Morgunblaðið - 12.09.1989, Blaðsíða 51

MORGÚNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDÁGUR 12. SEPTEMBER 1989
Halldór V, Sigurðsson;
Ríkisendurskoð-
un er málið skylt
Halldór V. Sigurðsson ríkisendurskoðandi segir að Ríkisendur-
skoðun sé ekki byrjuð að skoða bankakaupin, en í það verði farið
nú í vikunni. Hann segir það vera að frumkvæði Ríkisendurskoðun-
ar að viðskiptin verði athuguð. „Það er eðlilegt að við sem endur-
skoðendur hjá bankanum geinm þetta,“ segir hann. „Samkvæmt
lögunum um ríkisendurskoðun eigum við að endurskoða ríkis-
banka. Það eru stundum skoðuð minni viðskipti en þessi.“
Hann segir athugun Ríkisend- Landsbankinn hafi neitað Ríkis-
urskoðunar ekki koma til vegna endurskoðun um gögn varðandi
þess að þessi viðskipti gefi eitt-
hvað sérstakt tilefni til athugunar,
heldur einfaldlega vegna þess að
þau eiga sér stað.
Halldór'sagði það ekki vera rétt,
sem haldið hefur verið fram að
bankakaupin. „Það hefur ekki
reynt á það neitt, enda hefur sá
bankastjóri sem ég hef talað við
ekki séð því neitt til fyrirstöðu að
við litum á þetta.“
Aðalbanki Samvinnubankans við Bankastræti.
Sverrir Hermannsson:
Með ólíkíndum að menn
skuli fleipra svona með mál
„NEI, ég er eiðsvarinn liér,“ sagði Sverrir Hermannsson bankastjóri
Landsbankans, þegar hann var spurður hvort hann gæti upplýst um
skuldastöðu Sambandsins við Landsbankann. „En upplýsingar sem
þeir hafa gefið félagamir hér úr bankaráði um skuldastöðu Sambands-
ins, það em rangar tölur." Haldið hefúr verið fram að Sambandið
skuldaði Landsbankanum 2,6 milljarða króna. „Það er röng tala,“ seg-
ir Sverrir Hermannsson. „Eg ætla ekkert annað að segja ium það en
að það er röng tala og með ólíkindum að menn skuli fleipra svona
með mál.“ Morgunblaðið ræddi í gær við Sverri, í tilefni af samþykki
bankaráðs Landsbankans á sunnudag þess efnis að bankinn kaupi 52%
hlut SÍS í Samvinnubankanum fyrir 828 milþ'ónir króna. Hann var einn-
ig inntur svara við ýmissi gagnrýni sem fram hefiir komið á þessa
ákvörðun.
Sverrir var spurður hvort rétt
væri, sem hefur verið haldið fram,
að Kaupfélag Eyfirðinga skuldaði tvo
milljarða króna í Landsbankanum.
„Það er röng tala,“ sagði hann.
Sverrir segir það vera ijarri lagi
að á einhvern hátt sé verið að af-
skrifa skuldir SÍS á þann hátt að
flytja til Sambandsins fé með of háu
kaupverði Samvinnubankans. „Þetta
á sér enga stoð. Allt saman ágiskan-
ir byggðar á öngum upplýsingum eða
röngum. Það sem er verið að gera
er, að Landsbankinn er að gera við-
skipti sem hann telur sér mjög hag-
kvæm. Að vísu eru menn ekki sam-
mála um það, en það er einhver
pólitík sem sýður þar á bakvið og
ég veit ekkert hverrar ættar er,
vegna þess að sá sem fyrstur ræddi
við mig og Björgvin Vilmundarson
um þetta mál, kaup á Samvinnu-
banka, það var Ólafur Ragnar
Grímsson fjármálaráðherra, eftir að
Magnús Gauti
Gautason hjá KEA:
Viðskiptin
trúnaðarmál
Magnús Gauti Gautason kaup-
félagssfjóri Kaupfélags Eyfirðinga
segist ekki geta upplýst hveijar
skuldir Kaupfélagsins eru við
Landsbankann, enda séu þau við-
skipti gagnkvæmt trúnaðarmál.
Magnús Gauti var spurður hvort
leitað hefði verið eftir að Kaupfélag-
ið seldi Landsbankanum hlut sinn í
Samvinnubankanum. „Það hefur
verið spurt eftir því hvaða afstöðu
við mundum taka og það hefur verið
tekið líklega í það að við mundum
selja, ef Sambandið seldi, en þetta
mál hefur ekki fengið afgreiðslu hér
á stjómarfundi, þannig að það er í
raun og veru óafgreitt."
hann hafði nýlega tekið við því emb-
ætti á síðasta ári. Hann var sá sem
fyrstur ympraði á málinu við banka-
stjórn Landsbanka íslands. Svo lætur
fulltrúi Alþýðubandalagsins sér þéna
þetta, sem sýnir auðvitað hvemig
klukkan slær innan Alþýðubanda-
lagsins í þessu máli eins og öllum
öðram.“
Sverrir segir Landsbankann vera
að gera stórviðskipti, sem muni efla
bankann að mun, og falli einstaklega
vel að þeirri úttekt sem nú fer fram
á starfsemi bankans að viðskiptin
eigi sér stað einmitt nú. „Menn geta
spurt sjálfa sig, er eitthvert vit í því
að Landsbankinn á íslandi reki yfir
40 útibúaafgreiðslur og annar lítill
banki yfir 20? Er eitthvert vit í þessu?
