sé nú til. Hann hefur
líka hvorki sparað fé né fyrirhöfn
til þess að ná því saman, og árang-
urinn er eftir því. Tor hræðist ekki
stimpluð merki og ég held óhætt
sé að fullyrða, að í safni hans séu
a.m.k. 18 „ekta“ í GILDI-bréf og
það jafnvel ábyrgðarbréf, sem eru
geysisjaldgæf. Ekki er þörf á að
tíunda hér einstaka hluti í þessu
frábæra safni, en mér kæmi ekki á
óvart, þótt það hlyti gullverðlaun,
áður en langt um líður.
Flugsafn Páls H. Ásgeirssonar •
fékk einnig stórt gyllt silfur og þar
að auki heiðursverðlaun, sem LÍF
hafði gefíð til sýningarinnar. Ég
hef svo oft minnzt á þetta safn
áður, að það er næstum að bera í
bakafullan lækinn að fjölyrða frek-
ar um það hér. Eitt verð ég þó að
segja Páli til verðugs hróss og það
er það, að hann reynir eins og kost-
ur er á að fá „raunveruleg" flug-
bréf í safn sitt í stað bréfa, sem
hafa verið send einungis í því skyni
að fá á þau „flugstimpil", ef svo
má segja. Þetta er erfitt, en safnið