Morgunblaðið - 16.04.1988, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1988
fjögur mannvænleg böm en þau eru:
Sigrún, f. 9. maí 1923, sjúkraliði í
Reykjavík; Guðrún Ólafía, f. 18. júní
1924. Hennar maður er Ársæll
Teitsson frá Eyvindartungu í Laug-
ardal. Þau búa á Selfossi og eiga
þrjú böm; Hermann bóndi í Raft-
holti, f. 9. september 1929, Hjalti
bóndi í Raftholti; f. 29. apríl 1931.
Kona hans er Jóna Heiðbjört Valdi-
marsdóttir frá Hreiðri í Holtum og
eiga þau §ögur böm.
Siguijón lét sig varða málefni
kirkjunnar. Hann sat í sóknamefnd
Marteinstungukirkju í 33 ár og um
margt höfðu þeir að ræða, hann og
prestamir er þar þjónuðu. Siguijón
var einlægur trúmaður og efaðist
ekki um líf að þessu loknu. Ég lýk
þessum minningum með því að við-
hafa þau orð er hann vitnaði gjaman
til úr biblíunni: „Ég lifi og þér mun-
uð lifa.“
Gunnar B. Guðmundsson
frá Heiðarbrún.
Það em dagar mikilla atburða
er forystumenn og leiðtogar kveðja.
Ég hygg að Siguijón í Raftholti
skipi án nokkurs vafa sæti í fremstu
röð elju- og starfsmanna í hópi
íslenskra bænda þessa lands að
fomu og nýju. Fyrir hin miklu og
mörgu störf sín hlaut hann margvís-
lega viðurkenningu. Siguijón í
Raftholti var þakklátur Guði og
sáttur við lífið. Heimilislífíð í Raft-
holti var honum yndislegt, og ást-
vinimir góðir og sannir. Það er
auðara í Raftholti við fráfall hans,
bænum sem hann flestum mönnum
fremur í margskonar skilningi hafði
sett svip á, eins og raunar landið í
heild. Oft sagði Siguijón í Raftholti
við mig: „Ég er reiðubúinn, og hef
í raun og vem ekki óskir um miklu
lengra líf hér.“ Og það kom svo vel
í ljós síðustu dagana. Þegar ævisól
hans óðum nálgaðist æginn, horfði
hann vonglaður og í fullu trausti
heim. Siguijón í Raftholti elskaði
ísland, land og þjóð og vildi veg
hennar vöxt og sæmd í öllum hlut-
um. Hann gaf landi og þjóð alla
sína krafta.
Vinimir em margir sem minnast
hans í dag, viðkvæmum, þakklátum
huga. Ég er einn í þeirra hópi, en
sérstaklega vil ég þakka ástúðina.
Ég hygg það ekki ofsagt að Sigur-
jón í Raftholti hafi verið einkar vin-
sæll maður. Menn bám traust til
hans, fundu að hann bæði var og
vildi vera hollráður og heilráður og
alls_ staðar láta gott af sér leiða.
Ég get þó ekki látið þessar línur
frá mér fara, svo að ég ekki minn-
ist þess, að þar sem Siguijón í
Raftholti er, á ég á bak að_ sjá ein-
um mínum kærasta vini. Ég votta
fjölskyldu hans dýpstu samúð.
Guð blessi minningu hans.
Helgi Vigfússon
Siguijón var fæddur í Bjálmholti
í Holtum, sonur hjónanna þar, Sig-
urðar Sigurðssonar og Borghildar
Þórðardóttur og ólst þar upp á
mannmörgu myndar- og menning-
arheimili við ástríki og samheldni
og trú á framtíðina. Á þessum ámm
gekk mikil vakningaralda yfir þjóð-
ina og veit ég að unga fólkið, sem
var að vaxa upp á Suðurlandi á
þeim ámm, lærði með hrifnæmum
huga ljóð skáldanna, sem þá vom
mörg og höfðu mikið að segja.
