Morgunblaðið - 17.11.1992, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1992
39
Eyðing- miða
eftir Önund
*
Asgeirsson
Niðurskurður bolfiskkvótans
Nýr bolfiskkvóti var gefinn út
af sjávarútvegsráðuneytinu í byijun
september. Samkvæmt honum
minnka heimildir til þorskveiða úr
177.375 tonnum í 128.398 tonn eða
um 28%. Samanburður á heildar-
bolfiskkvótum milli ára er minni eða
um 10,5%, þannig, talið í þorskígild-
istonnum:
þíg-tonn
Heildarbotnfiskkvóti ’91—’92 314.000
do. ’91—’92 283.100
Minnkun útgefinna kvóta 30.900
Nú hefur komið í ljós, að kvótar
fluttir frá fyrra tímabili yfir á þetta
veiðiár nema um 27.000 af bol-
fiskafla og er raunverulegur niður-
skurður frá fyrra ári aðeins um
3.900 þíg. „Kvótakerfið er bull,“
sagði Einar Oddur, en ástandið er
miklum mun verra, því að enn er
eftir að gera grein fyrir því ófyrir-
séða. Það er nefnilega ástæða fyrir
því, að veiðiflotanum tókst ekki að
afla nema um 90% af úthlutuðum
kvótum á síðasta ári.
Aflahrunið
Kanadamenn hafa nú neyðst til
að banna allar togveiðar úti fyrir
Nýfundnalandi næstu tvö ár.
Ástæðan er sú, að togskip frá Evr-
ópu hafa gjöreytt þessari veiðislóð
og eyðilagt umhverfi fisksins þar.
Það eru litlar líkur á að þetta ástand
muni lagast verulega á svo skömm-
um tíma. Áður höfum við heyrt um
svipað ástand á öðrum veiðislóðum;
Norðursjór, við Noreg, Hvítahafíð,
Barentshafið, við Færeyjar og
Grænland. Állt er þetta af sömu
ástæðum, dráp smáfísks á togskip-
um og eyðilegging á umhverfi fisks-
ins. Togskipaútgerðir horfa fram á
algjört fiskleysi sem beina afleið-
ingu af eigin óábyrgri hegðan þeirra
í fiskveiðum. Verði þeim leyft að
halda áfram á sama hátt, eins og
nú þegar hefir verið gert með síð-
ustu kvótaúthlutun, þá munu þeir
leggja landið í auðn.
Fiskveiðistefnan
Útvarpið skýrir frá því, að
stærsta togskipaútgerð Evrópu,
sem haldið hefir verið út frá Vigo
á NV-Spáni, hafi ákveðið að minnka
togveiðiflota sinn úr 180 skipum í
90 skip, eða um helming. Þeir gera
sér grein fyrir því, að rányrkjan á
Nýfundnalandsmiðum er liðin tíð
og að aldrei verður þeim leyft að
veiða þar aftur. Það voru togskip
frá Evrópu, aðallega Spáni og
Portúgal, sem eyðilögðu þessi bestu
mið heimsins á tiltölulega fáum
árum. Sama er að gerast á okkar
miðum. Við erum aðeins einu eða
Önundur Ásgeirsson
'„Hin öflug’u togskip
hafa reynst ógæfa.
Eyðilegging umhverfis
fisksins er staðreynd og
þetta verður að stöðva
með því að flytja út
grunnlínur fyrir tog-
skip og hætta notkun
þeirra innan fiskilög-
sögunnar.“
tveim árum á eftir Færeyingum að
leggja veiðislóðir togskipanna í
eyði. Með hveiju ætla íslendingar
að greiða erlendar skuldir sínar,
þegar svo er komið? Svari nú þeir
er best geta og mesta ábyrgð bera
á eyðileggingu miðanna. Það segir
sig sjálft, að fiskurinn hlýtur að
leita á aðrar slóðir, þegar umhverfi
hans hefír jverið eyðilagt hér við
land. Allir íslendingar eiga rétt á
að fá skýr og heiðarleg svör við
þessum áleitnu spurningum. Felu-
leikurinn bjargar engu, hvorki tog-
skipaútgerðum né ábyrgð stjórn-
málamanna á þessari öfugþróun.
Við verðum einfaldlega komnir í
gjörgæslu Alþjóðabankans innan
fárra mánuða ef þessu verður hald-
ið áfram.
