Morgunblaðið - 17.03.1989, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 17.03.1989, Blaðsíða 28
28 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1989 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1989 29 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Aðstoðarritstjóri Fulltrúarritstjóra Fréttastjórar Auglýsingastjóri Árvakur, Reykjavík Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Björn Bjarnason. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, ÁrniJörgensen. -Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Baldvin Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, simi 691100. Auglýsingar: Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið. Móðurmálsvika í Flataskóla Islandssagan geymir dæmi þess, að með samræmdu átaki hafi verið spomað gegn öfugþróun í málfari. Dönskunni var útrýmt úr Reykjavík á sínum tíma. Enn skemmra er síðan ráðist var gegn flámælinu og það upprætt. í Morgun- blaðinu í gær er sagt frá merki- legu framtaki í Flataskóla í Garðabæ, þar sem ein vika hefur verið helguð móðurmál- inu. Ahersla var lögð á bætt málfar og hafin herferð gegn málvillum, blótsyrðum og enskuslettum. Nemendur á aldrinum 6 til 11 ára voru virk- ir þátttakendur í öllu því er lýtur að málrækt. Að sögn Sig- rúnar Gísladóttur skólastjóra var stofnað til móðurmálsvik- unnar vegna þess að kennarar hefðu verið sammála um að íslenskan ætti í vök að verjast, krakkamir töluðu rangt mál og mjög mikið væri um ensku- slettur. Til að stemma stigu við þessu beitti skólinn sér sem sagt fyrir því að hefja tunguna til vegs og virðingar. Göfugra verkefni geta skólar tæplega valið sér. Rökin fyrir því að slíkt sé gert ættu að vera öllum aug- ljós. Velkist einhver í vafa hefði hann gott af að lesa það, sem haft er eftir tíu ára nemanda í Flataskóla, Óla Þór Atlasyni, sem hélt framsöguerindi á mál- fundi í skólanum og kallaði það „Rök með íslensku". í Morgun- blaðinu í gær segir: „Óli Þór sagði meðal annars, að grundvöllur að sjálfstæði íslendinga væri einmitt tungu- málið. „Ef við tölum vitlausa íslensku eða skjótum útlensk- um orðum, til dæmis enskum orðum, í málið okkar missum við ákveðið sjálfstæði,“ sagði hann. Óli Þor sagði að það sem væri skemmtilegast við íslensk- una væri að hún hefði varð- veist um aldir alda. Málið, sem við töluðum, væri líkt því sem landnámsmenn töluðu og flestir vildu halda íslenskunni við. „Það er leti ef við getum ekki haldið íslenskunni við,“ sagði hann að lokum." Þarf í raun að segja meira en einmitt þetta? Það er ekki undir neinum öðrum komið en okkur, dugnaði okkar og rækt- arsemi, hvort við höldum okkar eigin tungu lifandi eða ekki. Móðurmálsvikan í Flataskóla minnir á lykilhlutverk skólanna í þessu efni, eða eins og Olga G. Snorradóttir kennari orðaði það: „Við verðum að hamra á þessu jafnt og þétt og breyta um aðferðir, svo bömin fái ekki leið á þessu viðfangefni . . . Smám saman fá þau meiri til- finningu fyrir íslenskunni og verða stolt af henni.