Morgunblaðið - 16.04.1988, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. APRÍL 1988
Stjómarlqör í SÍNE:
Fímm hagsýn ung-
menní hasla sér völl
eftir Pál Þórhallsson
Þessa dagana stendur yfir kosn-
ing til stórnar SÍNE, Sambands
íslenskra námsmanna erlendis. í
stjóm sitja 7 manns en að þessu
sinni vill svo til að 11 manns bjóð-
ast til stjómarstarfa næsta árið.
Þau 26 ár sem samtökin hafa starf-
að mun aðeins einu sinni áður hafa
komið til kosninga. Það er fagnað-
arefni að svo mikill áhugi sé á að
starfa í þágu námsmanna erlendis.
En undanfama daga hafa birst
ftéttir í dagblöðum sem vekja efa-
semdir um að það sé áhugi á mál-
efnum námsmanna sem vaki fyrir
öllum frambjóðendum.
í stuttu máli sagt má ráða _það
af blaðaskrifum að stjóm SINE
hafí staðið sig illa í kynningu á
frambjóðendum. Því hafí 5 manns
gripið til þess ráðs að kynna sig
sjálfír. Bréf hafí verið send utan til
kjósenda þar sem sjónarmið fímm-
menninganna em kynnt. Ástæðuna
fyrir því að frambjóðendumir fímm
senda sameiginlegt bréf segir Bel-
inda Theriault, í samtali við Þjóðvilj-
ann þann 12. april, vera þá að það
sé gert í spamaðarskyni. Hún seg-
ist ekki kannast við að um lista-
framboð sé að ræða. Jónas Egils-
son, frambjóðandi til stjómar SINE,
segir í samtali við Morgunblaðið
þann 14. aprfl að til bréfaskriftanna
hafi verið gripið vegna þess að
stjóm SÍNE hafí dregið að kynna
frambjóðendur til að tryggja sínum
mönnum sigur.
Nú vill svo til að undirritaður er
í framboði, hefur ekki orðið sér úti
um ódýra kynningu, en er engu að
síður orðinn að frambjóðanda
stjómar SÍNE á síðum Morgun-
blaðsins án þess að hafa lyft litla
fingri.
I sögu SÍNE hafa iðulega setið
færri í stjóm en lög sambandsins
heimila. Þrátt fyrir það hafa sam-
tökin verið öflugur málsvari náms-
manna og varið hagsmuni þeirra
eftir megni án tillits til flokks-
pólitíkur. Sjálfur er ég nýkominn
heim frá námi og er reiðubúinn að
leggja málstaðnum lið og fagna ég
því að horfur em á að stjómin verði
fullskipuð á næsta starfsári. Fram-
bjóðandi stjómarinnar get ég hins
vegar engan veginn talist, þó ekki
væri nema vegna þess að ekki er
um listakjör að ræða. Ég tek undir
það að núverandi stóm hefur staðið
sig illa í kynningu á frambjóðend-
um. Samt held ég að skýringin á
því sé fámenni fremur en að það
sé gert af yfirlögðu ráði.
Nú í vikunni bað ég einn fímm-
menninganna um afrit af bréfínu
góða til að geta kynnt mér sjálfur
hvort frásögn fjölmiðla af innihaldi
þess ætti við rök að styðjast. Sú
bón fékkst ekki uppfýllt enda sjálf-
sagt öll tiltæk eintök verið send
utan í spamaðarskyni. Um síðir
tókst mér þó að hafa uppi á eintaki
eftir krókaleiðum.
Undir bréfíð rita fímm manns
eins og við var að búast. Undir
nöfnunum fimm stendur orðrétt:
„P.S. Stjórn SÍNE skipa sjö
menn. Það er því áríðandi að
merkja við öll þessi fimm nöfn.“
Ættu nú að vera tekin af öll
tvímæli um hverjir em að efna til
listakjörs.
í blaðaskrifum hefur heldur ekki
komið fram að bréfið var ekki sent
til allra félaga í SÍNE. Að því er
vissulega spamaður en merkileg er
þá sú tilviljun að bréfíð hafa einung-
is þeir fengið sem tengjast ungliða-
samtökum Sjálfstæðisflokksins
(fyrir þvf hef ég heimildir frá fyrstu
hendi). Merkilegt er það því þar
ætti síst að vera kynningar þörf
fyrir fimmmenningana. Eins og
fram kemur í Þjóðviljanum eru þrír
þeirra félagar í SUS, framkvæmda-
stjórinn sjálfur, Belinda Theriault,
þar á meðal.
