Morgunblaðið - 17.03.1989, Side 1

88 SIÐUR B/C
64. tbl. 77. árg.
FOSTUDAGUR 17. MARZ 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Sendiherra EB í Noregi:
EFTA hefiir tekið
skref í framíhraátt
NORSKIR FJÖLMIÐLAR telja að þótt mikið skorti á að skilgreint sé
í lokaályktun fundar forsætisráðherra EFTA-rílganna, sem lauk í Ósló
á miðvikudag, hvernig styrkja beri samstarfið innan EFTA og við
Evrópubandalagið (EB) sé þar um mjög ákveðna viljayfirlýsingu að
ræða. í Dagbladet segir að samtökin séu ekki orðin yfirrikjastofiiun
— Svisslendingar hafi komið í veg fyrir það — en samkomulag hafi
náðst um sameiginlegar stofiianir til að ræða við EB.
„Mér finnst að ekki hafi verið
hægt að búast við skýrari eða um-
fangsmeiri tillögum. Það er við hæfi
að segja að EFTA hafi varpað knett-
inum aftur til EB eftir frumkvæði
Jacques Delors, forseta fram-
kvæmdastjómar EB, í janúar," sagði
sendiherra EB í Ósló, Aneurin Rhys
Hughes.
Dagbladet segir að erfitt geti orð-
ið efla samstarfíð við EB án þess
að aðildarríki EFTA fómi sjálfstæði
sínu að einhveiju leyti og sætti sig
við úrskurði EB-dómstólsins. Einnig
segir blaðið að EB hafi fyrir löngu
Gríska stjórnin
segirafsér
GRÍSKA rikisstjómin sagði af
sér í gær til að auðvelda ráð-
herraskipti i þeirri von að ný
stjórn sósialista öðlist traust
landsmanna á ný eftir hvert
hneykslismálið á feetur öðru.
Ráðherramir, sem voru 54,
sögðu af sér að ósk Andreas
Papandreous forsætisráð-
herra og talið var í gær að
hann myndi fækka ráðherra-
embættunum verulega.
Reuter
slegið því föstu að EFTA-ríkjunum
verði ekki leyft að velja þau samræm-
ingarmál í samskiptunum við EB sem
þeim líki við og hafna öðmm sem
þeim finnist óþægileg.
Dagbladet segir að ákvæðið um
fríverslun með fisk, sem sé afar mik-
ilvægt fyrir Islendinga, virðist við
fyrstu sýn utangátta en það hafi
. verið mikilvægt. Málið hafi verið eins
og óleystur hnútur ámm saman í
EFTA. Samtökin geti nú bent á að
þau séu fær um að leysa flókin mál
þar sem mikilvægir hagsmunir rekist
illilega á.
Gro Harlem Bmndtland forsætis-
ráðherra segir í Aftenposten: „Mikil-
vægasti boðskapur okkar frá Ósló
er sá að við emm reiðubúin að styrkja
samstarfið milli EFTA og EB.“
Sjá frétt um viðbrögð Svisslend-
inga við EFTA-fundinum á bls.
25.
Reuter
Ónafiigreindur afganskur embættismaður sýnir fréttamönnum vopn
afganskra skæruliða fyrir utan byggingu innanríkisráðuneytisins í
Kabúl. Embættismenn segja að vopnin, sem eru af kinversktun og
japönskum uppruna, hafi tilheyrt skæruliðahreyfingu Abduls Rasuls
Sayeffs, forsætisráðherra hinnar nýju bráðabirgðastjómar muja-
hideen-skæmliða.
Hermálanefod Öld-
ungadeildarinnar:
Dick Cheney
samþykktur
Washinjfton. Reuter.
HERMALANEFND Öldungadeild-
ar Bandarikjaþings samþykkti í
gær með öllu greiddum atkvæðum
að mæla með Dick Cheney i emb-
ætti vamarmálaráðherra Banda-
ríkjanna. Málið verður nú lagt
fyrir Öldungadeild Bandaríkja-
þings og er búist við samþykki
hennar í dag, föstudag.
Dick Cheney á sæti í fulltrúadeild
Bandaríkjaþings og er talinn til
íhaldssamari repúblíkana. Sam
Nunn, þingmaður Demókrataflokks-
ins og formaður hermálanefndarinn-
ar, kvaðst telja að Cheney væri mjög
hæfur maður og sagðist vona að með
þessu mætti takast að endurreisa trú
almennings á æðstu stjóm varnar-
mála í Bandaríkjunum.
Dick Cheney kom fyrir hermála-
nefndina á þriðjudag. Hann kvaðst
vera sammála því mati að aðildarríki
Atlantshafsbandalagsins í Vestur-
Evrópu og Japanir yrðu að leggja
meira af mörkum til eigin vama og
kvaðst eindreginn stuðningsmaður
geimvamaráætlunarinnar.
Sjá ennfremur „Lyktir Tower-
málsins. . . á bls. 26.
Afganistan:
Stjórn skæruliða veitt aðild
að Samtökum íslamskra ríkja
Moskva, Riyadh, Peshewar. Reuter.
