Morgunblaðið - 10.11.1988, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988
35
Hverskonar útflutningur verði óháður
leyfurn, sagði Hreggviður Jónsson (B/Rn)
Halldór Blöndal, alþingismaður:
Frumvarp Hreggviðs Jónsson-
ar og fleiri þingmanna Borgara-
flokks um að „útflutningur hvers
konar verði frjáls og óháður út-
flutningsleyfum“ kom til fyrri
umræðu í neðri deild Alþingis í
gær.
Jón Baldvin Hannibalsson, ut-
anrikisráðherra, sagði að út-
flutningsleyfakerfið væri í
heildarendurskoðun. Ekki væri
hægt að taka afstöðu til svo af-
gerandi fráhvarfs frá þvi sem
verið hafi og er i þessum málum
fyrr en að þeirri endurskoðun
lokinni.
Hreggviður Jónsson sagði m.a.
að með frumvarpinu væri verið að
ijúfa síðustu böndin, sem bundin
vóru á dögum danskrar einokunar.
Enn þurfi leyfi til að flytja út nokkr-
ar vörutegundir. Ekki verði séð
staðið í vegi fyrir hagkvæmni í
greininni, sem og kvótinn, röng
fjárfesting, niðurgreitt bankakerfi
og óþarfa afskipti stjómmála-
manna. Opinberum útflutningsleyf-
um fylgi ýmsir gallar, sem relq'a
rætur til kunningsskapar og hrossa-
kaupa, jafnvel mútna. Þau einu
afskipti af útflutningi, sem nauð-
synleg eru, er gæðaeftirlit, sagði
þingmaðurinn.
Jón Baldvin Hannibalsson, ut-
anríkisráðherra, sagði útflutnings-
leyfakerfið í endurskoðun. Ótíma-
bært væri að hverfa svo afdráttar-
laust frá því kerfi, sem notað væri,
og hér er lagt til, fyrr en að þeirri
endurskoðun lokinni. Ráðherra
sagði að það væri þó stefna sín og
stjómarinnar að stuðla að meira
fijálsræði í milliríkjaverzlun.
Svipmynd frá Alþingi.
Ráðherra sagði að við hefðum
sérstöðu um sitt hvað á þessu sviði.
Annarsvegar vegna útflutnings
fískafurða til ríkja með „lokuð hag-
kerfi", Sovétríkjanna og A-Evrópu.
Hinsvegar vegna „bókunar 6“ í við-
skiptum við V-Evrópuþjóðir, en þar
hefðum við undirgengist skilyrði
varðandi fisktegundir, er þar nytu
fríðinda.
Guðrún Helgadóttir (Abl/Rvk)
sagðist ekki geta stutt fmmvarpið,
m.a. vegna þess að það skorti á
skilgreiningu þess, hvað frelsi í við-
skiptum væri. Frelsið mætti ekki
fela í sér heimild til þess að flytja
út lélega eða ónýta vöm, sem skað-
aði viðskiptahagsmuni okkar. Sama
gilti reyndar um innflutning lélegr-
ar vöm. Okkur vantar vemlega
strangara gæðaeftirlit bæði í inn-
og útflutningi, sagði Guðrún. Fyrr
en það er til staðar er ótímabært
að tala um frelsi í viðskiptum.
Fmmvarpið var afgreitt til þing-
nefndar.
þörfín til að halda í þá fomeskju
eða til þess að hefta framtak að
þessu leyti. Verðmæti framleiðsl-
unnar sé bezt tryggt með frelsi til
athafna.
Hreggviður sagði að stefna
fríverzlunarmanna hafí, eftir síðari
heimsstyijöld, fært hina mestu hag-
sæld yfir hinn vestræna heim. Hér
á landi hafi verið stefnt til réttrar
áttar, hægt og sígandi. Útflutnings-
leyfi í sjávarútvegi hafi hinsvegar
AIÞMGI
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra:
Útflutnmgsleyfekerf-
ið er í endurskoðun
STUTTAR ÞINGFRETTIR
Stuttir fimdir vóru í báðum
þingdeildum í gær. Fáeinar
minútur í efri deild, hálftfmi í
þeirri neðri. Þingflokkafimdir
vóru síðdegis.
Þjóðarbókhlaða og
eignarskattur
í efri deild var frumvarp Hall-
dórs Blöndals (S/Ne) o.fl. um
breytingu á lögum um Þjóðarbók-
hlöðu afgreitt til nefndar. Það
felur I sér að ekki skuli leggja
sérstakan eignaskatt á eignir
manna sem orðnir em 67 ára eða
eldri né heldur eignir manna sem
nutu örorkulífeyris, skv. II kafla
og IV. kafla laga nr. 67/1971 um
almannatryggingar á því tekjuári
sem næst er á undan álagningar-
ári.