“ Glæsilegur sigur Vöku Vaka, félag lýðræðissinn- aðra stúdenta, vann glæsi- legan sigur í kosningum til Stúdentaráðs Háskóla íslands og Háskólaráðs í fyrradag. Félagið hefur nú hreinan meiri- hluta í ráðinu og hefur ekki haft það, ef tekið er mið af hefbundnum stúdentaráðs- kosningum síðan 1965, þótt Vökumenn hafí oft síðan þá verið í forystu fyrir Stúdenta- ráði og haft forgöngu í barátt- unni fyrir hagsmunum stúd- enta. í kosningunum að þessu sinni naut Vaka þess einmitt, hve vel forystumenn hennar í Stúdentaráði og annars staðar hafa staðið að hagsmunagæslu fyrir stúdenta. Félagið lagði höfuðáherslu á, að Stúdentaráð ætti að vera vettvangur, þar sem leitað væri leiða til að létta undir með stúdentum við nám en ekki málfundafélag, þar sem deilt væri um dægurmál og pólitísk eilífðarmálefni. Vaka barðist við Röskvu, samtök félagshyggjufólks, en vegna pattstöðu í Stúdentaráði stóðu bæði félögin að meiri- hluta í ráðinu þar til fyrir fáein- um vikum, að Röskva sleit sam- starfinu. Var það væntanlega gert í því skyni að treysta stöðu félagsins í kosningaátökunum. Úrslitin sýna, að stúdentar kunna ekki að meta slíka henti- stefnu, sem setur svip sinn á störf félagshyggjufólks víðar en í Háskóla Islands. Morgunblaðið óskar Vöku og stúdentum öllum til hamingju með niðurstöður kosninganna á miðvikudag. Saga Vöku sýn- ir, að hagsmunum stúdenta er vel borgið í höndum Vöku- manna. Við emm fyrst og fremst í samkeppni við gervihnettma „VIÐ GETUM lært talsvert af Fjölnismönnum, Jónasi Haligrímssyni, þegar þeir voru að losa íslenskuna við dönsku áhriSn. íslenskan var miklu hættar komin við miðbik nítjándu aldar heldur en hún er í dag. Hefðu Fjölnismenn ekki ráðist í það lífsnauðsynlega verkefiii að hreinsa málið mundu íslendingar nú tala dönskuskotið hrognamál. Þökk sé þeirra metnaði og hugsjónum fyrir hönd okkar litla lands að þetta tókst. Engu að síður er ástandið núna að byrja að verða slæmt. Ég held að þetta sé algjört forgangsverkefiii. Við þurfúm að beita i meginatrið- um sömu aðferðafræði og Fjölnismenn. Við eigum að beita okkur að forvarnarstarfi, vera með þætti, um íslenskt málfar, í sjónvarpi, kenna fólki, íslensku þjóðinni, að veijast þessum áhrifúm." Þannig talar Jón Óttar Ragnarsson um varðveislu tungunnar og menningarinnar, hlut sjónvarps i því starfi. Hann er hvergi banginn þegar talað er um engil- saxneska innrás og gervihnattasjónvarp. „Hugmyndin með Stöð 2 var í rauninni sú að búa okkur undir samkeppni við gervihnattasjónvarp. Stöð 2 er fyrst og fremst samkeppni við ge rvihnattasj ó n varp. “ Hann er sannfærður um að Stöð 2 og Sjónvarpið geti sameiginlega hrundið öllum menningarlegum innrásum, vegna þess að Stöð 2 er komin á laggimar. Þegar ég kom hingað fyrst fannst mér ríkja héma mikill frumbyggjaandi. Við höfum ráðist inn í að hluta til óbyggt land og gert mikið á stuttum tíma. Nú er verið að koma sér fyrir. Þegar farið er með miklum gassa inn í ónumið land, þá brotna að sjálfsögðu ýmsar flutningaleiðir. Styrkleiki Rómveija var að halda flutningaleið- um alltaf í góðu lagi. Eins var styrk- ur Genghis Khans að stjóma veldinu með sendiboðum eins víðlent og hans ríki var. Við förum djúpt inn í nýtt land sem við erum að nema á þessum sjónvarpsmarkaði og okkar vanda- mál hefur kannski verið að halda öllum samböndum. Endurskipulagn- ing okkar hefur verið fólgin í því að koma reglu á þá hluti." Þannig myndhverfír Jón Sigurðsson, nýráð- inn framkvæmdastjóri Stöðvar 2, sitt hlutverk í starfí og rekstri Stöðvar- innar og hann sér bjartari tíð fram- undan: „Með skipulögðum aðgerðum og nýjum vinnureglum sem við tók- um upp í desember er strax orðin mikil breyting á rekstrinum. Janúar- uppgjör sýnir hagnað sem er nokkru hærri en okkar áætlanir gerðu ráð fyrir. Nú er bara að hafa úthald og þrek til að styrkja okkar stöðu enn