Morgunblaðið - 10.11.1988, Blaðsíða 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
BaldvinJónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70 kr. eintakið.
Góður sigur
hjá George Bush
George Bush, frambjóðandi
Repúblikanaflokksins,
hlaut meirihluta kjörmanna í
40 af 50 ríkjum Bandaríkjanna
og náði með ágætum því mark-
miði að verða 41. forseti lands-
ins. Þetta er ekki jafn glæsileg
niðurstaða og hjá fráfarandi
Bandaríkjaforseta, Ronald
Reagan, sem náði meirihluta í
49 rílgum 1984, þegar hann
bauð sig fram í seinna skiptið.
Reagan nýtur enn mikilla vin-
sælda sem forseti, meiri en
nokkur annar í lok kjörtímabils
á þeim þijátíu árum sem liðin
eru frá því að Dwight D. Eisen-
hower var forseti. Naut Bush
góðs af þessum vinsældum
Reagans og þeirri staðreynd,
að Bandaríkjamenn telja efna-
hag sínum vel borgið eftir átta
ára stjómartíð Reagans, hvað
svo sem líður viðskiptahalla og
halla á ríkissjóði.
Um þessar mundir eru tíu
ár liðin frá því að George Bush
hóf skipulega og markvissa
sókn eftir því að komast í Hvíta
húsið. Þá barðist hann einmitt
við Ronald Reagan í forkosn-
ingum meðal repúblikana.
Þeirri orrahríð lauk með al-
kunnum hætti og í átta ár hef-
ur Bush staðið í skugga Reag-
ans sem varaforseti. A öld mis-
kunnarlausrar fjölmiðlunar er
það í sjálfu sér afrek í Banda-
ríkjunum að vera þannig stöð-
ugt undir smásjánni og hafa
engu að síður jafn sterka stöðu
og úrslit kosninganna á þriðju-
dag gefa til kynna. Þetta mis-
kunnarleysi ræður ef til vill
mestu um að mörgum fínnst
frambjóðendur til æðsta emb-
ættis þessarar fjölmennu og
voldugu þjóðar ekki nægilega
litríkir.
Michael Dukakis, frambjóð-
andi Demókrataflokksins, þótti
alls ekki hafa þá kosti sem
vekja eldmóð og stuðning hjá
kjósendum. í júlí var málum
hins vegar þannig háttað sam-
kvæmt könnunum, að Dukakis
hafði 17% forskot fram yfír
Bush. Kepptust fjölmiðlamenn
þá við að flytja minningarorð
um Bush. Eftir flokksþing repú-
blikana og frábæra ræðu Bush
þar tóku hjólin að snúast honum
í vil. Hann beindi spjótum sínum
miskunnarlaust gegn Dukakis,
sem snerist seint til vamar, og
síðustu vikur hefur stefnt í jafn
góðan sigur fyrir Bush og nú
liggur fyrir.
Kosningabaráttan hefur ver-
ið kölluð hin lengsta, dýrasta,
leiðinlegasta og neikvæðasta
sem menn hafa lengi eða jafn-
vel nokkru sinni kynnst í
Bandaríkjunum. Allt kann þetta
að vera rétt en niðurstaðan
skiptir að sjálfsögðu mestu og
ekki er unnt að kalla hana ann-
að en verulegt áfall fyrir Demó-
krataflokkinn. Síðan 1968 hef-
ur hann ekki átt annan forseta
en Jimmy Carter, sem sat í fjög-
ur ár við lítinn orðstír. Demó-
kratar geta huggað sig við
meirihluta sinn á Bandaríkja-
þingi sem styrktist enn á þriðju-
daginn. Á þingið eftir að reyn-
ast Bush óþægur ljár í þúfu
ekki síst þegar opinber fjármál
og umframeyðslu ber á góma.
Við ijárlagahallanum verður að
spoma og segist Bush ætla að
beita „sveigjanlegri frystingu“
en alls ekki hækka skatta.
