Morgunblaðið - 10.11.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLÁÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988
Almannavarnir:
Eitt neyðarnúmer
fyrir öll EB-ríkin
Reuter
Mótmæli við heimili Chun Doo Hwans
Suður-kóreskir stúdentar gera hlé á mótmælaaðgerðum nálægt heimili fyrrum einræðisherra lands-
ins, Chun Doo Hwans, á þriðjudag og koma blaðaljósmyndara til hjálpar. Eldur úr bensínsprengju
læstist i föt ljósmyndarans og var hann fluttur á sjúkrahús í Seoul. Hann hlaut þriðja stigs bruna.
ari og samstarf þar með auðveld-
ara. Lögð var áhersla á að taka
fullkomna tækni í þjónustu al-
mannavama, m.a. gervihnetti. Talið
er nauðsynlegt að gefa út bækling
með upplýsingum um almannavam-
ir innan bandalagsins á tungumál-
um aðildarríkjanna til að auðvelda
flutning þjálfaðs starfsfólks á milli
landa. Með auknum tengslum yrðu
forvamir auðveldari og að sama
skapi væri mikilvægt að samræma
yfirstjóm björgunaraðgerða.
Ráðherramir samþykktu að beita
sér fyrir upplýsingaherferð um al-
mannavamir frá miðju ári 1990 til
jafnlengdar næsta ár. Fram-
kvæmdastjóm bandalagsins var
jafnframt falið að gera úttekt á því
sem stofnanir Evrópubandalagsins
gætu gert í neyðartilvikum. Tillaga
um sameiginlegt almannavama-
tákn fyrir bandalagið var felld og
sömuieiðis var frestað umræðu um
tillögu um að koma á fót sveitum
sjálfboðaliða sem kalla mætti út til
björgunaraðgerða um bandalagið
allt.
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgnnblaðsins.
RÁÐHERRAR almannavarna innan Evrópubandalagsins samþykktu
á fúndi í síðustu viku að koma á sameiginlegu neyðarnúmeri fyrir
öll aðildarriki EB fyrir 1993. Ráðherramir ákváðu jafiiframt að
stefiia að samtengingu tölvukerfa almannavarna innan EB og standa
fyrir upplýsingaherferð meðal almennings um almannavamir.
Ráðherramir vom sammála um
nauðsyn þess að samræma aðgerðir
EB-landanna gegn hvers konar
hamfömm hvort heldur væm af
náttúmlegum eða mannavöldum.
Með samtengingu upplýsingakerfa
yrðu öll skipti á upplýsingum greið-
Sri Lanka:
Ferðamenn
hafa sig
ábrott
Colombo. Reuter.
RÚMLEGA eitt þúsund ferða-
menn yfírgáfii Sri Lanka á mið-
vikudag eftir að ríkisstjórn
landsins gaf út þá yfírlýsingu að
mótmælendur yrðu skotnir á
götum úti. Ríkisstjórnin efldi
öryggisgæslu í höfuðborginni,
Colombo, og í borgum úti á landi,
á þriðja degi verkfalla marxiskra
uppreisnarmanna.
Hin rótttæka Þjóðfrelsisfylking,
sem að uppistöðu er skipuð ungum
sinhalesum, stöðvaði samgöngur og
viðskipti í höfuðborginni með mót-
mælaverkföllum. Leiðtogi stjómar-
andstöðunnar, Anura Bandarana-
ike, sagði að alvarlegra ástand
blasti við landinu en Sri Lanka-búar
hefðu nokkm sinni upplifað frá því
að Bretar veittu þeim sjálfstæði
fyrir 40 ámm. Hann hvatti Junius
Jayewardene, forseta landsins, til
að leysa upp þingið samstundis og
efna til fijálsra og heiðarlegra kosn-
inga. „Hér sitja allir á tindi eld-
Qalls og bíða þess að það gjósi,“
sagði Bandaranaike.
Verkföllin í landinu hafa skaðað
ferðmannaiðnað því að á mánudag
neyddust þrjú hótel til að hætta
starfsemi er starfsfólkið hafði geng-
ið til liðs við Þjóðfrelsisfylkinguna.
Ríkisstjómin ráðlagði ferðamála-
frömuðum á þriðjudag að senda
ferðamenn úr landi við fyrsta hent-
ugleika vegna róstanna.
Tyrkland:
Eitursvepp-
ir kosta 26
manns lífið
Ankara. Reuter.
