Morgunblaðið - 27.11.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1992
Hætt kominn af blóðmissi á loðnubát
út af Glettingi
Snarræði hjá skip-
stjóranum og lækni
bjargaði sjómanni
SJÓMAÐUR á Ioðnubátnum Kap frá Vestmannaeyjum er nú á bata-
vegi, en líf hans hékk á bláþræði síðastliðinn sunnudag. Viðbrögð
skipstjórans og snarræði læknis og björgunarsveitarmanna frá Seyð-
isfirði urðu honum til happs. Maðurinn fékk skyndilega magablæð-
ingu og var í losti þegar Guðmundur Benediktsson læknir komst til
hans í myrkri og þungum sjó um þijátíu sjómílur útaf Glettingi.
Varðskipið Týr sigldi með manninn til Norðfjarðar og hann gekkst
undir aðgerð á sjúkrahúsinu á Neskaupsstað.
Landhelgisgæslan
13.11 Skipverji með
hjartaáfall á norskum
rækjutogara. Þyrla og
Herkúles-vél vamar-
liðsins sóttu manninn.
15.11 Slasaður
maður í borð í
öðrum norskum
rækjutogara. Þyrla
LHG gerði tilraun tll
að ná manninum en
án árangurs. Skipið
hélt með manninn
til Reykjavíkur.
beiðni barst og skipið
hélt áleiðis til Reykja-
víkur. Þyrla LHG tók
manninnum borð.
K
TF-SIF gat ekki veitt aðstoð í fjórgang í þessum mánuði
Stór þyrla hefði getað
sinnt öllum útköllum
- segir Benóný Ásgrímsson þyrluflugstjóri
ÞYRLA Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, hefur ekki getað sinnt fjórum
sjúkraútköllum af sjö í þessum mánuði. Hún hefur verið biluð, I
skoðun, ekki haft flugþol til björgunar eða afísingarbúnað sem þurft
hefði. Benóný Ásgrímsson flugstjóri hjá Landhelgisgæslunni segist
teþ'a að unnt hefði verið að sinna öllum útköllunum með stærri þyrlu
sem rætt hafi verið um að kaupa síðustu fimm ár. Mánuðurinn sýni
þörfina á öflugri þyrlu.
Guðmundur Benediktsson læknir
á Landspítalanum, sem leysir nú
af á Seyðisfírði, fékk upphringingu
vegna sjómannsins síðdegis á
sunnudaginn og var lagður af stað
ásamt björgunarsveitarmönnum á
opnum gúmbáti stundarfjórðungi
seinna. Veður var vont, varað hafði
verið við stormi á öllum miðum og
þyrla Landhelgisgæslunnar gat
ekki brugðist við hjálparbeiðni
vegna ísingarhættu.
Guðmundur Benediktsson segir
að hann hafi fengið tvo reynda sjó-
menn í björgunarsveitinni með sér
á gúmbátnum og þeir hafi náð varð-
skipinu Tý eftir um klukkutíma sigl-
ingu í skælingi eða þungum sjó. „Þá
fór ég um borð í Tý og sigldi lík-
lega í annan klukkutíma þar til við
komum að Kap,“ segir Guðmundur,
„tímaskynið er ekki hámákvæmt
undir svona kringumstæðum. Ég
stökk um borð í bátinn og byijaði
„RÍKISSTJÓRNIN hefur ekki
haft samráð við sjómenn í þess-
um efnahagsráðstöfunum sín-
um nú,“ segir Helgi Laxdal,
formaður Vélstjórafélags ís-
lands. „Kvótakerfíð var talið
ófært en nú segir forsætisráð-
herra að búið sé að fínna upp
góða fískveiðistefnu fyrir fram-
tíðina. Eina breytingin er þó
raunverulega sú að nú á að fara
að innheimta auðlindaskatt.
Sagt er að greiða eigi um 600
milljóna króna auðlindaskatt
fyrir úthlutaðan aflakvóta í
þorskígildum en það kemur
hvergi fram hvort taka eigi það
af óskiptu, þ.e.a.s. hvort sjó-
menn eiga að taka þátt í að
greiðaþennanskatt."
Helgi Laxdal segir að hingað
til hafi það verið krafa útgerðar-
innar að sjómenn tækju þátt í
kvótakaupum. „Ég yrði því mjög
undrandi ef útgerðin færi ekki
fram á að sjómenn tækju þátt í
að greiða þessar 600 milljónir með
♦ ♦ ♦
Tveir bílar
fuku út af
Laugarbrekku.
BIFREIÐ fauk út af afleggjaran-
um að Hellnum á mánudag, í
vonskuveðri, norðanroki og
slyddu. Jeppabifreið, sem kom til
hjálpar, valt á hliðina í veðurofs-
anum. Engan sakaði i óhöppunum.
