Morgunblaðið - 13.05.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. MAÍ 1993
17
Doktor í skipulagsfræði
neikvætt viðhorf til þéttbýlis og
þeirra lífshátta sem voru taldir
fylgja því. Félagi minn franski
endurómaði aftur á móti viðhorf
gróins borgarþjóðfélags þar sem
gildi borgarmenningarinnar höfðu
lengi ráðið ríkjum. Þannig vill gild-
ismat manna á fortíðinni skipast
og víxlast eftir stað og stund.
Fáir munu þræta fyrir að hinni
þjóðernisrómantísku söguskoðun
fylgdi gylling á sveitamenningunni;
lengi vel var rík tilhneiging til að
meta hana einhliða út frá sjónar-
horni „betri“ bænda burtséð frá því
hvernig hún gat horft við frá sjónar-
miði annarra þjóðfélagshópa. Ekki
er um að villast að Baldur beinir
skeytum sínum gegn þessari gömlu
gyllingarhneigð en í offorsi sínu
stillir hann upp staðleysumynd
(útópíu) af Evrópsku borginni. Þar
ríkti að sögn frjálst og frjósamt
mannlíf, ósnortið af fátækt, arðr-
áni, kúgun og grimmd! Þannig er
einni falsmynd teflt fram gegn ann-
arri - og sagnfræðileg þekking fyr-
ir borð borin. Má vera rétt sem
fleygt hefur verið að fyrir Baldri
Hermannssyni vaki öðru fremur að
styrkja með öllum ráðum sjálfsí-
mynd íslendinga sem samkvæmis-
hæfra þegna í Stór-Evrópu. Liður
í því sé að fá okkur til að snúa baki
- með hryllingi - við íslenskri sveita-
menningu sem hluta af sögulegri
arfleifð okkar.
VI
Ætlast verður til þess að sjón-
varpsþættir um sögu landsins sem
mikið er kostað til svari lágmarks-
kröfum um fagleg vinnubrögð,
óhlutdrægni og réttsýni; því aðeins
er þess að vænta að þeir hafi upp-
lýsandi áhrif fremur en að vekja
hleypidóma eða festa þá í sessi.
„Sjokk“-meðhöndlun Baldurs á
sögulegum dæmum er án efa helst
til þess fallin að kalla fram hörð
tilfinningaleg viðbrögð; slík við-
brögð eru miklu líklegri til að snú-
ast í hleypidómi en til þess að stuðla
að yfirvegaðri gagnrýni.
Hafá má fyrir satt að órofa tengsl
séu milli söguskoðunar og framtíð-
' arsýnar eða -vitundar. Samkvæmt
því eru hugmyndir íslendinga um
samfélag forfeðranna ein helsta
uppistaðan í vitund þeirra um nútíð
og framtíð. I ljósi þessa ber ekki
síst að meta þetta fyrsta vers í
þáttaröð Baldurs Hermannssonar.
Höfundur er prófessor við
Kennaraháskóla Islands
til spillis. Hann varpaði líka fram
þeirri skoðun sinni við bandaríska
fréttamanninn, að svo virtist sem
Ameríkanar væru búnir að hefja
hvalina upp úr ríki dýranna og taka
þá í manna tölu.
Ég held, að Færeyingurinn hafi
nokkuð fyrir sér í þessu. Það sem
vera er, svo virðist að milljónir
manna í lægstu stéttum þjóðfélags-
ins hér, hafi um leið verið lækkað-
ar í tign og séu nú komnar í tölu
dýra. Afskiptaleysi yfirvalda og
alls þorra almennings á eymd hinna
heimilislausu, fíkniefnaneytenda,
geðveikra og margra annarra
hörmungarflokka, getur ekki verið
túlkað á annan veg: Hvalirnir eru
taldir göfugri, betri og „mannlegri“
heldur en þetta úrhrak þjóðarinnar.
Erfítt er að segja, hvaða áhrif
það myndi hafa á fiskmarkað ís-
lendinga í Bandaríkjunum, ef við
tækjum upp hvalveiðar að nýju.
Eins og minnst var á hér að ofan,
eru íslensku fyrirtækin og útflytj-
endur ekki eins viðkvæm fyrir
mótmælaaðgerðum eins og þau
voru 1989. En ísland má ekki láta
vangaveltur um það ráða gerðum
sínum. Ef landsmenn telja, að hval-
veiðar séu nauðsynlegar fyrir heill
þjóðarinnar, hefjum við aftur hval-
veiðar og látum kylfu ráða kasti.
Hvalamálið virðist hvort sem er á
hraðri leið að verða eitt af óleysan-
legu heimsmálunum á borð við
Norður-írland, Kýpur, Balkan-
hatrið og hatur gyðinga og araba,
svo eitthvað sé nefnt. Engar mál-
amiðlanir virðast vera tij, aðeins
fundahöld og frestanir. Á meðan
heldur lífið áfram.
BJARKI Jóhannesson lauk í vetur
doktorsprófi í skipulagsfræði frá
Oxford Polytechnic í Englandi.