I utanríkismálum fylgir Bush
sömu meginstefnu og Reagan.
Hann ætlar að semja við Sovét-
menn af styrk og efla samstarf
við bandamenn í Atlantshafs-
bandalaginu og annars staðar.
Otti margra við óvissu í ut-
anríkis- og vamarmálum ef
Dukakis næði kjöri réð ákvörð-
un þeirra um að styðja hann
ekki.
Aðeins um helmingur þeirra
180 milljóna Bandaríkjamanna
sem eru á kosningaaldri höfðu
fyrir því að nota atkvæðisrétt-
inn á kjördag. Margir láta und-
ir höfuð leggjast að tilkynna
sig inn á kjörskrá. í sumum
ríkjum að minnsta kosti sýnast
kjörstaðir meira að segja svo
fáir að menn nenna einfaldlega
ekki að bíða við kjörklefann.
Stirðbusaháttur af þessu tagi
fælir vafalaust marga frá en
mestu ræður, að fólk hefur ein-
faldlega ekki áhuga á að taka
þátt í kosningunni. Þrátt fyrir
allan gauraganginn í sjónvarpi
og annars staðar þar sem skipu-
leggjendur kosningabaráttunn-
ar telja sig ná til flestra, dugar
hann ekki til að laða fleiri til
þátttöku en raun ber vitni. Fjöl-
miðlafárið leiðir til fírringar eða
einskonar ofnæmis; við sjáum
merki þess einnig hér á landi.
George Bush er vel að for-
setaembætti Bandaríkjanna
kominn. Nú ríður á miklu að
hann velji hæfa menn til sam-
starfs við sig. í því efni varð
honum fótaskortur, þegar hann
tilnefndi Dan Quayle sem vara-
forseta. Vonandi verða þau
mistök til að hann sýni við skip-
an stjórnar sinnar meiri aðgát
en ella.
George Bush, 41. forseti Bandaríkjanna:
Veit hvaða verki
hann á að valda
í júlí árið 1983 kom George
Bush i opinbera heimsókn
hingað til lands ásamt Barböru
eiginkonu sinni. Brá hann sér
þá meðal annars í lax í Þverá
í Borgarfirði og sést hér
hampa fengnum. Á hinni
myndinni er Barbara ásamt
Halldóri Kiljan Laxness.
Washington. Reutcr.
GEORGE Bush, sem tekur við
af Ronald Reagan sem forseti
Bandaríkjanna, er kominn af
velmegandi fólki af engilsax-
neskum uppruna og liklega gerir
hann sér betri grein fyrir því en
margir fyrirrennara sinna hvaða
verki hann verður að valda í
Hvíta húsinu. Að þessu marki
hefiir hann stefiit bæði leynt og
ljóst í aldarfjórðung með afskipt-
um sinum af stjórnmálum, opin-
berri þjónustu og síðast en ekki
síst sem varaforseti Reagans um
átta ára skeið.
Mikil reynsla Bush af hinum
harða heimi stjómmálanna var það
veganesti, sem reyndist honum
hvað drýgst í kosningabaráttunni.
I upphafí hennar hafði hann á bratt-
an að sækja fyrir Michael Dukakis,
frambjóðanda demókrata, en hann
gaf andstæðingi sínum engin grið
og gekk raunar svo hart fram, að
margir telja kosningabaráttuna ein-
hveija þá harðvítugustu, sem um
getur.
í kosningabaráttunni hét Bush
því að skera niður fjárlagahallann,
einn mesta vanda, sem Bandaríkja-
menn standa frammi fyrir, með því
að halda aftur af ríkisútgjöldunum,
beita til þess aðferð, sem hann kall-
aði „sveigjanlega stöðvun" og ýms-
um þótti heldur óljós. Samtímis því
lofaði hann að leggja ekki á nýja
skatta, gangast fyrir endurreisn
bandaríska skólakerfísins og stór-
auka umhverfísvemd. Hann hét því
að halda áfram afvopnunarviðræð-
unum við Sovétmenn og leggja um
leið meiri áherslu á samdrátt í hefð-
bundnum herafla og á alþjóðlegt
bann við efnavopnum.
