Morgunblaðið - 13.09.1988, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. SEPTEMBER 1988
41
Aðalfundur Samtaka fiskvinnslustöðva:
Fiskvinnslan rekin með
tveggja milljarða tapi
- segir Arnar Sigurmundsson formaður samtakanna
„FISKVINNSLAN í heild er rekin með 8% tapi, sem þýðir 2.000 milij-
ónir miðað við heilt ár,“ sagði Arnar Signrmundsson frá Vestmanna-
eyjum, á formaður Samtaka fiskvinnslustöðva á aðalfundi samtakanna
í Stykkishólmi siðastliðinn föstudag. „Tap fiskvinnslunnar síðastliðna
12 mánuði var um 1.800 milijónir króna af um 25 milljarða veltu en
tap frystingarinnar var langmest," sagði Amar í samtali við Morgun-
„Allar spár benda til að byggða-
röskun haldi áfram, það er að segja
fækkun á landsbyggðinni," sagði
Einar Jónatansson frá Bolungarvík.
Hann sagði að hlutfallslega flestir
ynnu við sjávarútveg á Vestfjörðum.
Morgunblaðið/Kr. Ben.
Arnar Sigurmundsson, formaður Samtaka fiskvinnslustöðva, í rseðu-
stól á aðalfundi samtakanna í Stykkishólmi síðasliðinn föstudag.
blaðið.
„Frystingin er nú rekin með um
12% halla og söltunin með um 1%
halla," sagði Amar Sigurmundsson
á fundinum. „Á þeim tíma sem liðinn
er frá því síðasti aðalfundur var
haldinn hafa laun í fiskvinnslu
hækkað um tæp 18% að meðaltali.
Fiskverð, sem er stærsti útgjaldalið-
ur flskvinnslunnar, hefur hækkað
frá því í byijun nóvember á síðast-
liðnu ári um tæp 8% en fyrr á árinu
hafði orðið mikil hækkun á fiskverði.
Annar kostnaður hefur hækkað á
bilinu 15 til 30%. Á þessu tímabili
hefur verðbólga innanlands verið
tæp 20%. Fjármagnskostnaður fisk-
vinnslunnar hefur vaxið gífurlega,
meðal annars vegna mikillar birgða-
söfnunar, langvarandi tapreksturs
og mjög hárra raunvaxta. Á sama
tíma hafa orðið verulegar lækkanir
á sjávarafurðum erlendis. Fyrir tæpu
ári síðan var flskvinnslan í svipaðri
stöðu og hún er í dag. Á þessum
tíma, sem liðinn er, hefur verð á
erlendum gjaldeyri, að afloknum
tveimur gengisbreytingum, hækkað
um 18%. I dag er staðan samt þann-
ig að við erum með fiskvinnsluna í
heild í 8% tapi, sem þýðir um 2.000
milljónir miðað við heilt ár.
Hvemig er útlitið framundan ef
ríkisstjómin grípur til aðgerða og
reksturinn kemst í eðlilegt horf við
núverandi aðstæður? Það er einkum
tvennt sem gerir útlitið á næsta ári
dökkt. Annars vegar em það niður-
stöður mælinga Hafrannsóknastofn-
unar á stofnastærð og seiðamagni,
sem nýlega vom birtar, og hins veg-
ar minnkandi eftirspurn og lækkandi
verð á sjávarafurðum. Allt útlit er
fyrir töluverðan samdrátt í þors-
kveiðum á næsta ári sem mun hafa
veruleg áhrif á rekstur fiskvinnslu
og útgerðar. Þá er ekki hægt að
fullyrða að verðlækkunum á frystum
sjávarafurðum sé lokið í Banda-
ríkjunum og verð á Evrópumarkaði
er ótryggt," sagði Amar Sigur-
mundsson.
„Tími til aðgerða er oiðinn ærið
naumur," sagði Ellert Kristinsson
frá Stykkishólmi. Hann sagði að
Áslaug Jónsdóttir, nemandi í Há-
skóla Islands, hefði skrifað ritgerð
þar sem hún komst að þeirri niður-
stöðu að eftir því sem minni afli
bærist á land á landsbyggðinni því
fleiri flyttu þaðan til höfuðborgar-
svæðisins. Ellert sagði að góðar sam-
göngur væm mikilvægar fyrir físk-
vinnsluna og bættar samgöngur
stuðluðu að sérhæfingu, verkaskipt-
ingu og samvinnu. Góðar samgöngur
væm einnig algjör forsenda fyrir
stofnun fískmarkaða sem hann teldi
nauðsynlega.
