Morgunblaðið - 14.12.1989, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ' KIMMTUDAGUR 14. DKSEMBKR' 1989
47
Jarðyrkju og kvikfjárrækt. Strand-
menningu, svo sem veiðar á fisk,
sel, hákarli, hval, fuglum og fleira.
Heimilisstörf eins og mataragerð,
handiðnir o.fl. Trúarhætti, munn-
mentir og bókmenningu, svo sem
málsögu bókagerð, læsi, sögur,
kvæði og gátur. Vísindi og alþýðu-
fræði, lækningar, veðurfræði, tímat-
al, dulargáfur o.fl. Sjónmenntir,
skurðlist, listmálun, skrift, tixtíll,
málmsmíð, byggingarlist o.þ.h.
Samgöngur, verslun og félagslíf.
Fólkið í bændasamfélaginu, mótun,
yfirbragð, daglegt líf og fleira.
Einna erfiðlegast hefur gengið að
fá dýralækni til þess að skrifa um
dýralækningar og er ekki enn útséð
með hvort það tekst að sögn
Frosta.„Raunar er það svo að höf-
undarnir
hafa mjög misjafnlega mikið fyrir
þessum skrifum sínum,“ sagði Frosti
ennfremur. „Vissa þætti hefði hreint
ekki verið hægt að skrifa á þann
hátt sem nú er gert, fyrir nokkrum
árum. Má þar til dæmis nefna þátt-
inn um strandmenninguna. Fyrir t.d.
tíu árum hefði verið margfalt meiri
erfiðleikum bundið að skrifa þann
þátt. Nú liggur fyrir hið vandaða rit
Lúðvíks Kristjánssonar íslenskir
sjávarhættir sem er undirstöðurit í
slíkum fræðum í dag. Um einn tíundi
efnis þess verks er í íslenskri þjóð-
menningu. í þættinum um hand-
menntir er sagt frá tágariðn. Þetta
efni er hægt að skrifa um í dag en
hefði sömuleiðis verið erfitt að fá
gert fyrir tíu árum. Svona mætti
telja áfram. Það er. ekki hægt að
ganga framhjá því að um suma efn-
isþætti hefur verið mikið skrifað og
hægt að styðjast við það en um aðra
hefur lítið verið ritað og þá aðeins
hægt að vinna eftir frumheimildum
sem er vitaskuld miklu seinlegra.
Einn stór liður í ritstjórn minni
er að sjá um að menn geti heimilda.
Ég hef fylgst grannt með að menn
vísi til heimilda. Allar slíkar tilví-
sanir eru neðanmáls og svo er heim-
ildaritaskrá í lokin. Þessar bækur
eru því nokkurs konar lyklar að
frumheimildum, og eiga að gagnast
jafnt bæði leikmönnum sem fræði-
mönnum. Atriðisorða- og nafnaskrár
fylgja þessum ritum og að baki þeim
liggur meiri vinna en menn getur
almennt órað fyrir. Mér þykir trúlegt
að Hafsteinn Guðmundsson sé einn
af frumkvöðlunum á þessu sviði.
Þjóðsagnasafni Jóns Árnasonar, sem
hann gaf út, fylgir heilt bindi af ítar-
legum skrám sem eru lyklar að verk-
inu. þar er reynt að gefa nánari
upplýsingar um hvern einstakling
sem í þjóðsögunum er nefndur. Þess-
ar nafnaskrár hafa m.a. orðið að
gagni við ritun kafla í Islenska þjóð-
menningu."
Frosti F. Jóhannsson er þjóðhátta-
fræðingur að mennt og vann m.a.
við Þjóðháttadeild Þjóðminjasafns
og kenndi við Háskóla íslands áður
en hann hóf störf sem ritstjóri ís-
lenskrar þjóðmenningar. Hann er
fæddur árið 1952 að Ljósalandi í
Skagafirði. „Ég er að vísu ekki
maðuf tveggja alda eins og Haf-
steinnn Guðmundsson segir stund-
um bæði í gamni og alvöru um sjálf-
an sig. Eigi að síður er ég með
nokkrum hætti maður hins gamla
og nýja tíma rétt eins og hann. Ég
ólst upp í sveit þar sem gamli tíminn
hafði enn sterk ítök í hinu daglega
lífi og þanpig kynntist ég ýmsu af
því sem í þssum ritum er um fjall-
að. Þegar ég svo hins vegar tók við
ritstjórn þessara rita þá var nýi
tíminn að taka völdin í prentiðnaðin-
um. Þá voru prentsmiðjurnar í vax-
andi mæli að taka á móti öllu efni
í „gegnum einkatölvur", ef svo má
segja, ég hef því lítið kynnst hinum
gömlu vinnubrögðum prentiðnaðar-
ins. Það hefur því verið mjög lær-
dómsríkt fyrir mig að vinna með
Hafsteini Guðmundssyni sem hefur
áratuga reynslu í prentlist og útg-
áfumálum. Hann sá nær algerlega
um útlitshönnun bókanna um
íslenska þjóðmenningu. Hann hefur
mjög fastmótaðar skoðanir á ýmsu
í þeim efnum. Hins vegar voru mér
gefnar mjög fijálsar hendur við að
skipuleggja efnistök þessara bóka
að ýmsu öðru leyti.