George Herbert Walker Bush
eins og hann heitir fullu nafni er
af auðugri fjölskyldu í Nýja Eng-
landi og var faðir hans, Prescott
Bush, á sínum tíma öldungadeildar-
þingmaður fyrir Connecticut. Ensk-
ir ættfræðingar skýrðu raunar frá
því í gær, að Bush væri fjarskyldur
Elísabetu Englandsdrottningu,
kominn af Maríu Tudor, systur Hin-
riks VIII. Tengdist hún Bush-fíöl-
skyldunni þegar hún giftist hertog-
anum af Suffolk. Bush var því vel
að heiman búinn, bæði að efnum
og ættemi, og auðgaðist síðan sjálf-
ur á olíuvinnslu í Texas eftir síðara
stríð.
Áður en Bush tók við varafor-
setaembættinu hafði hann verið
sendiherra þjóðar sinnar hjá Sam-
einuðu þjóðunum, sérlegur sendi-
maður stjómarinnar í Kína, yfír-
maður leyniþjónustunnar, CIA,
þingmaður fyrir Texas og formaður
Repúblikanaflokksins. Þá má ekki
gleyma því, að í átta klukkustundir
þann 13. júlí árið 1985 axlaði Bush
embættisskyldur forsetans vegna
veikinda Reagans. Er hann raunar
eini varaforsetinn í bandarískri
sögu, sem það hefur gert vegna
tímabundinna forfalla forseta.
Bush keppti við Reagan um út-
nefningu Repúblikanaflokksins árið
1980 og stillti þá sjálfum sér upp
sem hófsömum manni andspænis
hægrimanninum, sem ætlaði að
ráða fram úr efnahagsmálunum
með „galdrakukli" og lofaði hvoru-
tveggja, lægri sköttum og stór-
auknum útgjöldum til hermála. Sem
varaforseti gerðist hann hins vegar
eindreginn stuðningsmaður Reag-
ans og varð það til þess, að sumir
kölluðu hann „kjölturakka" forset-
ans. Bush studdi Reagan í íran-
málinu, vopnasöluhneykslinu svo-
kallaða, en hélt því fram eins og
forsetinn, að honum hefði ekki ver-
ið kunnugt um stuðninginn við
skæruliða í Nicaragua.
George Bush hefur tekist flest
það, sem hann hefur glímt við um
ævina. Hann er hagfræðingur að
mennt, útskrifaðist með láði frá
Yale-háskóla árið 1948, en á
stríðsárunum hætti hann í skóla 18
ára gamall og gerðist flugmaður í
hemum, sá yngsti, sem um getur.
Var hann á flugmóðurskipi og hlaut
fyrir frammistöðu sína næstæðsta
heiðursmerki hersins. Var flugvél
hans skotin niður og hrapaði í sjó-
inn en Bush lifði það af, einn félaga
sinna. Tókst skipveijum á banda-
rískum kafbát að bjarga honum úr
sjónum eftir mikla kappsiglingu við
japanskt herskip.
Bush var kjörinn í fulltrúadeild-
ina fyrir Texas árið 1966 og ’68
en beið í tvígang ósigur í öldunga-
deildarkosningum fyrir Lloyd
Bentsen, varaforsetaefni Dukakis.
Eiginkona Bush er Barbara Pierce
og eiga þau fimm böm og 10 bama-
böm.
Barbara, kona hans, er sögð hafa
meiri áhuga á að sinna húsmóður-
störfunum vel en að hafa afskipti
af manni sínum og því, sem hann
er að fást við hveiju sinni. Hún er
þó ófeimin við að segja sína skoðun
umbúðalaust og einkum ef henni
fínnst á mann sinn hallað að ósekju.