Fiskverð á uppboðsmörkuðum 12. september.
FISKMARKAÐUR hf. í Hafnarfiröi
Hsssta Lsegsta Meðal- Magn Heildar-
verð verð verð (lestir) verð (kr.)
Þorskur 45,00 43,00 44,16 6,945 306.688
Undirmál 16,00 15,00 15,05 0,263 3.959
Ýsa 76,00 60,00 65,42 10,233 669.396
Ufsi 19,00 15,00 18,26 1,348 24.626
Karfi 30,00 23,00 26,42 8,244 209.552
Steinbftur 25,00 25,00 25,00 0,424 10.588
Hlýri 25,00 25,00 26,00 0,050 1.263
Langa 27,00 15,00 24,42 0,621 15.152
Lúða 160,00 100,00 128,87 0,980 126.357
Koli 46,00 46,00 45,48 0,622 28.286
Skötuselur 110,00 110,00 110,00 0,025 2.695
Skötubörð 105,00 106,00 105,00 0,088 9.293
Skötuselssk. 260,00 260,00 260,00 0,076 19.760
Samtals 46,46 31,118 1.445.615
Selt var aðallega úr Hamrasvani SH, Tjaldi SH og Þórsnesi HF.
I dag verða m.a. seid 25 tonn af þorski, 35 tonn af ufsa og
35 tonn af karfa úr Otri HF.
FAXAMARKAÐUR hf. í Reykjavík
Þorskur 47,00 42,00 43,52 66.059 2.831.483
Ýsa 73,00 25,00 58,56 10,470 613.059
Karfi 15,00 16,00 15,00 0,350 5.250
Ufsi 24,00 21,50 22,47 20,390 458.210
Steinbítur 26,00 26,00 26,00 0,134 3.484
Hlýri 32,00 29,00 29,39 3,763 110,577
Langa 20,00 20,00 20,00 1,268 25.350
Lúða 195,00 60,00 124,23 0,749 93.050
Grálúða 15,00 15,00 15,00 0,017 255
Skarkoli 59,00 59,00 59,00 0,406 23.954
Keila 12,00 12,00 12,00 0,140 1.680
Skötuselur 110,00 110,00 110,00 0,091 10.010
Samtals 40,61 102,235 4.176.361
Selt var úr Ásgeiri RE og Jóni Vfdalín ÁR. I dag verða m.a. seld
20 tonn af ýsu. 20 tonn af þorski og 10 tonn af ufsa úr Jónl
Vidalín ÁR og Ásbirni RE.
FISKMARKAÐUR SUÐURNESJA hf.
Þorskur 48,00 31,00 44,45 43,841 f.948.864
Ýsa 70,50 24,00 58,20 15,020 874.182
Ufsi 24,00 18,00 21,97 33,532 721.564
Karfi 24,50 22,50 22,86 10,431 238.460
Steinbftur 24,00 15,00 18,02 3,317 59.778
Hlýri+steinb. 15,00 15,00 15,00 0,182 2.730
Langa 30,50 22,00 25,97 0,493 12.802
Blálanga 25,50 25,50 25,50 0,218 5.559
Sólkoli 50,50 42,00 45,68 1,322 60.388
Skarkoli 51,50 42,00 45,68 1,322 60.388
Lúða 128,00 55,00 99,08 0,107 10.602
Grálúða 16,00 16,00 16,00 0,193 3.089
Keila 18,50 18,50 18,50 2,400 44.400
Skata 13,00 13,00 13,00 0,049 637
Skötuselur 249,00 99,00 224,58 0,043 9.657
Samtals 35,93 111,218 3.996.197
Selt var aðallega úr Aöalvik KE, Ólafi Jónssyni GK, Þresti KE
og Eldeyjar-Hjalta. I dag verða m.a. seldir 90 kassar af þorski
og 220 kassar af ufsa úr Aðaivík KE og 400 kassar af ufsa úr
Ólafi Jónssyni GK.
Verð á loðnuafuröum
FÉLAG ÍSLENSKRA FISKMJÖLSFRAMLEIÐENDA
Cif-verð fyrir prótineininguna af loðnumjöli er nú um 9,40 Banda-
ríkjadalir, eða 30.700 krónur fyrir tonnið, en meöalverð fyrir
tonniö af loönulýsi er um 410 Bandaríkjadalir (19.130 krónur).