betur." Stöð 2 er liðlega tveggja ára göm- ul. Að henni standa tvö fyrirtæki, íslenska sjónvarpsfélagið og íslenska myndverið. Tveir menn halda um stjórntaumana og heita báðir Jón. Jón Óttar er sjónvarpsstjórinn og ber ábyrgð á faglegum málum, þar á meðal dagskránni. Jón Sigurðsson heldur um pyngjuna og ber ábyrgð á rekstrinum. Báðir eiga þeir, hvor á sinn hátt, að skapa fyrirtækinu arð og tryggja því framtíð. Ásamt Ólafí H. Jonssyni aðstoðarsjónvarpsstjóra skipa þeir framkvæmdaráð sem hef- ur yfírumsjón með daglegum rekstri. Jón Óttar er einn af upphafsmönnum Stöðvar 2, hann hefur átt ríkan þátt í að móta Stöðina og gefa henni þá mynd sem hún hefur í dag í huga áhorfenda. Jón Sigurðsson réðist til Stöðvar 2 skömmu fyrir síðustu ára- mót, eftir að hafa sannfærst um að hann væri ekki að munstra sig á sökkvandi skip, heldur gæti hann keyrt skútuna upp úr ólögum og siglt inn í gott leiði eftir tveggja ára storm. Stöð 2 var umrædd fyrir nokkru meðal annars vegna deilna við þýð- endur og að skattyfírvöld skoðuðu bókhaldið. Getgátur heyrðust um að ekki væri allt með felldu og að mikl- ir rekstrarerfíðleikar steðjuðu að stöðinni. „Ég heyrði á einhverri ljós- vakastöðinni að við værum óhætt að segja búnir að vera,“ segir Jón Sig- urðsson. —Hvemig er staða Stöðvar 2 núna, á markaðnum og rekstrarstað- an? Jón Sigurðsson: Hún er mjög sterk. Fyrirtækið fer í gang í októ- ber 1986 og um síðustu áramót eru áskrifendur orðnir um 41.500. Það er hreint ótrúlegur árangur sem er óþekktur annars staðar. Islendingar hafa tekið svo vel á móti okkur að það er hreint með ólíkindum. Stöð 2 er orðin geysisterk á markaðnum. Við fylgjumst auðvitað líka mjög nákvæmlega með auglýsingamark- aðnum, hveiju aðrir ná þar og tiltrú auglýsenda á okkur. —Fjárhagurinn, er hætta á rekstr- arstöðvun eða er allt í góðu gengi? J.S.: Það fyrirtæki er ekki til á íslandi sem á ekki við einhvers kon- ar erfíðleika að glíma í dag. Ef við lítum á það, að Stöð 2 er 28 mánaða gamalt fyrirtæki og veltan er á átt- unda hundrað milljóna fyrir utan auglýsingatekjur, þá er ljóst að fyrir- tækið er orðið geysilega stórt. Við erum með tæplega hundrað starfs- menn í fullri vinnu. Mjög lítið fjár- magn var sett í fyrirtækið í upphafí þannig að baráttan hefur að sjálf- sögðu verið mjög hörð. Áður en ég tók þetta starf að mér, að sjá um daglegan rekstur við fjármál og skipulagningu, kynnti ég mér hvem- ig staðan væri. Þær sögur sem ganga úti í bæ um stöðu fyrirtækisins eru miklu verri en veruleikinn. Að sjálf- sögðu höfum við átt í rekstrarerfið- leikum vegna þess að við höfúm ekki náð heilu ári með rekstrarhagnaði ennþá. —Sögur úti í bæ, verðið þið varir við að hlakki í fólki yfír því að Stöð 2 sé að fara á hausinn, einhvers konar „ég vissi þetta alltaf, það hlaut að koma að þe_ssu“ viðhorf? Jón Ottar: I 250 þúsund manna þjóðfélagi verður þetta alltaf ríkt í okkur. Við tölum illa um náungann og það hlakkar í okkur yfir óförum annarra. En, ég held að það sé að breytast. Þetta er auðvitað líka hags- munamál. Stöð 2 verður ekki til úr engu, hún tekur frá mörgum. Mynd- bandamarkaðurinn hrynur, er að vísu núna að ná sér aftur, við tökum auglýsingar frá keppinautum, auð- vitað kemur þetta óþægilega við marga. En, ég held að menn séu að verða meira og meira tilbúnir fyrir þetta og jafnvel að gleðjast með. Svo er vitaskuld mjög ríkt í okkur íslend- ingum að við viljum ekki að menn