Fyrirspumir
Fram hafa verið lagðar eftirfar-
andi fyrirspumir þingmanna til
einstakra ráðherra:
1) Guðmundur H. Garðarsson
spyr félagsmálaráðherra, hvemig
kaupum einstakra lífeyrissjóða á
skuldabréfum Byggingarsjóðs
ríkisins hafi verið háttað: 1986,
1987 og það sem af er þessu ári.
2) Danfríður Skarphéðinsdóttir
spyr fjármálaráðherra um hve
miklum flármunum söluskattur
af námsbókum hafi skilað í ríkis-
sjóð 1987 og 1988.
3) Málmfríður Sigurðardóttir
spyr samgönguráðherra, hvaða
forsendur hafi verið fyrir hækkun
póstburðargjalda, þrátt fyrir
íaunastöðvun samkvæmt lögum.
4) Karvel Pálmason og fleiri
þingmenn Alþýðuflokks spyija
heilbrigðis- og tryggingamájaráð-
herra hvort á döfinni sé hjá ráðu-
neytinu eða ríkisstjóminni að
koma á fót tryggingasjóði til að-
stoðar þeim sjúklingum sem orðið
hafa fyrir áföllum vegna mistaka
við læknismeðferð.
5) Guðmundur Ágústsson spyr
landbúnaðarráðherra hversku
mikið af landbúnaðarafurðum ís-
lendingar hafi selt vamarliðinu,
sundurgreint eftir tegundum,
1985, 1986 og 1987. Ennfremur
hversu mikið af kjötvömm vamar-
liðið hafí fengið að flytja inn á
sama tíma.
Samstaða með þjóðum
sem virða mannréttindi
„Við íslendingar eigum að beita okkur fyrir því eftir mætti,
bæði hér innanlands og á erlendum vettvangi, að friður megi
haldast í heiminum, að mannréttindi geti aukizt og séu virt, að
hver og einn, hversu smár sem hann er, geti búið við það ör-
yggi, sem við búum við sjálf hér á landi_Og með því að bind-
ast varaarsamtökum við vestrænar lýðræðisþjóðir vorum við auð-
vitað að reyna að tryggja okkur sjálf... Þessi vamarsamtök
vestrænna þjóða hafa borið þann ávöxt að friður er nú tryggari
fyrir vestan mörkin en nokkru sinni hefiir fyrr verið í sögu þess-
arar þjóðar."
Þannig komst Halldór Blöndal
(S/Ne) m.a. að orði í umræðu um
þingsályktunartillögu um endur-
skoðun vamarsamningsins.
Halldór vék m.a. að örlögum
Eystrasaltsríkjanna, Eistlands,
Lettlands og Látháens, sem fengu
fullveldi 1918, eins og íslendingar,
og raunar einnig Ukranía og Pól-
land. Örlög þessara þjóða hafí
hinsvegar orðið önnur og dapur-
legri en okkar, bæði að því er
varðar fullveldi þeirra og einstakl-
ingsbundin mannréttindi, eins og
bitur reynslan hafí fært heim
sanninn um.
Halldór sagði efnislega að mis-
munurinn á Atlantshafsbandalag-
inu annarsvegar og Varsjárbanda-
laginu hinsvegar kæmi ekki sízt í
ljós í mismunandi stöðu þessara
þjóða í dag; fullveldi okkar en
ófrelsi þeirra.
Á bak við það sem við erum að
gera í Atlantshafsbandalaginu,
sagði Halldór, er ekki árásarhvöt,
einungis krafan um að þjóðir þess
fái að lifa í friði, krafan um að
þær geti varið landamæri sín,
tryggt öryggi sitt og varðveitt
fullveldi sitt og almenn mannrétt-
indi.
„Ég var að heimsækja þýzka
konu sem ég þekki vel á Akur-
eyri,“ sagði þingmaðuririn. „Hún
á ættingja bæði austan og vestan
Berlínarmúrsins og foreldrar
hennar fengu að reyna það, hvem-
ig var að búa austan og vestan
hans. Við' þurfum ekki að segja
þessu fólki einhver ævintýri um
það, að það sé eitt og hið sama
að vera í Varsjárbandalaginu og
Atlantshafsbandalaginu...
