Morgunblaðið - 16.04.1988, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1988
NORRÆNT TÆKNIÁR1988
Umsjón: Sigurður H. Richter
Grímsárvirkjun
Rafmagnsveitur
í tilefni af Norrænu tækniári
verða raforkufyrirtæki víða um iand
með opin hús sunnudaginn 17. apríl
kl. 13—17. Almenningi er boðið að
koma og skoða fyrirtækin. Starfs-
menn munu kynna starfeemina og
veitingar verða á boðstólum.
Rafmagnsveitur ríkisins
Rafinagnsveitur ríkisins tóku til
starfa 1947 samkvæmt raforkulög-
um. Með raforkulögum var sett
heildarlöggjöf um alla meginþætti
raforkumála á íslandi. Meginverk-
efiii rafmagnsveitnanna var raf-
orkuöflun, ýmist með eigin vinnslu
eða með því að kaupa hana af öðrum
orkuverum, svo og dreifing um hér-
uð landsins og beint til notenda.
Þegar rafmagnsveiturnar tóku til
starfa var rafvæðing Jandsins
skammt á veg komin. A fyrstu
starfsárum rafmagnsveitnanna var
ráðist í byggingu virkjana og há-
spennulína, auk þess sem raf-
magns-veitumar yfirtóku rekstur á
rafveitum rúmlega þtjátíu sveitarfé-
laga.
Arið 1965, þegar sett voru lög
um Landsvirkjun, var breytt þeirri
stefnu að ríkið eitt sæi um aliar
meiriháttar framkvæmdir í virkjun-
ar- og rafvæðingarmálum.
Orkuveitusvæði RARIK er mjög
víðfeðmt og var í mörgum aðskild-
um einingum. Orkuöflun fer ýmist
fram með orkukaupum, eða fram-
leiðslu í eigin vatnsafls- eða olíu-
stöðvum. Árið 1972 hófst vinna við
svokallaðar byggðalínur er tengja
skyldu saman raforkukerfið um land
allt Rafinagnsveitum ríkisins var
falið þetta verkefni og luku þær því
árið 1984. Landsvirkjun yfirtók
síðan þessar línur. Voru þær þá
orðnar tæpir 1.100 km að lengd.
Rafmagnsveitur ríkisins annast enn
eftiriit og viðhald byggðalína og
aðveitustöðva við þær.
Orkusvæði Rafinagnsveitna rík-
isins skiptist í fímm rekstrarsvæði.
Svæðismiðstöðvamar eru í Stykkis-
hólmi, á Biönduósi, Akureyri, á
Egilsstöðum og á Hvolsvelli. Sérstök
áhersla hefur verið lögð á eflingu
og uppbyggingu rekstrarsvæðanna
undanfarin ár, í því skyni að færa
starfsemina nær notendum. í
Reykjavík er yfírstjóm fyrirtækisins
og aðalskrifetofa.
Heildarorkuöflun Rafmagns-
veitna ríkisins á síðasta ári nam
tæplega 770 milljónum kílówatt-
stunda. Langmesti hluti þess er
keyptur af Landsvirkjun. Raf-
magns-veitur eiga þó átta vatnsafls-
virkjanir, flestar fremur litlar. Þær
eru samtals um 14 MW og er Lagar-
fossvirkjun þeirra nýjust og stærst,
um 7,5 MW. Auk þessa eiga Raf-
magns-veitur ríkisins um 30 olíu-
knúnar varmaaflsstöðvar víða um
land og er afl þeirra tæp 40 MW.
Þær eru nú nær eingöngu notaðar
sem varastöðvar. Rafdreifikerfið er
orðið mjög viðamikið, því alls em
háspennulínumar einar um 8.000'
km að lengd. Starfsmenn Ráf-
magnsveitna ríkisins em liðlega 300
talsins.
Rafinagnsveitur ríkisins verða
með opið hús á eftirtöldum stöðum,
þar sem eru aðsetur og orkuver:
Borgamesi, Ólafsvík, Stykkis-
hólmi, Búðardal, Laxárvatnsvirkjun.