Guðrún Guðlaugsdóttir
Sálin og draumurinn
Hilómpiötur
Árni Matthíasson
SÁLIN hans Jóns míns, Hvar
er Draumurinn?
Sálin hans Jóns mins var á
sínum tíma stofnuð sem hermi-
sveit og sendi frá sér eina breiðsk-
ífu sem ekki er vert að minnast
fyrir meira en skammtíma
skemmtigildi hennar. Stuttu eftir
það tók sveitin stakkaskiptum og
við stjórn hennar tóku Stefán
Hilmarsson söngvari og Guð-
mundur Jónsson gítarleikari.
Ekki verður rakinn frekar ferill
Sálarinnar hér, en þó ber að geta
þess að sveitin hefur sent frá sér
fjögur lög á réttu ári og náðu þau
lög öll, sem Guðmundur Jónsson
samdi, Stefán Hilmarsson texta,
mikilli hylli. Það var því með
nokkurri eftirvæntingu sem menn
biðu fyrstu breiðskífunnar, sem
út kom fyrir skemmstu. Sú skífa
heitir Hvar er draumurinn?
Lagasmiðurinn Guðmundur,
sem hóf feril sinn í keflvísku sveit-
inni Kikk, á heiðurinn af öllum
lögum plötunnar en Stefán semur
flesta texta. Stefán segist sjálfur
hafa samið sinn fyrsta texta fyrir
ári, en á plötunni nýju eru textar
hans eru sumir hálfgerðar heil-
ræðavísur og greinilegt að hann
hefur fullan hug á að syngja um
fleira en „fiðurmjúka arma“. Stef-
án kemst og vel frá plötunni sem
textahöfundur, þó enn eigi hann
nokkuð í land í að móta persónu-
legan stíl. Það verkar til að mynda
ankannanlega að heyra eftirfar-
andi hendingu í nútímalegu popp-
lagi: „Ég vil verða halur þinn/og
þú verður mitt sprund."
Eins og áður sagði á Guðmund-
ur öll lög á plötunni og sannar
að fáir popplagasmiðir eru honum
fremri um þessar mundir. Best
tekst honum upp í laginu vinsæla
Hvar er draumurinn?, en önnur
lög á eru vel frambærileg s.s.
Ævin er augnablik og Auður en
önnur, s.s. Gefðu mér, Öskrið og
Ræfillinn ná ekki að lifna fyrir
eyrum áheyrandans og það þó í
Öskrinu bregði fyrir prýðis rokk-
töktum. Guðmundur er með meira
en létta rokktónlist undir í laga-
smiðju sinni (sbr. rokktakta í Salt
í sárin) og gaman væri ef hann
beitti meira svörtum „fönk“tökt-
um sem bregður fyrir í mörgum
lögum.
Hljómur allur á plötunni er
prýðilegur og útsetningamar
einkar vel heppnaðar, þó finna
megi hnökra sem skrifast á
reynsluleysi.
í fáum orðum er Hvar er
draumurinn? afbragðs frumburð-
ur einnar fremstu poppsveitar
landsins. Plata sem spannar flest-
ar hliðar aðgengilegrar popptón-
listar.
B MÓTMÆLI- Á miðstjórnar-
fundi Málm- og skipasmiðasam-
bands íslands, sem haldinn var 5.
desember síðastliðinn, var eftirfar-
andi einróma samþykkt: Miðstjórn-
arfundur MSÍ mótmælir harðlega
þeim verðhækkunum á landbúnað-
arvörum og opinberri þjónustu, sem
dynja yfir launþega um þessar
mundir.
■ ÁLYKTUN KÍ - Fulltrúaráð
Kennarasambands ísíands lýsir yfir
fullum stuðningi við þá kröfu
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja að samningaviðræðum við ríki
og sveitarfélög verði þegar í stað
komið á og krefst þess meðal ann-
ars að sú kjaraskerðing, sem launa-
fólk hafi orðið fyrir, verði leiðrétt.