Ekki síst var hlustað á heimamann-
inn, Þorstein Erlingsson frá Hlíðar-
endakoti, sem þorði að segja svo
hispurslaust meiningu sína, að hann
fékk alla til að hlusta á sig, og
ungum og gáfuðum piltum cins og
Siguijóni svall móður í brjósti, þeg-
ar þeir lásu og lærðu vísur sem
þessar:
En ef við nú reyndum að bijótast það beint
þó brekkumar verði þar hærri.
Vort ferðalag gengur svo grátlega seint
og gaufið og krókana höfum við reynt
og framtíðarlandið er fjarri.
Presturinn, sem skírði og fermdi
Siguijón, Ófeigur Vigfússon prest-
ur og kennari á Fellsmúla, veitti
drengnum athygli og tók hann til
sín og kenndi honum einn vetur.
Þessi vetrardvöl á Fellsmúla átti
eftir að marka djúp spor í lff Sigur-
jóns, því að sr. Ofeigur varð þekkt-
ur fyrir það að kenna nemendum
sfnum listina að læra, en jafnframt
því bast Siguijón ævilöngum vina-
og tryggðarböndum við prests-
heimilið á Fellsmúla, við sr. Ófeig
og sr. Ragnar son hans, en hann
var einstakur maður og varð and-
legur leiðtogi flestra sem honum
kynntust. Siguijón átti einnig mjög
góð og náin samskipti við sr. Hann-
es, allt frá því að hann tók við prest-
skap á Fellsmúla, eftir fráfall sr.
Ragnars, og til þess að hann lést
nú á þessum vetri. Ég veit að Sigur-
jón sótti alla tíð andlega leiðsögn
og trúarstyrk að Fellsmúla, en Sig-
uijón var alla tíð mjög kirkjurækinn
og trúarvissa hans gerði hann að
þeim manni, sem við samferðamenn
hans kynntumst, glöðum og reifum
og æðrulausum hvernig sem leiðið
var, líka í andbyr og mótlæti.
Siguijón var svo lánsamur að
honum auðnaðist að stunda nám
við lýðskólann á Hvítárbakka í
Borgarfirði einn vetur og veit ég
að hann bjó að því alla ævi. Við
þessa skólagöngu víkkaði sjóndeild-
arhringur Siguijóns og ályktunar-
hæfni hans jókst, þannig að nú
brann honum í btjósti athafnaþrá
til að bæta aðstöðuna fyrir betra
mannlíf þess fólks, sem hann hafði
alist upp með og þekkti, en fátækt
og kyrrstaða höfðu lokað flestum
leiðum fyrir marga til bjartari
framtíðar.
Og Siguijón gekk ótrauður til
verks. Hann vann hjá foreldrum
sfnum sumar og haust að búinu
heima í Bjálmholti, en í 13 ár var
hann til sjós á vetrar- og vorvertíð.
Ýmist á litlum róðrabátum eða
skútum, en þó mest á togurum hin
síðari árin.
Á þessum árum hóf Siguijón
mikla félagsmálabaráttu meðal
unga fólksins í ungmennafélags-
hreyfingunni. Ungmennafélagið
Ingólfur í Holtahreppi efldist til
starfa á þessum árum og var Sigur-
jón formaður þess í 8 ár og í stjórn
Héraðssambandsins Skarphéðins
var hann í 22 ár. Þetta góða starf
í ungmennafélögunum og í stjóm
heildarsamtakanna mótaði einnig
Siguijón sjálfan og baráttumál hans
urðu ekki aðeins að beijast fyrir
bættum efnahag fólksins í landinu,
heldur miklu fremur allsheijar um-
bótum lands og lýðs. Hann fylgdi
ótrauður baráttusöng ungmenna-
hreyfingarinnar, sem nágranni
hans og vinur Guðmundur skóla-
skáld frá Hrólfstaðahelli orti og
hefst með þessum alkunnu ljóðlín-
um:
Vormenn íslands! Yðar bíða
eyðiflákar — heiðalönd
Komið grænum skógi að skrýða
skriður berar, sendna strönd!
Vorið 1922 varð stór breyting á
högum Siguijóns, en þá kvæntist
hann Ágústu Ólafsdóttur frá Aust-
vaðsholti í Landmannahreppi, mik-
ilhæfri konu og var hún af góðu
bergi brotin og frá ágætu heimili.