Doktorsritgerðin fjallar um fé-
lagslegt og menningarlegt gildi
miðborga og heitir á frummálinu
The Socio-Cultural Role of City-
and Neighbourhood Centres in
Modern Society.
Bjarki rannsakar félagsleg sam-
skipti fólks í miðborgum, ásamt list-
rænu, sögulegu og menningarlegu
gildi þeirra. Hann sýnir fram á hvem-
ig þessir þættir geti unnið gegn
ýmsum sálfræðilegum og félagsleg-
um truflunum sem fylgja nútíma
borgarþróun og hvernig meta megi
gildi miðborganna í þessu sambandi
út frá hagfræðilegum hugtökum
(public goods). Þá sýnir hann hvern-
ig rekja megi þessa þætti til ýmissa
þjóðareinkenna. Loks fjallar doktors-
ritgerðin um þátt verslunar í lífí
miðborganna og samkeppni við stór-
ar verslunarmiðstöðvar utan þeirra.
Niðurstaðan er sú að í mörgum tilfell-
um beri stjómvöldum að styðja versl-
un í miðborgunum og spoma gegn
þróun verslunarmiðstöðva utan
þeirra. Staðarathuganir fóm fram í
Leicester í Englandi og Malmö í
Svíþjóð. Leiðbeinendur voru dr. Aug-
ustin Rodriguez-Bachiller og prófess-
or Patry Healy, en andmælendur
Brian Goodey og dr. John Punter,
sem öll em meðal virtustu skipulags-
fræðinga í Bretlandi.
Bjarki lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri 1969,
BS prófí í byggingarverkfræði frá
•Háskóla íslands 1974, prófi í arki-
tektúr frá háskólanum í Lundi í Sví-
þjóð 1977 og mastersprófi í skipu-
lagsfræði frá University of Illinois
at Urbana-Champaign í Bandarílq'-
unum 1983. Hann hefur hlotið eftir-
farandi námsstyrki: Fulbright styrk
1981, styrk úr sjóði Thor Thors 1981
og vísindastyrk Atlantshafsbanda-
lagsins 1987. Þá hlaut hann styrk
úr minningarsjóði Þorvaldar Finn-
bogasonar 1973.
Bjarki hóf doktorsnámið haustið
1986, en hefur jafnframt náminu
starfað sem skipulagsfræðingur við
Malmö Stadsbyggnadskontor í Sví-
þjóð, m.a. við skipulag landsvæðis
og umferðarmannvirkja þar sem hin
fyrirhugaða brú yfír Eyrarsund mun
nema land í Svíþjóð. Hann hefur
áður m.a. starfað á Borgarskipulagi
Reykjavíkur, sem skipulagsftilltrúi
Hafnarfjarðar og á Lunds Stadsarki-
tektkontor í Svíþjóð. Hann hefur rit-
að allmargar greinar um skipulags-
mál, m.a. í Lesbók Morgunblaðsins.
Bjarki er fæddur á Akureyri 10.
júlí 1949. Hann er sonur hjónanna
Helgu Amþóm Geirmundsdóttur og
Jóhannesar Jósepssonar fýrmrn
skrifstofumanns. Hann er kvæntur
Dr. Bjarki Jóhannesson
Katrínu Gunnarsdóttur frá Vest-
mannaeyjum, sem stundar nám í
fomleifafræði við háskólann í Lundi.
Þau eiga fjögur börn: Guðrúnu f.
1974, Maríu f. 1979, Kristínu f. 1981
og Jóhann f. 1987.
v
V
V
V
§
V
RENAULT19
Tvímælalaust hagkvæmustu
kaupin á ár.inu
V i \
1
I
j :
Öruggur og traustur - Rúmgóður og þœgilegur - Kraftmikill og glœsilegur
Þú hefur að minnsta kosti
19 ástæður til að skoða Renault 19
r Fjarstýröar samlæsingar Þokuljós að framan og aftan
Rafdrifnar rúður Beininnsprautun
Fjarstýrðir útispeglar Olíuhæðarmælir
Litað gler Höfuðpúðar á aftursætum
Samlitir stuðarar Niðurfellanlegt aftursæti
Snúningshraðamætir Fjölstillanlegtbílstjórasæti
Luxus innrétting 460 lítra farangursgeymsla
Vökvastýri 3 ára verksmiðjuábyrgð
Veltistýri 8 ára ryðvarnarábyrgð
Renault 19 var fyrst kynntur á árinu
1989 og hefur farið sigurför um Evrópu.
Við bjóðum nú nýjan Renault 19,
rúmgóðan og sportlegan fjölskyldubíl
sem tekið er eftir.
-og kostar aðeins kr. 1.289.000,-
(með ’metal" lakki, ryðvörn og skráningu)
Renault 19 er kominn með nýtt útlit,
nýja fallega innréttingu og 1800 cc. vél
með beinni innsprautun.
Forrnulal /A\ RENAULT
¥ RENAULT /***. Gullna ( stýriö \X/ 1991 1992
WILUAMS -RENAULT
HEIMSMEISTARI 1992 C M . i ““ 1993
Bílaumboðið hf.
Krókhálsi 1, Reykjavik - Sími 686633