Morgunblaðið - 17.03.1989, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1989
Fj ármálastj órn _
og framkvæmdir
eftir Vilhjálm Þ.
Vilhjálmsson
Fjárhagsáætlun Reykjavíkurborg-
ar fyrir árið 1989 hefur verið af-
greidd. Það sem vafalaust vekur at-
hygli, er sú ákvörðun meirihlutans
að hækka enga skatta. M.a. er út-
svarsálaginu haldið óbreyttu, 6,7%.
Þeirri meginreglu var fylgt, að gera
sér fyrst grein fyrir tekjunum og
ákveða síðan útgjöid borgarinnar í
samræmi við það. Fjármálastjórn
sveitarfélaga og ríkis skiptir afar
miklu máli. Góð fjármálastjórn skap-
ar öryggi og festu og er jafnframt
forsenda aukinna framkvæmda á
hinum ýmsu sviðum. Slæm fjármála-
stjórn ýtir undir óráðsíu og upp-
lausn, sem gerir það að verkum, að
Qármunir nýtast illa og framkvæmd-
ir dragast saman. Slæm fjármála-
stjóm veldur jafnframt öryggisleysi
hjá almenningi og oft og tíðum miklu
tjóni. Afleiðingin er einungis ein, þ.e.
hærri og hærri skattaálögur á al-
menning.
Traust fjármálastjórn
Meirihluti Sjálfstæðismanna í
Reykjavík hefur lagt ríka áherslu á
fjármálastjóm, sem byggir á þeirri
einföldu reglu, að eyða ekki umfram
efni. Þessi einfalda regla er ótrúlega
árangursrík. Samhliða þessu, hefur
meirihluti Sjálfstæðismanna í
Reykjavík stuðlað að því með ýmsum
aðgerðum, að skapa einstaklingum,
fyrirtækjum og stofnunum aukið
svigrúm til margvíslegra fram-
kvæmda. Ör uppbygging atvinnufyr-
irtækja hefur átt sér stað, atvinnu-
tækifærum hefur fjölgað og íbúum
fjölgaði í Reykjavík um 11.000 frá
1. des. 1981 til 1. des. 1988.
Reykjavík hefur þannig eflst og
styrkst á undanfömum árum og hef-
ur m.a. þess vegna getað varið au-
knu fjármagni til ýmissa fram-
kvæmda á sviði menningar- og fé-
lagsmála.
Öflug atvinnuuppbygging
Ákvarðanir og framkvæmdir í
skipulagsmálum eru mikilvæg for-
senda öflugrar uppbyggingar íbúðar-
og atvinnuhúsnæðis. Seinagangur í
skipulagsmálum gerði það að verkum
áður fyrr, að fyrirtæki og íbúða-
byggjendur fluttu í stórum stíl flutt
borginni. Frá 1983 hefur ekki verið
skortur á lóðum undir íbúðarhúsnæði
og mikið framboð hefurverið á lóðum
undir atvinnuhúsnæði. Áður ríkti lóð-
askortur og á tímabilinu 1. des. 1974
til 1. des. 1981 fækkaði íbúum
Reykjavíkur um 179. Á tímum vinstri
stjómar í Reykjavík 1978-1982 var
úthlutað 3 nýjum atvinnulóðum en

Eldavél
EK 2034
4 hellur þar af ein með sjálf-
virkri hitastýringu. Bakarofn
með yfir- og
undirhita,
grilli og hita-
blæstri. Mál
60X60X85-
90 cm.
Rétt verð kr.
53.900,-
Páskatilboð
®® ®®®@

.

Gufugleypir
E 605
3 hraðar, 375 m3/klst.
Hreinsanleg fitusía. Þarf ekki
að blása út. Kolasía fáanleg.
Rétt verð
kr. 8.500,-
Páska-
tllboð
6.500,
Kæliskápur
KS 150
129 lítra kælir, 14 lítra
frystir, 3 hillur, 2 grænmet-
isskúffur.
Rétt verð kr. 23.900,-
Páskatilboð
Kæliskápur
KS 225
202 lítra kælir og 18 lítra fryst-
ir. 5 hillur, 2 grænmetisskúffur.
