Morgunblaðið - 21.05.1988, Blaðsíða 60

pppr ÍAM r<? ^ÍTOAfTÍTAOITAJ QlflFAJJHÍITOÍTÖM
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MAÍ1988
ÞRAUKAÐ
í miðri stríðsfirringunni, augnablikum áður en Jim verður viðskila við foreldra sína í mannhafinu á
götum Shanghai, flýjandi undan “veldi sólarinnar".
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Bíóborgin:
Veldi sólarinnar — „Empire of
the sun“
Leikstjóri Steven Spielberg.
Handrit Tom Stoppard, byggt á
samnefndri sögu e. J.G. Ballard.
Kvikmyndatökustjóri Allen Dav-
iau. Tónlist John Willliams. Aðai-
leikendur John Malkovich, Mir-
inda Richardson, Nigel Havers,
Christiane Bale, Joe Pantoliano,
Leslie PhiIIips, Masato Ibu.
Bandarísk. Amblin/Warner
Bros. 1987.
Veldi sólarinnar er harla óvenju-
leg, vönduð og fáguð stríðsmynd.
Sögusviðið er sú merkilega borg,
Shanghai, og komið er fram á árið
1941. Japanir hafa ráðið þar um
árabil og eftir árásina á Pearl Har-
bor hneppa þeir íbúa hins stóra
útlendingahverfis borgarinnar í
stríðsfangabúðir. Pylgst er með
drengnum Jim (Christiane Bale),
sem verður viðskila við foreldra sína
á þessum hildartímum og má
þrauka af næstu fimm árin eftir
því sem hann best kann. Viðbrigðin
eru geysileg. Jim hefur átt að venj-
'ást öryggi umhyggjusamrar yfir-
stéttarfjölskyldu og búið við of-
gnótt lífsins gæða. I fangabúðunum
kemst þessi skynsami drengur af
með því að brynja sig gegn breytt-
um aðstæðum, bjóða ömurlegum
kringumstæðunum byrginn. Og
hann skrimtir þó svo það kosti sitt
að halda velli.
Myndin er byggð á sögu e. Ball-
ard, hún var hinsvegar mikið til
endurminningar hans frá unglings-
árunum, en hann lenti í svipaðri
' aðstöðu og Jim, að öðru leyti en
því að Ballard hafði foreldra sína
hjá sér. Myndin sem dregin er upp
af stríðsfangabúðunum er óhrjáleg
og grimm. Þar ríkir reglan hans
Darwin; þeir einir komist af sem
hæfastir eru. Að lifa af er íþrótt
sem háð er 24 tíma á sólarhring
og krefst óendanlegrar þrautseigju
og skynsemi. Að maður tali nú ekki
um þegar þáttakandinn verður að
heyja þessa óblíðu lífsbaráttu á ell-
efta til fimmtánda aldursári, og
hálfgert dekurbarn að upplagi.
En það sem hjálpar Jim er ein-
beittur vilji að lifa ósköpin af og
sameinast flölskyldu sinni á nýjan
leik; aðlögunarhæfileiki að venjast
niðurdrepandi vistinni, sem m.a.
felst í að éta maðkinn í matnum
vegna eggjahvítuefnanna! Láta
ekkert tækifæri ónotað til að verða
sér úti um hinn lítilfjörlegasta auka-
bita eða nokkuð það sem kallast
getur verðmæti. Og hrifning hans,
sem nálgast tilbeiðslu, á öllu sem
flýgur fyrir vélarafli, styttir honum
ótrúlega margar stundir.
Hinn óreyndi Christian Bale
bregst ekki í ógnar erfiðu hlutverki
piltsins Jim, sem stríðið rænir sak-
lausum æskuárunum; fangar ellefu
ára yngiSsvein sem það grýtir síðan
frá sér sem fimmtán ára gömlum,
lífsreyndum manni sem búinn er
að lifa meira en hann stendur und-
ir. Hér minnir Veldi sólarinnar örlít-
ið á Komið og sjáið, en mynd
Klimovs er margfalt grimmari og
beinskeyttari. Bale túlkar eftir-
minnilega vel þá lífsþreytu sem
smámsaman færist yfír unglinginn
í fangabúðunum, samfara vaxandi
kergju, að brotna ekki undan sí-
auknu andlegu og líkamlegu álagi.
Bale stendur að miklu leyti undir
Veldi sólarinnar, án þvílíks afburða-
leiks í lykilhlutverki hefði hún aldr-
ei orðið svo sláandi krufning á
óbærilegum aðstæðum, og þeim
viljastyrk sem þarf til að þrauka
þær, sem hún er. Malkovich, sá
senuþjófur, á í engum erfiðleikum
með að túlka tækifærissinnann
Basie, bandaríska sjómanninn og
skúrkinn sem verður e.k. föður-
ímynd Jims í fangabúðunum. Önnur
hlutverk eru mun minni, en undan-
tekningarlaust vel mönnuð.
