Morgunblaðið - 20.04.1993, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR. 20. APRÍL 1993

„ Herna. domarC, efskjólstæ&ingur min*.
er-fundinn saktcms, gatti hanrv tdpaa
mötguw miiyónam vegrta höA/nefinoáttar."
Jltargtuiltibifetík
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
Enn um lyfjadreifingu!
Frá Ingólfi J. Petersen
í MORGUNBLAÐINU 6. apríl sl.
gat að líta enn eina grein Sighvats
Björgvinssonar heilbrigðisráðherra
um kostnað við lyfjadreifíngu hér
á landi. Yfírskrift greinarinnar var:
„Frjáls samkeppni í lyfjadreifingu."
Þar gerir hann mikið úr saman-
burði verðs á óskilgreindum „lyfja-
körfum“ milli Norðurlanda og er
sá samanburður Íslandi í óhag.
Ráðherra veit vel, að slíkur saman-
burður er að mestu leikur að tölum
og hægt að fá næstum hvaða niður-
stöðu sem er, einnig íslandi í hag,
allt eftir því hvernig tínt væri ofan
í körfurnar. Innihald hinnar ís-
lensku körfu ráðherra er ekki það
sama í öllum dæmum hans, auk
þess er viðmiðunarúrtakið of lítið
til að geta talist marktækt. Ráð-
herra er þetta sjálfum vel ljóst og
segir „þó setja verði fyrirvara um
niðurstöður könnunarinnar, þar
sem um lítið úrtak var að ræða,
hlýtur hún engu að síður að vekja
fólk til umhugsunar". Það voru orð
að sönnu. Þeir, sem til þekkja, ráða
af þeim upphæðum, sem nefndar
eru, að hér er verið að bera saman
söluhæstu lyf á Norðurlöndum.
Með greininni fylgir súlurit yfir
smásöluverð lyfja í nokkrum Evr-
ópulöndum. Þar trónar ísland hæst,
en Portúgal neðst.
Þar sem inntakið í grein ráðherra
er boðskapur um, að samkeppni í
smásölu lyfla leiði til lækkaðs lyija-
verðs, er nærtækt að álykta, að hið
„háa“ lyfjaverð hér á landi stafí af
því, að slíkt smásölufrelsi er ekki
fyrir hendi. En þegar fyrirkomulag
lyijadreifíngarinnar í viðmiðunar-
löndunum er athugað kemur í ljós,
að í engu þeirra er slíku frelsi til
að dreifa. Útsöluverð lyfja er alls
staðar ákvarðað af yfírvöldum og
alls staðar hafa stjórnvöld hönd í
bagga með fjölda lyfjabúða og ijar-
lægð milli þeirra, nema í Þýska-
landi. Nú sitja Þjóðveijar uppi með
allt of mörg apótek, flest vanbúin,
og hæsta lyijaverð í Evrópu! Um
ódýrasta landið á listanum, Portú-
gal, er það að segja, að Portúgalir
búa við líkt lyfsölukerfí og íslend-
ingar!
Vilji menn hins vegar kanna þró-
un smásöluverðs lyija í fijálsu kerfi
má taka Bandaríkin sem dæmi, en
á tímabilinu frá 1982-1992 hækk-
aði lyfjavísitala þar upp í 290 stig,
en almenn vísitala upp í 170 stig.
Á íslandi hækkaði framfærsluvísi-
talan aftur á móti upp í 470 stig á
tímabilinu 1983-1991 meðan lyija-
vísitalan hækkaði í 335 stig.
Það eð ráðherra tekur Norður-
lönd hér til samanburðar má geta
þess, að lyijadreifingarkerfi þeirra
eru um margt mjög lík, enda hefur
á norrænum vettvangi verið unnið
að samræmingu löggjafar á þessu
sviði undir merki Norrænu lyfja-
nefndarinnar (NLN), en í henni eiga
sæti tveir íslenskir embættismenn.
