Morgunblaðið - 30.05.1991, Side 26

[(!(?! ÍAM .Oí; flUOAQUTMMI'í UIQA.ia'/UOflOJ/.
---26-------------------V-------------------------------------MOR&UNBfcAÐIÐ- FIMMTUÐAGURr SOritfAÍ-1991----------------------------------------
Reuter
Lögreglan kveður niður
friðsöm mótmæli í Tirana
Tirana. Reuter.
ALBANSKA Iögreglan skaut viðvörunarskotum upp í loftið og beitti
slökkvidælum til að dreifa meira en 10.000 friðsömum mótmælendum
í miðborg Tirana í gær. Nokkrir urðu fyrir meiðslum. Mótmælendurn-
ir lýstu yfir stuðningi við kröfur hundrað námamanna, sem hafa
verið í mótmælasvelti í fimm daga, og kröfðust afsagnar
stjórnarinnar.
Eftir að lögreglan hafði látið til
skarar skríða kveiktu mótmælend-
urnir í þremur liðsflutningabflum
lögreglunnar og slökkvibifreið.
Mótmælin stóðu í þrjá tíma og
læknir á sjúkrahúsi í Tirana stað-
festi að nokkrir hefðu orðið fyrir
meiðslum en gat ekki gefíð upplýs-
ingar um hvort þeir hefðu orðið
fyrir byssuskotum lögreglunnar eða
troðist undir er hópurinn reyndi að
koma sér í burtu. Fundurinn leyst-
ist upp eftir þijá tíma.
hvers kyns mótmæli í borginni.
Samtök óháðra verkalýðsfélaga
efndu til fundarins til stuðnings
námamönnunum, sem hafa lokað
sig inni í námagöngum skammt frá
höfuðborginni. Ætlunin var að
ganga til námunnar. Að sögn lækna
eru námamennirnir að þrotum
komnir vegna mótmælasveltisins en
þeir segjast ætla að halda því áfram
þar til gengið verði að kröfum þeirra
og annarra verkfallsmanna í
landinu. Utn 350.000 Albanir, eða
70% af vinnuafli landsins, hafa ver-
ið í verkfalli undanfarnar tvær vik-
ur. Þeir krefjast bættra lífskjara,
afsagnar stjórnarinnar og rann-
sóknar á skotárás lögreglunnar á
stjórnarandstæðinga á mótmæla-
fundi gegn stjórn kommúnista í
borginni Shkoder í apríl. Fjórir
stjórnarandstæðingar voru þá
skotnir til bana.
Forystumenn stjónarandstöð-
unnar á albanska þinginu sögðust
ætla að krefjast afsagnar stjórnar-
innar, myndunar bráðabirgða-
stjórnar og þingkosninga fyrir árs-
lok.
Ættingjar þeirra 223 sem fórust er austurrísk þota splundraðist á
flugi og hrapaði á fja.ll í Tælandi á sunnudagskvöld komu til Bang- Talsmaður innanríkisráðuneytis-
kok í gær til að bera kennsl á fórnarlömbin. Margir þeirra brustu >ns hafði kvöldið áður varað við því
á grát er þeir sáu myndir af líkunum eins og þessar stúlkur frá að lögreglan myndi kveða niður
Hong Kong. __________________________________
Flugslysið yfir Tælandi:
Deilt um öryggiseftir-
litið á Bangkok-flugvelli
Bangkok. Reuter. ^ ^
DEILT var í gær um öryggiseftirlitið á Don Muang-flugvelli í Bang-
kok, þar sem austurrísk þota af gerðinni Boeing 767-300, sem fórst
yfir Tælandi á sunnudagskvöld, hafði millilent.
Tælensk dagblöð skýrðu frá því
að starfsmenn öryggiseftirlitsins á
flugveilinum hefðu nýlega hætt að
rannsaka farangur farþega nokk-
urra flugfélaga með röntgengeisl-
um eins og venja er að gera til að
leita að sprengjum. „Við leituðum
ekki í farangrinum vegna þess að
Austurríkismenn eiga ekki í pólit-
ískum deilum við aðrar þjóðir,“
hafði eitt dagblaðanna eftir starfs-
manni öryggisgæslunnar. Annað
blað hafði eftir starfsmanni flugfé-
lagsins, sem átti þotuna, Lauda-
Air, að hertar öryggisreglur, sem
ákveðnar voru vegna stríðsins fyrir
botni Persaflóa, hefðu verið numdar
úr gildi 5. maí.