Ég hélt satt að segja að það væri
keppikefli allra stjómmálaflokka að
sameina banka, einfalda kerfið og
gera það ódýrara, bæta þjónustuna,
það er okkar markmið hér, gera
starfsemina ódýrari, svo að við get-
um minnkað vaxtamun, sem er allt
of hár í þessu þjóðfélagi. Vegna þess
að þjónustan og starfsemin er of dýr
og margbrotin og allt of margþætt.
Þetta er það sem ræður ferðinni hjá
Landsbanka íslands. Auðvitað er það
honum mikilsvert líka, ef þetta
áhugamál Landsbankans nær fram
að ganga um kaup á Samvinnubank-
anum. Það gerir það í leiðinni að
bæta hag og styrkja stöðu stærsta
viðskiptavinar Landsbankans sem er
Samband íslenskra samvinnufélaga."
Ekkert pólitískt samráð
Sverrir segir það vera úr lausu
lofti gripið að um væri að ræða
pólitískt samráð eða samtryggingu
framsóknarmanna og sjálfstæðis-
manna við ákvarðanir bankaráðs.
„Mér er ókunnugt með öllu um slíkt,“
segir Sverrir. „Eg á ekki orð í eigu
minni yfir slíkum fullyrðingum og
ég veit ekki hvaðan þær geta komið.
I fúlustu alvöru, ekkert slíkt hefur
borið á góma. Ég hef ekki haft neitt
tækifæri til að ræða málið til dæmis
við formann Sjálfstæðisflokksins, því
að leið bankastjórnarinnar hérna
liggur fyrst til bankaráðsins, sá fund-
ur var í gær, síðan til bankamálaráð-
herra og svo Seðlabanka. Svo tel ég
alveg sjálfsagt, fyrst menn era að
gera þetta pólitískt, að ég geri form-
anni stærsta stjórnarandstöðuflokks-
ins grein fyrir þessu, þegar þar að
kemur.“
Minnihluti bankaráðs bókaði mót-
mæli gegn því, að Landsbankinn
skuldbindi sig til að veita Samband-
inu þjónustu um næstu 15 ár. „Eng-
ar slíkar skuldbindingar hafa verið
gerðar, þetta er út í hött,“ segir
Sverrir.
Aðstoðverði sambærileg
og við Útvegsbankakaup
Fram kemur í frétt frá Lands-
bankanum að ýmsir fyrirvarar hafi
verið settir af hálfu bankans í sam-
komulagið við SÍS. Þar á meðal er
fyrirvari um greiðslufyrirkomulag og
kjör, enda segir Sverrir Hermanns-
son að ekki sé búið að semja um
neitt af því og séu ætlaðar sjö vikur
til þess verks. Þá er fyrirvari um
aðstoð stjórnvalda, einkum Seðla-
banka. „Seðlabanki er æðsta vald í
bankamálum og framlenging á armi
stjórnvalda. Þangað verðum við að
sækja með aðstoð við þetta stórverk-
efni, rétt eins og hið opinbera aðstoð-
ar stórkostlega við sameiningu hinna
bankanna, Útvegsbankans og hinna,
það er stórkostleg aðstoð. Það hefði
ekkert af því getað gengið nema
fyrir frumkvæði og aðstoð hins opin-
bera. Sama munum við sækjast eftir
og raunar hljótum að leggja líka í
mat Seðlabankans það sem við erum
að gera, jafnóðum.“ Sverrir kvaðst
hvorki geta né vilja segja um það
nú, með hvaða hætti þessi aðstoð
yrði veitt, að öðra leyti en því að um
marga möguleika sé að ræða.
Sverrir sagði að það gerðist næst
í þessu máli væri að gera réttum
aðilum grein fyrir stöðunni. „Ég er
að taka saman núna greinargerð um
það, með hana munum við ganga
fyrir bankamálaráðherra, að því
búnu munum við ganga fyrir Seðla-
bankamenn til að ræða málið ítarlega
við þá.“ Sverrir kveðst hafa haft
náið samráð við Seðlabanka Islands
jafnóðum og málinu hefur miðað
áfram. „En, ég hef ekki leitað eftir
leyfi þeirra ennþá að sjálfsögðu, til
eins eða neins, ég hef upplýst þá um
það og við höfum rætt við banka-
stjórana þar. Að svo búnu heíjast
formlegar samningaviðræður milli.