Rétt verð kr. 29.900,-
Páskatilboð
25.900,-
20.900,-
Greiðslukjör: kr. 5.000,- út, Látið ekki þeSSÍ QÓðU
~ar á 8 mánu0um- kaup framhjá ykkur fara.
Visa viidarkjör:
Euro samningar:
Engin útborgun
Einar Farestveit & Co.hf.
BORGARTÚN 28, SÍMAR: (91) 16995 OG 622900 - NÆG BÍLASTÆÐI
„Reykvíkingar ættu að
velta því fyrir sér hvers
þeir mega vænta, ef
ríkisstjórnarmunstrið,
þ.e. Alþýðubandalag,
Alþýðuflokkur og
Framsókn að viðbætt-
um Kvennalista, nær'
meirihluta í borgar-
stjórn.“
frá 1983-1989 hefur rúmlega 120
nýjum atvinnulóðum verið úthlutað
í Reykjavík. Þess sjást víða merki að
í Reykjavík hefur á undanfömum
árum verið komið á fót traustum og
vel reknum fyrirtækjum. Reykjavík-
urborg hefur ennfremur með veru-
legum fjárframlögum tekið þátt í
uppbyggingu tveggja stofnana á
sviði hátækniiðnaðar í samvinnu við
Háskóla íslands, þ.e. líftæknihúss á
Keldnaholti og Tæknigarðs við Dun-
haga.
Reykjavíkurborg beitti sér fyrir
því, að fiskeldi við Reykjavík yrði
komið á fót og hefur nú þegar úthlut-
að fimm aðilum svæði undir eldis-
kvíar innan hafnarsvæðis Reykjavík-
ur.
Á ýmsum öðrum sviðum hafa
borgaryfirvöld stutt fyrirtæki til
frekari uppbyggingar.
Mörg stórverkefni
Reykjavíkurborg hefur ráðist í
mörg stórverkefni á undanfömum
6-7 árum. Þetta hefur borgin verið
fær um m.a. vegna traustrar fjár-
málastjómar, hagræðingar í rekstri
og öflugs atvinnulífs í borginni. Má
í þessu sambandi nefna endurbygg-
ingu Viðeyjarstofu og Viðeyjar-
kirkju, byggingu ráðhúss, byggingu
Borgarleikhúss, sem tekið verður í
notkun á þessu ári og útsýnishúss á
Öskjuhlíð, sem Hitaveita Reykjavík-
ur byggir. Auk þess mætti nefna
ýmis mikilvæg umferðarmannvirki,
eins og Gullinbrú, brú yfír Kringlu-
mýrarbraut og Bústaðavegsbrú yfir
Miklubraut, sem nú er í byggingu.
Ennfremur stórframkvæmdir í
tengslum við hreinsun strandlengj-
unnar.
Minnihlutinn stefinulaus
Fulltrúar minnihlutans í borgar-
stjóm tala oftast þannig, að helst
mætti ætla að borgaryfirvöld hafí
ekkert fyrir stafni annað en að
byggja ráðhús og útsýnishús á
Öskjuhlíð. Þeir forðast að ræða um
þær mörgu félagslegu framkvæmdir
sem borgin stendur fyrir, s.s. bygg-
ingu stofnana í þágu aldraðra, skóla-
mannvirkja, dagvistarstofnana o.fl.
Þeir þegja þunnu hljóði um þá stað-
reynd, að á undanfömum árum hefur
borgin stóraukið fjárveitingar til
umhverfísmála, íþrótta og útivistar.
Þeir minnast aldrei á þær stórfram-
kvæmdir sem eiga sér stað í Sunda-
höfn og Kleppsvík sem m.a. stuðla
að traustara atvinnulífi í borginni í
náinni framtíð. Þannig mætti lengi
áfram telja. í raun hafa fulltrúar
minnihlutans í borgarstjóm enga
stefnu í borgarmálum, engin skýr
markmið. Það eina sem þeir leggja
til, er að hætta við byggingu ráð-
húss og útsýnishúss. Rétt er að það
komi fram, að flestir fulltrúar minni-
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
hlutans voru sammála því að byggja
útsýnishúsið. Þeir töldu hins vegar
að það ætti að fresta framkvæmdum
um óákveðinn tíma.