Tælensk flugmálayfírvöld vörðu
öryggisgæsluna og starfsmenn
flugvallarins kváðust ekki telja að
sprengja hefði verið sett í þotuna.
Eigandi þotunnar, Niki Lauda, fyrr-
verandi heimsmeistari í kappakstri,
vísaði því á bug að öryggiseftirlitið
á Bangkok-flugvelli væri verra en
á öðrum alþjóðaflugvöllum.
Austurrískur sérfræðingur í flug-
öryggismálum, Alfred Rupf, sagði
að rannsóknin hefði leitt í ljós að
útilokað væri að þotan hefði farist
vegna eldingar eða mistaka flug-
manna. Þrennt væri nú talið koma
til greina; sprenging í hreyfli,
sprengjutilræði eða flugskeytaárás
frá jörðu. Síðast nefndu tilgátuna
taldi hann ólíklega.
Ný lög sett um leið-
sögufólk innan EB
Evrópudómstóllinn í Haag er nýlega búinn að gefa út svohljóðandi
dómsúrskurð varðandi störf leiðsögumanna í löndum innan EB.
„Ollum erlendum leiðsögumönnum er nú frjálst að ferðast, hömlu-
laust, með sína ferðamannahópa í löndum innan EB.“ Talið er að
þessi nýju lög verði fordæmi fyrir flest Evrópulönd, jafnvel þó þau
séu utan Evrópubandalagsins.
Áður voru erlendir leiðsögumenn
oft sterklega hindraðir í störfum
sínum af þarlendu leiðsögufólki,
sem verður nú að gefa eftir. Má
þar nefna lönd eins og Frakkland,
Italíu og Grikkland. Og hér á landi
hafa íslenskir leiðsögumenn verið
harðir við erlenda starfsbræður
sína.
Þessi dómsúrskurður birtist m.a.
í dagblaðinu „Suddeutche Zeitung"
í tölublaðinu 16.4.’91.
■ MOSKVA - Litháar hafa lýst
veru hersveita sovéska innanríkis-
ráðuneytisins á litháísku landsvæði
ólöglega, að sögn sovésku frétta-
stofunnar TASS á þriðjudag. Yfír-
lýsingin kemur í kjölfar samþykkta
sem gerðar voru í Eystrasaltsríkj-
unum í síðustu viku þar sem sov-
éskar hersveitir og sérstakar
„svarthúfu“-sveitir lögreglumanna
eru sakaðar um að hafa ráðist á
a.m.k. 12 landamærastöðvar í Lit-
háen og Lettlandi og að hafa beitt
landamæraverði ofbeldi. Litháíska
þingið fól ríkisstjórninni að efla
verulega varnir við landamæri Lit-
háens og að byggja upp og styrkja
þær landamærastöðvar sem ráðist
var á. A.m.k. 20 manns létu lífið í
Lettlandi og Litháen í janúar í átök-
um við sovéskar hersveitir og
„svarthúfu“-sveitir.
Fundur varnarmálaráðherra Atlantshafsbandalagsins:
Viðbúnaði og samsetningn her-
aflans breytt í grundvallaratriðmn
VARNARMÁLARÁÐHERRAR aðildarríkja Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) samþykktu á fundi sínum, sem lauk í Brussel í gær,
að gera bæri umfangsmestu breytingar á skipulagi og viðbúnaði
herafla bandalagsins allt frá stofnun þess árið 1949. Breytingar
þessar eru liður í allsheijar endurskoðun sem nú fer fram á vett-
vangi NATO í ljósi þess að kalda stríðinu er lokið og Varsjárbanda-
lagið heyrir sögunni til. Breytingar þær sem ráðherrarnir sam-
þykktu fela í sér fráhvarf frá viðbúnaði kaldastriðsáranna, sem
miðaðist við stórfellda innrás Sovétmanna í Evrópu. Þess í stað er
nú stefnt að því að herir bandalagsins geti brugðist við skjótt með
viðeigandi liðsflutningum og öðrum varnaviðbúnaði skapist óvissu-
eða hernaðarástand er ógnar öryggishagsmunum aðildarríkjanna.