Hinsvegar eigum við að vera
óhrædd við að segja á þessu gamla
og góða þingi okkar, íslenzka þjóð-
þinginu: Við þorum að standa með
þeim þjóðum sem virða mannrétt-
indi eins og við. Við þorum að
beijast fyrir því, líka innan [al-
þjóðajþingmannasambandsins, að
mannréttindi séu í heiðri höfð, þó
að við vitum að meiri hlutinn í
þingmannasambandinu kemur frá
þjóðum þar sem mannréttindi eru
einskis virði og fótum troðin ...“
Kaupmannahöfh:
Fyrsta málverkasýn-
ing Gunillu Möller
Jónshúsi, Kaupmannahöfn.
GUNILLA Möller hélt nýlega
málverkasýningu í félagsheimil-
inu í Húsi Jóns Sigurðssonar. Var
það fyrsta sýning hennar. Lyng-
by Kunstforening keypti eitt
málverkanna, en alls seldust 9
listaverk á sýningunni.
Gunilla hefur teiknað og fengist
við liti frá bamæsku, en hún er
fædd í Stokkhólmi 1940. í skólan-
um fékk hún þá aukakennslu í
teiknun vegna hæfileika sinna, sem
reynst hefur dijúg undirstaða.
Tvítug flutti Gunilla frá Svíþjóð, er
hún giftist Birgi Möller sendifull-
trúa. Bjuggu þau í París um 5 ára
skeið og var Þorvaldur Skúlason
listmálari oft gestur þeirra og hvatti
ungu konuna til dáða í listasviðinu.
Næst stóð heimilið í Kaupmanna-
höfti, en síðan í 14 ár í Reykjavík,
og þégar fjölskyldan fluttist aftur
til Kaupmannahaftiar fyrir nokkr-
um árum, hóf Gunilla listnám fyrir
alvöru. Kennari hennar er Else Jen-
sen listmálari, félagi Nínu Tryggva-
dóttur á Listaakademíunni hér á
sínum tíma.
Málverkasýningin í Jónshúsi
skiptist eiginlega í tvennt, þar sem
eru norrænn og suðrænn menning-
arheimur. Myndimar eru 28, málað-
ar með fjölbreytilegum aðferðum,
auk túss- og blýantsteikninga. Af
íslenzku viðfangsefnunum má
nefna pastelmyndir, sem bera nafn-
ið Öxar við ána. Er það bæði vegna
þess, hve heilluð listakonan er af
Öxarárfossi og vegna lags Helga
Helgasonar við hið þekkta kvæði.
„Myndimar verða eins konar §öl-
skylduhylling," segir Gunilla, „og
svo em Þingvellir einhver fallegasti
staður í heimi."
Sumar myndanna bera arabísk
nöfn, en aðrar tengjast einnig Mið-
jarðarhafssvæðinu með bogadregn-
um kúbískum línum bygginganna,
sem eiga sér ekki tímamörk. En
boginn, eins og t.d. í myndinni af
Sigurboganum, er Gunillu tákn
valdsins. „Colosseum hafði líka
strax sterk áhrif á mig,“ segir lista-
konan. „Ég dáist að fegurð þess
og styrkleika, en ég skynjaði einnig
grimmdina, sem þar hafði átt sér
stað.“ Einstaklingurinn mótast af
umhverfi sínu og ungu árin í París
með fjölbreytt sjónarmið, fólk og
listir settu mót á sænsku stúlkuna.
„Hluti af mér er þar enn,“ heldur
Gunilla áfram, „þar og við Miðjarð-
arhaf."
Gunilla Möller hefur vaxandi
áhuga á arabísku menningarsviði
og leggur stund á arabísku. „Okkur
Gunilla Möller VÍð eitt verka SÍnna. MorEunblaðið/Guðnin L. Asgeirsdóttir
hættir til að líta niður á þriðja heim-
inn,“ segir hún hógværlega, „og
gleymum oft, að þar stóð vagga
menningar okkar og er ekki sízt
Biblían til vitnis um það. Fyrir mér
eru Miðausturlönd ríkur, gamall
menningarheimur, sem áhugavert
er að skyggnast inn í.“ Listakonan
er einörð í skoðunum og málar
meðal annars til að gera upp hug
sinn og sýna viðleitni á breytingum
til batnaðar. Og henni tekst það á
hljóðlegan hátt með stílhreinum
málverkum sínum. Sýningin er fal-
leg og fjölbreytt og Gunilla sýnir
bæði hæfni og vandvirkni f með-
förum þessara ólíku viðfangsefna.
- G.L.Ásg.