fái eitthvað fyrir ekkert. Við viljum að menn hafí fyrir hlutunum af því að við vitum að þegar á reynir þá þarftu að hafa fyrir þeim og að allt sem er einhvers virði er um leið píslarganga. Ef menn gera sér grein fyrir að þetta var erfítt, að þetta var fórn og menn voru ekki bara að oma sér við glóðir ættarveldis eða fá hlut- ina fyrir ekkert, þá held ég að íslend- ingar standi alltaf með. Jón Óttar lýsir erfíðleikum við að koma á fót fyrirtæki með lítið annað en hugmyndir í stofnfé. Hann rekur dæmi um erlendar sjónvarpsstöðvar, sem hann skoðaði áður en Stöð 2 var stofnuð. Önnur, svissnesk, hafði ærið fé og trausta bakhjarla, bank- amir voru ánægðir, næg veð. En, hugmyndin var slæm og fyrirtækið át upp hlutaféð og endaði sína lífdaga: Varan seldist ekki. Önnur sjónvarpsstöð, frönsk, átti í sömu erfiðleikum og Stöð 2, hafði lítið stofnfé. En, hugmynd þeirra var Morgunblaðið/Ámi Sæberg Sjónvarpsstjórinn og £ramkvæmdastjórinn, Jón Óttar Ragnarsson og Jón Sigurðsson, hugsjónamaðurinn og raunsæismaðurinn. Skáldið og hetjan? fyrir nýtt sjónvarpsefni. Ef ekki koma einkaaðilar sém útvega það, þá kemur Rupert Murdoch með það. Um daginn var hér á ferð sænskur blaðamaður og var að undrast það að hér snerist allt um menningu. Hann sagði að í Svfþjóð snerist allt um það að menn vildu ekki leyfa einkaaðilum að fara út í sjónvarp vegna hræðslu um að þeir mundu ekkert hugsa um menninguna. Og hvað skeður? Gervihnettimir eru að „rúlla“ sænska ríkissjónvarpinu „upp“! Ég sagði blaðamanninum að ástæða þess að íslendingar eigi mikla möguleika gegn þessari samkeppni sé sú að Stöð 2 er komin til sögunn- ar. Hún hefur að vissu leyti líka bætt ríkissjónvarpið, með samkeppn- inni. Þeir eru núna orðnir vanari samkeppninni og þegar Rupert Murdoch kemur, á fullri ferð, þá eru þeir betur í stakk búnir heldur en þeir hefðu verið fyrir tveimur eða þremur árum síðan. Ég held að raun- in verði sú, að Stöð 2 og ríkissjón- varpið geti sameiginlega, af því að við höfum verið í innbyrðis sam- keppni, verið miklu betur undir þessa samkeppni búnir en annars hefði orðið. J.S.: Við erum íslensk sjónvarps- stöð, sem er sett upp til að þjóna íslendingum, til að flytja íslending- um fréttir af þeirra eigin landi og þeirra eigin málefnum, flytja þeim erlendar fréttir og flytja þeim dag- skrárefni sem er gert af íslendingum fyrir íslendinga og um ísland og íslensk málefni. Þetta er okkar styrk- leiki. Það geta allir tekið einhveijar bíómyndir og dælt þeim yfir landslýð í gegn um gervihnött eða á annan hátt. Við gerum það líka, sendum út þetta erlenda efni, allt þýtt, og við viljum vanda eins og hægt er til þessara þýðinga. Við erum hreyknir af að vera Islendingar og okkar styrkleiki er að vera íslensk stöð á íslensku landi með sífellt meira af íslensku efni. —Þið áttuð I deilum við þýðendur. Er sú deila leyst og um hvað var deilt? J.S.: Það er svolítill misskilningur í þessari deilu við þýðendur. Hér voru tæplega 50 manns við þýðingar og höfðu misjafnlega mikla vinnu. Mjög fáir þeirra sem höfðu fulla góð, hún seldist og í dag er stöðin meðal þeirra öflugustu í Evrópu. —Er þetta að breytast hér, hug- myndir að verða auðseljanlegri? J.