Forsætisráðherra sagði í stefnu-
ræðu sinni, ,að útgerðin yrði að
vinna sig út úr vandanum. Þetta
væri vissulega fljótvirkasta og auð-
veldasta leiðin ef útgerðir togskip-
anna væru tilbúnar til slíks sam-
starfs. Það er þó ekkert, sem bend-
ir til slíks, af þeirra hálfu, því að
útgerðimar eru einmitt á þessu ári
að byggja upp stærri og fullkomn-
ari fijstiskip til veiða innan fisk-
veiðilögsögunnar en nokkru sinni,
fyrr. Stórútgerðarmenn þekkja ekki
sinn vitjunartíma og það er einmitt
y)
NICJANIK
TISKUVERSIUNIN
FAXA-FENI5
collection GRAMONT k dbfjí
PYR^MID í' P U L Wh' i o v t r
BOSCH
V E R S L U N
Lágmúla 9 sími 3 88 20
RAFGEYMAR
ALLT AÐ 28%
LÆKKUN
gerð NÚ áftur lækkun
12 V/ 44Ah 5.276 7.404 28,74%
12 V/60Ah 5.998 7.735 22,46%
12 V/ 88Ah 9.582 tt»S52 17,05%
R Æ Ð U R N I R
©JORMSSONHF
MIKIÐ ÚRVAL
ÓKEYPIS ÍSETNING
FÁEIN DÆMI UM VERÐLÆKKANIR
Núverandi kvótakerfi er gagns-
laust, því að veiðiflotinn nú getur
ekki dregið að landi það magn bol-
fisks, sem leyft er skv. kerfínu.
Heildarbolfískafli síðasta kvótaár
nam um 287.000 tonn. Til saman-
burðar er að heildarbolfiskafli árið
1933 nam 306.000 tonnum upp úr
sjó. Menn geta svo borið, saman
stærð veiðiflotans og tilkostnað nú
og þá, við upphaf frystingar í landi.
Þetta ástand er eingöngu að kenna
hinum stórvirku togskipum, sem
eru einskonar jarðýtur á hafsbotn-
inum.
Úrbætumar sem gera þarf era
þessar:
1. Allir frystitogarar, sem leggja
upp erlendis, og er í raun haldið
út frá erlendum höfnum, skuli
veiða utan 200 mílna veiðilög-
sögunnar. Sömuleiðis þau tog-
skip, sem leggja upp afla sinn
erlendis, sem ísfisk.
Tafarlausar úrbætur
%. «0»%
'
■mm.
KORNMO heilhveitikexiö
sómir sér jafnt á veislu- sem
morgunveröarboröinu
auðn lands
kvótakerfið, sem hefír villt þeim
sýn. Þeir hafa fram til þessa verið
að kaupa kvóta (þótt ólöglegir séu)
til veiða hvar sem er innan fiskilög-
sögunnar, með óskertum rétti til
að eyðileggja umhverfí fisksins. Þó
hefír aðeins verið hægt á kaupunum
og þannig reyndist óframkvæman-
legt að selja kvóta Hagræðingar-
sjóðs, jafnvel þótt boðin væra lán
til kaupanna, sem reyndar átti að
stela af opinbera fé, með aðstoð
beggja stjómarflokkanna og vænt-
anlega fleiri þingmanna.
í raun era mjög litlar líkur á að
útgerðarmenn geti af eigin hvötum
breytt stefnu sinni i kvótamálinu.
Ef netabátur kemur að landi með
fisk eldri en tveggja nátta fer hann
í gúanó og útgerðin hefir tapað
verðmætum hluta kvótans. Þess
vegna fer þessi fiskur fyrir borð
eins og nýlegt dæmi frá Vest-
mannaeyjum sýndi. Ef fram-
kvæmdastjóri útgerðarfélags fær
ekki fisk í hæsta gæðaflokki af
skipinu verður hann rekinn. Ef skip-
stjóri kemur með skemmdan eða
ódýran fisk að landi fær hann að
taka pokann sinn. Þess vegna verð-
ur skipstjórinn að henda fyrir borð
öllum físki, sem ekki kemst í hæsta
gæðaflokk. Þetta era dæmin um
óundanþæg áhrif kvótakerfísins og
mætti tína þar margt fleira til.
2. Togskip, sem leggja afla sinn
upp til vinnslu í landi skulu fá
ótakmarkaðar heimildir til veiða
upp að 50 mflna veiðilínu um
takmarkaðan aðlögunartíma og
með takmarkaðri stærð botn-
varpa, sem eyðileggi ekki um-
hverfi físksins.
3. Stefnt sé að því að hætt verði
netaveiði á öllum miðum. Með
núverandi tækni við krókaveiði
er ástæðulaust að halda áfram
þvergirðingum á miðunum fyrir
göngufisk.
4. Miðunum sé skipt í afmörkuð
veiðisvæði, sem miðist við að
afli sé unninn í landi. Krókaveiði
sé frjáls og óhindrað í hveiju
veiðihólfí þeim skipum, sem
leggja upp afla sinn í vinnslu-
stöðvum staðsettum í hveiju
hólfi. Öllum krókaveiðiskipum
sé óheimilt að flytja sig milli
hólfa.
Hin öflugu togskip hafa reynst
ógæfa. Eyðilegging umhverfis
fisksins er staðreynd og þetta verð-
ur að stöðva með því að flytja út
grannlínur fyrir togskip og hætta
notkun þeirra innan fiskilögsögunn-
ar. Við liggur auðn landsins. Króka-
veiðamar era einu veiðamar, sem
ekki spilla umhverfi físksins.
Höfundur er fyrrverandi forstióri
OLÍS.
tf\\a QOð^
Þetta
SÆTRE FYRIR SÆLKERANN