Fulltrúar vinstri flokkanna í borg-
arstjóm hafa lengi reynt að koma
því inn hjá almenningi, að þeir séu
einhverjir sérstakir málsvarar svo-
kallaðra mjúkra mála. Það er því
fróðlegt að skoða eftirfarandi saman-
burð.
1. Stofnanir í þágu aldraðra:
Á árunum 1979 og 1980 eru fram- kvæmdir Byggingarsjóðs meðtaldar.
Ár: Framkvæmdir Framlag
ársins framreiknað
að hluta til bygginga-
borgarsjóðs vt.6138
þús. kr. þús. kr.
1979 8.043 164.286
1980 8.662 114.216
1981 18.363 157.750
1982 19.376 108.241
1983 19.318 62.862
1984 42.759 109.848
1985 111.776 223.043
1986 114.501 178.151
1987 100.509 132.724
1988 187.929 209.019
Grein Þorvaldar Gylfa-
sonar er byggð á sandi
eftirArnór
Ragnarsson
Þorvaldur Gylfason prófessor í
hagfræði við Háskóla Islands ritaði
grein í Morgunblaðið sl. miðvikudag
um kartöfluverð og kartöfluinn-
flutning. Þó að ég hafí engra per-
sónulegra hagsmuna að gæta í
þessu máli nema sem kartöfluneyt-
andi þá kannast ég lítillega við þessi
mál. Grein prófessors Þorvaldar
byggist öll upp á setningu sem er
svona orðrétt: „Kaupmenn hafa
sagzt mundu geta boðið kartöflur
fyrir 35 krónur hvert kíió, ef inn-
fiutningur erlendra kartaflna væri
gefin frjáls“
Ég tel að þetta sé allfjarri.sann-
leikanum, og ef menn leggja saman
tvo og tvo er augljóst að þessi tala
er komin frá forstjóra Hagkaups.
Það kann vel að vera að Hagkaup
geti boðið kartöflur á 35 krónur sem
þeir flytja inn sjálfir. Ég spyr því
á móti. Á hvergi að vera hægt að
fá kartöflur annars staðar en í
Hagkaupum?
Það er ýmislegt í títtnefndri grein
sem er tortryggilegt. Áf hverju er
aðeins nefnt verð á kartöflum út
úr búð en ekki minnst á það hve'
mikið bóndinn fær? Bændur fá milli
30 og 50 krónur fyrir kílóið — það
fer eftir tegund úrvinnslu og gæð-
um vörunnar. Heildarverðið út úr
búð er 115 krónur og milliliðimir
og ríkið hirða mismuninn. Það er
alveg ljóst að dreifingarkostnaður
og afskift vörunnar er einhvers
staðar milli 20 og 45 krónur á kíló-
ið og hvemig er þá hægt að selja
kartöflukílóið á 35 krónur út úr búð?
Prófessorinn segir kartöflubænd-
ur vera í kring um 100 og segir
upplýsingamar vera frá Hagstofu
íslands. Ef þessi tala er rétt, sem
ég dreg í efa þá, er ósanngjamt
að birta hana í því samhengi sem
það er gert. Það er algengt að
bændur séu með kartöflurækt sem
hliðarbúgrein og þegar hefír þrengt
að í hefðbundnum búgreinum hatfa
Arnór Ragnarsson
Það er alveg ljóst að
dreifíng-arkostnaður og
afskift vörunnar er ein-
hvers staðar milli 20 og
45 krónur á kílóið og
hvernig er þá hægi að
selja kartöflukílóið á 35
krónur út úr búð?
þeir lítillega bætt við sig í kartöflu-
ræktinni. Hins vegar em nokkrir
tugir bænda í Þykkvabænum sem
stunda eingöngu kartöflurækt og
eru með birgðageymslur upp á
hundmð milljóna kr.
Grein Þorvaldar Gylfasonar er
byggð á sandi. Hún er til þess eins
og slá ryki í augu neytenda. Islend-
ingar hafa ekki efni á því þessa
dagana að vera með neina blekking-
arpólitík eins og Greenpeace-sam-
tökin stunda gegn okkur. Við þurf-
um að standa saman og leysa mál-
ið með heiðarlegum málflutningi.
