Morgunblaðið - 27.11.1992, Blaðsíða 17

svaranlegt væri að senda hana heim
til sín, að hún væri á engan hátt
fær um að vera ein og hjálpa sér
sjálf, þá var það samt gert.
Hún var heima í þrjá daga. Þá
komu starfsmenn Securitas að
henni liggjandi ósjálfbjarga á gólf-
inu. Hún var umsvifalaust lögð inn
á sama stað og hún var nýkomin
af, Landspítalann. Þaðan var hún
flutt á Vífilsstaðaspítala, og þar er
hún ennþá, meira en ári síðar. Eng-
in leið er að senda hana heim. Hún
er með súrefnistæki allan sólar-
hringinn og kemst ekki einu sinni
hjálparlaust á klósettið. Samt er
Vífilsstaðaspítali ekki rétti staður-
inn fyrir hana, fremur en Landspít-
alinn. Þar er engin sjúkraþjálfun
og engin aðstaða eða þjónusta fyrir
aldraða, eins og á heimilum sem
ætluð eru öldruðum. Þar er aðeins
setustofa með sjónvarpi, sem hún
getur ekki horft á.
Ráðherra hefur ekki afskipti
af einstökum málum (!)
Síðastliðið vor, þegar rúm ellefu
ár voru liðin frá því að mamma
sótti fyrst á náðir Kerfisins, pant-
aði ég viðtalstíma hjá Jóhönnu Sig-
urðardóttur félagsmálaráðherra, til
þess að segja henni frá gangi þessa
máls. Auðvitað kom ekkert út úr
því. í júlímánuði síðastliðnum fékk
ég síðan viðtal við Sighvat Björg-
vinsson heilbrigðisráðherra til þess
að spyija hvort hann gæti bent á
einhverja leið, og líka til að láta
hann vita hvað svona mál gæti ver-
ið lengi að velkjast í Kerfinu. Sig-
hvatur sagði að ég hlyti að gera
mér grein fyrir því að ráðherra
gæti ekki gripið inni í og haft af-
skipti af einstökum málum. Hins
vegar bauðst hann til að láta starfs-
mann í ráðuneytinu, Hrafn Pálsson,
athuga hvar og hvernig þetta stæði,
og skyldi ég hringja í hann eftir
nokkra daga.
Þegar ég náði síðan sambandi
við Hrafn eftir margar tilraunir
kvaðst hann kannast við þetta mál.
Hins vegar var engin leið að heyra
á honum að hann hefði kynnt sér
það neitt. Hann sagði bara að þetta
væri allt svo erfítt, engin pláss til,
engin hjúkrunarrými laus og fjöldi
manns á biðlista. Hann hefði nú
sjálfur verið svo heppinn að hans
aðstandendur hefðu aldrei þurft á
fyrirgreiðslu af þessu tagi að halda,
og síðan þvældi hann lengi um hitt
og þetta sem kom mér og erindi
mínu ekkert við. Um síðir sagðist
hann þó vita að ástandið væri betra
úti á landi og spurði hvort ég hefði
athugað með pláss þar.
Ósvífni
Við þessi ummæli kerfísþrælsins
var mér nóg boðið, og lái mér það
hver sem vill eftir allt sem á undan
en ljósmæður sjá um þau námskeið.
Þegar komið er að fæðingu fara
konurnar ásamt nánasta aðstand-
anda á fæðingardeildina, þar sem
ljósmæður bjóða þau velkomin.
Ljósmæður annast síðan konuna í
fæðingu og taka á móti baminu.
Það er líka á ábyrgð ljósmóður að
kalla til lækni ef hún telur þess
þurfa, en læknar taka aðeins á
móti bömum ef sérstaklega stendur
á, t.d. ef grípa þarf til sogklukku
eða tanga. En ljósmóðirin sleppir
samt ekki hendinni af konunni fyrr
en bamið er fætt og hún getur lát-
ið hana í hendur ljósmæðra á sæng-
urkvennadeild.
I sængurlegunni annast Ijósmæð-
ur hina nýju móður og barn henn-
ar. Ljósmæður veita konum umönn-
un, fræðslu og stuðning til þess að
gera þeim kleift að takast á við
móðurhlutverkið og geta hugsað
um sjálfa sig og barn sitt þegar
heim er komið.
Fæðingarheimili Reykjavíkur til-
heyrir einnig kvennadeild Landspít-
alans, en því hefur verið lokað til
áramóta vegna spamaðar. Á Fæð-
ingarheimilinu önnuðust ljósmæður
alfarið konur og böm þeirra í
sængulegu, en fæðingar vom lagð-
ar af þar sl. vor.