Ó.: „Ég vona og held að svo sé. Viðskiptalífíð byggist fyrst og fremst á góðum hugmyndum, sérstaklega þegar öll framþróun er eins hröð og hún er orðin á okkar tfmum. Þeir sem sigra eru ekki þeir sem eiga mest, heldur hinir sem fínna nýjar leiðir og kunna að hagnýta sér tækifærin í viðskiptaheiminum. Stöð 2 hefði til dæmis getað bytjað á því að drekkja sér í steinsteypu, reist sér hurðarás um öxl. Morgunblaðið á velgengni sína að þakka að það byggði ekki yfír sig fyrr en eftir 40 ár. Það var alltaf í leiguhúsnæði og lét rekstur- inn ganga fyrir. Svo þegar menn áttu peninga og reksturinn var farinn að borga sig, þá var hægt að fara að byggja. Bankakerfíð hefur allt of oft neytt menn út í það að byggja og reisa sér hurðarás um öxl, meðal annars til þess að útvega veð, en svo hefur dæmið ekki gengið upp. Ef þú reisir í dag einhveija stórbyggingu fyrir lán þá ertu kominn með vaxta- kostnað sem er í mörgum tilvikum óyfírstíganlegur. —Bókhald ykkar var í gagngerri rannsókn hjá skattyfírvöldum í haust. Af hveiju var það? J.S.: Þetta er ungt fyrirtæki. Við höfum sprengt utan af okkur þijú bókhaldskerfí. Þegar ég kom hingað var endurskoðunarfyrirtæki, Endur- skoðun hf, búið að vera með endur- skoðun fyrir okkur í rúmt ár. Ég veit ekki til að neitt sé athugavert við bókhaldið. —Hefur þú skoðað það sjálfur? J.S.: Ég hef að sjálfsögðu ekki skoðað hvert einasta fylgiskjal, en nóg til að gera mér grein fyrir því. Endurskoðunarfyrirtæki okkar er eitt það traustasta á landinu, ég treysti þeirra dómi um að hlutirnir séu í lagi. Það sem ég held að hafi valdið er, að við höfum lent í úrtaki hjá ríkisskattstjóra yfír fyrirtæki sem nú skuli skoða. Ekki vegna þess að sérstök þörf hafí verið á að skoða þetta fyrirtæki, heldur vegna þess að þeir draga út ákveðin fyrirtæki og skoða þau. Það verður að gerast af og til. —Kostun sjónvarpsefnis og vöru- skipti hafa verið í umtali og getgátur uppi um að hvorugt standist skoðun skattyfírvalda. Er það rétt? J.S.: Kostun á sér langa hefð á íslandi. Án styrkja frá atvinnulífinu hefði þessi litla þjóð aldrei kynnst ýmsum stærstu menningarviðburð- um samtímans. Besta sjónvarpsstöð í Bandaríkjunum er rekin með kostun og fijálsum framlögum. Ríkisútvarp- ið hefur nýlega farið inn á þessa braut. Við fáum þætti, tökum sem dæmi Heil og sæl, kostaða, það er að segja við fáum endurgreiddan kostnað við gerð þáttanna, ýmist að fullu eða að hluta. Við höfum fengið ráðuneyti, tryggingafélög, félaga- samtök til að kosta þætti. Þessir aðilar höfðu engin tengsl við vörur eða annað sem sýnt var í þáttunum. Innlend fyrirtæki kostuðu til dæmis útsendingar frá St. John og Seattle þar sem okkar maður tókst á við sterkustu skákmenn heims. Þetta hefðum við ekki getað gert með öðru móti. Menn eru af áhuga sínum að kynna landsmönnum gott málefni. Vöruskiptin eru þannig að ég fæ til dæmis skrifborð frá þér og borga með því að birta auglýsingar frá þér. Síðan borga ég af þeim sölu- skatt og menningarsjóðsgjald. Hvort þú vinnur einhvers staðar og færð greitt í hangikjöti eða saltfiskpökk- um, það er ekki málið, heldur að vinnuveitandinn borgi af því skatta og skyldur. Þannig er það hjá okk- ur, við borgum af þessu gjöldin. —Er staðgreiðsla skatta innt af hendi þegar gestir í sjónvarpsþáttum fá vinninga, sem geta talist þeirra tekjur? J.S.: Vinningar eru veittir í Lukk- utríóinu sem Björgunarsveitimar standa alfarið að. Ég veit ekki til að það sé gefíð upp, frekar en vinn- ingar í skafmiðahappdrættum eða bingóvinningar og við höfum ekki fengið nein fyrirmæli um það frá Spjallað við Jón Óttar og Jón Sigurðsson um Stöð 2, velgengni, samkeppni, erfið- leika, menningarstrauma, gervihnattasjónvarp, útflutning sjónvarpsefiiis, sérstöðu Islendinga og fleira og fleira yfírvöldum. —Margir hafa áhyggjur af áhrif- um sjónvarps, ekki síst gervihnatta- sjónvarps, á íslenska menningu. Ótt- ast að hún verði fyrir óæskilegum erlendum áhrifum. Hvernig blasir þetta við ykkur? J.