Morgunblaðið - 14.12.1989, Blaðsíða 27

MORG.UMBLAÐip KIMMTUPAGUR 14. DESEMBEE 1989
27
Hungursneyð kemur fyrst niður
á börnum og gamalmennum.
ar ræktunar til útflutnings og
minnkandi matarframleiðslu.
í byrjun þessa áratugar var fólks-
fjölgunin um 3,1% á ári en mat-
framleiðslan jókst aðeins um 1,6%
á sama tíma. Afleiðingin er sú að
nú þjást yfir 100 milljónir manna
af næringarskorti og hungri. Talið
er að um 13 þúsund börn deyi nú
á dag í Afríku og líklegt er að sú
tala hækki hratt á næstu mánuðum
ef ekkert verður að gert.
Landið opin und
Flest Iönd sunnan Sahara (oft
nefnd Sahel-lönd) eru sér ónæg í
matarframleiðslu. Aðalorsökin er
sem fyrr segir að meiri -áhersla er
lögð á ræktun til útflutnings en á
matarframleiðslu fyrir landið sjálft.
Á þurrkatímabilinu 1970—1974 t.d.
var samanlagður útflutningur
Sahel-landanna um 1,5 milljarðar
dollara. Það var þrisvar sinnum
meira en það matarkorn sem flutt
var til þessara landa á sama tíma.
Jafnframt var stór hluti af besta
akurlendi Afríku notað til að rækta
bómull og hnetur.
Gífurleg umhverfisspjöll hafa átt
sér stað í Sahel-löndunum. Skógar
hafa verið ruddir og land lagt und-
ir akra til framleiðslu á útflutnings-
afurðum. Uppblástur er mikill og
ágangur manna og dýra hefur auk-
ist. Notkun margs konar ei(urefna
í landbúnaði hefur valdið skaða.
Með minnkandi skóglendi hefur
rigningin minnkað og eyðimörkin
sótt á. Nú á seinni árum hafa augu
ráðamanna þessara landa lokist upp
fyrir þessum vanda. Reynt er að
snúa vörn í sókn, en fjárhagslegar
forsendur hafa ekki verið fyrir
hendi. Löndin sjálf eiga litla sem
enga fjármuni til að leggja í vernd-
un umhverfis og alþjóða peninga-
stofnanir hafa lítinn áhuga á um-
hverfismálum þar sem lengi getur
þurft að bíða arðseminnar.
Ef hér á að nást varanlegur
árangur verða iðnaðarþjóðirnar að
veita rausnarlega aðstoð, enda eiga
þær að hluta sök á hvernig komið
er. Það er vissulega rétt, sem hald-
ið hefur verið fram, að hagvöxtur
muni ekki aukast í þessum löndum
nema baráttan gegn fátækt og
verndun umhverfis fylgiSt að. Án
stuðnings iðnaðarríkja og hagvaxt-
ar eru ekki efnahagslegar forsendur
til að ráðast gegn fátækt og um-
hverfisspjöllum. Ef ekki verður
dregið úr fátækt og umhvefið
verndað í þróunarlöndunum mun
hagvöxtur og velsæld iðnaðarríkj-
anna ekki standa lengi.
Tökum höndum saman
Það er ekki síður nauðsynlegt
að leysa svokallað norður-suður-
vandamál en spennuna milli austurs
og vesturs. Vandi þróunarlandanna
er ekki einangrað fyrirbrigði er
aðeins varðar þau ein. Vandinn er
alþjóðlegur og leysist aðeins ef öll
ríki heims leggjast á eitt. Marka
þarf ákveðna stefnu í baráttunni
við fátækt og umhverfisspjöll Sú
stefna verður að hafa kristinn kær-
leika að leiðarljósi. Þeir sem mikið
hafa verða að vera fúsir til að fórna
af nægtum sínum.
Norðurlöndin hafa nýlega lýst
því yfir að þau vilji sameiginlega
stuðla að breyttri stefnu í þéssum
málum á alþjóðavettvangi. Auka
verði varanlegan stuðning við lág-
tekjuríki með því að afskrifa skuld-
ir og veita fjármunum í baráttuna
gegn fátækt og til umhverfisvernd-
ar. Fram að þessu hafa íslendingar
sinnt þessum málum skammarlega
lítið. Lengi vel var öll aðstoð ídend-
inga við þróunarlöndin borinnippi
af frjálsum framlögum hjálpar-
stofnana. Rauði krossinn, Hjálpar-
stofnun kirkjunnar og Samband ísl.
kristniboðsfélaga hafa í mörg ár
unnið markvisst starf á þessu sviði.
Þessi samtök leita til landsmanna
um stuðning og hafa unnið margt
vel. Verkefnin eru mörg og þörfin
mikil.
Þróunarsamvinnustofnun íslands
hefur einnig unnið að þessum mál-
um þótt fjársvelti hafi háð henni
frá upphafi. Vonandi láta stjórn-
málamennirnir ekki sitja við orðin
tóm eins og svo oft áður og yeita
nú ríflegu fjármagni til þessarar
stofnunar svo hún geti sinnt brýn-
ustu verkefnum sem sumum er nú
þegar búið að lofa.
Höfundur hefur í 13 ár starfað að
kristniboðs- og hjálparstörfum í
Eþíópíu.
®guzzini
Hinar þekktu ítölsku Guzzini búsáhalda og
gjafavörur fást nú í miklu úrvali.
Nýja línan nýtur mikilla vinsælda.
HAGKAGP — Kringlunni og Skeifunni.
RÓMOÐ ÍTÖLSK HÖNNGN
0guzzini
Á skútu um
heimsins höf
UnnurJökuyólUr
Þnrbjöm ptgnteen
KJÖLFAR KRÍUNNAR er ævintýraleg ferðasaga. Þorbjörn og
Unnur smíða skútu, sigla á henni um hálfan hnöttinn og skrifa síðan
um þessa stórfenglegu reynslu. Útkoman er einkar vel skrifuð og
vönduð bók um framandi mannlíf. Fjörleg frásögn skreytt ótal lít-
myndum.
Þetta er bók um fólk sem þorði aé lóta drauminn rætast.
I og menning
í ÞJÓÐBRAUT HEIMSBÓKMENNTA
Síðumúla 7-9. Sími 688577. Laugavegi 18. Sími 15199-24240.