Skýringar á mismunandi lyfja-
verði hér og á öðrum Norðurlöndum
gætu allt eins verið:
* Stærð markaðar, en hér á landi
búa um 260.000 íbúar, en í Nor-
egi um 5 milljónir íbúa, sem þó
er hið mannfæsta annarra Norð-
urlanda.
* Fjarlægð frá framleiðanda og þar
með lengri flutningsleiðir.
* Annað markaðskerfí að hluta. í
Noregi er t.d. aðeins einn heild-
söludreifingaraðili, sem er í rík-
iseigu. í Svíþjóð eru tvö heildsölu-
dreifíngarfyrirtæki, en hið opin-
bera á meirihluta í öðru þeirra.
Það fyrirtæki á að auki öll apótek
landsins.
* Stijálbýli hérlendis.
* Ólíkar aðstæður.
* Ávísanavenjur lækna.
* Aldursdreifing landsmanna.
Ekki má láta undir höfuð leggj-
ast að nefna þá staðreynd, að ís-
lenskir læknar eru almennt mjög
fljótir að tileinka sér nýjungar í
læknavísindum og á það ekki síður
við um notkun nýrra lyfja sem oft
eru dýr. Ef borinn er saman kostn-
aður innan ákveðinna lyijaflokka,
s.s. magalyija eða blóðþrýstings-
lyfja, en á undanfömum árum hafa
komið fram mörg ný lyf í þessum
flokkum, er eðlilegt, að kostnaður-
inn sé hlutfallslega hæstur hér á
landi af þessum sökum. Það er stað-
reynd, að víðast á hinum Norður-
löndunum em læknar íhaldssamari
í lyfjavali, sem hefur í för minni
notkun dýrari lyfja og þar með
lægri kostnað.
Að lokum er rétt að geta þess,
að í sjálfu sér em apótekarar þessa
lands ekki mótfallnir frelsi í lyija-
dreifíngu, en það verður þá að vera
algert frelsi, án afskipta hins opin-
bera.
í frumvarpi ráðherra er hins veg-
ar lítið frelsi að finna nema frelsi
til að opna apótek, heimild allra
dýralækna til lyfjasölu og apótek-
unum verður heimilað að ákvarða
verð á lausasölulyfjum, en það em
þau lyf, sem selja má án lyfseðils.
Allt annað varðandi lyfjadreifíng-
una er njörvað niður og gott betur
en nú er. Má t.d. nefna, að apótek- '
arar verða skyldaðir til að skila
gögnum um alla Ijrfjaafgreiðslu í
tölvutæku formi. Er látið að því >
liggja, að þetta sé í samræmi við
reglur EES og tilgangurinn sé að
fylgjast með lyfjanotkun lands- *
manna. Áður hafa verið settar fram
óskir um þetta og hefur Apótekara-
félag íslands aldrei hafnað viðræð-
um þar um, en félagið hefur hins
vegar neitað að verða við tilmælum
um, að þessum upplýsingum fylgi
kennitala sjúklings og númer þess
læknis, sem lyfseðilinn skrifar. Fé-
lagið lítur svo á, að þær upplýs-
ingar séu trúnaðarmál sjúklings og
læknis annars vegar og sjúklings
og apóteks hins vegar.
Apótekarafélag íslands hefur í
umræðunni um • lyfjadreifinguna
bent á, að samfara frelsi til að opna
apótek fylgi annars vegar fækkun
apóteka í dreifbýli, sem leiðir af sér (
að draga mun þar úr lyfjaþjónustu.
Hins vegar muni apótekum fjölga
í þéttbýli. Það kalli á mikla fjárfest- I
ingu, sem lyijasölunni mun ætlað
að standa undir, en hætt er við, að
einingarnar verði smáar og þar með I
síður hæfar til að veita þá þjón-
ustu, sem til er ætlast. 1 því sam-
bandi má t.d. benda á, að 3 lyfja-
fræðingar hafa fest sér húsnæði í
einni og sömu verslunarmiðstöðinni
í Reykjavík! Engin slík dæmi eru
kunn úr dreifbýli.