Frægasta dæmið um það er úr
kosningabaráttunni 1984 þegar
hún sagði um Geraldine Ferraro,
varaforsetaefni demókrata, að hún
væri „fjögurra milljóna dollara ...
Eg má ekki segja það en það rímar
við „vík““.
Sjálfstæði Barböru lýsir sér með
ýmsum hætti. Þótt hún búi í bæ
þar sem enginn þykir maður með
mönnum nema hann hangi í
tískunni hefur hún alltaf klætt sig
eftir sínu höfði og yfírleitt á mjög
látlausan hátt. Þá hefur hún aldrei
tekið í mál að lita sitt silfurhvíta
hár og sinnir því engu þótt sagt sé,
að hún líti út fyrir að vera móðir
Bush.
Barbara er fædd 8. júní árið
1925 í Rye í New York, dóttir
Marvins Pierce, útgefanda
McCalls-tímaritsins. Var hún náms-
mær við Smith College þegar hún
giftist Bush, 6. janúar árið 1945,
og gaf þá frekara nám upp á bátinn.
Dan Quayle varaforseti:
Umdeildur og grátt
leikinn í fjölmiðlum
Washington. Reuter.
ALLT frá þeirri stundu er George Bush kynnti Dan Quayle sem vara-
forsetaefni sitt á flokksþinginu í New Orleans i ágúst sl. hefúr þessi
rúmlega fertugi öldungadeildarþingmaður frá Indiana átt fúllt í fangi
með það eitt að verja æru sina og orðstir. Fáir eða engir frambjóðend-
ur til þessa embættis hafá fengið jafii harða útreið og hann i fjölmiðl-
unum og annarri umræðu.
Tiltölulega lítil reynsla Quayles
af stjómmálum, fjölskylduauðurinn,
herþjónusta hans á tímum Víet-
nam-stríðsins, dálítið vafasamur
háskólaferill og jafnvel það, að hann
er hinn myndarlegasti maður —
allt var þetta fundið honum til for-
áttu. Þótt Quayle reyndi að gefa
Bush ekkert eftir í hörðum árásum
á Michael Dukakis sýndu skoðana-
kannanir, að hann fældi fremur frá
en hitt og margir kváðust ekki geta
hugsað þá hugsun til enda, að Bush
félli frá og Quayle tæki við sem
forseti. „Megi Bush lifa í hundrað
ár verði hann kjörinn forseti" sagði
í leiðara Chicago Tribune.
Quayle hefur verið öldungadeild-
arþingmaður í átta ár en áður sat
hann í fulltrúadeildinni í fjögur.
Andstæðingar hans og aðrir gagn-
rýnendur segja, að störf hans hafí
einkennst af meðalmennsku en ann-
ars hefur Quayle helst vakið á sér
athygli fyrir góða þekkingu á her-
málum.
Það, sem lék hann þó harðast,
var þegar spurt var hvers vegna
hann, þessi mikli ættjarðarvinur,
hefði komið sér hjá Víetnamstríðinu
með því að ganga í þjóðvarðliðið
árið 1968. Virtust þessar árásir
koma Quayle í opna skjöldu og
hann átti alltaf í vandræðum með
að svara fyrir sig. Þá var sagt, að
hann hefði verið lítill námsmaður
og farið í laganám í skjóli aðstoð-
aráætlunar fyrir minnihlutahópa. í
kosningabaráttunni var hann oft
beðinn um að opinbera námsferils-
skýrslur sínar en því neitaði hann
Reuter
Dan Quayle og Marilyn, kona hans, fagna sigrinum í kosningamið-
stöð repúblikana í Washington.
harðlega.
