Morgunblaðið - 21.05.1988, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MAÍ 1988
35
Morgunblaðið/Ól.K.Mag.
Steingrímur Hermannsson, Þorsteinn Pálsson og Jón Baldvin Hannibalsson kynna blaðamönnum ráðstaf-
anir ríkisstjórnarinnar i efnahagsmálum í gær.
Mikilvægast að stjórnar-
flokkarnir komu sér saman
- segir Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra
Sambönd iðnaðar-
manna sömdu til
ágástloka næsta ár
Samningar tókust einnig við kjötiðn-
aðarmenn, bakara og vélstjóra
ÞORSTEINN Pálsson forsætis-
ráðherra og formaður Sjálf-
stæðisflokksins segir að það sé
fyrst og fremst mikilvægast,
varðandi efnahagsaðgerðir
ríkisstjórnarinnar, að stjórnar-
flokkarnir skuli hafa komið sér
saman um raunhæfar aðgerðir.
Þótt miklir erfiðleikar séu
framundan væri hann bjartsýnn
á að úr þeim greiddist ef hægt
verði að viðhalda þeirri sam-
stöðu um ábyrgar aðgerir sem
náðist í ríkisstjórninni í gær.
í samtali við Morgunblaðið
sagði Þorsteinn Pálsson að í gær
hefði verið úrslitastund hvort ríkis-
stjómin næði saman um aðgerðir.
„Eg lít svo á að forstumenn allra
flokkanna hafí tekið mjög hraust-
lega á þessu verkefni með far-
sælli niðurstöðu. Það er verið að
gera nauðsynlegar ráðstafanir til
að draga úr víxlhækkunum og
þensluáhrifum í kjölfar óhjá-
kvæmilegrar gengisiækkunar. Það
er verið að veija þá stefnu sem
mörkuð hefur verið í kjarasamn-
ingum verkamannafélaga, versl-
unarmanna og iðnverkafólks og
það er verið að stefna að því að
vinna þjóðina út úr víxlverkunar-
áhrifun vísitölukerfís, bæði í
launakerfi og fjármagnskerfí,"
sagði Þorsteinn.
Þegar Þorsteinn var spurður um
útgjaldaaukningu ríkissjóðs, og
aukna erlenda lántöku vegna efna-
hagsaðgerðanna, svaraði hann að
auknar tryggingabætur og hækk-
un á skattleysismörkun hefðu auð-
vitað aukin útgjöld í för með sér
en á móti kæmi ákvörðun um
mjög strangt aðhald í ríkisijármál-
unum því þrátt fyrir verðlags-
hækkun yrðu Qárlagatölur einung-
is hækkaðar vegna iaunabreytinga
og í þeirri ákvörðun fælist mjög
strangt aðhald og spamaður. A
móti auknum erlendum lántökum
kæmi að takmarkaðar yrðu sjálf-
virkar reglur varðandi fjárfesting-
ar og reynt yrði að ná fram að-
haldi á öðmm sviðum til þess að
skapa svigrúm til fjárhagslegrar
endurskipulagningar.
Aðspurður um hvort að forastu-
menn stjómarflokkanna hefðu nú
náð að jafna ágreining sinn, sagð-
ist hann líta svo á að með þessu
hefðu menn tekið þá ákvörðun að
standa einarðlega saman. „Það
gera sér allir grein fyrir því að sá
vandi sem við er að etja krefst
þess af þeim sem við stjómvölinn
sitja að taka á ábyrgð á þessum
málum og það hefur verið gert
núna. Ég vænti þess að svo verði
í framhaldinu," sagði Þorsteinn
Pálsson forsætisráðherra.
SAMBAND byggingarmanna,
Málm- og skipasmiðasamband
íslands og Rafiðnaðarsamband
íslands, skrifuðu óvænt undir
kjarasamninga við viðsemjend-
ur sína í fyrrinótt og í gærmorg-
unn. Þá var og undirritaður
sérsamningur vegna fram-
kvæmda við Blönduvirkjun. Þá
samdist seinnipartinn í gær
einnig við kjötiðnaðarmenn,
bakara og vélstjóra í frystihús-
um, en kjötiðnaðarmenn höfðu
boðað tveggja vikna verkfall.