Eftirfarandi áskomn úr bréfí
fimmmenninganna virkar í ofan-
greindu samhengi eins og öfug-
mælavísa: „Það er von okkar að
þú sýnir ábyrgð og kjósir það fólk,
sem vill vinna að þínum hagsmun-
um, en ekki nota SÍNE í pólitískum
tilgangi . . .“
Eitt enn eiga fímmmenningamir
sameiginlegt fyrir utan að vera
sparsamir og aðhyllast stefnu sem
„svipar til lýðræðis", eins og einn
þeirra kemst að orði í samtali við
Páll Þórhallsson
„í blaðaskrifum hefur
heldur ekki komið fram
að bréfið var ekki sent
til allra félaga í SÍNE.
Að því er vissulega
sparnaður en merkileg
er þá sú tilviljun að
bréfið hafa einungis
þeir fengið sem tengj-
ast ungliðasamtökum
Sjálf stæðisf lokks-
ins . . .“
Þjóðviljann. Þeir hafa allir lært í
Bandaríkjunum. Það kemur reynd-
ar ekki fram í bréfínu fágæta en
fékkst staðfest af einum þeirra.
SÍNE hefur námsfólk í yfir tutt-
ugu löndum innan sinna vébanda.
Því er augljóslega æskilegt að
stjómina skipi menn sem reynslu
hafa af námi við sem fjölbreyttastar
aðstæður til þess að samtökin séu
____________________________37
„virk hagsmunasamtök náms-
manna," svo ég noti orðalag Jónas-
ar Egilssonar í samtali við Morgun-
blaðið. En af hveiju hvetur sá hinn
sami Jónas þá til þess í bréfi til
kjósenda að þeir kjósi í 7-manna
stjórn fimm menn sem allir hafa
lært í Bandaríkjunum?
í bréfínu góða má finna hugsan-
lega skýringu. Fimmmenningarnir
leggja nefnilega áherslu á „að hætt
verði að telja náms- og rannsóknar-
styrki og kennslulaun (teaching
assistantship) til tekna og þvi lækki
lán ekki sem þessum styrkjum nem-
ur, eins og nú er“. Er ekki augljós-
lega verið að höfða til námsmanna
í Bandaríkjunum sem á tímabili
nutu óskertra lána þrátt fyrir styrki
og kennslulaun en sögðu sjálfir að
það væri út í hött? Eða eru fímm-
menningarnir svo bláeygir að halda
að engir aðrir en þeir séu saman-
saumaðir og að fjármálaráðherr-
ann, sem margoft hefur lýst því
yfír að útgjöld sjóðsins séu komin
úr böndum, muni taka útgjalda-
aukningunni þegjandi og hljóða-
laust, án þess að skerða lán til ann-
arra námsmanna?
í viðræðum við stjómvöld á næst-
unni er brýnt að talsmenn náms-
manna séu raunverulegir fulltrúar
þeirra en ekki flokkspólitískra hagfs-
muna. Vitað er að núverandi ríkis-
stjóm stefnir að því að breyta lögum
um námslán á þann veg sem síst
getur talist til bóta fyrir náms-
menn. Það er nauðsynlegt að standa
vörð um núgildandi lög og koma í
veg fyrir að endurgreiðsluskilmálar
verði hertir. Beijast þarf fyrir því
að lán verði veitt óskert í samræmi
við lög.
Málstaðurinn er mikilvægari en
svo að honum megi stefna í voða
með bamaskap af því tagi sem hér
hefur verið lýst.
Höfundur er blaðamaður
á Morgunblaðinu.
Samgönguráðherra:
Akveðnir björgunarbún-
ingar standast ekki kröfur
Búningamir voru seldir áður en kröfur og reglur voru komnar
MATTHÍAS Á. Mathiesen, sam-
gönguráðherra, svaraði í samein-
uðu þingi á fimmtudag fyrir-
spurn frá Krisinu Einarsdóttur
(Kvl/Rvk) um öryggis; og björg-
unarbúnað í skipum. í máli ráð-
herrans kom m.a. fram að Sigl-
ingamálastofnun hefði nýlega
gert rannsókn á björgunarbún-
ingum sem seldir voru hér á landi
áður en kröfur um þá eða reglur
voru komnar í gagnið. Hefðu þær
athuganir leitt í ljós að ákveðnir
búningar stæðust engan veginn
þær kröfur sem gerðar væru til
björgunarbúninga í dag og væri
unnið að frekari athugun á mál-
inu.
