Morgunblaðið - 21.05.1988, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MAÍ 1988
15
Fjölmiðlar o g fréttaskrif
eftir Ómar Smára
*
Armannsson
íslenskt þjóðfélag hefur verið að
þróast í upplýsingaþjóðfélag síðustu
misserin. Tilkoma fleiri fjölmiðla,
ijölbreyttara efnisvals og lenging
efnisþátta hefur gert það að verkum
að fólk hefur meira um að velja nú
en nokkru sinni fyrr. Þróunin hefur
orðið á mjög stuttum tíma og hefur
því meiri áhrif á allan þorra fólks
en ella. Fjölmiðlamir hafa miklu
meiri áhrif á sköpun almennings-
álitsins en þeir kannski gera sér
grein fyrir, ef til lengri tíma er litið.
Þjóðfélag okkar er lítið og ekki
eftir miklu að slæjast varðandi al-
vöm fréttir, eins og gengur og ger-
ist út í heimi. Hins vegar þarf að
„selja" miðilinn á hvem hátt sem
það er gert. Aukin samkeppni
margra fjölmiðla á litlum markaði
hlýtur að segja til sín í gæðum á
efnisinnihaldi frétta og á hvem
hátt þær em matreiddar til fólks.
Hjá fjölmiðli, sem byggir afkomu
sína á lausasölu, hlýtur frétt að
verða matreidd á annan hátt heldur
en hjá fjölmiðli, sem byggir afkomu
sína á fastri áskrift. Ætla mætti
að fréttaflutningur síðamefnds fjöl-
miðils sé áreiðanlegri en hins, þó
svo að ekki þurfí það að vera
einhlítt. Lausasölufjölmiðillinn þarf
að ná athygli kaupandans á annan
hátt og hefur þróun slíkra fjölmiðla
orðið sú að ásýnd þeirra hefur birst
meir og meir í æsifréttamennsku.
A þeim vígstöðvum er sannleikurinn
léttvægur ef hann tryggir ekki söl-
una.
Það verður að segjast eins og er
að allflestir flölmiðlar hér á landi
leggja metnað í vandaða umfjöllun
mála, era málefnalegir og leggja
Ómar Smári Ármannsson
„Um leið og grafið er
undan starfsgrundvelli
löggæslunnar er grafið
undan öryggi fólksins í
landinu. Tímabundið
kemur þetta til með að
bitna á lögreglumönn-
unum, en síðast og
verst á löghlýðnu fólki
þessa lands.“
sig fram við að leita sannleikans
svo framarlega sem það er unnt
hverju sinni. Það verður þó ekki
sagt um þá alla. Einstaka fjölmið-
ill, en þeir em sem betur fer tiltölu-
lega fáir, leita beinlínis uppi hluti,
sem neikvæðir geta talist og skella
skolleymm við öðm en þeir telji að
tryggi söluna, þrátt fyrir sannleiks-
gildi. Þegar á reynir fela þeir sig á
bak við einhvern trúnað, sem þeir
eiga afskaplega erfitt með að skil-
greina og fólk, sem verður fyrir
barðinu á þeim, á erfítt með að
skilja.
Harka á eftir að færast í sam-
keppni fjölmiðla hér á landi og má
þá einu gilda hver verður þar á
milli. Það getur alveg eins orðið ég
og þú. Efnisinnihald frétta er vand-
meðfarið og ber hver miðill með sér
hvemig hann stendur að umfjöllun
sinni.
Stundum velti ég fyrir fnér, þeg-
ar ég les fréttir af málum, sem ég
hef verið að vinna að í starfí mfnu
og birtast í einstaka fjölmiðli og sé
hversu brenglaður flutningurinn er,
þ.e. langt frá því sem atburðimir
vom í raun, hvort starfsfólk þess-
arra fjölmiðla sé einfaldlega svona
gmnnhyggið eða hreinlega ekki
starfíð sínu vaxið. Mér hefur talist
að hver sem er geti gengið inn í
starf fjölmiðlamanns og skrifað um
nánast það, sem honum dettur í
hug, að sjálfsögðu í anda stefnu
hvers miðils fyrir sig. Sennilega er
það ekki gmnnhyggnin, sem ræður
úrslitum, heldur stefna miðilsins.
Okkar þjóðfélag er ekkert frá-
bmgðið öðram þjóðfélögum hvað
þennan þátt varðar. Víðast hvar
hefur þessi þróun orðið til á löngum
tíma og fólk tekur henni í samræmi
við það. Það lærir að leggja mat á
einstakar fréttir og er miklu gagn-
fynna á þær heldur en gengur og
gerist hjá okkur. Reynslan hefur
orðið hliðstæð þvf þegar sömu
máltfð er haldið lengi að sama
manninum. Hann missir að lokum
matarlystina.
Einstaká fyölmiðill hér á landi er
mjög opinn fyrir alls kyns umkvört-
unum, hvort þær hafi við rök að
styðjast eða ekki, svo framarlega
að þær séu bitastæðar varðandi
söluna. Það ætti ekkert að mæla á
móti aðgengi fólks að einstaka fjöl-
miðli, en það ætti að vera siðferði-
leg skylda hvers fréttamanns að
hann kanni sannleiksgildi þess, sem
borið er á boð fyrir hann áður en
til birtingar kemur.
Nú er svo komið að lögreglumenn
liggja undir hótunum um kæmr
vegna mála, sem þeir em að af-
greiða og má oft á tíðum heyra til-
vitnanir í einstaka fjölmiðil, oftast
óréttmætar. Starfsgmndvöllur lög-
regluþjónsstarfsins er annar en
hann var fyrir nokkmm missemm
og reynir nú á ríkisvald og dóms-
vald svo og fólkið í landinu að
styrkja þann gmndvöll til þess að
hlutverk löggæslunnar nái fram að
ganga. Um leið og grafíð er undan
starfsgmndvelli löggæslunnar er
grafíð undan öryggi fólksins í
landinu. Tímabundið kemur þetta
til með að bitna á lögreglumönnun-
um, en síðast og verst á löghlýðnu
fólki þessa lands.
Höfundur er aðalvarðstjóri um-
ferðardeildar lögregiunnar l
Reykjavík.
RITVÉLAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVUHÚSGÖGN
Ótrúlegt tUboö
ogaðrar
UjaEi^r^T^áburður
TÍÍbúÍn" |?rlf(f'Lkum
í6’1°Æ&5'
Mosaeyð.r^5K9
Útiker. Nlikið úrval. Marg
Drekatré
Dretakré
Flauelsblóm
Diffenbachia
Fíkus Starlight
M'joicmci)
ÉÍgum nú gott kartöfluútsæðl
Bæk«ðeigibsvePPandl
fr^Tff^rverðkr.iæ-^
Sími: 68 90 70
Gróöurhúsinu v/Sigtun