Þetta hjónaband varð þeim báðum
hinn mesti hamingjuvegur. Þau
byijuðu búskapinn á Kálfholti í
Ásahreppi í sambýli við sr. Svein
Ögmundsson og búnaðist þar strax
vel, en þau vildu heldur búa á sjálfs-
eignaijörð og þegar Raftholt í Holt-
um losnaði úr ábúð, þá keypti Sigur-
jón jörðina og fluttist þangað vorið
1928. Jörðin var frekar illa hýst,
engjar lélegar til slægna og túnið
lítið. Allt var ógirt og því erfitt að
nytja jörðina, en kostir jarðarinnar
voru þó miklir. Allt var þama vafið
grasi og ræktunarmöguleikar næst-
um ótæmandi. Siguijón tók því til
óspilltra málanna við að bæta bú-
skaparaðstöðuna. Hann girti jörð-
ina af og hóf að slétta og stækka
túnin, og íbúðarhús og fénaðarhús
voru stækkuð og endurbætt. Þama
blómstraði allt úti og inni, og það
sem var þó mest til heilla var, að
þau Siguijón og Ágústa lifðu þama
í hamingjusömu hjónabandi og
eignuðust 4 mannvænleg böm. Þau
eru: Sigrún, sjúkraliði, býr í
Reykjavík, ógift. Guðrún Ólafía,
húsfreyja, gift Ársæli Teitssyni,
byggingameistara á Selfossi. Þau
eiga þijú böm. Hermann bóndi og
oddviti í Raftholti, ókvæntur. Hjalti
bóndi í Raftholti, kvæntur Jónu
Valdimarsdóttur og eiga þau fjögur
böm.
Hér hefur nú verið lýst æviferli
og ævistarfí, sem hefði reynst
mörgum manninum ærið viðfangs-
efni á langri ævi, en það fór eins
með Siguijón og ýmsa fleiri dug-
andi bændur, að þegar hann var
kominn næstum því á miðjan aldur
fóru að hlaðast á hann margvísleg
félagsstörf og mörgum þeirra sinnti
hann í yfir 30 ár. Svo nokkuð sé
nefnt þá var hann í hreppsnefnd í
32 ár, í sýslunefnd í 28 ár, í skóla-
nefnd í 32 ár og þar af skólanefnd-
arformaður í 12 ár, í sóknamefnd
í 33 ár, búnaðarþingsfulltrúi í 16
ár, fulltrúi á stéttarsambandsfundi
í 12 ár, í stjóm Stéttarsambands
bænda í 8 ár, í stjóm Búnaðarsam-
bands Suðurlands í 30 ár, í stjóm
Kaupfélagsins Þórs í 30 ár og vara-
þingmaður Rangæinga í 17 ár.
011 þessi störf krefjast ábyrgrar
yfirvegunar og mörg þeirra eru
mjög tímafrek og má nærri geta
að slíku gat Siguijón því aðeins
áorkað, að kona hans og börn
styddu hann öll sem einn maður
bæði við bústörfin og heimilishaldið.
Eitt starf er hér enn ótalið, sem
Siguijón eyddi hvað mestum tíma
í, en það vom störf hans í 6 manna
nefndinni, sem svo var nefnd en
hann tók sæti Lhenni árið 1943 og
í framhaldi af því kom svo undir-
búningur að stofnun Stéttarsam-
bands bænda, en þar var Siguijón
einna fremstur í flokki, og kom
honum þar að góðum notum hans
góða yfírvegun og sanngimi í garð
annarra, sem honum var svo eigin-
leg.