Biönduósi, Gönguskarðsárvirkjun,
Garðsárvirkjun, Dalvík, Kópaskeri,
Bakkafirði, Vopnafirði, Bakkagerði,
Lagarfossi, Egilsstöðum, Grímsár-
virkjun, Seyðisfirði, Pjarðarseli,
Neskaupstað, Eskifirði, Fáskrúðs-
firði, Stöðvarfirði, Breiðdalsvík,
Djúpavogi, Höfn, Smyrlabjargaár-
virlgun, Kirkjubæjarklaustri, Vík,
Hvolsvelli og Selfossi.
Rafmagnsveita
Reykjavíkur
Starfeemi Rafmagnsveitu
Reykjavíkur hófst 1921 en þá var
rafstöðin við Elliðaár tekin í notkun.
Rafmagnsveitan er í eigu
Opiðhús
milljónir kílówattstunda í meðalári.
Til viðbótar eigin framleiðslu kaupir
virkjunin orku frá Rafmagnsveitum
ríkisins og selur raforku til Rafveitu
Borgamess, Rafveitu Akraness og
til Hvanneyrár.
Fastir starfsmenn era 2.
Virkjunin verður opin til skoðunar.
Orkubú Vestfjarða
Orkubúið var stofnað 1977 og
yfírtók eignir Rafmagnsveitna ríkis-
ins á Vestflörðum svo og eignir
Rafveitu ísafjarðar, Rafveitu Pat-
reksfjarðar, Rafveitu Snæflalla-
hrepps og Rafveitu Reykjaflarðar-
og Ogurhrepps.
Veitusvæði Orkubúsins er Vest-
Qarðakjördæmi allt. Fólksflöldi
svæðisins á * síðastliðnu ári var
10.175.
Heildarorkusalan nam um 160
milljónum kílówattstunda á síðasta
ári. Af því framleiddi orkubúið sjálft
rúmlega þriðjung.
Fjöldi starfsmanna er 56.
Orkubúið hefur eftirtalda staði
opna. Á ísafírði: Orkustöð við
Sundahöfn og vatnsaflsvirkjanimar
að Fossum í Engidal.
Rafetövarhús á eftirtöldum stöð-
Gert við jarðstreng.
Reykjavíkurborgar, en orkuveitu-
svæðið nær yfir Reykjavík, Kópa-
vog, Seltjamames, Mosfellsbæ,
mestallan _ Kjalameshrepp og
Garðabæ. Á þessu svæði búa nú um
120.000 manns.
Nær öll orka, sem Rafmagnsveita
Reykjavíkur selur, er keypt af
Landsvirkjun. Á árinu 1987 vom
keyptar 569 milljón kílówattstundir
en eigin framleiðsla nam 2,5 milljón-
um kílówattstunda. Orkan er flutt
um línur fra vatnsaflsstöðvum á
Þjórsársvæðinu og við Sog að Geit-
hálsi og þaðan til aðveitustöðva við
Elliðaár og Korpúlfsstaði. Raf-
magnsveitan veitir orkunni síðan til
11 aðveitustöðva. Frá þeim er
ork-unni dreift til rúmlega 600
dreifistöðva og síðan til notenda.
Samanlögð lengd jarðstrengja og
loftiína í dreifíkerfi rafmagnsveit-
unnar er um 2.200 km.
Frá stjómstöð rafmagnsveitunn-
ar við Suðurlandsbraut/Ármúla er
fylgst með álagi alls aðveitukerfis-
ins. Með aðstoð tölvu er rofum í
aðveitustöðvum Qarstýrt og gerðar
em álagsspár. Rekstrartmflanir em
lagfærðar með skjótum hætti eða
komið í veg fyrir þær.
Starfsmenn Rafmagnsveitu
Reykjavíkur-er nú 219.
Gestum er boðið að skoða skrif-
stofuhús Rafmagnsveitu Reykja-
víkur á Suðurlandsbraut 34. Þar
verður kynnt tölvudeild fyrirtækis-
ins, innheimta, tæknisvið, teikni-
stofa og innlagnadeild. Einnig verð-
ur stjómstöð rafmagnsveitunnar í
Rafveita Hafnarfjarðar
Upphaflega var reist 9 kílówatta
vatnsaflsrafstöð við Lækinn í Hafn-
arfirði árið 1904. Þetta var fyrsta
almenningsrafveitan á íslandi.
