Morgunblaðið - 13.05.1993, Blaðsíða 22

22 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. MAÍ 1993
Borgey hf. á Höfn í Hornafirði
Greiðslustöðvun o g nauða-
samningar virðast blasa við
Stærstu lánardrottnar fyrirtækisins og heimamenn munu funda um framhaldið á næstunni
BORGEY hf. á Höfn í Hornafirði mun að öllum líkindum
óska eftir greiðslustöðvun í kjölfar fundar með helstu
lánardrottnum sínum, sem haldinn verður nú á næst-
unni. Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins, er það
mat helstu lánardrottna Borgeyjar, sem um síðustu ára-
mót, skuldaði 1.238 milljónir króna, að fyrirtækinu sé
nauðugur einn sá kostur, að nýta greiðslustöðvunartíma-
bilið til þess að undirbúa formlega nauðasamninga.
Stærstu lánardrottnar fyrirtækisins eru Landsbanki Is-
lands, Atvinnutryggingadeild Byggðastofnunar og Fisk-
veiðasjóður íslands. Þessir þrír aðilar munu allir sam-
mála um að hafna óskum forsvarsmanna fyrirtækisins
um niðurfellingu skulda og skuldbreytingu í vílgandi
lán, án þess að til formlegra nauðasamninga komi. Auk
þessara lánardrottna er aðaleigandi Borgeyjar, Kaupfé-
lag Austur-Skaftfellinga (KASK) stór lánardrottinn, svo
og Olíufélagið hf. og Vátryggingafélag íslands.

HOFNIHORNFIRÐI
HORNFIRÐINGAR gætu á næstunni þurft að ganga í gegnum ákveðinn „megrunarkúr", til þess
að koma rekstri Borgeyjar, stærsta sjávarútvegsfyrirtækis staðarins, í viðunandi horf. Líklegast er
að fyrirtækið biðji um greiðslustöðvun og hefji í kjölfar þess undirbúning nauðasamninga við lána-
drottna sína.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
AGNES BRAGADÓTTIR
Viðmælendur mínir eru flestir
þeirrar skoðunar að þær
rekstraráætlanir Borgeyjar hf.
sem kynntar voru lánardrottnum
og bæjarstjóm Hafnar í Horna-
fírði í fyrrasumar, sem gerðu ráð
fyrir verulegri endurskipulagn-
ingu og hagræðingu hafi í engu
gengið eftir. Aðalhöfundur þess-
ara rekstraráætlana var Halldór
Árnason, framkvæmdastjóri
Borgeyjar. Hann mun hafa talið
að best yrði að bæta hag fyrir-
tækisins og afkomu með auknum
umsvifum, átaki í gæðastjórn og
framleiðslueftirliti. Hann er
sagður hafa verið eindregið and-
vígur því að fyrirtækið bætti
skuldastöðu sína með sölu á fisk-
veiðiheimildum, sem þó var rætt
á liðnu sumri. Því telja viðmæl-
endur mínir, að eftir 200 milljóna
króna tap á liðnu ári, þar sem
ekki var fallist á að fyrirtækið
seldi kvóta, að fyrirtækið hafí
tapað umtalsverðum fjármunum
á því að hafa ekki selt kvóta í
fyrra, þegar verð á kvóta og
fiskiskipum var hærra en það
er nú. Nú blasir við að fyrirtæk-
ið verði að selja hluta aflaheim-
ilda sinna, sem eru 5.119 þorskí-
gildistonn á þessu fiskveiðiári,
en við mun lægra verði en feng-
ist gat í fyrra. Halldór mun því
síður en svo hafa st.yrkt stöðu
sína sem framkvæmdastjóri fyr-
irtækisins á því tæpa ári sem
hann hefur stýrt því.
Ströng skilyrði lánardrottna
Meðal annars vegna þess að
endurbættar rekstraráætlanir
hafa ekki skilað sér í bættum
árangri og afkomu, heldur þvert
á móti, hefur Landsbankinn sett
fyrirtækinu ströng skilyrði um
endurfjármögnun og sölu eigna,
og gert fyrirtækinu að Ijúka
þeirri vinnu fyrir lok júnímánað-
ar. Frá þessu var greint í frétt
hér í Morgunblaðinu 24. apríl
síðastliðinn, þar sem fram kom
að bankinn gerði fyrirtækinu að
bæta skuldastöðu sína um 350
til 400 milljónir króna á næstu
tveimur mánuðum, með eigna-
sölu og/eða öflun nýs hlutafjár,
ella yrði lánafyrirgreiðslu við
fyrirtækið hætt.