AÐ minnsta kosti 26 manns
hafa látið lífið i Tyrklandi á
undanfornum dögum eftir að
hafii neytt eitraðra sveppa.
Stjómvöld hafa hvatt almenn-
ing til að vera á varðbergi en í
Tyrklandi vaxa fjölmargar teg-
undir eitursveppa og sagði tyrk-
neski heilbrigðisráðherrann að
það væri á fárra færi að greina
matarsveppi frá hinum eitmðu.
Að sögn embættismanna hafa
26 manns látist í suðurhluta
landsins en 50 til viðbótar vom
fluttir fársjúkir í sjúkrahús.
Nokkur dagblöð sögðu að
rekja mætti dauðsföll þessi til
fátæktar fómarlambanna.
„Sveppimir líktust svo mjög
kjöti að við töldum að loksins
gætum við gefið bömum okkar
almennilega máltíð," sagði faðir
einn, sem missti tvö böm sín, í
viðtali við eitt dagblaðið.
Byltingarafinælið í Sovétríkjunum:
Tugþúsundir Armena breyttu
hátíðarhöldum í mótmælafund
Þjóðfylkingin í Eistlandi gagnrýnir harðlega tillögur um breytta stjórnarskrá
Moskvu. Reuter.
TUGÞÚSUNDIR Armena höfðu uppi mótmæli í Jerevan, höfúðborg
Sovét-Armeníu, á afinæli rússnesku byltingarinnar á mánudag, að
sögn erlendra sjónarvotta. Tilraunir leiðtoga kommúnistaflokksins,
er reyndu að fá fólkið til að fara á brott, mistókust með öllu. Fólk-
ið sönglaði slagorð, bar borða með áletrunum þar sem krafíst var
innlimunar héraðsins Nagorno-Karabaks i Armeníu og jafnframt
að gerð yrði opinberlega grein fyrir Qöldamorðum á Armenum í
borginni Sumgait í febrúar en þá er talið að 32 hafí týnt lífí. Sumga-
it er í Azerbajdzhan sem ræður yfir Nagorno-Karabak þótt íbúarn-
ir séu flestir Armenar.
Erlendir ferðamenn í Jerevan
sögðu að andófsmennimir hefðu
komið inn á Lenín-torgið, þar sem
aðalhátíðahöld dagsins fóru fram,
í mörgum, skipulögðum hópum og
virtist í fyrstu sem um hefðbundna
skrúðgöngu væri að ræða á eftir
sýningu á skriðdrekum og öðrum
vígtólum. Hópunum tókst að teppa
alla umferð um torgið í þijár
klukkustundir og reyndi ijölmennur
liðsafli lögreglumanna á staðnum
ekki að bijóta mótmælin á bak aft-
ur.
Suren Arutunjan, leiðtogi komm-
únistaflokks landsins, hvatti fólkið
úr ræðustól sínum til að hætta að-
gerðum en því var ekki sinnt og
margir settust þess í stað niður.
Skömmu síðar reyndi einn af leið-
togum hinnar svonefndu „Kara-
bak-nefndar“, sem er óopinber en
Aukakosningar í Skotlandi:
Flestir búast við sigri
V erkamannaflokksins
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðarí Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Aukakosningar fara fram í Govan í Glasgow f dag. Kjörinn verður
nýr þingmaður, og er búist við sigri frambjóðanda Verkamanna-
flokksins.
Govan er í vesturhluta Glasgow-
borgar. Áratugalöng hnignun í
skipasmíðaiðnaði hefur sett svip
sinn á þennan borgarhluta lengi
vel, þar sem enn má sjá niðumídd,
auð verksmiðjuhús og fátækra-
hverfí eins og þau gerast verst á
Bretlandseyjum.
En Glasgow hefur gerbreytt um
svip á síðustu árum, hefur orðið
hreinlegri og vinalegri, og atvinna
í þjónustu hefur aukist að mun. Enn
er þó um 20% atvinnuleysi í lq'ör-
dæminu, og um 60% af öllu hús-
næði er í eigu borgaryfírvalda.
Helstu kennileiti í kjördæminu eru
Garden-Festival-svæðið við Clyde-
ána (þangað komu yfír þijár millj-
ónir manna í sumar) og Ibrox, leik-
vangur knattspymufélagsins Glas-
gow Rangers, sem nú er efst í
skosku úrvalsdeildinni.
