Morgunblaðið - 04.05.1989, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. MAÍ lð89
Æruleit tilberanna
eftirSverri
Hermannsson
Umræða um biðlaun alþingis-
manna hefir verið allhávær að und-
anfömu og undirritaður ekki farið
varhluta af, sem líklegt er, enda er
hann einn af þeim sem ber ábyrgð
á lögunum, sem um þau gilda, og
sett voru haustið 1978. Fréttamenn,
sem fjallað hafa um málið, hafa hins-
vegar lítt hirt um að kynna sér mál-
ið til hlítar, enda hætt við að fréttnæ-
mið minnkaði. Það er dapurlegt, en
í blaðamannastétt bregður nú orðið
fár hinu betra ef veit hið verra.
Haustið 1978, í tíð vinstri stjómar
Olafs Jóhannessonar, voru sett lög á
Alþingi um biðlaun alþingismanna.
Frumvarpið var flutt af þingfarar-
kaupsnefnd, og var formaður henn-
ar, Garðar Sigurðsson, 1. flutnings-
maður. Sá sem hér heldur á penna,
var einn af flutningsmönnum. Fram
tii þess tíma höfðu þingmenn engar
greiðslur fengið, þegar þingsetu
þeirra lauk. Mörg dæmi vom um
hversu hastarlega þetta gat komið
við, þótt sleppt verði að nefna nema
eitt: Bjöm Jónsson, fyrrv. forseti
ASÍ, var kosinn þingmaður fyrir
Akureyri 1956. í kosningunum 30.
júní 1974 féll hann óvænt. Daginn
eftir, 1. júlí, var hann launalaus eft-
ir 18 ára samfellda þingsetu.
Lagagreinin frá 1978 hljóðar svo:
„Alþingismaður, sem setið hefur á
Alþingi eitt kjörtímabil eða lengur,
á rétt á biðlaunum, er hann hættir
þingmennsku. Biðlaun jafnhá þing-
fararkaupi skv. 1. gr. skal greiða í
þijá mánuði eftir eins kjörtímabils
setu, en í sex mánuði eftir þingsetu
í 10 ár eða lengur."
Undirrituðum telst svo til að þetta
nýja lagaákvæði hafi náð til 51 þing-
manns, sem hætt hafa störfum á
Alþingi eftir að lögin voru sett. í
þeim hópi er m.a. hr. Ó. Grímsson,
fjármálaráðherra, sem valt út af
þingi 1983.
Við lauslega athugun virðast 18
þessara manna hafa þegar horfið að
fulllaunuðum störfum eða verið í
störfum, en 11 til viðbótar komnir á
eftirlaun hjá Alþingi og annars stað-
ar. Þrátt fyrir það var öllum þessum
mönnum greitt fullt þingfararkaup í
3 eða 6 mánuði, að þrem mönnum
undanskyldum, af óútskýrðum
ástæðum. Fyrir því er það, að bið-
launaheitið er í sjálfu sér rangnefni.
Í aprílmánuði 1988 kom undirrit-
aður að máli við skrifstofustjóra Al-
þingis og tjáði honum að hann hefði
ákveðið að segja af sér þingmennsku
17. maí 1988, dagjnn sem hann tæki
við nýju embætti í Landsbanka ís-
lands. — Því má skjóta hér inn í, að
engin lagaákvæði eru til, sem skylda
þingmann til að segja af sér þing-
mennsku, þótt hann gerist banka-
syóri. —
Erindið til skrifstofustjóra var að
biðja hann um bréflega staðfestingu
á eftirlaunarétti undirritaðs. í þessu
viðtali var það raunar, sem undirrit-
aður gerði sér í fyrsta sinn fulla grein
fyrir launagreiðslum til þingmanna
að lokinni þingsetu, og hafði greinar-
höfundur þó verið þingforseti í fjögur
ár eftir að margnefnd lög tóku gildi.