Það sem ýtti undir gerð samn-
inganna vora yfírvofandi bráða-
birgðalög ríkisstjómarinnar, að
sögn Benedikts Davíðssonar,
formanns Sambands byggingar-
manna. Samningamir era á svip-
uðum nótum og þeir kjarasamn-
ingar sem gerðir hafa verið í vet-
ur, að öðra leyti en því að samning-
urinn gildir til lengri tíma eða til
I. september 1989 og tvær fyrstu
áfangahækkanimar, 3,25% í júní
og 2,5% í september koma strax
á laun. Upphafshækkun í samn-
ingi byggingamanna er því
II, 47%. Síðan kemur 1,5%
áfangahækkun 1. desember,
1,25% í febrúar, 2% 1. maí og 1,5%
1. ágúst. Þá er bætt við starfsald-
ursþrepi í samningnum og sömu
verðlagsforsendur era í honum og
í samningi verslunarmanna,
þ.e.a.s. samningar geta orðið laus-
ir í júlí og í nóvember. Engin slík
ákvæði era varðandi næsta ár.
Benedikt Davíðsson sagði að
kaupatriðin í samningnum væra
mjög sambærileg við þá samninga
sem gerðir hefðu verið. Hins vegar
hefði samningurinn verið gerður
við mjög þvingaðar aðstæður, þar
sem bráðabirgðalög hefðu legið í
loftinu. Þar af leiðandi hefði ekki
verið hægt að koma inn í samning-
inn ýmsum atriðum, sem unnið
hefði verið að undanfarið, eins og
til dæmis atriði varðandi vinnu-
vemdar- öryggis- og fræðslumál.
Það væri auðvitað mjög bagalegt,
en af tveimur slæmum kostum,
að fá á sig bráðabirgðalög eða
skrifa undir þennan samning,
hefðu menn kosið að ganga að
þeim illskárri.
Framleiðni-
sjóður tekur
erlent lán
RÍKISSTJÓRNIN hefur heimil-
að Framleiðnisjóði landbúnað-
arins að taka 80 milljóna króna
erlent lán og því verður beint
til banka að þeir veiti fjármagni
tU að flýta fyrir búháttabreyt-
ingum.
Á blaðamannafundi með for-
mönnum ríkisstjórnarflokkanna á
föstudag kom fram að fullt sam-
komulag væri í ríkisstjóminni um
að flýta búháttabreytingum með
því m.a. að losna við þær kinda-
kjötsbirgðir úr landi sem núna
liggja fyrir, og losna þarmeð við
geymslukostnað við þær.
Steingrímur Hermannsson
formaður Framsóknarflokksins
sagði að í efnahagsaðgerðum
ríkisstjómarinnar væri því meðal
annars beint til ríkisbankanna að
þeir veiti aðstoð í þessu sambandi
af auknu fjármagni sem þeir fá
til meðferðar. Það sama hefðu
bankamir gert í fyrra og hann
hefði fulla ástæðu til að ætla að
fyrir atbeini ríkisvaldsins verði
hægt að fá slíka afgreiðslu aftur.
a.r um aðgerðir og ákvarðanir í efnahagsmálum
Aðgerðir til að auka
verðlagsaðhald og
verðsamanburð
1. Hert verður á eftirliti með
verðlagsþróun. Upplýsingar um
verðsamanburð af hálfu opinberra
aðila verða birtar reglulega.
2. Hækkanir á gjaldskrám ríkis-
fyrirtækja verða háðar samþykki
ríkisstjómarinnar.
3. Hækkun á gjaldskrám sér-
fræði- og þjónustustétta fari ekki
fram úr hækkun launa eins og lög
kveða á um. Sömu takmarkanir
gilda um gjaldskrár útseldrar vinnu.
4. Verðhækkanir í greinum þar
sem samkeppni er áfátt verða sér-
staklega takmarkaðar.
Aðgerðir til að draga
úr fjármagnskostnaði
og jafna starfskjör
fjármálastofnana
1. Tryggt verður að verðbréfa
sjóðir taki þátt í innlendri íjármögn-
un ríkissjóðs með sambærilegum
hætti og innlánsstofnanir. Þannig
veiji sjóðimir 20% af aukningu ráð-
stöfunarfjár frá 1. júlf 1988 til
kaupa á ríkisskuldabréfum.
2. Ríkisstjómin hefur ákveðið að
komið verði í veg fyrir misgengi
launa og lánskjara og hefur falið
nefnd sem fjallar um fyrirkomulag
á verðtryggingu fjárskuldbindinga
að skila tillögum um hvemig þessu
markmiði verði náð.
3. Ríkisstjómin hefur ákveðið að
frá 1. júlí 1988 verði óheimilt að
binda fjárskuldbindingar til
skemmri tíma en tveggja ára við
hvers kyns vísitölur. Nefnd sem
fjallar um verðtryggingu fjárskuld-
bindinga hefur verið gert að skila
tillögum um frekari áfanga í afnámi
verðtryggingar þar sem m.a. verði
höfð hliðsjón af verðlagsþróun.