Þá vil ég vekja athygli Þorvaldar
Gylfasonar á því að þegar þekktir
menn sem ekki em í stjómmálum
skrifa í dagblöð er eftir því tekið
og má segja að það séu óskrifuð lög
lesandans að það sem þar er sett
fram sé trúverðugt. Ég vil máli
mínu til stuðnings benda á þá miklu
umræðu sem grein Þorvaldar fékk
í útvarpi og sjónvarpi sl. miðvikdag.
Kartöfluverð á íslandi er allt of
hátt. Á því má taka með ýmsum
aðferðum. Það sem Þorvaldur
Gylfason bryddar hins vegar upp á
er að láta harðduglega bændur fá
styrk til að hætta kartöflurækt. Það
er ekki rétta aðferðin.
Höfundur er blaðamaður á Morg-
unblaðinu.
n
Irfpamarkmiðið m*ð útgiAuUrf- | indMkri/rtof. tóúdenU. Fyrir henni I
Kartöflur: Hvað kostar
innflutningsbannið?
eítirÞorvald
Gylfnson
l>*ð v»r f morgunútvirpinu tyrir
mörgum árum, að Ul»m»ður k»rt-
íiflubænda vu inntur eftir þvf,
hverju þ»ð uetti, að tkemmdú
ktrtðflur v«ru »eld»r fullu verði I
verxlunum og hven vegna I 6aköp-
unum þ»r v*ru ekki ÍJ»ri»gð«r
úr bú&mum eð» þi »ð minntU
aði erindrtkinn með þjðcti: „Ekki
myndu þær batna við það"
heaai aaga kemur I hugann nú,
þegar kartðflumálin eru enn á ný
á allra vðrum. Hvert kílö aI kartðfl-
um koítar nú um 115 krúnur f
búðum. Kaupmenn hafa aagzt
mundu geU boðið kartöflur fyrir
85 krónur hvert kfló, ef innflutning-
ur ericndra kartaflna vmri gefinn
fljál*. Miamunurinh er 80 krónur á
hvert kflð. Heildameyzla kartaflna
nemur nú um 160 kflóum á hveija
tjóffurra manna fjölikyldu 1 landinu
á ári að meðaltali. Hver QöUkylda
greiðir þeai vegna um 18.000 krón-
um meira fyrir kartöflur á hveiju
ári en hún þyrfti að greiða, ef inn-
flutningur vieri fijála. Heimilin f
landinu greiða þvf um 800 milljón-
um króna meira fyrir kartöflur á
hvetju ári en þau þyrftu.
Það munar um minna fé. TU tam-
anburðar koatar rekxtur allra
grunnakóla f Reykjavfk 987 milljón-
ir krðna á þeaau ári aamkvemt fílr-
lögum. Það veri með öðrum orðum
hrgt að tvöfaida fjárveitingu rikia-
ína til grunnakólanna eða þvf aem
nnl með þvf einu að afnema kart-
öfluinnflutningabannið. Rekatur
allra menntaakðla f landinu koatar
584 milljónir króna á þeasu ári.
Afnám innflutningabannaina myndi
akila þeirri upphcð á 9 mánuðum.
Pjárvritingar rtkiains til menningar-
mála nema 1.086 miljjónum króna
alla f ár aamkvrmt Qáriögum, en
þá er meðal annara átt við ÓU fram
lög rikisina til aafna, leikhúaa,
hljömavrita, kvikmyndagetðar,
náttúruvrmdar, vfaindaranniökna,
og aeakulýöa- og fþróttamála. Þeaa-
ari Qárhrð myndi afnám innflutn-
ingabannaina akila á 16 mánuðum
og þannig ifram. í>að vaeri aem
aagt h*gt að auka fjárveitingar
ÞorvaJdur (íylfaaon
rfkiaina
næatum 75* til frambúðar með þvf
einu að afnema kartðfluinnflutn-
ingabannið! Og það vrn Ifka luegt
að akila þeatum 800 milþönum til
almenningi milliliðalauat, til dæmia