Hins vegar hefur lítið verið selt af loðnuafurðum að undanförnu.
Þar hefðu brottfluttir umfram að-
flutta verið 1.976 talsins á ámnum
1971 til 1986. Fjármagnið hefði leit-
að suður og fólkið á eftir. Yfir 90%
þjóðarinnar byggju nú í þéttbýli en
66% árið 1940. Einar sagði að árið
1985 hefði það kostað rúm 200 kg
af flökum að háfa einn rafvirkja og
einn vélsmið í vinnu eina 40 klukku-
stunda vinnuviku. Nú kostaði það
hins vegar rúm 400 kg af flökum.
„Það er ófært að fískvinnslufyrir-
tæki spretti upp þegar verð hækka
á erlendum mörkuðum," sagði Ró-
bert Guðfinnsson frá Siglufirði. „ís-
lendingar em þekktir fyrir að eiga
bágt með að standa við sölusamn-
inga sína og við höfum skilið trausta
viðskiptamenn okkar í Bandaríkjun-
um eftir með sárt ennið. Frystitogur-
um hefur flölgað og útflutningur
ísfisks hefur aukist. Jafnvel fisk-
vinnslumenn hafa bmgðið búi og
vinna nú allan aflann um borð í
frystitogumm. Víða á landsbyggð-
inni em fyrirtæki sem ekki verður
bjargað. Það er litið á okkur sem
sundurlausan hóp af mgluköllum
sem séu að koma þjóðfélaginu á
hausinn," sagði Róbert.
„Vandinn, sem við er að glima,
er verðbólgan og ábyrgð á henni
bera allir stjómmálaflokkar og
landsmenn," sagði Kristinn Péturs-
son frá Bakkafirði. „Sparifjáreig-
endur hafa tapað 90 milljörðum
króna á verðbólgunni á 12 ára tíma-
bili. Þorvaldur Gylfason, prófessor,
hefur sagt að lífslq'ör hér á landi
væm 40% betri ef ekki hefði verið
verðbólga hér síðan árið 1940.
Venjulegur launamaður hefði því
400 þúsundum króna hærri árstekj-
ur ef ekki hefði verið verðbólga hér
síðan árið 1940.
Það verður að lækka vexti og það
þýðir ekki að lækka þá með hand-
afli. Óstöðugleikinn er vandinn sem
við eigum við að glíma. Við þurfum
að gerast aðilar að Myntbandalagi
Evrópu. Sumir hafa sagt að við þurf-
um að koma verðbólgunni hér niður
áður en við getum gerst aðilar að
myntbandalaginu en verðbólgan var
10 til 20% í Evrópu þegar bandlagið
var stofnað árið 1979.
Alyktun aðaJfundar Sam-
taka fiskvinnslustöðva
ÁLYKTUN aðalfundar Samtaka
fiskvinnslustöðva, sem haldinn
var í Stykkishólmi siðastliðinn
föstudag, birtist hér i heild:
Að mati samtaka fiskvinnslu-
stöðva er nú komið að krossgötum.
Verðbólga hefur verið hér landlæg
frá stríðslokum og alltaf miklu meiri
en í viðskiptalöndum okkar. íslend-
ingar þoldu hér áður fyrr meiri verð-
bólgu en aðrar þjóðir vegna stöðugr-
ar aukningar á framleiðslu sjávaraf-
urða. Fjárfest var í bættum tækjum
0g tækni og afköst jukust. Þessi
leið er ekki lengur fær. Okkar helsta
auðlind, fiskurinn, fer minnkandi á
næstu árum. Tekjur þjóðar verða til
við nýtingu auðlinda hennar. Það
er engin önnur leið fyrir íslendinga
að afla tekna, veija lífskjör og vel-
ferðarþjóðfélag en að nýta auðlindir
landsins af skynsemi.
Þrátt fyrir góðæri til lands og
sjávar síðustu 3 ár hefur þjóðin stöð-
ugt eytt meiru en aflað hefur verið.
Afleiðingin er viðvarandi verðbólga
og taprekstur útflutningsatvinnu-
veganna. Sú fastgengisstefna, sem
reynd var meðan kostnaðarhækkan-
ir geysuðu hér innanlands, skaðaði
útflutningsatvinnuvegi þjóðarinnar á
hinn skelfilegasta hátt. Stöðugt
gengi Islensku krónunnar stenst ekki
í reynd, nema það sé jafnframt
tryggt að jafnvægi sé í öllum þáttum
efiiahagslífsins.
