Morgunblaðið - 29.09.1988, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1988
Samtök fiskvinnslustöða
Uppsagnir og rekstrar-
stöðvun heldur áfram
- skapi stjórnvöld ékki almenn skilyrði til hagnaðar
STJÓRN Samtaka fískvinnslustöðva sendi frá sér á þriðju-
dag ályktun, þar sem hafnað er hugmyndum um milli-
færslu Qár innan sjávarútvegsins. Jafnframt er sagt þar,
að skapi ráðstafanir stjórnvalda ekki almenn skilyrði til
hagnaðar fyrir fískvinnsluna, verði ekki komist hjá því að
uppsagnir starfsfólks í atvinnugreinninni og stöðvun haldi
áfram.
Ályktun þessi er svohljóðandi: „í fréttum af stjómar-
myndun hefur borið á hugmyndum um millifærslur innan
sjávarútvegs. Samtök fiskvinnslustöðva hafíia þeirri leið
að afla láns til að greiða úr Verðjöfhunarsjóði fiskiðnaðar-
ins, lækkun raforkuverðs sem nái eingöngu til frystingar
og stofnun sérstaks lánasjóðs útflutningsgreina.
Mismunun innan sjávarútvegs og lánveitingar til áfram-
haldandi tapreksturs leysa engan vanda. Stjómvöld verða
að búa fiskvinnslufyrirtækjum almenn skilyrði til hagnað-
ar. Ef efíiahagsráðstafanir skapa ekki þessi almennu skil-
yrði, þá verður ekki hjá þvi komist að uppsagnir og stöðv-
un fiskvinnslufyrirtækja haldi áfram.“
Hér fara á eftir viðtöl við stjómendur 6 fiskvinnslu-
stöðva, þar sem ijallað er um núverandi stöðu vinnslunnar
og hvað framundan sé. Viðtölin vom tekin á þriðjudag:
Hólmsteinn Bjömsson,
Raufarhöfn:
Gengislækkun
versta leiðin
„ÞAÐ vita allir sem vifja hvernig
staðan er. Nú kostar of mikið að
framleiða sjávarafúrðir, eða að
verðið er of lágt, eftir því hvern-
ig menn vilja stilla þessu upp.
Þess vegna verður að lagfæra
stöðuna með þvi að hækka verð-
ið eða lækka kostnaðinn. Hvern-
ig, sem það verður gert, þýðir
það breytingu á ráðstöfún þjóð-
artekna," sagði Hólmsteinn
Björnsson, framkvæmdastjóri
Fiskiðju Raufarhafnar.
Hólmsteinn Björnsson
„Gengisfelling þýðir að við fáum
fleiri íslenzkar krónur fyrir afúrð-
imar, en hún leysir í sjálfu sér eng-
an vanda, þar sem lánin eru gengis-
tryggð. Því virðist verða að koma
til annaðhvort lækkun á fram-
leiðslukostnaði, sem að mestu leyti
felst í greiðslum launa og fyrir hrá-
efni, eða millifærslu sem uppbót á
afurðaverðið. Hvor leiðin er betri
veit ég ekki, en gengislækkun er
versta leiðin.
Sumir hafa haft þá stefhu að
ekkert eigi að gera og í raun hefur
ekkert verið gert. Verði hins vegar
ekkert gert, fara ekki bara verst
stöddu fyrirtækin á hausinn, það
fara allir á hausinn. Fijálshyggjan
gengur ekki í bland við höftin. Það
getur ekki gengið að gengið sé fest
og aflinn takmarkaður, en hækkun
vaxta og þjónustu ýmiskonar sé
ftjáls. Þar að auki hefur öllum ver-
ið opin leið inn í fískvinnsluna,
meðal annars með kaupleigulánum.
Því fleiri, sem eru með, þeim mun
minna verður til skiptanna fyrir
hina. Venjulega næst svo ekki jafti-
vægi í þessum málum fyrr en allir
eru hættir að skila hagnaði.
Það er mesti misskilningur að
fiskvinnslan sé illa rekin. Það hefur

■ • :
orðið mikil endumýjun innan henn-
ar og menn hafa lagt sig fram við
að ná sem mestri hagkvæmni í
rekstri. Það hefur hins vegar háð
þessum fyrirtækjum, að erfíðlega
hefur gengið að fá fólk til vinnu
og þar með nýta fjárfestinguna eins
og unnt er. Jafnframt hafa menn
orðið að leggja verulegt fé í bætta
starfsaðstöðu, kaffistofur og fleira
til að geta keppt við þjónustugrein-
amar um vinnuaflið. Þetta kalla
sumir kannski offjárfestingu og
vissulega er erfitt að gera öllum til
hæfis.“
Ágúst Einarsson,
Reykjavík:
Verðbólgan
er aðalor-
sök vandans
„ÞAÐ er vissulega válegt að illa
skuli ganga að mynda nýja ríkis-
Agúst Einarsson
stjórn, en stjórnarmyndun leysir
ekki öll mál samdægurs. Það
skiptir okkur máli hvað gert
verður, ekki hvernig stjóm verð-
ur mynduð. Verði mynduð ríkis-
stjóra, sem nær verðbólgunni
niður og jafiivægi í ríkisbúskapn-
um, getur sjávarútvegurinn rétt
úr kútnum, þegar fram líða
stundir, ef ekki, heldur allt
áfram niður,“ sagði Ágúst Ein-
arsson, framkvæmdastjóri Hrað-
frystistöðvarinnar í Reykjavik.