Veldi sólarinnar braut blað í kvik-
myndasögunni þar sem hún var
fyrsta myndin gerð af einu banda-
ríska risakvikmyndaveranna, sem
Kínverjar heimiliðu töku á (að
hluta) í Kína. Otitökumar í Shang-
hai eru mikið til teknar þar á sögu-
slóðum. Þar hafa kvikmyndagerð-
armenn fangað dreggjar fornra,
evrópsk-kínverskra menningar-
strauma sem enn liggja í loftinu
og hvergi hefði verið mögulegt að
framkalla annars staðar. Hér hjálp-
ar til vilji Kínveijanna að loka aðal-
götum borgarinnar til aðstoðar hinu
vestræna kvikmyndagerðarfólki,
lýtalausir búningar og svið, afburða
kvikmyndataka og viðbrugðin
vandvirkni Spielbergs. Sem sjá má
af ofanskrifuðu er Vald sólarinnar
ein af hans “alvarlegri" myndum,
en sem kunnugt er hefur hann leik-
stýrt eða framleitt sjö af tuttugu
vinsælustu myndum veraldar.
Spumingin er sú hvort hann hefur
ekki tekið sig heldur hátíðlega á
stundum. Honum er greinilega mik-
ið í mun að reka af sér orðspor
“meistara afþreyingamyndanna“
og hann þarf ekki að hafa mikið
fyrir að sanna að honum lætur ekki
síður að yrkja kvikmyndir um alvar-
legri efni. Gengur hann ekki ör-
sjaldan aðeins um of í að sanna
hina víðfeðmu, feiknarlegu og óum-
deilanlegu hæfileika sína sem virð-
ast fara, ásamt einstakri vel-
gengni, talsvert fyrir bijóstið hjá
starfsbræðrum hans í Hollywood?
Ráðherrafundur OECD:
Rætt um aukinn hagvöxt
o g milliríkjaviðskipti
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsson
Gylfi Guðfinnsson yfirverkstjóri með viðurkenningarskjöldinn frá
Coldwater.
Akranes:
Heimaskaga hf.
veitt viðurkenning
ÁRLEGUR ráðherrafundur
Efnahags- og framfarastofnunar-
innar, OECD, var haldinn í París
dagana 18. og 19. maí. Helstu
umræðuefni voru hvernig stuðla
mætti að auknum hagvexti í heim-
inum þannig að draga mætti úr
atvinnuleysi og einnnig var rætt
um nýjustu lotu alþjóðaviðræðna
um skipan milliríkjaviðskipta.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
sótti fundinn af íslands hálfu en auk
hans voru í íslensku sendinefndinni
■ Sunnlenskir tónlistarmenn ætla
ásamt fleirum að hefja upp raust
sína og hljóðfæri í Skrúðgarði
Þorlákshafnarbúa á tónlistarhátíð
sem Lúðrasveit Þorlákshafnar
stendur fyrir. Hátíðin hefst 28.
maí kl. 13.00 með skrúðgöngu og
lúðrablæstri og kallast hún „Þor-
Iáksvaka". Ætlunin er að flytja
þar lifandi tónlist stanslaust i
u.þ.b. 12 klukkustundir.
Mikið verður um að vera í tónlist
á vöku þessari, t.d. koma fram fimm
lúðrasveitir, tveir kórar, einleikarar,
þijár popphljómsveitir, trúbadorar
o~.fl. Einnig verður þarna margt að
gerast sem gleðja mun hug og hönd
þeirra sem yngri eru, t.d. pílukast,
stígvélakast og stangveiðikeppni.
Einnig geta þeir sem vilja brugðið
sér á hestbak og látið teyma undir
sér.
Veðurguðirnir ná ekki að spilla
hátíð þessari því hún fer fram í sér-
stöku 240 fermetra tjaldi að mest-
aIIm lA«d! Cn»vtl/Awon nr forof r\rr
Haraldur Kröyer sendiherra, Jón
Ögmundur Þormóðsson skrifstofu-
stjóri viðskiptaráðuneytisins, Bene-
dikt Jónsson sendiráðsritari og Birg-
ir Ámason hagfræðingur í viðskipta-
ráðuneytinu.
Fyrir fundinn kynnti OECD nýj-
ustu spár sínar um þróun efnahags-
mála á þessu og næsta ári. Þar
gætir meiri bjartsýni um hagvöxt í
iðnríkjum en í síðustu spá sem gerð
var í kjölfar verðhrunsins á hluta-
bréfum í október s.l. Hins vegar
fremst hugsuð sem fjölskylduhátíð
og verður öll framkvæmd hátíðarinn:
ar á þann veg.
Þessi viðburður er fyrst og fremst
Qáröflun fyrir Lúðrasveit Þorláks-
hafnar og hyggjast meðlimir sveitar-
innar reyna að safna áheitum í sam-
bandi við hinn stanslausa tónlistar-
flutning. Fénu sem safnast verður
varið til hljóðfærakaupa.
