Morgunblaðið - 30.05.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. MAI 1991
Opið bréf til doktors 01-
afs Ragnars Grímssonar
eftir Elísabetu
*
Arnadóttur Finsen
í viðtali í Morgunblaðinu 1. maí
sl. vitnuðuð þér í doktorsritgerð
yðar í sambandi við borðið fræga,
sem þeir Davíð Oddsson og Jón
Baldvin Hannibalsson sátu við í
Viðey á dögunum. Mun það vera
borð Skúla Magnússonar, „föður
Reykjavíkur". Þar er því haldið
fram, sem ýmsir hafa einnig frætt
mig um áður, að „burðarásinn í
ættarveldi 19. aldar hafi verið
Stephensen-Finsenættin, sem hafði
Viðey að valdasetri".
Fyrir augum manns, sem les
þessa málsgrein, birtist heil mafía!
En auðvitað vitum við bæði að
embættismenn eiga sér yfirboðara
og hafa því takmarkað vald sjálfir.
Varla er þó skömm að valdi, nema
því sé misbeitt eða beitt af hroka?
Vegna þess, að doktorsritgerð
yðar er því miður ekki til í Lands-
bókasafni nema í mynd útdrátta og
endursagna (með yfirbragði náms-
efnis), hefi ég aðallega skoðað aðra
ritgerð yðar „The Icelandic Elite
and The Power Structure 1800-
2000“, en eins og þér vitið manna
best er hún svipuð áðurnefndum
ritum um efnistök og orðfæri.
Þar er rætt um: „the same close-
ly knit kinship group, the Stephen-
sen-Finsen farnily". En þetta er
sögulegur misskilningur yðar. Að
vísu fæddust seint á 18. öld tvö
sveinbörn, synir Hannesar biskups
Finnssonar og fyrri konu hans,
Þórunnar Ólafsdóttur Stephensens,
en hvorugum entist aldur. Dó sá
eldri ársgamall, en sá yngri var
jarðsettur mánaðargamall með
Elísabet Árnadóttir Finsen
móður sinni árið 1786.
Stephensenætt (alveg Finsens-
laus) sat Viðey vel og lengi frá því
TILBOÐSDAGAR - TILBOÐSDAGAR - TILBOÐSDAGAR

MAI - 1. JÚNÍ
Viö rýmum fyrir nýjum sendingum og seljum mjög vel með-farnar
notaöar tölvur og skrifstofutæki á sérstöku tækisfærisveröi á
TILBOÐSDÖGUM HJÁ EINARI J. SKÚLASYNI HF.
Opnunartímar TILBOÐSDAGA
Föstudag 31. maí kl. 09-19
Laugardag 1. júní kl. 10-18
33.000.'
V'C'° Mtók, 75.000- 9<?o00.
Es^130'000'
; úrvo'*1’*
e»nr»»9 1
5W\áif
5W\áWoó
pren\arof
Hogbóna^f
Wunof^6
L\ósfv
oU.°9
:\ai
Öll tækin eru
yfirfarin og í
góðu lagi
SJON ER SOGU RIKARI
LÁTIÐ EKKI HAPP ÚR HENDI SLEPPA - KOMIÐ OG GERIÐ GÓÐ KAUP!
Æ7 E
Samkmrt . . J5S5»
EinarJ. Skúlasonhf.
Grensásvegi 10, sími 68-69-33
GREIÐSLUSAMNINGAR
avÐvasGoam - avovasaoam - avövasaoain
„En hafa ber samt það
er sannara reynist jafn-
vel í minni háttar atrið-
um. Held ég, að hvorki
Mosca, Dahl né aðrir
lærðir menn geti búið
til nýjar ættir óskyldar
sjálfum sér — fríhendis
—jafnvel í besta til-
gangi!“
er Skúli fógeti lét af embætti 1793.
Voru þeir góðir búmenn og engu
síðri embættismenn. Vissulega var
Viðey æðsta valdasetur landsins
meðan Ólafur Stephensen var stift-
amtmaður, en hvað er neikvætt við
það?
' 19. öld voru 4-5 afkomendur
Hannesar biskups embættismenn í
Reykjavík, jarðnæðislausir þó,
nema hvað Árni Thorsteinsson
lands- og bæjarfógeti mun hafa átt
jörðina Skálholt. Húsið, sem við
köllum nú Stjórnarráðshúsið, var
embættisbústaður Hilmars Finsens
stiftamtmanns og síðar landshöfð-
inga, var þannig „valdasetur"
landsins, eins og verið hafði allt frá
1819, þegar það var gert að stift-
amtmannssetri. Eftir hann sátu þar
landshöfðingjarnir Bergur Thor-
berg og Magnús Stephensen fram
að Heimastjórn 1904.
Síðan varð þetta fyrrum hegning-
arhús aðsetur landstjórnar, eftir
það ríkisstjórnar og enn er það
æðsta valdasetur okkar, sem fund-
arstaður ríkisstjórnar, skrifstofa
forseta íslands og forsætisráðherra.
Sennilega hafa einhveijir áður-
nefndra Finsena komið gestir í Við-
ey í boði húsráðenda þar, en enga
sönnu hefi ég fundið þess.
Aðeins 2 Finsenar hafa svo vitað
sé „starfað“ eitthvað í Viðey og var
það allt á tveim dögum á 4. tug
þessarar aldar. Árni Finsen arkitekt
í Reykjavík sonarsonur Hilmars
hafði þá fengið leyfi Eggerts
Briems til að gera uppmælingar af
Viðeyjarstofu og kirkjunni. Með
honum var „núllpunktur" hans þá
á 12. ári.
Þetta eru blákaldar sögulegar
staðreyndir um „Stephensen-Fin-
senættina“ og Viðey.
Veit ég vel að „The Icelandic
Elite“ fjallar fræðilega um þróunina
frá elitisma til pluralisma — en
hafa ber samt það er sannara reyn-
ist jafnvel í minni háttar atriðum.
Held ég, að hvorki Mosca, Dahl né
aðrir lærðir menn geti búið til nýjar
ættir óskyldar sjálfum sér — frí-
hendis — jafnvel í besta tilgangi!
Með kveðju,
„Núllpunkturinn úr Viðey“
Elísabet Árnadóttir Finseii.
Prentaðar heimildir: The Icelandic
Elite and The Power Structure 1800-
2000. A Research by Ólafur Ragnar
Grímsson, University of Iceland (Den
nordiske statskundskabs konference,
Árhus August 1975).
Jón Helgason: Þeir, sem settu svip á
bæinn. Bókfellsútgáfan hf. 1959.
Slægtsbog for Familien Finsen, samlet
og udgivet af Erling Finsen. Ny revider-
et udgave. Kbh. 1988.
Skálholt. Fornleifarannsóknir 1954-58.
Lögberg. Reykjavík 1988.
Páll Lindal: Reykjavík, Sögustaðir við
Sund. Örn og Örlygur Rvík 1988.
Iiöfundur er húsmóðir í Kópnvogi.
Þ.ÞORGRÍMSSON&C0
Ármúla 29, Reykjavík, simi 38640