Maðurinn, sem missti bíl sinn út
af, gekk tveggja kílómetra leið að
Hellnum og leitaði hjálpar. Maður á
næsta bæ fór honum til hjálpar á
stórum rússajeppa, en jeppinn fauk
á hliðina. Ökumanninn sakaði ekki.
Finnbogi.
strax að meðhöndla manninn, hann
var ansi langt leiddur og mér er til
efs að eldri maður hefði haft þetta
af.“
Guðmundur segir að sjómaðurinn
hafí skyndilega fengið innvortis
blæðingu og fallið við það niður
stiga í bátnum. Skipstjórinn hafí
strax áttað sig og tekist að koma
dálitlum vökva í æð mannsins áður
en hjálp barst. „Líf hans hékk_ á
bláþræði," segir Guðmundur. „Ég
dældi í hann saltvatni, lyfjum og
lausn til að auka súrefnisflutning
blóðsins. Það er nauðsynlegt til að
jafna þrýsting í líkamanum og ná
mönnum úr losti sem orsakast af
miklum og hröðum blóðmissi. Um
leið og ég taldi óhætt var farið með
manninn um borð í Tý og siglt inn
til Norðijarðar. Þangað komum við
um tveim tímum eftir að ég náði
til sjómannins og hann gekkst strax
undir aðgerð á Neskaupstað. Nú
er maðurinn á batavegi."
urýmun sjómanna. Því til viðbótar
er ekkert þak á þessu. Að minnsta
kosti 1,4 milljarðar króna úr At-
vinnutryggingarsjóði útflutnings-
greina eru tapaðir og það á að
greiðast úr Þróunarsjóði sjávarút-
vegsins, þannig að sjómenn eiga
að greiða hluta af því. Þá eiga
þeir að taka þátt í kaupum á físk-
vinnsluhúsum hér, sem þeir stóðu
auðvitað ekki fyrir að væru
byggð,“ segir Helgi.
„Ég býst við að flokksþingið eigi
erfítt með að móta alveg skýra
stefnu til samningsins vegna þess
að það liggja ekki öll atriði hans
fyrir ennþá. Það er alveg ljóst að í
Framsóknarflokknum, eins og í
flestum öðrum flokkum, er áherslu-
munur í þessu máli," segir hann.
Steingrímur Hermannsson, formað-
ur flokksins, hefur sagt að tillaga
verði lögð fram á flokksþinginu sem
hefst í dag um að flokkurinn móti
endanlega afstöðu til samningsins.
„Framsóknarflokkurinn ber
ábyrgð á viðræðunum um Evrópska
efnahagssvæðið og við sem sátum
Hjálparbeiðni hefur borist
þyrluáhöfn Landhelgisgæslunnar
sjö sinnum í þessum mánuði. Þrisv-
ar var hægt að sinna kallinu, en í
fjórgang þurfti að bjarga málum
með öðrum hætti.
Þann 5. nóvember slasaðist skip-
veiji á Skafta SK-3 á höfði þegar
keðja slóst í hann. TF-SIF var í
skoðun og þurfti að biðja vamarlið-
ið að ná í manninn. Þyrla þess flaug
með hann til Akureyrar og Herkú-
les vél áfram til Reykjavíkur.
Þann 13. var óskað eftir aðstoð
á norskum rækjutogara þar sem
talið var að 56 ára skipveiji hefði
fengið hjartaáfall. TF-SIF var biluð
og vamarliðið beðið að senda þyrlu
eftir sjúklingnum. Flogið var með
hann á Borgarspítala.
Þann 15. nóvember fór TF-SIF
í síðustu ríkisstjóm stóðum _að því
og töldum það rétta leið. Ég hef
ekkert breytt um skoðun í þeim
efnum,“ segir Halldór. .
„Hitt er svo annað mál að ýmsar
ákvarðanir sem þarf að taka í
tengslum við þennan samning
skipta líka miklu máli, eins og
ýmislegt sem tengist eignakaupum
erlendra aðila, sem er ekki fullskýrt
og jafnframt sjávarútvegssamning-
urinn. Ég hef sagt frá upphafi að
ég mun ekki taka endanlega af-
stöðu til þessa máls fyrr en sjávar-
útvegssamningurinn liggur fyrir.
Ég hef ekki séð hann ennþá en
á móts við norska togarann Pero
sem hafði slasaðan mann innan-
borðs. Veður var vont, mikil öldu-
hæð og él og eftir hálftíma tilraun-
ir til að koma sjúkrakörfu um borð
í skipið var ákveðið að hætta. Þetta
var undir kvöld og sigldi togarinn
með manninn til Reykjavíkur þar
sem hann var fluttur á sjúkrahús
þegar þangað kom morguninn eftir.