Stjórnun fiskveiða
/
eftir Sigfús Sigfússon
Kærí viðtakandi. Tilefni skrifa
minna er hið hörmulega ástand sem
er að skapast í fiskveiðimálum þjóð-
arinnar. Ég þarf ekki að fara mörg-
um orðum um það stjórnleysi sem
hefur þrifist í framsóknarfjósinu á
skrifborði Halldórs Ásgrímssonar
sjávarútvegsráðherra. Heilu bæjar-
og byggðarfélögin að komast í þrot
vegna vöntunar á fiski, svartamark-
aðsbrask með kvóta, fjölgun fiski-
skipa, eftirlitslaus ferskfiskútflutn-
ingur, óeðlileg sala ’ fiskiskipa milli
lándshluta, útvegsbændum gert skylt
að endurbæta skip sín fyrir meiri
pening en kostar að kaupa ný, skip-
asmíðastöðvar í erfiðleikum og sjálf-
sagt mætti lengur telja. Bæjar- og
byggðarfélögum bjargað til bráða-
birgða úr vasa Byggðastofnunar,
sem hefur að því er virðist ótakmark-
að lánstraust hjá erlendum lána-
stofnunum. En að öðru leyti ræður
frumskógarlögmálið.
Ég hef þá skoðun að það þurfi
mann sem hefur ekkert vit á sjávar-
útvegsmálum til að skapa þá óreiðu
sem orðin er á þessum vettvangi.
Þess vegna legg ég til að stjómun
fiskveiða verði að mestu leyti færð
til útvegsmanna og fiskverkenda
sjálfra og sjávarútvegsráðuneytið
verði lagt niður í þeirri mynd sem
það er í nú. Ef á að halda byggðum
landsins í jafnvægi, þurfa þær að
vita að hveiju þær geta gengið þeg-
ar aflamark (heildar) er ákveðið. Það
verður að útiloka þann möguleika
að stærstur hluti kvótans fari á fá-
eina útvalda staði, eins og stefnan
virðist vera nú. Það er hægt með
því að fjórðunga kvótann, deila hon-
um á landshlutana og láta útvegs-
menn og fiskverkendur ráðstafa af-
lanum sjálfa. Þeir veldu í ráð eða
nefndir sem miðluðu síðan aflanum
eftir þörfum t.d. 3-4 sinnum á ári.
Sjávarútvegsráðuneytið ætti einung-
is að vera úrskurðaraðili í ágreinings-^
efnum sem upp kynnu að koma.
Það er sárt til þess að vita að sú
spilling sem þrífst innan kvótakerfis-
ins er runnin undan rifjum pólitískra
valdhafa sem setja viðkomandi at-
hafnamenn í þá stöðu að hver bjarg-
ar sér sem betur getur án tillits til
þjóðarhagsmuna.
Að lokum, ég skora á alla þá sem
þjóðin hefur kosið yfir sig að taka
nú höndum saman og leiða sjávarút-
veginn út úr þeim ógöngum sem
hann er nú kominn í. Við skulum
minnast þess landsmenn allir að fisk-
urinn er aðalútflutningsvaran okkar
og lífæð landsbyggðarinnar. Kvóta-
kerfið má aldrei aftur verða leikfang
pólitískra hrossakaupmanna.
Höfíindur er sjómaður í Kefla vík.
Joln
markaðdl
Vörumarkaóur
allt órió
i
W
Nýjar
vörur
I JL HUSINU, 2. HÆÐ
SÍMI11911

Verslunin Búsóhöld og Gjaf avörur - Leikfanga- og Gjafahúsió
Kaff i- og matarstell, glös, hnífapör, svissneskar klukkur,
sængur, koddar, sængurverasett, kápur, úlpur, buxur, blússur,
jakkar, pils, barnafatnaóur, skyrtur, og margt, margt f leira.
Bókamarkaóur
s-k- i • f• a• n Hljómplötur og geisladiskar
Opió frá kl. 10-18.30
Laugardaga frá kl. 10-18

Samkort
Vid erum i VERSLUNARMIÐSTÖO
VESTURBÆJAR HRINGBRAUT 121
jyx
A1IKLIG4RDUR - restur
PÍZ2A-RAMÍ
HEIMSENDING
/ bx
RAFBÚÐ VESTURBÆJAR HF.
simi 622732
Ay Hársnyrting
W^GREIFVm
simi 21066 v J>peimDííabari
simi 22077
8öluturn í JL-h úsinu
Verslunin
Búsáhöld og Gjaf avörur
simi 11981
Videoleiga og sölutum
simi 17620
^fiÍL

BAKARl KOIDITORI KAFFl
simi 15676
Opið til kl. 22.00 öll kvöld.
ÓSKABLÓMIÐ
simi 625880