Samgönguráðherra svaraði fyrst
spumingu um hvaða prófanir væm
gerðar hérlendis áður en björgunar-
búnaður, sem skylt væri að hafa í
skipum og bátum, væri viðurkennd-
ur hér á landi. Matthías sagði að
björgunarbúnaður sem lögskipaður
væri hér á landi kæmi að miklu
leyti til erlendis frá. Áður en hann
fengi samþykki hér á landi þyrfti
hann að hafa hlotið a.m.k. sam-
þykki siglingamálayfírvalda í fram-
leiðslulandi. Þegar framleiðandi eða
umboðsaðili framleiðanda sækti um
viðurkenningu þyrfti að fylgja með
umsókninni viðurkenning búnaðar-
ins í framleiðslulandi ásamt ná-
kvæmum skýrslum um allar þær
prófanir sem viðurkenningin grund-
vallaðist á. Prófanir þessar yrðu að
hafa farið fram undir umsjá viður-
kenndrar stofnunar. Alþjóðasigl-
ingamálastofnunin hefði staðla um
hvemig prófa skyldi flestar tegund-
ir öryggis- og bjöigunarbúnaðar.
Þegar þessar upplýsingar lægju
fyrir færu starfsmenn Siglinga-
málastofnunar yfír gögnin og könn-
uðu hvort þeim kröfum sem stofn-
Matthías Á. Mathiesen, sam-
gönguráðherra.
unin gerði til viðkomandi búnaðar
væri fullnægt. Ef vafí léki þar á
væri framleiðanda gert skylt að
láta framkvæma tiltekna athugun,
í viðurvist óháðs aðila, annaðhvort
hér á landi eða í heimalandinu. Að
öðm leyti væri lítið um að búnaður
væri prófaður hér á landi, enda
þyrfti til þess bæði fjármagn, að-
stöðu og aukinn mannafla. Undan-
tekning væri þó í þeim tilfellum þar
sem Siglingamálastofnun gerði
kröfur um búnað sem ekki væri
krafíst erlendis og t.d. ýmsar við-
bótarkröfur um gúmmíbjörgunar-
báta og reglur um sjósetningarbún-
að gúmmíbjörgunarbáta svo og
reglur um björgunamet. Prófun
þessa búnaðar færi fram hér á
landi.
Ef upplýsingar um meinta galla
á viðurkenndum búnaði kæmu fram
væri fyrst sannreynt að þær upplýs-
ingar væm réttar t.d. með athugun
á viðkomandi búningi. Ef í ljós
kæmi galli væri haft samband við
viðkomandi innflytjanda og honum
gerð grein fyrir niðurstöðum próf-
unar og í samráði við hann og fram-
leiðanda leitað lausna á gallanum.
Ef þessir aðilar bregðust ekki skjótt
við eða engar lausnir kæmu frá
þeim væri viðkomandi búnaður kall-
aður inn til lagfæringar eða endur-
greiðslu. Skemmst væri að minnast
innköllunar á reykköfunartækjum
sem um borð væm í íslenskum skip-
um. Væri þar um að ræða tæplega
250 reyköfunartæki sem þyrftu lag-
færingar við.
Kristín spurði einnig hver væri
upplýsingaskylda þeirra sem seldu
viðurkenndan björgunar- og örygg-
isbúnað hér á landi. Matthías Á*
Mathiesen sagði að framleiðendum
og söluaðilum væri skylt að tilkynna
allar breytingar á viðkomandi bún-
aði til Siglingamálastofnunar ríkis-
ins. Þeim væri einnig skylt að til-
kynna alla galla sem kæmu fram á
viðkomandi búnaði tafarlaust til
stofnunarinnar. í viðurkenning-
arskírteini sem Siglingamálastofn-
un gæfí út kæmi fram að allar
breytingar á framleiðslu, sem gerð-
ar væm án samþykkis leiddu til
þess að viðkomandi viðurkennig
félli úr gildi. Viðurkenning væri
gefin út að nýju ef prófun leiddi í
ljós að breytingin hefði ekki rýrt
notagildi búnaðarins.
Síðar í umræðunni sagði Matt-
hías að Siglingamálastofnun hefði
nýlega gert ítarlega rannsókn á
björgunarbúningum sem seldir vom
hér á landi áður en kröfur um þá
eða reglur vom komnar vegna orð-
róms um að vissir búningar gætu
verið hættulegir. Hefðu þær athug-
anir leitt í ljós að ákveðnir búning-
ar stæðust engan veginn þær kröf-
ur sem gerðar væra til björgunar-
búninga f dag og væri unnið að
frekari athugun á málinu.
Stuttar þingfréttir:
Viðskiptabankar og
sparisjóðir
Jón Sigurðsson, viðskiptaráð-
herra, hefur lagt fram stjómar-
fmmvarp um viðskiptabanka.