Sambandsins og Landsbankans um
öll þau atriði sem ófrágengin eru og
skilmálar era settir um og kröfur af
okkar hálfu að Sambandið geri þann-
ig hreint fyrir sínum dyrum varðaridi
kaupin og við ætlum okkur næstu
sjö vikurnar til þess.“
Sverrir segir að Landsbankinn
muni alls engin afskipti hafa af
rekstri Sambandsins í framhaldi af
kaupunum, hins vegar veði settir
fyrirvarar og aðgerða krafist í leið-
inni sem tryggi Sambandið sem við-
skiptavin Landsbankans og geri við-
skiptin öraggari fyrir bankann. „En,
að við tökum við rekstri þess, er
fjarri öllu lagi.“
Minnihluti bankaráðs gagnrýnir í
bókun að einn bankastjóri Lands-
bankans hafi gengið í samningsgerð
við forstjóra Sambandsins um banka-
kaupin, á meðan hinir tveir banka-
stjóramir hafi verið utanbæjar. „Við
fluttum allir þrír tillöguna sem sam-
þykkt var á fundinum í gær,“ segir
Sverrir. „Það er það sem skiptir
máli, við þurfum ekki endilega að
spyija að vopnaviðskiptum í þessu
sambandi, heldur skipta leikslokin
máli.“
Sverrir segir að ekki hafi verið
farið á bak við hina bankastjórana.
„Það era fullyrðingar sem eiga sér
enga stoð, frekar en flest annað sem
þeim verður á að flytja fram í þessu
sambandi, því að það er hryggilegt
að sjá, hvernig þessum tveimur
ágætu bankaráðsmönnum verður á
í þessari rnessu."
Jón Sigurðsson:
Viðræður með þátttöku
baukaeftirlits undirbúnar
BANKARÁÐ og bankastjórn Landsbankans hafa tilkynnt Jóni Sigurðs-
syni viðskiptaráðherra ákvörðun sína, sem tekin var á sunnudag. „Ég
hef tekið við þeirri tilkynningu og reyndar hefur bankastjórnin líka
óskað efitir viðræðum við viðskiptaráðuneytið vegna hugsanlegs samr-
una Samvinnubanka og Landsbanka, sem er háður leyfi ráðherra eins
og reyndar kemur fram í fréttatilkynningu Landsbankans," segir hann.
hlið þéssa máls. Ég bíð eftir slíkum
greinargerðum.“
Jón sagði þarna vera um mjög
stórt mál fyrir Landsbankann að
ræða. „Kaupverðið er hátt miðað við
bókfært eigið fé Samvinnubankans
og þess vegna hlýtur það að þarfn-
ast mjög rækilegrar útlistunar hvers
vegna bankastjórn Landsbankans
hefur lagt þetta til.“
„Það er auðvitað býsna stór fyrir-
vari,“ sagði Jón um aðstoð stjórn-
vaida, sem fyrirvari er um af hálfu
Landsbankans. „Ég býst nú ekki síst
við að það sé þá Seðlabankafyrir-
greiðsla sem verið er að tala um.“
Hann segir það verða í sínum
„Ég hef að þessum tilmælum
fengnum, um viðræður, skrifað
bankjastjórn Landsbankans og óskað
eftir afriti af gögnum málsins, að
þau verði send ráðuneytinu, banka-
eftirliti Seðlabankans og Ríkisendur-
skoðun, til þess að undirbúa þær við-
ræður sem Landsbankinn hefur ósk-
að eftir,“ segir viðskiptaráðherra.
Hann kveðst að sjálfsögðu ekki
hafa tekið neina afstöðu til málsins
og muni ekki gera fyrr en að undan-
genginni þeirri athugun sem fara
mun fram á viðskiptunum. „Og ég
dreg það ekki í efa að bankaráðs-
menn hafi óskað eftir því að mjög
nákvæmlega yrði farið ýfir fjárhags-
verkahring að fjalla um aðstoðina
með Seðlabankanum. „Allir þættir
málsins eru samanslungnir, en ég tek
það fram að samrani þessara tveggja
banka er æskilegur frá sjónarhóli
hagræðingar í bankakerfinu, en það
þarf að sjálfsögðu að liggja fyrir að
þetta sé fjárhagslega fært og skyn-
samlegt fyrir Landsbankann og að
kaupin veiki hann ekki, heldur styrki
eins og meiningin er vafalaust hjá
þeim sem gera þessa tillögu.“
Jón Sigurðsson segist gera ráð
fyrir að viðræður hans við banka-
stjórn Landsbankans hefjist næst-
komandi föstudag eða mánudag og
hefur hann óskað eftir að bankaeftir-
lit Seðlabankans geti fylgst með þeim
viðræðum. „Þetta snertir fjölmörg
ákvæði í lögum um starfsemi við-
skiptabanka, sem nauðsynlegt er að
fá álit bankaeftirlitsins á jafnharðan
en ekki eftirá.“