4. Ríkisstjómin hefur falið nefnd,
sem flallar um verðtryggingu fjár-
skuldbindinga að undirbúa nauð-
synlega lagasetningu um fyrir-
komulag verðtryggingar, þ.á m.
hvort vextir af verðtryggðum lánum
verði fastir en ekki breytilegir, og
þeir lækki til samræmis við það sem
gerist í helstu viðskiptalöndum.
Nefndinni hefur verið gert að hraða
störfum sínum svo sem unnt er og
skila greinargerð eigi síðar en 1.
júlí nk.
5. Með því að stuðla að minnk-
andi verðbólgu, bættri stöðu ríkis-
sjóðs og betra jafnvægi í peninga-
málum mun ríkisstjómin jafnframt
skapa skilyrði fyrir lækkandi raun-
vöxtum. Ríkisstjómin mun hvetja
lífeyrissjóði, viðskiptabanka og
sparisjóði, og aðra aðila á §ár-
magnsmarkaðnum til að gera sitt
til að raunhæfur árangur náist í
þessu efni. Seðlabankanum verður
falið að fylgjast náið með vaxtaþró-
uninni og vinna að því að þessu
markmiði verði náð.
6. Ríkisstjómin mun beita sér
fyrir lækkun vaxtamunar hjá bönk-
um og sparisjóðum og mun fela
Seðlabankanum að vinna að því að
þessu markmiði verði náð.
7. Ríkisstjómin mun í upphafí
næsta þings leggja fram frumvörp
um starfsemi verðbréfasjóða, fjár-
mögnunarleigufyrirtælqa og ann-
arra fjármálafyrirtækja utan
bankakerfísins og stuðla þannig að
samræmingu starfskjara á fjár-
magnsmarkaði.
Aðgerðir til að draga úr
erlendu lánsfé til fjárfest-
ingar og samræma skatt-
meðferð fjármögnunar
. Reglur um erlendar lántökur til
fjárfestingar verði hertar þannig
að framvegis verður heimilt að taka
ýmist 60% eða 70% af fob-verði
véla og tækja að iáni erlendis í stað
60% til 70% af innlenda verðinu.
2. Lagt verður fram á haustþingi
frumvarp um að skattmeðferð
greiðslna vegna fjármögnunarleigu
verði breytt þannig að skattalegu
hagræði afskriftareglna umfram
aðrar fjármögnunarleiðir verði ekki
til að dreifa.
3. Ríkisstjómin áréttar það
ákvæði stjómarsáttmálans að at-
huguð verði skattlagning fjár-
magns- og eignatekna og samhengi
slíkrar skattlagningar og eignar-
skatts og skatta af öðrum tekjum.
Aðgerðir til að auka aðhald
að ríkisútgjöldum
1. í því skyni að tryggja halla-
lausan ríkisbúskap á árinu 1988
verði framlög úr ríkissjóði til ráðu-
neyta, stofnana og ríkisfyrirtækja
einungis hækkuð að því marki sem
rekja má aukna fjárþörf til meiri
launahækkana á þessu ári en gert
er ráð fyrir í fjárlögum ársins 1988.
2. Stefnan við fjárlagagerð fyrir
árið 1989 miðist við að jöfhuður
verði í ríkisbúskapnum á því ári.
Þessu markmiði verði náð m.a. með
því að draga úr lögbundinni sjálf-
virkni ríkisútgjalda. Ríkisstjómin
ítrekar það markmið stjómarsátt-
málans að ríkisútgjöld vaxi ekki
örar en þjóðarframleiðsla.
3. Undirbúningur lánsfjárlaga
miðist við að ríkissjóður taki engin
erlend lán á árinu 1989. Dregið
verði úr erlendum lántökum opin-
berra aðila, sjóða og einkaaðila í
því skyni að ná marktækum ár-
angri við að draga úr viðskiptahalla
og erlendri skuldasöfnun
Aðgerðir til að auka
hagkvæmni í atvinnurekstri
og stuðla að markvissri
byggðaþróun
1. Rikisstjómin mun skipa nefnd
með þátttöku fulltrúa atvinnulífsins
til að skila tillögum um aðgerðir í
byggðamálum á grundvelli athug-
unar Byggðastofnunar um það efni.
Jafnframt verður nefndinni falið að
benda á nýjar leiðir til að auka
hagkvæmni í rekstri íslenskra fyrir-
tækja.
2. Endurskoðun fiskveiðistefn-
unnar verði hraðað. Settar verði
markvissar reglur um útflutning á
ferskum físki. Framleiðslustjóm í
landbúnaði og búvörusamningurinn
verði endurskoðuð í samræmi við
stjómarsáttmálann.
Reykjavík, 20. maí 1988.