Morgunblaðið - 27.03.1991, Blaðsíða 7

MQRGUNBLAÐIÐ MlÐVIKUDAGTJftt27 MARZ 1991
r7
Olafur Ragnar Grímsson:
Vil afnema hátekju-
kerfi í heilbrigðismálum
ÓLAFUR Ragnar Grímsson fjármálaráðherra segir að kröfur Lækna-
félags Reykjavíkur um að hann biðjist afsökunar á ummælum sínum
um læknastéttina, sem féllu í sjónvarpsviðtali síðastliðinn laugardag,
séu byggðar á ónákvæmri og stilfærðri endursögn viðtalsins. Hann
sjái enga ástæðu til þess að biðjast afsökunar á orðum sínum, hann
hafi aðeins verið að gagnrýna það liátekjukerfi lækna sem hér
tíðkist. Sú hótun lækna að fara í mál, biðjist hann ekki afsökunar,
sé aðeins til þess að hræða aðra stjórnmálamenn frá því að gagn-
rýna það greiðslukerfi, sem læknar búi við. Ráðherrann hefur sent
Læknafélaginu svarbréf, þar sem
ræða málin.
Ólafur Ragnar birti á blaða-
mannafundi í gær greinargerð frá
Sverri Bergmann, formanni samn-
inganefndar læknafélaganna, sem
lögð var fram í kjaradeilu aðstoðar-
lækna við fjármálaráðuneytið í jan-
úar síðastliðnum. Greinargerðin var
óformlegt vinnuplagg á sínum tíma,
en ráðherrann segist leggja hana
fram til þess að finna orðum sínum
stað, eins og læknar hafi krafizt
af sér. Greinargerðin fylgdi bréfi
ráðherra, sem hann sendi læknum
í gær.
I greinargerðinni segir meðal
annars að kjaradeila sjúkrahús-
lækna verði ekki leyst með sam-
komulagi um þjóðarsátt eina saman
í þrengstu merkingu. Aðstoðar-
læknar muni halda áfram verkfalls-
aðgerðum og sérfræðingar fara af
staðarvöktum. „Tilgangslaust er að
hugsa sér að spítalarnir verði rekn-
ir með staðarvöktum yfirlækna,
forstöðulækna og sviðsstjóra sem í
flestum tilvikum eru einnig eldri eða
elztu læknar spítalanna," segir í
greinargerðinni. „Þetta ástand ieið-
ir til þess að læknar munu krefjast
þess að deildum spítalanna verði
lokað þar sem þær séu ekki mann-
aðar þannig að fyllsta læknisfræði-
legs öryggis sé gætt.
Af þessu leiðir að spítalarnir
væru eingöngu opnir til þess að
mæta stærri slysum og bráðustu
lífshættulegum veikindum. Engu
máli skiptir þótt allt annað starfs-
fólk spítalans væri í starfi sem og
stjórnunarsviðin og undirstrikar
hann býður læknum á fund til að
þetta nokkuð eðli spítalanna og
hver hin raunhæfa staða lækna er.
Þetta gleymist stundum.
í beinu framhaldi af þessu verður
að benda á, að komi þessi staða
upp, og það gæti gerzt innan ör-
fárra vikna, yrði i samningagerð
að takast á um allt aðrar kröfur
heldur en þær sem nú er möguleiki
að ná samkomulagi um.“
Síðar í greinargerð samninga-
nefndar lækna segir: „Því miður
verður það að segjast að margir í
hópi sjúkrahúslækna telja svo búið
að afbaka laun sín að þeir eru al-
veg tilbúnir að fara út í harða kjara-
baráttu fyrir breytingu á þeim.
Meiri hluta sjúkrahúslækna yrði
algjör ógerningur að samþykkja
nokkurn samning sem gengi skem-
ur en það sem fer í tillögunum hér
á eftir.“ Um þetta segir Ólafur
Ragnar í bréfi sínu til Læknafélags
Reykjavíkur: „Væri fróðlegt að
stjórnarmenn Læknafélags
Reykjavíkur útskýrðu í hverju sú
„harða barátta" hafi átt að vera
fólgin, fyrst að þeir vefengja nú
ummæli mín í sjónvarpsfréttunum."
Síðar í greinargerð samninga-
nefnda,rinnar stendur þetta: „Ljóst
er að samningar verða að lokum
gerðir. Þess skyldu menn einnig
minnast og má ekki skoða þetta á
neinn hátt sem ókurteisi eða hótan-
ir að menn munu ekki vinna stríð
við lækna jafnvel ekki með laga-
setningu og nægir þar að vísa til
sögunnar í nágrannalöndum okkar
og vert að menn kynntu sér hana.
Læknar eiga beitt vopn. Þegar búið
er að egna menn mikið kynni því
að verða beitt. Ábyrgir aðilar eins
og fulltrúar beggja samninga-
nefnda hér vilja auðvitað gera allt
til þess að koma í veg fyrir slíkt
ástand."