Meðal þeirra sem koma fram á
Þorláksvökunni eru hljómsveitin Óp-
era, Lúðrasveitir frá Þorlákshöfn,
Hveragerði og Selfossi, Lúðrasveit
Reykjavíkur, Lúðrasveitin Svanur,
Söngfélag Þorlákshafnar, Kirkjukór
Hveragerðis, hljómsveitin Jónas og
co., Stokkseyrarhijómsveit, Gunnar
Ólafsson trúbador frá Þorlákshöfn,
harmonikkuleikaramir Sveinn Sum-
arliðason og Baldur Loftsson, vísna-
söngvaramir Robert Darling og Stef-
án Þorleifsson, bamakór frá Þorláks-
höfn, léttsveit kennara, Dixieland-
hljómsveit og fleira.
(flr fréttatilkvnnintru)
gætir meiri svartsýni en áður um
að draga muni úr misvægi í alþjóða-
viðskiptum sem mikinn svip hefur
sett á framvindu efnahagsmála í
heiminum undanfarin ár og meðal
annars má telja orsök óstöðugleika
í gengi helstu gjaldmiðla.
Helstu umræðuefni ráðherranna
voru tvö. I fyrsta lagi ræddu þeir
hvemig mætti stuðla að auknum
hagvexti í heiminum þannig að
draga mætti úr atvinnuleysi, einkum
í ýmsum ríkjum Evrópu. I öðm lagi
snemst umræðumar um nýjustu lotu
alþjóðaviðræðna um skipan
milliríkjaviðskipta sem kennd er við
Uruguay. Þar bar málefni land-
búnaðar mjög á góma en í fyrra
lýsti ráðherrafundurinn því yfir að
aðkallandi væri orðið að endurskoða
hvers konar hömlur í viðskiptum
með landbúnaðarvömr. Þessi af-
staða ráðherranna var ítrekuð á
þessum fundi.
Jón Sigurðsson tók undir þá skoð-
un að endurbætur á skipulagi at-
vinnuvega og efnahagslífs hlytu að
gegna stóm hlutverki í eflingu hag-
vaxtar. En jafnframt lagði hann
áherslu á að nauðsynlegt væri að
draga úr misvægi í alþjóðaviðskipt-
um og benti á að óstöðugleiki í al-
þjóðlegum gengis- og vaxtamálum
torveldaði mjög skipulegan atvinnu-
rekstur og áætlanir fyrirtækja og
kæmi þar með í veg fyrir hagkvæma
fjárfestingu. Hann ítrekaði stuðning
Islands við fríverslun og andstöðu
við verndarstefnu. Þá lagði Jón
áherslu á þá afstöðu íslensku ríkis-
stjómarinnar að milliríkjaverslun
með fískafurðir yrði ekki síður á
dagskrá Uruguay-viðræðnanna en
verslun með landbúnaðarvömr þótt
hún varðaði ekki hagsmuni jafn
margra þjóða og málefni landbúnað-
ur íFráttatiIkvnnintr)
Akranesi.
Hraðfrystihúsi Heimaskaga
hf. á Akranesi var fyrir skömmu
veitt viðurkenning frá Coldwater
Seafood Corporation, en frysti-
húsið er eitt þeirra sex húsa sem
fengu viðurkenningu fyrir vöru-
vöndun og snyrtilegan vinnustað
nú í ár.
Starfsfólki Heimaskaga hf. var
boðið til kaffisamkvæmis í Hótel
Akranesi að loknum vinnudegi nú
fyrir skömmu og þar afhenti Páll
Pétursson yfirmaður gæðaeftirlits
Coldwater Seafood, Gylfa Guðf-
innssyni yfirverkstjóra, viðurkenn-
ingarskjöld og fór vinsamlegum
orðum um starfsfólkið og vinnustað
þeirra, enda hefur frystihúsið áður
fengið viðurkenningu fyrir góða
vöm. Viðstaddur þessa athöfn var
m.a. Matmús Gústafsson forstióri
Coldwater Seafood og flutti hann
forráðamönnum og starfsfólki
Heimaskaga hf. árnaðaróskir fyrir-
tækis síns.
Hjá Heimaskaga hf. starfa nú
um 60 manns, þar af um 40 í vinnu-
salnum. Meginhluti afurða frysti-
hússins fer á Bandaríkjamarkað og
að sögn Gylfa yfirverkstjóra em fá
frystihús sem senda jafn stóran
hluta heildarframleiðslu sinnar
vestur um haf og Heimaskagi hf.
Gylfi sagði að slík viðurkenning
kæmi sér vel fyrir frystihúsið og
hann væri stoltur að fá tækifæri
til að veita henni viðtöku, en það
væri þó fyrst og fremst starfsfólkið
sjálft sem ætti heiðurinn. „Hjá mér
er úrvalsmannskapur sem leggur
sig fram við starf sitt,“ sagði Gylfi
Guðfínnsson að lokum. — JG
Þorláksvaka með
tónlistarmaraþoni