Aukakosningamar eru tilkomnar
vegna þess, að þingmaðurinn,
Bruce Millan, hefur verið skipaður
í stöðu annars bresku fulltrúanna
í framkvæmdastjóm Evrópubanda-
lagsins.
Govan er eitt af tryggustu kjör-
dæmum Verkamannaflokksins á
öllum Bretlandseyjum. Harka hefur
þó verið í kosningabaráttunni,
vegna þess að Skoski þjóðemis-
sinnaflokkurinn hefur sótt hart að
Verkamannaflokknum. Frambjóð-
andi hans, Jim Sillars, þykir í hópi
snjöllustu stjómmálamanna í Skot-
landi. Bob Gillespie, frambjóðandi
Verkamannaflokksins, er vel þekkt-
ur í kjördæminu, en kann lítt að
fara með röksemdir um þjóðmál
almennt. Það hefur þó ekki komið
að sök, þvf að flokkurinn hefur
skipulagt kosningabaráttuna vand-
lega og frambjóðandinn haldið sig
við rulluna, sem honum var ætluð.
Talið er, að frambjóðandi íhalds-
flokksins verði í þriðja sæti, en
frambjóðandi Lýðræðissinnaða
jafnaðarmannaflokksins í því
Ijórða, hvorugur eigi möguleika á
sigri.
Ágreiningurinn hefur staðið um
hið nýja sveitarsjóðsgjald, sem
Thatcher-stjómin setti á og kemur
til framkvæmda á næsta ári í Skot-
landi. Skoskir þjóðemissinnar hafa
rekið áróður fyrir því, að almenn-
ingur óhlýðnist lögunum, og segja,
að Verkamannaflokkurinn sé allt
of linur í andstöðunni. Verka-
mannaflokkurinn hefur lagt til, að
almenningur greiði gjaldið, en geri
allt, sem er heimilt innan ramma
laganna, til að reyna að koma í veg
fyrir framkvæmd þeirra. Einnig
hefur verið deiit um atvinnuleysi,
eiturlyfjavandamál og glæpastarf-
semi, sem er umtalsverð á þessum
slóðum.
hefur stjómað aðgerðum til að sam-
eina Nagomo-Karabak Armeníu,
að fá mannfjöldann til að hverfa á
brott en ekki var farið að orðum
hans. Smám saman fækkaði þó
fólkinu en minni hópar söfnuðust
saman á Óperutorginu, þar sem oft
hafa farið fram fjölmennir mót-
mælafundir síðustu mánuði.
Mótmæli Eistlendinga
Nýstofnuð Þjóðfylking Eistlands
hefur mótmælt harðlega þeim til-
lögum til stjómarskrárbreytinga
sem settar hafa verið fram og Gorb-
atsjov Sovétleiðtogi hefur hvatt til
að verði samþykktar. Segir Þjóð-
fylkingin breytingamar leiða til enn
meiri miðstýringar en áður og enn
fremur hverfí það litla sjálfstæði
sem hvert einstakt lýðveldi hefur
notið að nafninu til þótt völdin hafí
í reynd safnast á fárra hendur í
Kreml. Gagnrýnin kemur fram í
bréfí sem Þjóðfylkingin og hlið-
stæðar stjómmálahreyfingar í hin-
um Eystrasaltslöndunum tveim,
Lettlandi og Litháen, hafa sent
þjóðþingum allra sovétlýðveldanna.
Einnig er fundið að því að fyrir-
huguðu þjóðþingi Sovétríkjanna
verði ekki falið raunverulegt vald
þar sem hver fulltrúi hafí eitt at-
kvæði.
Meira en 100 þúsund Eistlend-
ingar hafa þegar skrifað undir skjal
þar sem breytingatillögunum er
andmælt en fyrirhugað er að Æðsta
ráð Sovétríkjanna samþykki þær á
fundi sínum 29 nóvember. Komm-
únistaflokkur Eistlands hefur einn-
ig lýst óánægju með breytingatil-
lögumar. Gert er ráð fyrir að þing
Eystrasaltsríkjanna ræði tillögum-
ar fyrir fund Æðsta ráðsins í
Moskvu og hefur eistneska þingið
þegar verið kallað saman til skyndi-
fundar 16. nóvember. Dómsmála-
ráðherra Lettlands lét hafa eftir sér
að í tillögunum sé ekki tekið nægi-
legt tillit til ólíkra aðstæðna í lýð-
veldunum.