Vopnið hlýtur að snúa að
sjúklingum
Um þetta segir Ólafur Ragnar:
„I þessum tilvitnuðu orðum láta
forystumenn Læknafélagsins í ljósi
þá skoðun að það þýði ekki að beita
landslögum gegn læknum, því að
þeir eigi beittari vopn en landslög-
in. Og þegar búið sé að egna lækna
mikið með því að neita kröfum
þeirra um kauphækkanir umfram
þjóðarsátt, þá kunni læknar að beita
þessum vopnum. Þau vopn, sem
læknar eiga umfram aðrar stéttir
og samninganefnd Læknafélagsins
kýs að kalla „beitt vopn“, geta ekki
verið neitt annað en það sem snýr
að sjúkiingunum. Ef Læknafélag
Reykjavíkur telur nú að, að orðalag-
ið „beitt vopn“ eigi við eitthvað
annað en sjúklingana, þá væri fróð-
legt að slíkt kæmi fram.“
Enn segir í greinargerð samn-
inganefndar lækna: „Það verður
einnig að segjast að læknar láta sig
litlu varða áróður sem upp er hafð-
ur gégn þeim í fjölmiðlum. Svo lengi
er búið að viðhafa óhróður um
lækna vegna launa þeirra opinber-
lega án þess að nokkur úr hópi
vinnuveitenda þeirra hafi nokkru
sinni látið sér til hugar koma að
leiðrétta stærstu villurnar í þeim
málflutningi enda hafa sömu aðil-
arnir stundum staðið fyrir þessum
málflutningi að læknar kippa sér
ekki upp við áframhaldandi óhróður
í fjölmiðlum.“
Um þessi orð hefur Ólafur Ragn-
ar þetta að segja: „í ljósi þessarar
yfirlýsingar í greinargerð Læknafé-
lagsins verður að lýsa nokkurri
Morgunblaðið/Júlíus
Ólafur Ragnar Grímsson boðaði blaðamenn á sinn fund til að svara
læknum. Við hlið Ólafs situr Svanfríður Jónasdóttir, aðstoðarmaður
hans.
undrun á hinum hörðu viðbrögðum
stjórnar Læknafélags Reykjavíkur
vegna ummæla minna í sjónvarpi.
Nú skuli gripið til þess að hóta
málsókn ef ég biðji ekki Læknafélag
Reykjavíkur formlega afsökunar á
mínum orðum.“
í bréfi sínu vísar Ólafur Ragnar
á bug öllum atriðum í bréfi Lækna-
félags Reykjavíkur, þar sem hann
var krafinn um afsökunarbeiðni
vegna ummæla sinna í sjónvarpinu.
í bréfi LR er meðal annars sagt
að forráðamenn læknafélaganna
hafi enga fundi setið með ráðherra,
þar sem haft hafi verið í hótunum
um að vanrækja sjúklinga. Um
þetta segir Ólafur Ragnar: Vegna
ummæla í bréfi Læknafélagsins vil
ég hins vegar árétta að við fjölmörg
tækifæri hefur fjármálaráðherra
hlustað á þau sjónarmið, bæði frá
einstökum læknum og forráða-
mönnum í læknastétt, að fáist ekki
viðbótarfjármagn þá muni það hafa
neikvæð áhrif á þjónustu sjúkra-
húsa og lækna við hina sjúku.“
Grundvallarágreiningur um
skipan heilbrigðiskerfisins
Fjármálaráðherra segir að kjami
þeirrar deilu, sem risin sé milli sín
og stjórnar Læknafélags Reykjavík-
ur sé grundvallarágreiningur um
hvernig skipulag eigi að vera á
heilbrigðiskerfi Islendinga. „Ég hef
gagnrýnt á undanförnum árum það
kerfi á verktakagreiðslum sem
sífellt hefur vaxið í íslenzka heil-
brigðiskerfínu. Ég hef einnig mót-
mælt kerfi sem veitir læknum
möguleika á að vera með margfald-
ar árstekjur á við annað launafólk
í landinu. Til glöggvunar á þessu
viðhorfi mínu leyfi ég mér að senda
Læknafélagi Reykjavíkur með
þessu bréfi skrá yfir launagreiðslur
til 65 lækna á árinu 1989, sem
höfðu yfir 4 milljónir í tekjur úr
hinum semeiginlega sjóði lands-
manna á því ári. Af þessum 65
læknum, sem voru með meira en 4
milljónir í árstekjur, voru 37 sem
höfðu yfir 5 milljónir og 23 sem
höfðu yfir 6 milljónir. Vakin er at-
hygli á því að þessar tölur eru frá
árinu 1989. Upphæðirnar hækkuðu
nokkuð á árinu 1990, þótt heildar-
tölur fyrir það ár liggi enn ekki
fyrir. Þetta hátekjukerfi í íslenzkum
heilbrigðismálum vil ég afnema."
I lok bréfs síns áréttar ráðherra
að hann sé reiðubúinn til viðræðna
við Læknafélag Reykjavíkur um
allar hliðar þessa máls. „Ég vil setja
fram þá formlegu ósk að við efnum
til sameiginlegs fundar fjármála-
ráðherra og Læknafélags
Reykjavíkur um þau málefni sem
við höfum deilt um á síðustu dög-
um. Slíkur fundur gæti ýmist verið
með stjórn Læknafélagsins, félags-
fundur í Læknafélaginu öllu eða
almennur og opinn fundur þar sem
þjóðin öll gæti hlýtt á það sem fram
færi. Læknar og fjármálaráðherra
ráðstafa í sameiningu stórum hluta
þeirra Ijármuna sem fara um sam-
eiginlegan sjóð landsmanna. Þess
vegna er ekki óðelilegt að þjóðin'
hefði áhuga á umræðum okkar um
þessi mál.“
Mundu eftir sýrða rjómanum um páskana