Talandi um sparnað. Er fólki það
almennt ljóst, að til lyfjamála, innan
sjúkrahúsa sem utan, greiðir hver
einstaklingur þessa lands 46 krónur
á dag. Á sama tíma greiðir hvert
mannsbam 36 krónur á dag í ferða-
og risnukostnað hins opinbera!
INGÓLFUR J. PETERSEN,
lyfsali, Mosfells Apóteki.
HÖGNI HREKKVÍSI
Víkveiji skrifar
Síðastliðinn laugardag var skýrt
frá því hér í blaðinu, að í lok
sl. árs hefði 1081 hundur verið á
skrá í Reykjavík og kvartanir vegna
hunda hefðu verið 557 á því ári.
Víkveiji heyrði einn af forsvars-
mönnum samtaka hundaeigenda
lýsa því í útvarpsviðtali, að þetta
væru ekki margar kvartanir, aðeins
sem svaraði einni og hálfri kvörtun
á dag. Hundaeigendur teldu þetta
ekki mikið.
Svona getur dómgreindin brugð-
ist fólki gersamlega. Þessi fjöldi
kvartana samsvarar því, að kvartað
hafi verið yfir rúmlega öðrum hveij-
um hundi, sem er á skrá! Það er
ekki lítið. Þvert á móti er það vís-
bending um, að öngþveiti ríki í
hundahaldi í höfuðborginni.
Hundar eru fallegir og skemmti-
legur félagi mannsins, á því leikur
enginn vafi. Þeir, sem eiga hunda,
hafa mikla ánægju af að umgang-
ast þá og skal ekki gert lítið úr
því. Augljóst er, að ekki verður
aftur snúið úr því, sem komið er.
Hitt er alveg ljóst, að hundahaldi
fylgja vandamál. I fyrsta lagi er
óþrifnaður af hundum, eins og sjá
má á götum borgarinnar í sívax-
andi mæli. í öðru lagi eru hundaeig-
endur alls ekki jafn ábyrgir og for-
svarsmaður þeirra vildi vera láta í
fyrrnefndu útvarpsviðtali. Það er
alltof mikið um að hundar gangi
lausir, jafnvel í miðborg Reykjavík-
ur, að ekki sé talað um á ýmsum
útivistarsvæðum.
Hundaeigendur verða að gera sér
grein fyrir því, að borgarbúar hafa
ekki allir jafn mikla ánægju af
hundahaldi þeirra og þeir sjálfír.
Þeim ber að sjá til þess, að aðrir
borgarbúar verði ekki lyrir óþæg-
indum af hundum þeirra. Fimm
hundruð fimmtíu og sjö kvartanir
á sl. ári eru því miður ekki til marks
um, að þeir hafi eðlilegan skilning
á því hver ábyrgð þeirra er.
H
itaveitan segist verða búin að
borga hina svonefndu Perlu
að fullu á næsta ári. Það er vísbend-
ing um, að bærilegur hagnaður sé
af rekstri Hitaveitunnar. Er ekki
kominn tími til, að eigendur hennar
njóti þeirrar velgengni í lægri hita-
veitugjöldum?
xxx
*
Idag er síðasti ársfundur Seðla-
banka íslands, sem dr. Jóhannes
Nordal situr, sem formaður banka-
stjórnar, en hann tilkynnti í ársbyij-
un, að hann mundi láta af störfum
nú í sumar.
Þessi fundur markar því mikil
tímamót í sögu Seðlabankans. Að
öðrum ólöstuðum hefur dr. Jóhann-
es byggt þennan banka upp og ver-
ið samnefnari hans í u.þ.b. þijá
áratugi. Á þessum tíma hefur hann
verið áhrifamesti mótandi efna-
hagsstefnu þjóðarinnar. Þess vegna
verður fróðlegt að fylgjast með
kveðjuræðu hans á ársfundinum í
dag.