Framanaf kosningabaráttunni
má segja, að Quayle hafí varla ver-
ið sjálfs sín ráðandi. í kringum var
alltaf flokkur manna, sem sáu til
þess, að fréttamenn kæmust ekki
í návígi við hann, en þegar Bush
var kominn með gott forskot í skoð-
anakönnunum hristi Quayle þessa
fíötra af sér. „Það er best, að hver
sé sinnar gæfu smiður," sagði hann.
„Nú ætla ég að segja það, sem mér
býr sjálfum í bijósti."
J. Danforth Quayle er afabarn
stórútgefandans Eugenes Pulliam,
fæddur í Indianapolis 4. febrúar
árið 1947. Að námi loknu stundaði
hann lögfræðistörf og var um hríð
aðstoðarútgefandi fjölskyldublaðs-
íqs Huntington Herald Press. Mari-
lyh heitir eiginkona hans og eiga
þau þijú böm.
T
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988
31
lisipís - yBS m
** te.m 4i iIJa iJmP Æm \ j
Pólýfónkórinn og Sinfóníuhljómsveit íslands æfa fyrir hátíðartónleikana í kvöld.
Morgunblaðið/RAX
Pólýfónkórinn:
Hátíðartónleikar í kvöld
30 ára aftnæli - 400 ára tónlistarsaga
Hátíðartónleikar Pólýfónkórsins verða í Háskólabíói í kvöld. Tón-
leikarnir eru haldnir í tilefni af 30 ára afinæli kórsins og á efiiis-
skránni eru verk sem spanna 400 ára tónfistarsögu. Flytjendur eru
um 200: Pólýfónkórinn, Sinfóníuhljómsveit íslands og sjö einsöngvar-
ar. Stjómandi er Ingólfur Guðbrandsson.
Á efnisskránni era: Úr Marien
Vesper eftir Monteverdi, Magnificat
eftir Bach, Forleikur að Tannhauser
og Fangakórinn úr Nabucco eftir
Verdi, Habanera og Blómaarían úr
óperanni Carmen eftir Bizet, Kvart-
ett úr Stabat Mater eftir Rossini
og útdráttur úr Carmina Burana
eftir Carl Orff.
Einsöngvarar era: Ásdís Gísla-
dóttir, sópran, Elísabet Eiríksdóttir,
sópran, Elísabet Erlingsdóttir, sópr-
an, Ema Guðmundsdóttir, sópran,
Sigríður Ella Magnúsdóttir, alto,
Gunnar Guðbjömsson, tenór og
Kristinn Sigmundsson, bassi.
Hér á eftir fylgir inngangur
stjómandans, Ingólfs Guðbrands-
sonar, að efnisskránni auk nokk-
urra fróðleiksmola sem hann hefur
tekið saman um verkin.
Ars Longa,
Vita Brevis
Efíiisval Pólýfónkórsins hefur
verið mótað skýram línum frá upp-
hafí. Ekkert var valið af handahófi
né til að þjóna vinsældum smekk-
leysunnar, en listrænt gildi og
stílræn útfærsla höfð að markmiði.
Ólaunað starf sem engrar umbunar
nýtur á veraldarvísu, þarf að eiga
sér æðri gildismörk. Slík gildi eiga
sér fáa fylgismenn og enn færri
formælendur í þjóðfélagi veraldar-
byggjunnar sem lítur á slævandi
afþreyingu sem sinn æðsta draum.
Flestar tónlistarstofnanir hafa
átt erfítt uppdráttar á íslandi, en
þar hefur Pólýfónkórinn verið
minnstur smælingja. Þessi viðleitni
til listiðkunar með söngfólki Pólý-
fónkórsins hefur nánast ekki kostað
átthaga kórsins né íslenskt sam-
félag grænan eyri í 30 ár. Meðan
nýjar stofnanir urðu til í kringum
einstaka menn og komust á opin-
bert framfæri, hélt Pólýfónkórinn
áfram að vera til í kringum hugsjón-
ina eina og hljómur hans fann ekki
náð fyrir eyram þeirra sem útdeila
almannafé. Samt hafa um 2000
manns hlotið þar nokkurt tónlistar-
uppeldi og skólun án þess að vera
menntamálum landsins fjárhagsleg
byrði.