Mér er mjög vel minnisstæður
sá dagur þegar við Siguijón í Raft-
holti töluðumst fyrst við, en það var
þann 7. september árið 1946, en
þá var mér boðið að koma á stjóm-
arfund hjá Búnaðarsambandi Suð-
urlands, sem þá var haldinn í Litla
salnum f Selfossbíói. Stjóm Búnað-
arsambandsins var þá skipuð þeim
Guðmundi Þorbjamarsyni á Stóra-
Hofi, Degi Brynjólfssyni í Gaul-
veijabæ, Sveini Einarssyni á Reyni,
Páli Diðrikssyni á Búrfelli og Sigur-
jóni Sigurðssyni í Raftholti. Mér
fannst þá strax að allir þessir menn
bæru svipmót manna, sem hlotið
hefðu mikla lífsreynslu og hefðu
einnig vit og þekkingu til að finna
nauðsynleg úrræði til úrbóta og
kjark til framkvæmda. Þessi fundur
er mér minnisstæðari vegna þess,
að þar var það af ráðið, að ég tæki
til starfa sem ráðunautur hjá Bún-
aðarsambandinu um næstu mán-
aðamót og þama var gengið frá
starfsáætlun fyrir mig. Á þessum
fundi var einnig tekin til umræðu
fjárbeiðni frá Ungmennafélagi
Á-Eyja§alla í þeim tilgangi að end-
urbæta sundlaugina á Seljavöllum.
Undirtektir vom fremur dræmar,
þar sem fjárhagur Búnaðarsam-
bandsins var þá mjög þröngur. Sig-
utjón stóð þá upp og minnti á það,
að nýlega hefði ungur íslenskur
piltur sigrað alla keppinauta sína á
erlendu sundmóti. Það hefði verið
stór stund við verðlaunaafhending-
una, þegar íslenski fáninn hefði
fengið þann rétt að blakta á hæstu
49
fánastönginni, ofar fánum milljóna-
þjóðanna, sem tóku þátt í keppn-
inni. Ef þetta ætti að endurtaka sig
yrði að gefa íslenskum ungmennum
tækifæri til að þjálfa sig og auka
þannig þrek sitt og hreysti. „Er
nokkur hér sem vill lækka sæti
íslenska fánans við verðlaunaveit-
ingu, þegar æskumenn okkar reyna
með sér og erlendum mönnum í
framtíðinni,“ sagði Siguijón um leið
og hann settist niður. Þama hafði
ég þá hlustað á fyrstuju-umuræðu
Siguijóns í Raftholti, sem hann átti
svo auðvelt með að flytja og varð
þekktur fyrir. Ekki þarf að taka
fram að fjárstuðningurinn var veitt-
ur umyrðalaust.
Siguijón var hár maður, grann-
vaxinn, en þó herðabreiður með
dökkjarpt, þykkt liðað hár, sem
hann hélt vel til síðustu stundar,
skarpleitur, nokkuð munnstór en
festulegur, brúnamikill og vel eygð-
ur. Hann kunni mikið af ljóðum og
var sjálfur sérstakur smekkmaður
á íslenskt mál og til viðbótar ein-
stakur ræðusnillingur, hvort sem
hann flutti mál sitt á málþingum
eða tækifærisræður í mannfagnaði.
Við Siguijón áttum langt og mjög
gott samstarf öll þau 30 ár, sem
hann var stjómarmaður hjá Búnað-
arsambandi Suðurlands. Hann var
alla tíð mjög tillögugóður á stjóm-
arfundum og lét mörg mál til sín
taka. Sérstaklega var honum um-
SJÁ NÆSTU SÍÐU
---- —;--/» 5»—=—;—TV'TV-.
^ L-. J y
fs. • ♦ %
Stofuskilrúm
Stofuskilrúmin frá Árfolll oru löngu landsþokkt fyrlr
trausta bygglngu og faglegt handbragð. Öll skllrúm, i
Ijósum vlðarllt eða dökkum, lítll eða stór, eru sór-
hönnuð fyrlr þlnn smekk. Mögulelkar eru á raflögnum
fyrlr IJós I skilrúmunum.
Þú ákveður útllt og efni en vlð komum, mælum og
gerum verðtllboð só þess óskað.
Hafðu samband timanlega — Góðlr grelðsluskllmálar
Haflð samband vlð söluaðlla:
HbÚÐIN ÁRMÚLA 17a
^^BYGGINGAWONCJSTA SÍMAR 84585-84461
TRESMIÐJA
KAUPFÉLAQS HVAMMSFJARDAR