Þann 1. júní, þegar fyrsta launa-
viðbótin skyldi greidd, hafði þáver-
andi forseti Sameinaðs þings, Þor-
valdur Garðar Kristjánsson, sam-
band við undirritaðan og tjáði honum
að almenna reglan væri að vísu sú,
að allir fengju þessar greiðslur, en
þijú dæmi væru um að þessar
greiðslur hefðu ekki verið inntar af
hendi. Við Þorvaldur Garðar urðum
sammála um að kanna málið til
þrautar, þar sem hvorugur okkar gat
í neinu falli hætt á að fyllstu lagaá-
kvæða væri ekki gætt. Það var niður-
staða okkar Þorvaldar Garðars að
leita til hins nýja umboðsmanns Al-
þingis, Gauks Jörundarsonar, um
ráðgjöf. Og niðurstaða hans var ótv-
íræð: Alþingi bæri í öllu falli að inna
þessar greiðslur af hendi, eins og
gert hafði verið í 10 ár nær undan-
tekningarlaust. 48 þingmenn höfðu
notið þessara kjara á undan Sverri
Hermannssyni, án alls tillits til stöðu
þeirra eða annarra launakjara. Það
er því dálítið sérkennilegt að hlusta
Sverrir Hermannsson
„En hvers vegna í
ósköpunum hverfa
menn ekki einfaldlega
til biðlaunareglunnar,
bæði þingmenn og ráð-
herrar? Þeirrar ein-
földu reglu að vinnu-
veitandinn sér um að
þeir haldi óskertum
launum í 3 og 6 mán-
uði, en ekki fram yfir
það, þannig að aðrar
tekjur, sem viðkomandi
kann að fá, dragast frá
greiðsluskyldu vinnu-
veitanda, í þessu falli
ríkisins.“
á fréttaflutning eins og t.d. hjá
fréttamanninum Elínu Hirst, sem
mikið hefír fjallað um málið, og læt-
ur aldrei hjá líða að fullyrða, að
Sverrir Hermannsson hafí riðið fyrst-
ur á vaðið í þessum efnum.
Því verður ekki á móti mælt að
slíkar greiðslur geta orkað tvímælis.
Og nú hefir mikið fát gripið þing-
mennina okkar. Til þess að reyna
að rétta hlut Alþingis í augum al-
mennings var í skyndi flutt laga-
frumvarp þess efnis, að greiðslur
skyldu ekki inntar af hendi til þeirra,
sem segðu sjálfir af sér þing-
mennsku!
Blessaður Jón minn Helgason er
1. flutningsmaður, og hefir sjálfsagt
ekki treyst sér til við verkefnið fyrr
en í aprfl, þar sem hann var sjálfur
á fullum biðlaunum ráðherra út marz!
í allri vinsemd er þörf á að benda
þingmönnum á, að þetta hrekkur nú
skammt til uppreisnar æru, ef þeir
þykjast hafa hana að veija í máli
þessu. Jafnvel þótt þeir hyggist með
þessu ná launabótunum af Albert
Guðmundssyni, sem þeir reyndar
ekki ná, þar sem slík lagabreyting
myndi ekki gilda aftur í tímann.
Hvaða eðlismunur er á því að þing-
maður segi af sér þingmennsku eða
gefi ekki kost á sér til framboðs í
öruggt sæti? Er maðurinn ekki með
því sjálfur að taka ákvörðun um að
hætta þingmennsku? Hvers vegna
skyldu þeir hafa meiri rétt til launa,
sem kjósendur hafna við kjörborðið?
Og hvað um biðlaun ráðherra, sem
alltaf eru greidd í sex mánuði án
tillits til annarra launatekna viðkom-
andi?