Á ferli sínum hefur kórinn flutt
um 200 tónverk gömul og ný eftir
um 70 tónskáld íslensk og erlend á
nærri 400 hljómleikum á Islandi og
erlendis.
Á 30 ára hátíðarhljómleikum
kórsins er breytt út af venju um
efnisval. Nú þótti hæfa að leita
víðar fanga og flytja sýnishom úr
sögu tónlistar í 400 ár. Með því er
minnt á, að listin er löng, þótt lífíð
sé stutt til að njóta hennar. Góð
list er óforgengileg og sjaldan var
hennar meiri þörf til að koma ró á
rótleysi mannshugans í ærðum
heimi.
Vonandi fellur þessi blanda tón-
listar í ýmsum stíltegundum hlust-
endum í geð.
Þótt hæsta marki í flutningi verði
aldrei náð, hefur glíman við við-
fangsefnin og hin ýmsu stflbrögð
verið skemmtileg og þroskandi.
Með því lauk þessum áfanga og
hér er settur punktur og Amen eft-
ir efninu.
Á eins manns herðar verður
starfið ei lengur lagt, þyki þjóð-
félaginu það nokkurs virði.
Um efiii tónleikanna
Marien Vesper
Tónskáldið Claudio Monteverdi
fæddist _ í Cremona á Ítalíu árið
1567. Ásamt landa sínum Carlo
Gesualdo varð hann tímamótamað-
ur í sögu tónlistar með nýjum, litrík-
um rithætti og fíjálsri óheftri skipt-
ingu milli tóntegunda. Verk hans
spanna vítt svið í ýmsum formum
tónlistar, s.s. madrigala og kantötur
og telja má hann föður óperannar.
Hér er aðeins flutt upphaf og
endir safns af lofsöngvum til heil-
agrar Maríu, sem gefnir vora út
árið 1610 undir titlinum Vesperae
beate Mariae Virginis.
Magnifícat
Bach notar hinn hefðbundna lat-
neska biblíutexta með lofgjörð
Maríu meyjar, „Sál mín miklar
Drottin" í hinu stysta af stóram
kórverkum sínum, Magnifícat í D-
dúr fyrir 5 radda kór, fjóra ein-
söngvara og fullskipaða hljómsveit
að þeirrar tíðar hætti.
Verkið mun fyrst hafa verið flutt
í Leipzig á jólum 1723, þegar Bach
tók þar fyrst til starfa. Þótt verkið
sé knappt í formi, sýnir það allar
hliðar á snilld meistarans, enda er
ekkert kórverka hans jafnvinsælt.
Forleikur að Tannháuser
Óperan Tannhauser, sem Wagn-
er lauk árið 1845, fjallar um líf
farandsöngvara á miðöldum.
Óperaforleikir Wagners heyra til
glæsilegustu tónsmíða fyrir hljóm-
sveit og gera ítrastu kröfur til flytj-
enda.
Forleikurinn hefst á alkunnu stefi
byggðu á kór pflagrímanna í þriðja
þætti óperannar, þar sem þeir
þramma burt frá Róm, en leysist
upp í lostafullan kliðinn við hirð
Venusar, og síðan hástemmda ást-
aijátningu Tannháusers til Venusar
úr fyrsta þætti óperannar.
Te Deum
Verdi samdi 26 óperar en aðeins
eitt stórverk við kirkjulegan texta,
Requiem. Eftir að hann settist í
helgan stein, samdi hann þó fjögur
smærri kórverk við helgiljóð, Qu-
atro Pezzi Sacri. Síðast þeirra er
Te Ðeum fyrir stóra hljómsveit og
tvo blandaða kóra með allt upp í
10 radda skiptingu. Það var fram-
flutt í París vorið 1898, síðast af
verkum Verdis, undir stjóm Pauls
Taffanel.