Ó.: Ég hef miklar áhyggjur af þeim. Hugmyndin með Stöð 2 var í rauninni að búa okkur undir sam- keppni við gervihnattasjónvarp. Stöð 2 er fyrst og fremst samkeppni við gervihnettina eins og ég sagði áðan. Við teljum, og reynslan alls staðar í Evrópu sýnir, að ríkissjónvörp eru ekki í stakk búin til að keppa við þetta efni og eru ýmis sorgleg dæmi til um það. —Hvers vegna ekki? J.Ó.: Aðallega vegna þess að á bak við ríkisfyrirtæki er venjulega mjög flókið stjórnunarmynstur, skri- fræði, óljós stefna, erfíð og svifasein ákvarðanataka, sem þýðir að ríkis- sjónvarpsstöð ræður einfaldlega ekk- ert við menn eins og Rupert Murdoch, stenst þeim ekki snúning. Sky Channel, í gamla forminu, var feykivinsæl stöð í Noregi, að ég tali nú ekki um fyrir austan jámtjald, til dæmis í Ungveijalandi þar sem böm og unglingar líta á það sem sendingu af himnum ofan. Af hveiju? Vegna þess að í þessum löndum var bara eitt ríkissjónvarp, menn voru óánægðir með það og mikil þörf var vinnu við þýðingar höfðu áhuga á meiri vinnu. Þýðendur voru einnig misgóðir. Við athuguðum þennan hóp og völdum úr honum bestu þýð- enduma, þannig að þeir sem eftir voru hafa meiri vinnu. Með því að útvega þessu fólki meiri vinnu þann- ig að það sæki ekki hingað eina og eina mynd eða einstaka þætti, heldur taki að sér heilu raðimar og mynda- flokkana, kynnast þýðendurnir betur efninu, hugsunarhætti, málfari og tungutaki persónanna og em þess vegna mun fljótari að þýða. Við emm að reyna að fá betri þýðingar, meira atvinnuöryggi fyrir þá sem vinna fyrir okkur og að sjálfsögðu að skipu- leggja okkar störf þannig að við fáum meiri vinnu fyrir sömu peninga. Þannig fá báðir aðilar meira í sinn hlut. —Em þýðendur verktakar hjá ykk- ur? J.S.: Já, þeir em verktakar og fá greidd hér öll laun. og standa síðan sjálfír skil á þeim gjöldum sem á að greiða eins og sköttum og slíku. Sá misskilningur virðist hafa komist sums staðar inn, að við væmm að leita að ódýrustu lausninni, sama hvað við fengjum í staðinn. Það er langt frá því. Við höfum mikinn metnað fyrir hönd Stöðvarinnar og bemm virðingu fyrir viðskiptavinum okkar, áskrifendum, og viljum að þeir fái sem allra besta vöm fyrir peninga sína. Okkur ber skylda til að hafa sem fallegast og best mál á þýðingum okkar og þá verðum við að hafa sem best fólkið til þess. Góðar þýðingar em hornsteinn í góðu sjónvarpi. Hvað gerið þið til að hafa sem best fólk? J.S.: Við reynum auðvitað alltaf að ráða sem best og hæfíleikaríkast fólk, eins og öll fyrirtæki. Við mennt- um líka og þjálfum starfsfólkið. Tök- um þýðendur sem dæmi. Við héldum námskeið fyrir þá síðastliðið haust þar sem nokkrir af okkar fæmstu íslenskufræðingum leiðbeindu þeim í meira en hundrað stundir saman- lagt. Annað dæmi er að hér var maður frá BBC skömmu fyrir jól með allt okkar fólk á vikunámskeiði. Við reynum að ráða besta fólkið og veita því góða fræðslu. —Hvað með íslenskt efni? Og hvemig verður samsetning dagskrár- innar í aðalatriðum í framtíðinni? J.