Framvarpið gerir m.a. ráð fyrir
að bankar og viðurkenndar fjár-
málastofnanir, sem hafa lögþing
erlendis, hafi leyfí til að eignast
allt að 25% í hlutafélagabönkum
hér á landi. Einnig er í fmm-
varpinu tekið fram að bankaráðs-
menn skuli ekki taka þátt í með-
ferð máls er varðar viðskipti
þeirra sjálfra eða fyrirtækja sem
þeir eiga hlut í, sitja í stjórn hjá,
em fyrirsvarsmenn fyrir eða eiga
að öðm leyti vemlegra hagsmuna
að gæta í. Viðskiptaráðherra hef-
ur einnig lagt fram fmmvarp um
sparisjóði sem geymir svipuð
ákvæði.
Greiðslur til
f isk vin nsluf ólks
Guðmundur Bjamason, heil-
brigðis- og tryggingaráðherra,
hefur lagt fram frumvarp um
greiðslur Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs vegna fiskvinnslufólks.
Framvarpið er lagt fram í fram-
haldi af endurskoðun laganna en
í yfírlýsingu ríkisstjómarinnar um
efnahagsaðgerðir 29. febrúar
1988 segir m.a.: „Ákvæði laga
og reglugerða um greiðslur At-
vinnuleysistryggingasjóðs vegna
fastráðins fiskvinnslufólks verði
endurskoðuð í samráði við hlut að-
eigandi samtök." Lagt er til að
lögin verði óbreytt að öðm leyti
en því, að fellt verði niður ákvæði
í 3. mgr. 1. gr. um að skilyrði
fyrir greiðslu til fyrirtækis sé að
það hafi minnst 10 fastráðna
starfsmenn, svo og að felld verði
niður 5. mgr. l.gr. um að greiðsl-
ur takmarkist við tímabilin 1. jan-
úar til 31. maí og 1. september
til 31. desember og verði réttur
til greiðslu jafn allt árið.
Sala fasteigna
Grænmetisverslunarinnar
Lagt hefur verið fram stjómar-
frumvarp um heimild til fjármála-
ráðherra f.h. ríkissjóðs til að selja
fasteignir Grænmetisverslunar
landbúnaðarins í Síðumúla 34 og
jarðhús í Ártúnsbrekku við Suður-
landsbraut í Reylqavík.
Hluti Vatnsenda tekinn
eignarnámi
Lagt hefur verið fram stjómar-
fmmvarp um heimild fyrir
Reykjavíkurborg til þess að taka
eignamámi hluta af landi jarðar-
innar Vatnsenda í Kópavogskaup-
stað. Þessi eignamámsheimild er
nauðsynleg til þess að til fram-
kvæmda geti komið samningur
borgarsjóðs Reykjavíkur og
Magnúsar Hjaltested, bónda að
Vatnsenda, en á sölu lands á
Vatnsenda em kvaðir sem koma
í veg fyrir sölu nema eignarnáms-
heimild liggi fyrir.
Tónlistarháskóli íslands
Birgir ísleifur Gunnarsson,
menntamálaráðherra, hefur lagt
fram stjómarframvarp til laga um
Tónlistarháskóla íslands. i grein-
argerð með framvarpinu segir að
fmmvarpið sé að miklu leyti stað-
festing á því starfí sem nú er
unnið í Tónlistarskólanum í
Reykjavík og nauðsynleg ráðstöf-
un til þess að styrkja þetta starf
og tryggja því lagalegan og fjár-
hagslegan gmndvöll. Aðeins á
þann hátt geti skólinn rækt það
hlutverk sem sé svo þýðingarmik-
ið fyrir tónlistarlífið í landinu.
Háskóladeildir THÍ verða sam-
kvæmt framvarpinu alfarið kost-
aðar af ríkissjóði og ekki gert ráð
fyrir skólagjöldum. Má gera ráð
fyrir talsverðri fjölgun nemenda
frá því sem nú er á efstu stigum
og í kennaradeildum Tónlistar-
skólans í Reykjavík, en þeir vora
skráðir 107 áskólaárinu 1986-87.
Væntanlega munu fleiri nemend-
ur af efstu stigum annarra tónlist-
arskóla en TR leita í THÍ um
framhaldsmenntun.
Gert er ráð fyrir, að kostnaður
af námi í deildum neðan háskóla-
stigs verði greiddur með hliðsjón
af reglum laga sem gilda um hlið-
stæðar deildir almennt og að nem-
endur þar greiði skólagjöld.