Þó að markmið ljósmæðra sé að
stuðla að heilbrigði móður og bams,
þá er ekki öllum börnum ætlað að
vera heilbrigð eða lifa. Að eignast
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1992
17
er gengið. Ég sagði honum að mér
þætti þetta ósvífni, ég ætlaði að
segja að mér þætti ósvífni að ætl-
ast til þess að kona komin á níræðis-
aldur, sem hefur alið allan sinn ald-
ur í Reykjavík, unnið þar alla sína
starfsævi og greitt þar skatta og
skyldur, færi að leita út á land og
flytjast enhveijum hreppaflutning-
um til að fá aðstoð og fyrirgreiðslu
í ellinni. En ég komst ekki svo langt.
Þegar ég sagði „ósvífni" æpti Hrafn
Pálsson, fulltrúi Kerfísins: „Hvað
djöf.. dóni ertu, kona, að kalla
þetta ósvífni" og skellti á.
Það má vel vera að þetta sé
ósvífni. Kannski ósvífnin hefði betur
byijað fyrr. Kannski móðir mín
hefði þá fengið fyrirgreiðslu til jafns
við ýmsa aðra, sem hafa verið svo
forsjálir að ganga í stjórnmálaflokk,
eða eiga nógu mikla peninga. Eða
hafa verið nógu ósvífnir.
Þessa dagana er greint frá því í
fréttum að síðastliðinn áratug hafí
umtalsverður fjöldi aldraðs fólks
flust af landsbyggðinni og til
Reykjavíkur. Ég er ansi hrædd um
að ýmsir aldraðir landsbyggðar-
menn hafí fengið þjónustuíbúðir og
hjúkrunarpláss í Reykjavík á liðnum
ámm. Og jafnvel eru dæmi slíks
um fólk sem komið hefur alla leið
frá Ameríku, eftir að hafa búið þar
mestan hluta ævinnar. En þetta
fólk hefur sambönd í stjórnmála-
flokkum, eða á peninga sem það
getur látið renna í rétta farvegi,
nema hvort tveggja sé.
Vel stæð og vel rekin
menningarborg
Stundum er verið að tala um það
hvað fjárhagur Reykjavíkurborgar
sé góður og hvað borginni hafi ver-
ið vel stjórnað. Perlan er einn af
ávöxtum þeirrar góðu stjórnar. Hún
var byggð fyrir hagnað Hitaveitu
Reykjavíkur, en sá hagnaður varð
til vegna þess að móðir mín og
aðrir borgarbúar vom látnir greiða
hærri hitaveitugjöld en þörf var á.
Samt er hagur borgarinnar ekki
betri en svo að hún getur ekki sinnt
um gamalmenni sem hefur lifað og
starfað (og borgað opinber gjöld,
ekki bara hitaveitugjöld) innan
marka hennar alla sína ævi.
Menningarstig má nokkuð ráða
af því hvernig farið er með gamla
fólkið sem skilað hefur dagsverki
sínu. Það er kannski betri vitnis-
burður um menningu en pýramíd-
arnir, Péturskirkjan og Perlan til
samans.
Þá væri hún búin að fá pláss
fyrir löngu
Sighvatur Björgvinsson sagði að
ég hlyti að skilja að ráðherra gæti
ekki haft afskipti af einstökum
málum. Ég vildi að satt væri, ég
vildi að ráðherrar og aðrir valda-
menn hefðu ekki afskipti af einstök-
um málum. Þá væri mamma búin
að fá pláss fyrir löngu, því þá hefðu
ekki aðrir verið teknir fram fyrir
hana í biðröðinni.
En þetta er bara ekki satt hjá
Sighvati. Hann hefur oft misbeitt
valdi sínu og mismunað fólki.
Stundum hefur hann jafnvel hagað
sér svipað og fyrirgreiðslupólitíkus-
inn Albert Guðmundsson, svo að
tekið sé ljótt dæmi. Aðrir kunna
betur að greina frá því en ég. Þess
má geta að móðir mín á son og
tengdadóttur _ á Patreksfirði og
tengdason á ísafirði. Líklega veit
Sighvatur ekki um það. Þau þekkja
betur til í kjördæmi ráðherrans og
vita betur um gerðir hans þar en ég.
„Fyrirgreiðslupólitík"
„Fyrirgreiðslupólitík" hefur ekki
meiri eða betri fyrirgreiðslu í för
með sér. Hún er fólgin í því að
þeir sem lengst hafa beðið fyrir-
greiðslu eru látnir bíða ennþá leng-
ur, en kunningjar og kjósendur og
gæludýr stjómmálamanna fá að
njóta hennar í staðinn.
Því fer fjarri að ég telji Sighvat
Björgvinsson verri en aðra ráð-
herra. Það er nú einu sinni eðli
ráðherra að misbeita valdi og mis-
muna fólki. Ekkert síður þótt þeir
kenni sig við jöfnuð og jafnaðar-
mennsku. Heiðarlegt fólk virðist
ekki sækjast eftir völdum.