Ó.: Við reiknum með að sam- keppnin við Astra byiji fyrir alvöru á árinu 1990. Þá eigum við að vera í stakk búnir til að vera með mjög öfluga innlenda dagskrárgerð, það er jú alltaf vinsælasta sjónvarps- efnið. Innlenda efnið verður aðal samkeppnin við Rupert Murdoch og annan gervihnött sem kallast BSB. Innlenda efnið verður líka aðalástæð- an, að ég tel, fyrir því að við munum standast þeim snúning. Við höfum vitaskuld gert miklu minna á þessu sviði heldur en við hefðum viljað, vegna þess að við höfum haft mjög litla peninga. Við höfum að vísu gert margar heimildamyndir um íslenska listamenn eins og Halldór Laxness. Við erum að selja myndina um Lax- nessút núna og þar með að stíga okkar fyrstu skref í útflutningi. Við stefnum að því að þetta verði að verulegu leyti útflutningsfyrirtæki í framtíðinni. Við munum framleiða efni, ekki endilega dýrar kvikmyndir, heldur sjónvarpsefni, náttúrulífs- myndir, heimildamyndir, landkynn- ingarmyndir, menningarefni og fleira, sjónvarpsefni sem á möguleika á að seljast á hinum alþjóðlega sjón- varpsmarkaði. Þar er þörfín fyrir efni meiri og meiri vegna þess að alltaf eru að koma nýjar sjónvarps- stöðvar, sérstaklega í Evrópu. Við viljum tvinna þetta saman þannig að þegar okkur fer að vaxa fískur um hrygg, þá förum við meira út í útflutning. Það þýðir meiri tekjur plús það að Stöðinni vex ásmegin og þeim mun meira sem við getum lækkað fjármagnskostnað okkar höf- um við meiri peninga fyrir innlenda dagskrárgerð og ég er ekki í nokkr- um vafa um hver útkoman verður. Við munum sigra í þessari sam- keppni. Þá er ég ekki að tala um Stöð 2 gegn ríkissjónvarpinu, heldur að Stöð 2 og ríkissjónvarpið saman eigi eftir að sigra í samkeppninni við gervihnettina. Svo fremi við fáum að búa við aðstæður sem tryggja að ekki verði lagðir steinar í götu okkar. —Er raunhæft að tala um útflutn- ing? Getur hann kannski staðið und- ir kostnaði við gerð þátta? J.S.: Við höfum reynt að selja tvo þætti og við höfum selt þá báða. Við erum sem sagt ennþá með 100% árangur á þessu sviði. Þetta er byij- unin. Bara það að vera búnir að búa til efni sem einhver vill kaupa lyftir okkur svolítið upp. Hvort útflutning- ur stendur undir kostnaði fer eftir því hve víða við.getum selt þættina. Ef okkur tækist að búa til einhveija vandaða þætti, segjum til dæmis eft- ir íslendingasögunum okkar, þá er ekkert sem segir annað en að það væri hægt. En, þetta er ennþá hliðar- framleiðsla sem verður að þróast hægt. Við ætlum að vinna að þessu með því sem við erum umfram allt að gera, sem er að vinna fyrir íslenska markaðinn. —Aftur að menningaráhrifum. Þýðendur hafa verið á námskeiði, hvað fleira getið þið gert til þess að vetja íslenskuna gegn mengun af erlendum málum? J.Ó.: Eitt af því sem við höfum lagt mikla áherslu á er að talsetja bamaefni, við stefnum að því að tal- setja það allt innan tveggja ára, og við viljum auðvitað framleiða barna- efni. I dag er innlent dagskrárefni um það bil 20% af dagskránni. Við viljum helst auka það hlutfall þó að útsendingartími lengist. Okkar metn- aður er hins vegar ekki að hafa sem mest innlent efni, heldur sem best. Við verðum nokkuð ánægðir ef við höfum 20-25% af dagskránni gott íslenskt efni. Með slíka dagskrá erum við ósigrandi. Þannig emm við auð- vitað miklu betur sett heldur en að fá yfir okkur gervihnattasjónvarp með eintómu erlendu efni og kannski 95% af því annars flokks efni. Ég held að ástandið sé þannig núna hvað tunguna varðar, að við verðum beinlínis að fara að huga að - forvamaraðgerðum. Það er að byija ákveðinn uppblástur í málinu, engil- saxneskra áhrifa er farið að gæta og þarf að byija á að rannsaka og gera síðan dagskrárefni fyrir böm, kenna þeim og vara þau við helstu hættunum. Langeðlilegast væri að menntamálaráðuneytið, Stöð 2 og ríkisútvarpið tækju höndum saman um að búa til skemmtilegt efni, í fyrsta áfanga fyrir böm. Ef við byij- um á bömunum þá held ég að það yrði svo gott mál að það verði eins og landgræðslan. Þjóðarátak um málvemd fyrir börn. —Stöð 2 hefur siglt ólgusjó þann tíma sem hún hefur verið til, nú seg- ist þið horfa til bjartari framtíðar, þetta er ekkert krepputal? J.Ó.: Ég hef alltaf verið bjartsýnn. Ég held hins vegar að við getum sagt um þá heimsmynd sem blasir við íslendingum að um tvær leiðir sé að velja. Þær eru báðar upp á við. Við getum farið á þessum hefð- bundnu nótum, með þessum hefð- bundnu íslensku páskahretum og hefðbundnu íslensku kreppu. Við munum samt komast í mark. Ef við hins vegar hugsum og einbeitum okkur sameiginlega að þessu mark- miði, þá munum við ná þangað miklu, miklu fyrr. En, það er erfið leið. Það er erfítt að hugsa. Það er erfítt að sameina okkar bestu menn, segjum íslenskufræðinga, og fá alla þessa aðila til að vinna saman. Það er erfítt að fá einkafyrirtæki eins og Stöð 2 og ríkisfyrirtæki til að vinna saman, en ég er viss um að það er hægt. Ef ríkisvaldið yrði einhvers konar hvati til að koma þessu sam- starfí á, þá kæmumst við miklu hrað- ar í mark. Það er ekki bara menning- in í húfí. Það eb okkar eigin lífsgleði og efnahagur. Krepputal getur verið ágætt til þess að kenna mönnum aðhald og það er auðvitað kreppa í þjóðfélaginu að því leyti að það er mikil endumýjun. Kreppa felur alltaf tvennt í sér. Hún er ákveðið uppgjör við fortíðina og hún býður líka upp á mikla möguleika fyrir framttðina vegna þess að menn eru að endur- skoða vinnubrögðin, reyna að uppr- æta það sem miður fór og var vit- laust gert og að einbeita sér að því sem var vel gert. En, ég held að all- ir, stjómmálamenn og aðrir, sem halda að við séum í einhverri varan- legri niðursveiflu eigi eftir að verða hissa. —Eruð þið, Stöð 2, í kreppu, eða em fjármálin að þróst í rétta átt, íjármagnskostnaður að minnka og lán að lækka? J.S.: Já, við emm að greiða niður lánin, það er björt framtíð. Ég hef verið hér í stuttan tíma, en ég sé þegar breytingu í rétta átt þótt ég eigi vitaskuld eftir að sjá enn miklar breytingar áður en ég get verið ánægður. Reyndar verður maður aldrei ánægður. Þú getur aldrei ver- ið ánægður, þú ert aldrei kominn á toppinn, aldrei fullkominn, það er alltaf eitthvað sem þú getur bætt. Þegar þú lagar þetta, fer hitt úr- skeiðis. Þú ert alltaf að horfa upp á við og fram á við og klifra upp brekk- una. Þú ert aldrei kominn alla leið. Við emm allt lífíð að reyna að full- komna sjálf okkur, umhverfið og aðstæður. Samtalinu er lokið. í þann mund kemur stúlka inn og biður Jón Sig- urðsson að setja stafina sína á blað. Það er beiðni fyrir að kaupa rissblöð fyrir skrifstofuna. Jón hefur á orði að þetta sé dæmigert atvik fyrir hans starf, að beita aðhaldi í rekstrin- um, ekkert er greitt nema fyrir því sé samþykki hans, persónulega, hversu smátt sem það er. Engin út- gjöld ákveðin fyrr en hann hefur lagt blessun sína yfír þau. —Skiptir það miklu máli? J.S.: Öll reglusemi skiptir máli. Viðtal: Þ.J.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.