Með þeirri lagabreytingu, sem nú
er lagt til að gerð verði, er einvörð-
ungu verið að ákveða að hætta
greiðslum til þeirra örfáu, sem sjálf-
ir segja af sér þingmennsku, en halda
óbreyttum lq'örum til handa öllum
öðrum. Auðvitað er sá sem hér held-
ur á penna í engum færum um að
segja öðrum til, og allra sízt í þessu
máli. En hvers vegna í ósköpunum
hverfa menn ekki einfaldlega til bið-
launareglunnar, bæði þingmenn og
ráðherrar? Þeirrar einföldu reglu að
vinnuveitandinn sér um að þeir haldi
óskertum launum í 3 og 6 mánuði,
en ekki fram yfir það, þannig að
aðrar tekjur, sem viðkomandi kann
að fá, dragast frá greiðsluskyldu
vinnuveitanda, í þessu falli ríkisins.
Þó ekki væri nema til að firra menn
þeim hremmingum að verða bitbein
tilbera í þjóðfélaginu, sem fylla allar
fréttagáttir hrópandi um siðleysi, og
allt vegna íjárhæða, sem engan
baggamun geta riðið.
Eins og menn muna, gerði Þjóð-
viljinn harða hríð að greinarhöfundi
á liðnum vetri vegna þessara launa-
greiðslna frá Alþingi. Senn kann að
líða að því að skjólstæðingar hans,
kappamir Ó. Grímsson og svarabróð-
ir hans Gestsson komist á 6 mánaða
biðlaun ráðherra — ef þeir ná tveggja
ára setu í ráðherrastól. Það verður
fróðlegt að íylgjast með því þegar
þeir fara að afsala sér þeim rétti, sem
lög kveða á um, því enga tilraun
gera þeir til að breyta þeim lögum.
Þá mun Ó. Grímssyni vafalaust verða
hugsað til þess þegar hann hóf um-
ræðuna um þessi mál — með upplýs-
ingagjöf til handa Pressunni um bið-
laun Sverris Hermannssonar, þar
sem nef þótti of náið augum að not-
ast við Þjóðviljann.
Höfiwdur er bankastjórí Lands-
banka íslands ogfyrrv. alþingis-
maður Sjálfstæðisfiokks fyrir
Austuríandskjördæmi.
3000. fundur Útvarpsráðs:
*
Islenskt tal við allt
bamaefiii í sjónvarpi
Yfirlýsing frá HÍK
- vegna umræðna um Sóknarkonur á fundi með fiármálaráðherra í Sóknarsalnum í gær
2. maí héldu kennarar í Hinu
íslenska kennarafélagi fund með
íjármáiaráðherra, Ólafí Ragnari
Grímssyni. Fréttaflutningurafþeim
fundi var með þeim hætti að við
teljum ástæðu til að skýra Sóknar-
konum frá viðhorfum okkar.
HÍK bauð Ólafi Ragnari
Grímssyni á sinn fund til að ræða
kjör kennara og annarra BHMR-
manna í verkfalli. Ráðherra fór þar
að hreykja sér af því að hafa undir-
ritað góða samninga við Sókn sem
væru sérlega vinsamlegir konum
°g þegar hann tók fram að þessar
konur (þ.e. Sóknarkonur) væru
margar hveijar einstæðar mæður
þá þótti okkur sem í salnum sátum
að bæði konum í kennarastétt og
Sókn væri misboðið og hlógum
háðslega að því hvað ráðherrann
gat lagst lágt. Ólafur greip það á
lofti og sagði: „Já, hlæið bara að
Sóknarkonum." Þetta þótti síðan
fjölmiðlum ástæða til að draga út
og birta í fréttum. Við vorum auð-
vitað ekki að hlæja að Sóknarkon-
um en hins vegar var mikil reiði í
salnum og fólk kallaði upp ýmislegt
sem gat orkað tvímælis í augum
þeirra sem ekki sátu fundinn.
Tilburðir fjármálaráðherra til
þess að slá sig til riddara og gera
sig að sérstökum vildarmanni lág-
launafólks á íslandi í þeim tilgangi
að skjóta sér undan ábyrgð sinni í
kjaradeilu BHMR og ríkisins eru
honum til skammar. Við hörmum
það ef atvik þetta, sem íjölmiðlar
tóku síðan dyggan þátt í að blása
upp og slíta úr samhengi við tilefni
fundarins, hefur orðið til þess að
stilla Sókn og háskólamenntuðum
ríkisstarfsmönnum upp sem and-
stæðingum.