Vandinn var sannarlega til fyrir
tíð Sighvats í heilbrigðisráðuneyt-
inu. En Sighvatur verður ekki til
þess að bæta ástandið.
Áratugur kurteisi og biðlundar
er liðinn, án þess að slíkir eiginleik-
ar hafí komið að minnsta gagni í
viðureigninni við Kerfíð. Þessi grein
ber líklega nokkur merki þess.
Hin endanlega lausn
Sum vandamál versna með tím-
anum ef þeim er ekki sinnt. Þeir
sem stjórna heilbrigðismálum hjá
ríki og borg vita hins vegar að vandi
móður minnar bg annarra gamal-
menna leysist af sjálfu sér á „eðli-
legan“ hátt, ef þeir eru nógu þolin-
móðir að gera ekki neitt.
Höfundur rekur gistiheimili í
Reykjavík og stundar afgreiðslu-
störf.
ÞEGAR VEUA
Á ÞAB BESTA
V d fil
Borgarkringlunni - Sími 677820
veikt barn eða að missa barn er ein
sárasta lífsreynsla sem fólk reynir
á ævinni. Ljósmæður reyna eftir
bestu getu að styðja foreldra sem
eiga um sárt að binda og veita þeim
þá umönnun og umhyggju sem þeir
þurfa. Sem betur fer tengjast störf
okkar þó oftar gleði en sorg, en
fáar þjóðir hafa náð eins miklum
árangri og við í lækkun burðarmáls-
dauða.
Störf ljósmæðra í dag eru
ábyrgðarmikil og krefjandi eins og
þau hafa alltaf verið. Þessi verk eru
unnin í kyrrþey og það ber ekki
mikið á þeim. En í hvert skipti sem
þú sérð barn skaltu þú minnast
þess að ljósmæður lögðu sitt lóð á
vogarskálina til þess að það yrði
heilbrigt.
Höfundur er (jósmóðir og
Ejúkrunarfræðingur MS,
formaður Ljósmæðrafélags
íslands og \'jósmóðir á
fæðingardeild Landspítalans.
Suðrœnir saltfiskréttir
eftirjordi Busquets
Matreiðslubókin Suðrænir saltfiskréttir er eftir virtan matreiðslumeistara á Spáni, Jordi Busquets.
Eitt af hans sérfögum er meðhöndlun og matreiðsla á saltfiski. í Suðrænum sallfiskréttum lærum
við hvemig hann matbýr íslenskan saltfísk, sem Spánverjar kaupa af íslendingum. Sjálf höfum við
ekki vanist fjölbreytilegum möguleikum þessa frábæra hráefnis, sem er hið besta sem þekkist í
heiminum. Hér er tækifærið komið - möguleikamir eru óendanlegir.
Suðrænir saltfiskréttir er gefin út af Sölusambandi
íslenskra fiskframleiðenda í samvinnu við Almenna
bókafélagið í tilefni af 60 ára afmæli SÍF á þessu
ári. Þýðandi bókarinnar er Sigríður Steinunn
Stephensen og margháttaða aðstoð veittu
matspekingamir Úlfar Eysteinsson og
Rúnar Marvinsson.
í tilefni af afmælinu og útgáfu bókarinnar standa
nokkur veitingahús fyrir saltfiskviku dagana
27. nóvember til 3. desember nk. Veitingahúsin ætla
að bjóða gestum sínum upp á gómsæta saltfiskrétli
úr nýju kokkabókinni.
Náðu þér í eintak af Suðrænum saltfískréttum -
Bókin er hreint frábær!
® é
BLAA LONIÐ
vcitingahús
Saltfiskur að hælli Hawaiibúa
Saltfiskstengur í deighjúpi
Tveir bitar í möndlusósu
Verð kr. 1.390.-
Mólakaffí
Paella með saltfiski
Lasagne með saltfiski
Saltfiskur í ofni
Verð kr. 680.-
M
■ym RNINA'
Skeljar með saltfiski og sveppum
Saltfiskur ( hvítlaukskremi
Saltfiskur að hætti Katalóníumanna
Verð kr. 1.390.- í hádegi 1.090.- með súpu
ÞRÍR FRAKKAR HJÁ ÚLFARI
Saltfiskur með kjúklingabollumJkjölbollum
Einnig verður boðið upp á saltfisktvennu
ogfleiri saltfiskrétti
Verð með forrétli kr. 1.250,-
H vítlaukssallfiskur
Sallfiskur með þurrkuðum ávöxtum
Verð kr. 1.450- (ódýrara í hádeginu)
Laugarásvegi
Saltfiskur að hausti
Saltfiskur með grænmeli
Verð með súpu kr. 980.-
Hótel Esju, Suðurlandsbraut
Saltfiskur frá Biskayahéraði
Sallfiskur með blaðlauk og kartöflum
Verð með súpu kr. 1.100.-