Tvö útköll bárust 19. nóvember
og veitti þyrla Landhelgisgæslunn-
ar aðstoð í bæði skiptin. Fyrst bil-
aði vél í bátnum Vilborgu SK-24
og var tveim mönnum bjargað um
borð í TF-SIF. Síðar var óskað að-
stoðar af norskum togara vegna
skipveija sem slasaðist á fæti. TF-
SIF náði í manninn í birtingu dag-
inn eftir þar sem meiðsli hans voru
ekki talin lífshættuleg.
vonandi fer að styttast í það. Ég
er ekki reiðubúinn til að taka endan-
lega afstöðu til málsins eða lofa
pólitískri ábyrgð á því á einn eða
annan hátt fyrir en það liggur fyrir
og svo er um marga aðra. Ég býst
við að flokksþingið eigi erfítt með
að móta alveg skýra stefnu til
samningsins vegna þess að það
liggja ekki öll atriði hans fyrir enn-
þá. Það er alveg ljóst að í Fram-
sóknarflokknum eins og flestum
örðum flokkum er áherslumunur í
þessu máli,“ sagði hann.
Halldór var spurður hvort hann
teldi koma til greina að sitja hjá
við atkvæðagreiðslu um samning-
inn á Alþingi. „Ég held mig við það
sem ég hef áður sagt. Við verðum
að semja um okkar stóru hags-
munamál og þar er allra stærst
aðgangur okkar að mörkuðum í
Þann 21. sótti þyrla Landhelgis-
gæslunnar mann sem rotaðist og
meiddist í baki við fall niður í
sprungu í Gígjökli. En daginn eftir
gat þyrlan ekki sinnt hjálparbeiðni
frá Kap frá Vestmannaeyjum þar
sem stormi var spáð á öllum miðum
og afísingarbúnað vantar á TF-SIF.
Skipveiji á Kap var hætt kominn
af innvortis blæðingu en bjargað
af lækni sem komst til hans á vél-
báti og varðskipinu Tý.
Benóný Ásgrímsson flugstjóri hjá
Landhelgisgæslunni segir að í fimm
ár hafí verið rætt um að festa kaup
á stærri og aflmeiri þyrlu af frönsku
gerðinni Superpuma. Hann telur að
með slíkri vél hefði mátt sinna öllum
neyðarköllunum. Franska þyrlan
hefur að minnsta kosti helmingi
meira flugþol en TF-SIF, þrefalt
meiri burðargetu og öflugri hreyfla.
Hana má fá með afísingarbúnaði
og þeím öryggistækjum öðrum sem
nauðsynleg eru við erfíðar aðstæður
hérlendis. Fullbúin kostar þyrlan
um 600 milljónir króna.
Evrópu. Ég geri mér grein fyrir því
að þar getum við ekki haft allt með
þeim hætti sem við helst kjósum.
Við verðum að semja okkur þar inn
og samningurinn um Evrópskt
efnahagssvæði er mikilvægt skref
í því sambandi og á vissan hátt
framhald af samningunum sem
gerðir voru 1973, sem tókust með
Bókun 6 og voru gerðir undir for-
ystu Framsóknarflokksins í ríki-
stjórn sem þá sat,“ sagði hann.
Halldór var þá spurður hvort
hann myndi leggja til á flokksþing-
inu að því yrði frestað að taka end-
anlega afstöðu til samningsins þar
til sjávarútvegssamningurinn lægi
fyrir. Svaraði hann því að þing-
flokkurinn yrði á endanum að taka
endanlega afstöðu til málsins. Til
þess séu þingmenn kjörnir þótt þeir
verði að halda í heiðri samþykktum
flokksstofnana.
Auðlindaskattur gæti
þýtt tekjurýmun
- segir formaður Vélstjórafélags íslands
henni en það þýddi um 1,3% tekj-
Halldór Ásgrímsson varaformaður Framsóknarflokksins um EES
Tek ekki afstöðu fyrr en sjávar-
útveg’ssamningur liggur fyrir
Samningurinn um Evrópskt efnahagssvæði er mikilvægt skref
HALLDÓR Ásgrímsson, varaformaður Framsóknarflokksins, segist
ekki ætla að taka endanlega afstöðu til samningsins um Evrópskt
efnahagssvæði og lofa pólitískri ábyrgð á því á einn eða annan hátt
fyrr en sjávarútvegssamningur íslands og Evrópubandalagsins ligg-
ur fyrir og svo sé um marga fleiri.