SOVÉSKI sendiherrann í Kabúl
og aðstoðarutanríkisráðherra
Sovétríkjanna, Júlí Vorontsov,
varaði við þvi á blaðamannafundi
í sovéska sendiráðinu að stríðið
í Afganistan væri að breytast i
styijöld milli Afgana og Pakist-
ana. Jafhframt mæltist Vor-
ontsov til þess að Javier Perez
de Cuellar, aðalritari Sameinuðu
þjóðanna, boðaði til fundar
striðandi fylkinga til að binda
enda á átökin. Utanríkisráðherr-
ar í Samtökum íslamskra þjóða,
ICO, viðurkenndi í gær á loka-
degi fiindar síns bráðabirgða-
sljórn afganskra skæruliða og
samþykktu aðild hennar að sam-
tökunum. Skæruliðar lýsa þess-
um áfanga sem mikilvægum sál-
fræðilegum sigri og telja einsýnt
að flótti bresti á úr röðum sljórn-
arhersins.
„Við sjáum fyrir okkur stigmögn-
un stríðsins í Afganistan og óvænta
þróun mála vegna íhlutunar pakist-
ansks herliðs. Því er ekki að leyna-
að svo virðist sem stríð milli Afgana
og Pakistana sé í uppsiglingu,“
sagði Vorontsov.
Gulbuddin Hekmatyar, utanríkis-
ráðherra í bráðabirgðastjóm afg-
anskra skæruliða, tók formlega
Erlendar skuldir Færeyinga
rúmlega milljón kr. á mann
Kaupmannahöfii. Frá N.J. Bruun, fréttarítara Morgunblaðaina.
FÆREYINGAR NEYÐAST til að herða sultarólina og gripa til
strangra aðhaldsaðgerða í efnahagsmálum. Landsstjórnin hefur
nú tekið saman erlendu skuldirnar og er útkoman miklu verri
en óttast var. Um siðustu áramót voru skuldirnar 48,5 milljarðar
ísl. kr. eða rúmlega milljón krónur á hvert mannsbarn.
Uppgjörið hefur komið eins og in hefur nú lagt fram, voru notað-
reiðarslag yfir landsmenn, ekki
síst vegna þess að á liðnu hausti
voru skuldimar áætlaðar verulega
minni; rúmir 33 milljarðar ísl. kr.
Era þessar ólíku niðurstöður rakt-
ar til þess að fjármagnsstreymi
milli Færeyja og Danmerkur er
frjálst og í Færeyjum er enginn
þjóðbanki eða seðlabanki, sem
fylgist með fjármagnsflutningum.
Við uppgjörið, sem landsstjóm-
ar dálítið óvenjulegar aðferðir.
Eigendur allra fyrirtækja í Fær-
eyjum vora spurðir um útistand-
andi erlend lán og auk þess var
farið eftir upplýsingum frá fær-
eyskum fjármálastofnunum,
dönskum lánastofnunum í Fær-
eyjum, gjaldeyriseftirlitinu og
dönskum lífeyrissjóðum.
Stærstu skuldunautamir era í
sjávarútvegi. Landssjóðurinn
sjálfur skuldar ekki mikið en hann
stendur hins vegar í ábyrgð fyrir
langmestum hluta lánanna. Til að
létta sjávarútveginum byrðamar
vill landsstjómin lækka vexti um
2% og með lögum ef ekki vill
betur en algengustu vextir á lán-
um til atvinnuveganna era nú um
14%. Útgjaldahlið fjárlaganna ffá
í haust verður skorin niður um
730 milljónir ísl. kr.
Þá standa samningaviðræður
um kaup og kjör fyrir dyram í
Færeyjum en Jogvan Sundstein
lögmaður segir að ekkert svigrúm
sé til launahækkana. Væri eðlileg-
ast að lækka launin en þó ásætt-
Reuter
Jógvan Sundstein, lögmaður
Færeyja.
anlegt að framlengja núgildandi
samninga óbreytta. Talið er að
landsstjómin muni grípa til launa-
og verðstöðvunar áður en samn-
ingaviðræður hefjast fyrir alvöra.
sæti í Samtökum íslamskra þjóða,
ICO, sem 46 þjóðir eiga aðild að.
„Þetta veitir okkur fulla aðild að
ráðinu og við eram því ekki lengur
áheymarfulltrúar," sagði Abdul
Qadeer Karyab, sem sæti á í stjóm-
máladeild Hezb-Islami-skæraliða-
flokknum. Karj'ab spáði því að
Kabúlstjómin myndi falla innan
nokkurra vikna. „Við höfum unnið
sálfræðilegan sigur í stríðinu og
stórfelldur flótti mun bresta á úr
röðum stjómarhersins," sagði
Nawab Salim, talsmaður utanríkis-
ráðuneytis bráðabirgðastjómarinn-
ar.
Utanríkisráðherrar ICO for-
dæmdu bók Salmans Rushdies,
Söngva Satans, en vildu hins vegar
ekki taka undir með írönum að rit-
höfundurinn væri réttdræpur.
Sovéska fréttastofan Tass
greindi frá því að skæraliðar hefðu
gert harðar árásir á tvær borgir í
Afganistan og skæraliðar kváðust
hafa náð að bijótast í gegnum
víglínu stjómarhersins við flugvöll-
inn í Jalalabad. Tass sagði ennfrem-
ur að skæruliðar væru að undirbúa
nýja sókn að Jalalabad.
Skæruliðar kváðust hafa rofið
vamarlínu stjómarhersins við flug-
völlinn í Jalalabad og náð á sitt
vald tveimur skriðdrekum og bryn-
vörðum bílum. Afganska fréttastof-
an Bakhtar sagði á miðvikudag að
skæraliðar hefðu skotið yfir 7.000
sprengjum og eldflaugum á borgina
og að þeir hefðu sprengt upp vopna-
búr sem tilheyrði stjórnarhemum.