Á aðalfundi KASK þann 4.
apríl 1992 var samþykkt tillaga
þess efnis að sameina allan sjáv-
arútveg félagsins og dótturfyrir-
tækja þess í eitt hlutafélag og
þann 1. júlí í fyrra tók Borgey
hf. dótturfyrirtæki félagsins við
allri fiskvinnslu KASK og útgerð
eftir að hafa keypt tilheyrandi
fasteignir, vélar og áhöld. KASK
á tæp 63% hlutafjár í Borgey,
en Bæjarfélagið Höfn er annar
stærsti hluthafinn, með rúm
30%, eftir 100 milljóna króna
hlutafjárframlag sitt í fyrrasum-
ar.
Bærinn narraður í
hlutafjáraukningu
Úr bæjarstjórn Hafnar í
Hornafírði heyrast háværar
óánægjuraddir í þá veru að þeg-
ar bærinn var fenginn til þess í
fyrrasumar að samþykkja að
leggja fram 100 milljónir króna
í aukið hlutafé til Borgeyjar,
hafi ákvörðun bæjarins m.a. ver-
ið byggð á rekstraráættun þeirri
sem kynnt var bæjarstjórninni.
Þar hafi verið reiknað með því
að greiðslur úr Verðjöfnunarsjóði
sjávarútvegsins á liðnu ári, rúm-
lega 90 milljónir króna, kæmu
Borgey hf. til tekna.
Niðurstaðan varð á hinn bóg-
inn sú, að KASK, aðaleigandi
Borgeyjar fékk þessar 90 millj-
ónir króna í sinn hlut, en ekki
Borgey. Ástæður þessa eru sagð-
ar vera þær, að sameining Bor-
geyjar og fiskvinnsluhluta KASK
hafði ekki farið fram, þegar
greiðslurnar úr Verðjöfnunar-
sjóði fóru fram. Þetta mun því
hafa verið lögum samkvæmt, en
engu að síður telja ákveðnir
heimamenn á Höfn, að bæjar-
stjórnin hafi beinlínis verið nörr-
uð til hlutafjárframlags upp á
100 milljónir króna, á fölskum
forsendum. Það er því talið afar
ólíklegt, að bærinn verði fús til
þess að taka með sama hætti
þátt í endurfjármögnun fyrir-
tækisins nú, hvað sem líður kröf-
um Landsbanka íslands og ann-
arra lánardrottna.
Óánægja með framkvæmda-
stjórann
Raunar mun óánægja bæjar-
félagsins ekki endilega beinast
að KASK í þessum efnum, þótt
greiðslur úr Verðjöfnunarsjóði
hafi lent þar innan dyra, heldur
fyrst og fremst að framkvæmda-
stjóra Borgeyjar, Halldóri Árna-
syni, sem kynnti rekstraráætlan-
imar með ofangreindum hætti.
Þótt þetta sé afstaða bæjar-
stjórnarmanna á Höfn, þá líta
lánardrottnar þetta mál talsvert
öðrum augum, þótt þeir eins og
aðrir segi að greiðslan úr Verð-
jöfnunarsjóði til KASK hafi verið
lögum samkvæmt og verið nýtt
lögum samkvæmt til þess að
greiða af tilteknum lánum í sjóð-
um og bönkum. Þeir telja að
engu að síður hafi KASK haft
ákveðið svigrúm til þess að láta
þessa greiðslu úr Verðjöfnunar-
sjóði hafa áhrif á eignarhlutföllin
í Borgey. Þeir telja óeðlilegt að
þar sem nýbúið var að sameina
reksturinn í Borgey, að KASK
hafi aukið hlutafjáreign sína með
þessum hætti, á sama tíma og
37% hluthafanna hafi þurft að
taka á sig skellinn óbættan á
liðnu ári. Það sé afar haldlítil
röksemd fyrir því að opinberir
aðilar og viðskiptabankinn komi
til aðstoðar með niðurfellingu
skulda og/eða skuldbreytingum
í víkjandi lán.