Rafveita Hafnarfjarðar tók til
starfa árið 1938. Hún endurbyggði
raforkukerfí bæjarins fyrir raftnagn
sem sótt var frá Sogsvirlgun.
Orkuveitusvæði rafveitunnar nær
yfir Hafnarfjörð, Bessastaðahrepp
og hluta af Garðabæ.
Á síðasta ári seldi rafveitan um
48 milljónir kílówattstunda af raf-
orku.
Starfsmenn em 29 og notendur
em um 15.145.
Aðveitustöðin á Öldugötu 39
verður opin og verður þar m.a. til
sýnis fyrsti rafallinn sem framleiddi
rafinagn til almenningsþarfa.
Rafveita Akraness
Rafveitan á Akranesi var stofnuð
árið 1929 og fyrsti rafallinn var
knúinn með dieselvél úr þýskum
kafbáti sem laskaðist í fyrri heims-
styrjöldinni. Árið 1947 tók Rafveita
Akraness til starfa þegar rafmagn
kom til Akraness frá Andakflsár-
virkjun. Orkuveitusvæði rafveit-
unnar er lögsagnaramdæmi bæjar-
ins.
Heildarsalan er um 40 milijónir
kilówattstunda.
Starfsmenn em 11 og notendur
um 2.500.
Rafveita Borgarness
Árið 1918 var Rafmagnsstöð
Borgamess stofnuð. Hreppsféiagið
keypti raftnagnsstöðina 1920 og
stoftiaði Rafveitu Borgamess. Árið
1947 tengdist rafveitan Andakílsár-
virkjun og kaupir sína raforku frá
þeirri virkjun.
Raforkusalan var á síðasta ári
um 10 milljónir kílówattstunda.
Starfsmannaflöldi er 3—4 og not-
endur um 750.
Rafveitan verður með opið hús á
skrifstofu rafveitunnar á Borgar-
braut 13.
Andakilsárvirkjun
Andakílsárvirkjun tók til starfa
árið 1947. Eigendur Andakílsár-
virkjunar em sveitarfélög Mýra- og
Borgarfjarðarsýslu ásamt Akranes-
kaupstað. Stærð virkjunarinnar er
8 milljón wött og framleiðir hún 32
um: Súðavík, Bolungarvík, Suður-
eyri, Flateyri, Þingeyri, Bíldudal og
Patreksfírði.
Á Hólmavík verður Þverárvirkjun
opin.
Rafveita Sauðárkróks
Rafvæðing hófet á Sauðárkróki
1922 en veitan komst í hendur sveit-
arfélagsins 1925. Rafveitan er orku-
dreifingarfyrirtæki, sem kaupir ork-
una í heildsölu af Rafmagnsveitum
ríkisins.
Árleg sala rafveitunnar er 22
milljónir kílówattstunda.
Starfsmenn em 6 og íbúar á
Sauðárkróki era 2.500.
Verkstæðið á Borgarbraut 3 verð-
ur opið.
Rafveita Siglufjarðar
Rafveita Sigiufjarðar var stofnuð
árið 1913. Rafveitan rekur sínar
eigin virkjanir á Skeiðsfossi en fyrsti
hluti þeirra var gangsettur árið
1945. Ný stöð var tekin í notkun
árið 1976 en þá var virkjuð s.k.
neðri virkjun eða Fljótá II. Vararaf-
stöðin á Siglufírði var tekin í notkun
1966. Skeiðsfossvirkjun séu Sigl-
fírðingum og íbúum Fljóta- og
Armúla 31 opin, ásamt verkstæðum
og mælastöð. Sýnd verður bifreið
með sérhæfðum búnaði til bilana-
leitar.
Rafstöðin við Elliðaár verður
einnig opin gestum, en hún er ein
elsta virkjun landsins og enn í notk-
un.
Unnið að línulögn.
ÞROUN HEIMILIS - (ALMENNS) TAXTA
MIÐAÐ VIÐ BYGGiNGARViSrrÖLU
KSSEíÆiS.
3sæ *wn
150®«
100*.
50% •
. i.**«**., t :•>. *»*.«,...«*,«w..*í:j*< ..•***.*.,»f
1981' 1382 1983 .1384 1985
''■*-.. — - : ..'ímj. . *
1986 5987
Þróun heimilistaxa (almennur taxti) miðað við byggingarvísitölu.