Alkunnugt er að Verdi samdi •
bestu verk sín á efri áram, og sum-
ir halda því fram að Te Deum sé
kórónan á tónsköpun hans. Svo
mikils mat Verdi þessa lokasmíð
sína að hann lagði fyrir að hluti
þess, Dignare Domine, fylgdi sér í
gröfína.
Carmina Burana
Þegar Carmina Burana var fram-
flutt í óperanni í Frankfurt árið
1937, gengu áhorfendur bókstaf-
lega af göflunum. Carl Orff var 41
árs næstum óþekktur tónsmiður,
sem hafði tónsett verkið við lat-
neska og þýska texta frá miðöldum.
Efni þeirra er að mestu helgað ást-
um drykkju og óheftri lífsnautn og
þótti jafnvel á mörkum velsæmis,
þótt varðveist hefði í klaustri og
að líkindum samið af munkum.
Eggjandi hljóðfall og stríðir hljómar
einkenna þetta lífsglaða verk, sem
verið hefur ofarlega á vinsældalista
kóra og hljómsveita allt frá því að
það heyrðist fyrst. Hér er aðeins
flutt sýnishorn úr verkinu.
Með þökk fyrir áheymina í 30 ár.
Ingólfúr Guðbrandsson
Skipulagsbreytingar hjá Elkem:
Snertir ekki Járnblendið
— segir John Fenger nýráðinn framkvæmdastj óri Elkem
MIKLAR skipulagsbreytingar standa nú fyrir dyrum hjá Elkem
a/s í Noregi. Markmið þeirra er að grynnka á skuldum félagsins
um 1,5 milljarð norskra króna og minnka fastan kostnað um
hálfan milljarð n.kr. Þann 1. janúar mun fyrirtækinu verða skipt
upp í þijár aðaldeildir. Einn af þremur nýráðnum framkvæmda-
stjórum deildanna er íslendingurinn John Fenger sem hóf störf
þjá Elkem 1981. Hann segir að skipulagsbreytingamar muni
ekki koma beint við rekstur Járnblendifélagsins og raunar telur
hann að þær muni verða til bóta fyrir það ef eitthvað er.
Samhliða því að verða einn af
þremur yfirmönnum hinna nýju
deilda mun hann eiga sæti í fram-
kvæmdastjóm félagsins ásamt
aðalforstjóra þess og hinum
tveimur framkvæmdastjóranum.
John Fenger segir að skipulags-
breytingamar felist einkum í því
að skipta fyrirtækinu upp eftir
framleiðslu þess í stað landfræði-
legrar skiptingar áður. í núver-
andi skipulagi er deildum skipt
eftir löndum þeim sem starfsemi
þeirra fer fram í eins og til dæm-
is Bandaríkjunum og Kanada auk
Noregs. Þannig mun deild sú er
John Fenger stjómar hafa á sinni
könnu kíslmálmframleiðsluna og
kísilryk auk efnaiðnaðarins í öll-
um þeim löndum Elkem hefur
slíka starfsemi. Hvað kísilrykið
varðar segir John að á undanföm-
um áram hafí verið unnið að rann-
sóknum á hagnýtingu þess með
góðum árangri.
John Fenger hóf störf hjá Jám-
blendifélaginu árið 1975. Hann
starfaði sem fjármálastjóri þess
til 1981 er hann flutti til Noregs.
Á áranum 1981 til 1986 var hann
fjármálastjóri kísiljámdeildar El-
kem í Noregi og síðan 1986 hefur
hann verið framkvæmdastjóri
kísilmálmdeildarinnar í Noregi.
John Fenger er sonur hjónanna
Hilmars og Borghildar Fenger í
Reykjavík. Nafnið John er komið
frá föðurafa hans og alnafna,
John Fenger, sem var danskur að
ætt.