Það hefur löngum verið aðferð
stjómmálamanna að etja launafólki
saman og fínna sökudólga. Ólafur
Ragnar Grímsson hefur ekki dregið
af sér við slíkt. Lág laun einnar
stéttar afsaka ekki slæm kjör ann-
arrar. Við höfum nú verið tæpar
fjórar vikur í verkfalli og slíkt reyn-
ir á þolrif fólks. Ólafur Ragnar
Grímsson virtist ekki vilja skilja að
reiði fundarmanna beindist að hon-
um en ekki þeim verkalýðsfélögum
sem þegar hafa gengið til samn-
inga.
Við lítum á okkur sem launþega-
hreyfingu með sjálfstæðan samn-
ingsrétt og sem slík viljum við og
eigum að beijast við hlið annarra
launþega fyrir bættum kjörum og
megum aldrei láta viðsemjendur
okkar etja okkur saman.
Fyrir hönd Hins íslenska kenn-
arafélags,
Wincie Jóhannsdóttir,
formaður

tiárgreióslusveinn
óskast í hluta eða fullt starf.
Upplýsingar í síma 13010
kvöldsími 71669
HÁRGREIÐSUISIOFAN
KLAPPARSTÍG
Eftirfarandi áiyktun var sam-
þykkt samhljóða á 3.000. fiindi
Útvarpsráðs fimmtudaginn 27.
apríl 1989.
Á undanfömum misserum hefur
verið lögð áhersla á að setja íslenskt
tal við efni sem ætlað er yngri börn-
um í sjónvarpi með þeim árangri að
á liðnum vetri náðist að talsetja að
meðaltali um 85% þess efnis.
Útvarpsráð samþykkir að fram-
vegis verði sett íslenskt tal við allt
efni í sjónvarpi, sem ætlað er börnum
yngri en 10 ára. Er þá miðað við að
efni verði talsett annaðhvort með
sögumanni eða leikröddum eftir at-
vikum. Myndefni, sem svo til ein-
vörðungu byggir á leikhljóðum, er
hér undanskilið.
Einnig verði leiknir myndaflokkar
þar sem saman verður að fara full-
komið samræmi raddar og vara-
hreyfingar áfram útbúnir með
íslenskum texta. Útvarpsráð telur
nauðsynlegt að auka hlut innlendrar
framleiðslu í bamaefni Sjónvarpsins
og samþykkir að með næstu vetrar-
dagskrá verði gert sérstak átak í
þessum efnum.
(Fréttatílkynning)
Rúna Gísladóttir listmálari.
Rúna sýnir á Siglufirði
RÚNA Gísladóttir, listmálari,
opnar myndlistarsýningu á
Siglufirði í dag, fimmtudaginn
4. maí, klukkan 14.00 (uppstign-
ingardag). Sýning hennar verður
í sýningarsalnum á Gránugötu
24 fram til sunnudagsins 7. maí
og er hún opin kl. 14—19 alla
sýningardagana.
Þetta er 3. einkasýning Rúnu,
en hún sýndi áður á Blönduósi sl.
haust og á Kjarvalsstöðum í
Reykjavík í nóvember 1987. Hún
hefur einnig tekið þátt í mörgum
samsýningum, bæði í Reykjavík og
á landsbyggðinni.
Rúna lauk kennaraprófi úr Kenn-
araskóla íslands 1962 og stundaði
almenna kennslu í Reylqavík og á
Vatnsleysuströnd í 10 ár. Nam
síðan málun og myndvefnað í Nor-
egi um skeið og loks við Myndlista-
og handíðaskóla ídslands 1978—82
og útskrifaðist úr málaradeild.
Starfar sjálfstætt að myndsköpun
á vinnustofu á Selbraut 11, Selt-
jamarnesi og stundar þar einnig
myndlistarkennslu.
Að þessu sinni sýnir Rúna mál-
verk, vatnslitamyndir og collage,
samtals 37 myndir.