Nýjar rekstraráætlanir
í kjölfar þess að lánardrottnar
Borgeyjar eru farnir að ókyrrast
mjög, hafa ráðamenn fyrirtækis-
ins og bæjarfélagsins setið á rök-
stólum að undanförnu um með
hvaða hætti væri hægt að rétta
við rekstur Borgeyjar. Það mun
vera stærri hópur hluthafa og
stjórnenda sem kemur að samn-
ingu áætlana nú en í fyrra og
samkvæmt mínum upplýsingum
munu menn sammála um það
fyrir austan, að ekki verði hjá
því komist að selja eignir og taka
þann skell sem slíku fylgir. Er
um það rætt að á meðan enn sé
þess kostur að fara í greiðslu-
stöðvun og undirbúa nauðasamn-
inga, sé rétt að vinna að slíku.
Horfa menn þá til Vestfjarða,
Bolungarvíkur nánar tiltekið og
segja sem svo: Forsvarsmenn EG
biðu svo lengi með að taka þá
ákvörðun að fara í nauðasamn-
inga, að þegar ákvörðun var tek-
in um að fara þá leið, þá var hún
einfaldlega ekki lengur fær og
ekkert nema gjaldþrot blasti við.
Hornfirðingar virðast ætla að
láta víti þeirra Bolvíkinga verða
sér til varnaðar í þessum efnum,
og fullyrða að þeir ætli ekki að
fljóta sofandi að feigðarósi, held-
ur að takast hið fyrsta á við þann
vanda sem verði að leysa.
Raunar eru Hornfirðingar á
vissan hátt betur í stakk búnir
til þess að taka þeim skell sem
svo sársaukafullri aðgerð eins og
nauðasamningum fylgir, en Bol-
víkingar voru, því til þess að
gera vel stæð og öflug útgerðar-
fyrirtæki á Höfn, eins og til
dæmis Skinney hf. kynnu að
geta bætt við sig kvóta, ef Borg-
ey selur. Þannig þurfa Hornfirð-
ingar ekki endilega að óttast það
svo mjög að kvótinn, lífsafkoma
þeirra og atvinnutækifæri, þurfi
að hverfa úr byggðarlaginu, jafn-
vel þótt Borgey hf. þurfí að fara
í stífan megrunarkúr, til þess að
koma sjálfri sér í rekstrarhæft
horf á nýjan Ieik.
Vilja semja með formlegum
nauðasamningum
Stærstu lánardrottnar Bor-
geyjar, þ.e. Landsbankinn og
Átvinnutryggingadeild, munu
vera til viðræðu reiðubúnir að
fella niður þær skuldir fyrirtæk-
isins, sem ótrygg eða engin veð
eru til fyrir, eða með öðrum orð-
um, þeir eru reiðubúnir að af-
skrifa veðskuldir á fasteignum,
vélum og tækjum í landi, sem
ekki eru fullnægjandi veð til fyr-
ir, ef til formlegra nauðasamn-
inga kemur.
Fiskveiðasjóður hefur ávallt
fullnægjandi veð fyrir sínum lán-
um, þannig að hans veð eru hér
ekki í neinni hættu, ekki fremur
en fyrri daginn. Sjóðurinn hefur
aldrei 'léð máls á því að verða við
óskum skuldara um niðurfellingu
skulda, og engin ástæða er til
þess að ætla að afstaða Fisk-
veiðasjóðs í garð Borgeyjar verði
með öðrum hætti en til annarra
skuldara sjóðsins. Landsbankinn
og Atvinnutryggingadeild
Byggðastofnunar voru fyrir sitt
leyti reiðubúin til þess að afskrifa
óveðtryggðar skuldir EG á sínum
tíma, þegar enn var rætt um
nauðasamninga, og samkvæmt
mínum upplýsingum væru þessir
aðilar reiðubúnir til hins sama,
hvað varðar haldlitlar og illa
tryggðar kröfur á hendur Borg-
ey, ef til formlegra nauðasamn-
inga kemur. Búast má við að það
væri um 140 milljóna króna skuld
Borgeyjar við Atvinnutrygginga-
deild sem þannig kæmi til álita,
en enginn lánardrottnanna telur
koma til greina að semja um
skuldir þar sem veð eru í veiði-
skipum og bátum fyrirtækisins
og fiskveiðiheimildum þeirra.
Fulltrúar frá Landsbanka ís-
Iands, Atvinnutryggingadeild
Byggðastofnunar og Fiskveiða-
sjóði íslands munu nú á næstu
dögum eiga með sér fund, þar
sem farið verður yfir skuldastöðu
Borgeyjar og afstaða lánar-
drottnanna samræmd. í kjölfar
þess fundar, verður síðan haldinn
fundur með forsvarsmönnum
Borgeyjar og bæjarstjórnarinnar
á Höfn, þar sem reynt verður að
ákveða hvert næsta skref málsins
verður.