I lokayfirlýsingu ráðherranna er ítrekuð sú grundvallarskoðun
bandalagsríkjanna að öryggishagsmunir þeirra fari saman í einu
og öllu og sérstaklega tekið fram að vera herliðs frá Bandaríkjun-
um í Evrópu verði áfram ómissandi liður í vörnum NATO.
Áætlun sú sem ráðherrarnir
samþykktu felur í sér að gerðar
verða meiriháttar breytingar á
samsetningu herliðs NATO. Herlið-
inu verður í raun skipt upp í þrennt;
aðalvarnarsveitir (Main Defence
Forces), viðbragðssveitir, (Reaction
Forces) og viðbótarsveitir (Aug-
mentation Forces). Þetta þýðir að
stefnt er að því að skera niður
fjölda hermanna í sveitum banda-
lagsins en jafnframt er markmiðið
það að auka hreyfanleika herliðsins
og getu þess til að bregðast við
ógnunum með mjög skömmum fyr-
irvara.
Persaflóastyrjöldin
í lokayfirlýsingu ráðherranna er
vikið að því að þeim hafi verið
gerð grein fyrir hvaða ályktanir
draga megi í herfræðilegu tilliti af
stríðinu fyrir botni Persaflóa.
Bandarískir herforingjar hafa eink-
um lagt áherslu á að Persaflóa-
stríðið hafi sýnt fram á nauðsyn
þess að geta brugðist við hættu-
ástandi með litlum sem engum fyr-
irvara.og það hversu mikilvægt það
sé að geta framfylgt hernaðará-
ætlunum með miklum hraða. Horfa
menn annars vegar til þeirra
tveggja vikna er Saudi-Arabar
stóðu varnarlausir frammi fyrir
hersveitum Saddams Husseins eftir
innrásina í Kúveit og hins vegar
til innrásar bandamanna í írak en
þar náðu t.d. foringjar 24. herfylk-
isins frá Fort Stewart í Georgíu
að flytja um 25.000 manna herlið
Sovéskir skriðdrekar fluttir frá austurhluta Þýskalands. Hrun komm-
únismans, endalok kalda stríðsins og Varsjárbandalagsins, auk
reynslunnar úr Persaflóastyijöldinni, hafa nú kallað fram grundvall-
arbreytingar á varnarviðbúnaði Atlantshafsbandalagsins í Evrópu.
rúma 400 kílómetra inn í landið
og vinna fullnaðarsigur á úrvals-
sveitum Saddams, Lýðveldisverðin-
um, á aðeins þremur sólarhringum.
Hraðliðs-stórfylki
Samþykkt ráðherranna mun
hafa það í för með sér að mikil-
vægi landhersveita Bandaríkja-
manna í vörnum Evrópu mun
minnka og er það í samræmi við
áætlanir sem gerðar hafa verið í
Bandaríkjunum um 25% niðurskurð
á sviði öryggis- og varnannála á
næstu fimm árum. Aukin áhersla
verður lögð á fjölþjóða hersveitir,
sem einnig vísar til Persaflóastyij-
aldarinnar, en ef til vill vekur mesta
athygli sú ákvörðun að koma beri
á fót hraðliðs-stórfylki (Rapid Re-
action Corps) sem lúta mun stjórn
bresks herforingja. Þetta herlið,
sem telja mun um 70.000 menn,
verður unnt að senda með skömm-
um fyrirvara hvert sem er innan
varnarsvæðis NATO skapist
hættu- eða stríðsástand. Hafa
menn þá einkum í huga þá óvissu
sem einkennir stjórnmálaástandið
í Sovétríkjunum nú um stundir og
þann möguleika að spennuástand
skapist í ríkjum Austur-Evrópu auk
þess sem Tyrkjum var sem kunn-
ugt er ógnað í styijöldinni við
Persaflóa.
Kjarninn í þessum liðsafla verður
breskt herfylki, sem ræður yfir
brynvögnum og skriðdrekum í
Þýskalandi. Vitað er að Þjóðverjar
voru í upphafi ekki sérlega hrifnir
af þeirri hugmynd að herlið þetta
lyti stjórn bresks hershöfðingja en
áætlunin gerir ráð fyrir að Þjóð-
veijar eigi líkt og margar aðrar
þjóðir fulltrúa í starfsliði því sem
ætlað er að skipuleggja starfsemi
hraðfylkisins. Það starf mun fara
fram í SHAPE, höfuðstöðvum Ev
rópuherstjórnarinnar skammt frá