„Staðan er vond eins og uppsagn-
ir starfsfólks gefa til kynna og þó
bráðabirgðaaðgerðir komi fram í
nafni þess að verið sé að bjarga
útflutningsgreinunum, mun líða
langur tími þar til við náum að rétta
okkur við. Það er hins vegar stað-
reynd að sjaldan veldur einn þá
tveir deila. Margt má fara betur í
rekstrinum hjá. fískvinnslunni, en
aðalástæða vandans er sú, að verð-
bólga hér á landi er miklu meiri en
í viðskiptalöndunum. Stjómvöld
hafa ekki getað náð niður verð-
bólgunni og því er staðan ein slæm
og raun ber vitni.
Við erum mest hræddir við að-
gerðir, sem muni mismuna aðilum
innan sjávarútvegsins og millifæra
fé innan hans. Slíkar lausnir eru
lausnir stjómmálamanna fyrir þá
sjálfa, en ekki einu sinni vísir að
einhveiju sem okkur kemur til góða.
Eg vona svo sannarlega að við fáum
ekkert slíkt frá næstu ríkisstjóm."
Gísli Jónatansson,
Fáskrúðsfirði:
Skyldaðir til
atvinnu-
bótavinnu
„STAÐAN breytist ekkert nema
til hins verra. Tapið á frysting-
unni hefúr að minnsta kosti ver-
ið um 15% í langan tíma og rekst-
urinn því löngu kominn í ein-
daga. Langbezt, fiárhagslega,
væri fyrir okkur að hætta vinnslu
í landi og láta skipin sigla með
aflann, en þá legðist staðurinn í
auðn,“ sagði Gísli Jónatansson,
kaupfélagsstjóri á Fáskrúðsfirði.
„Ráðstafanir vegna þessa vanda
mega alls ekki dragast stundinni
lengur og það er hrikalegt að þurfa
að ganga stöðugt á eiginfjárstöðuna
með atvinnubótavinnu, sem við er-
um skyldaðir til. Reksturinn er í
raun ekkert annað eins og er.
Mér finnst ástandið það alvarlegt
að þingmenn ættu ekki að leyfa sér
að vera að hanga á smámunum og
eigin hagsmunum við myndun nýrr-
ar stjómar. Það er spumingin um
að halda fullri atvinnu í landinu,
sem um er að ræða. Það hefur kom-
Gísli Jónatansson
ið sér mjög illa fyrir okkur, að frá-
farandi ríkisstjóm kynnti ekki fyrir
almenningi afleiðingar verulegrar
verðlækkunar á afurðum okkar er-
lendis og sölutregðu auk verðbólgu
heima fyrir. Við réðum ekki við
þessa hluti og þá verður að kynna
fyrir fólkinu þannig að það geri sér
ljóst hver rót vandans sé, að þetta
sé alvara, ekki bara raus í okkur.“
Jón Páll Halldórs-
son,ísafírði
Eigið fé
brennur upp
„STAÐAN er alls staðar erfið.
Hún fer ekkert eftir stöðum eða
rekstrarformi. Orsökin er lang-
varandi taprekstur, sem menn
hafa sætt sig við mánuðum sam-
an í von um betri tíð,“ sagði Jón
Páll Halldórsson, framkvæmda-
stjóri Norðurtangans á ísafirði.
„Menn hafa treyst því að stjóm-
völd gerðu sér grein fyirir vandanum
og sköpuðu atvinnugreininni eðlileg
Jón Páll Halldórsson
starfsskilyrði. Afleiðingin hefur
verið sú, að sum fyrirtæki hafa
verið að brenna upp eigið fé sitt,
en hin að safna skuldum.
Því miður er ég ekki bjartsýnn á
að þetta lagist, en það er þó gleði-
legt að menn skuli ætla sér að
móta sérstaka fiskvinnslustefnu.
Þá gera menn sér vonandi grein
fyrir því að fískvinnslustefna og
fiskveiðistefna verða að haldast í
hendur. Hingað til hefur steftian
verið að veiða fiskinn á sem
skemmstum tíma og með sem
minnstum tilkostnaði án tiliits til
þess hvers vinnslan þarfnast."
Lárus Ægir Guðmunds-
son Skagaströnd:
Millifærsla
dugirtæpast
„UNDAN faraa mánuði höfiun
við unnið úr mörgum togara-
förmum án þess að fá nokkuð
út úr því, svo miklar hafa verð-
lækkaniraar á afúrðum okkar
erlendis orðið. Þetta er enginn
barlómur, staðan hefúr ekki ver-
ið svona slæm að minnsta kosti
síðustu fjögur árin. Lengur hef
ég ekki verið í þessum atvinnu-
vegi,“ sagði Lárus Ægir Guð-
mundsson, framkvæmdastjóri
Hólaness á Skagaströnd.
„Það getur vel verið að einhver
fyrirtæki innan vinnslunnar séu illa
rekin, en það er þá ábyggilega und-
antekning. Það gera allir sitt bezta,
það dugir bara ekki til. Vinnslan á
erfitt með á fá fólk til vinnu og
Lárus Ægir Guðmundsson
hefur þurft að eyða fé til að bæta
starfsaðstöðuna til að geta betur
keppt um fólkið.
Stjómvöld hafa lítið gert til að
bæta ástandið og líklega hafa menn
hreinlega ekki trúað því að staðan
væri jafnslæm og hún er. Ég tel
hana svo slæma að verulega gengis-
fellingu þurfi til, eigi að bæta hana,
millifærsla dugir tæpast til.“