Ef verðbólga heldur áfram sam-
hliða minnkandi fiskafla, þá leiðir
Skemmd-
ist í veltu
Grunur um ölv-
unarakstur
BENZ fólksbifreið er mikið
skemmd eftir bílveltu á mótum
Réttarholtsvegar og Langagerð-
is um klukkan hálftvö aðfarar-
nótt mánudagsins.
Bíllinn var mannlaus er lögregla
kom á vettvang en skammt frá
voru hjón á fertugsaldri á gangi
og reyndist bíllinn vera í þeirra eigu.
Þau eru bæði grunuð um ölvun og
voru færð á lögreglustöðina. Þar
neituðu þau að vera við málið riðin
og gistu því fangageymslur lögregl-
unnar um nóttina en voru yfirheyrð
nánar í gær.
það til hörmunga og atvinnuleysis.
Auðvitað má lengi fleyta sér áfram
á lánum. Það á við þjóðir jafnt sem
fyrirtæki og einstaklinga. En lán
þarf að endurgreiða. Erum við reiðu-
búin að lifa áfram á erlendum lánum
sem böm þessa lands verða að
greiða? Samtök fiskvinnslustöðva
hafna þeirri leið. Alveg eins og sú
kynslóð, sem nú er orðin öldruð,
skilaði okkur góðu þjóðfélagi, þá
berum við skyldur gagnvart næstu
kynslóð.
Baráttan við verðbólguna er ekki
einungis barátta fyrir bættum
lífskjömm og bættu þjóðfélagi, held-
ur barátta fyrir sjálfstæði. Verð-
bólga, sem endalaust er Qármögnuð
í erlendum bönkum, mun leiða til
afsals á sjálfstæði okkar. Því verður
að linna að verðbólgan nagi að innan
undirstöður atvinnulífs og óréttlæti
blómgist í skjóli hennar. Aðeins einn
mælikvarði verður lagður á stjóm-
völd, hvemig þau duga í baráttunni
gegn verðbólgunni.
Samtök fískvinnslustöðva fara
ekki fram á rekstrargrundvöll fyrir
öll fiskvinnslufyrirtæki, heldur að-
eins að fiskvinnslan í heild verði
rekin með hagnaði. Núverandi skil-
yrði með hallarekstur og vályndar
horfur á erlendum mörkuðum em
ekki einungis algerlega óviðunandi
heldur beinlínis hættulegar framtíð
þessa lands. Samtökin benda á að
nú verði að reka ríkissjóð með tekju-
afgangi og taka verður fyrir aukn-
Frá slysstað við Réttarholtsveg.
ingu á erlendum lánum. Þeir sem
ekki treysta sér til þessa em upp-
gjafarmenn.
Samtökin telja að þjóðarvakning
I baráttu við verðbólgu, sem hæfist
með niðurfærslu launa, verðlags og
vaxta, sé farsælasta leiðin I efna-
hagsmálum. Þannig verði óumflýj-
anleg kjaraskerðing léttbæmst fyrir
launþega þessa lands. Hagsmunir
útflutningsfyrirtækja og launþega
fara saman í að lækka vexti og
lækna verðbólgumeinið.
Samtökin telja að mismunun fyr-
irtækja og greina innan útflutnings-
atvinnuveganna sé ekki vænlegur
kostur og vara eindregið við öllum
slíkum hugmyndum. Lánveitingar til
einstakra greina sjávarútvegs, í stað
þess að ráðast að rótum vandans,
em fráleitar.
Útflutningsfyrirtækin em stað-
sett um landið allt, oft í smáum og
dreifðum byggðarlögum. Brestur I
afkomu útflutningsframleiðslunnar
getur leitt til þess að heilu lands-
hlutamir fari í eyði. Til þess má aldr-
ei koma.
Samtök fiskvinnslustöðva em
reiðubúin að leggja allt sitt í barátt-
una við verðbólguna og styðja stjóm-
völd í því að árangursríkar og réttl-
átar leiðir verði famar. Það er ósk
þessa aðalfundar að sérhagsmunum
allra einstaklinga og hópa innan
þessa þjóðfélags verði fómað fyrir
heildina á meðan þessi barátta
stendur.
Morgunblaðið/Ingvar