Morgunblaðið - 28.09.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1993
17
Morgunblaðið og land-
búnaðurinn — athuga-
semd við leiðaraskrif
eftir Gunnlaug
Júlíusson
Á undanförnum vikum hefur átt
sér stað mikil og iðulega heit
umræða um málefni landbúnaðar-
ins. Það er reyndar svo að varla
er hægt að tala um umræðu leng-
ur, heldur markvissa niðurrifs- og
ófrægingarherferð, þar sem beitt
er öllum tiltækum meðölum, hálfs-
annleik og beinum rangfærslum.
Það er ljóst að svo skipuleg um-
ræða fer ekki af stað nema vegna
þess að með henni sé mjög ákveð-
ið markmið og dettur manni helst
í hug að Alþýðuflokkurinn með
viðskiptaráðherra í broddi fylking-
ar sé að beija flokkinn saman um
málefni sem hann getur verið til-
tölulega sameinaður um, þannig
að hnípnir liðsmenn flokksins geti
strikað óþægilegar minningar um
afrek ráðherrans innan heilbrigði-
skerfísins út og staðið réttir í baki
á nýjan leik.
Morgunblaðið helgar leiðara
sinn málefnum landbúnaðarins
þann 9. sept. sl. og er skrifum
hagað í honum á þann veg að
ekki er hægt að láta það liggja í
þagnargildi.
Viðbrögð talsmanna
landbúnaðarins
í upphafí Ieiðarans er það full-
yrt að „talsmenn landbúnaðarins
taki hvers kyns gagnrýni óstinnt
upp og svara henni á þann veg
að hleypir illu blóði í gagnrýnend-
ur þeirra og raunar marga fleiri“.
Hér er nokkuð ofsagt, svo ekki
sé meira sagt. Það er því miður
svo að það er sárasjaldan sem
málefnaleg og uppbyggjandi
gagnrýni kemur fram um málefni
landbúnaðarins. Vanþekking og
öfgar eru sá gunnfáni sem gagn-
rýni á landbúnað siglir yfirleitt
undir. Þegar slík umfjöllun kemur
síðan frá mönnum í æðstu emb-
ættum þjóðarinnar eða undir
merkjum Háskóla íslands, sem
gerir trúverðugleika fullyrðing-
anna miklu meiri en komi hún frá
almenningi, þá er ekki nema eðli-
legt að viðbrögðin séu hörð.
Hægt er að rekja nokkur dæmi
um það úr umræðu liðinna vikna.
Er óeðlilegt að það vekji hörð
viðbrögð þegar dregin er stórpóli-
tísk niðurstaða af niðurstöðu svo-
kallaðra PSE útreikninga? Það er
upplýst að reikniaðferðin er ekki
burðugri en svo að skattapólitískar
ákvarðanir eins og að niðurgreiða
söluskatt á matvæli hafði á sínum
tíma venileg áhrif á niðurstöðu
útreikninganna. Opinber stuðning-
ur við landbúnaðinn mun lækka
verulega um næstkomandi áramót
þegar tekin verða upp tvö þrep á
VSK og þannig mun „kostnaður“
af landbúnaði lækka, samkvæmt
PSE aðferðinni!!
Er það veijanlegt að kalla svo-
kallaðan reiknaðan markaðsstuðn-
ing hreinan og óumdeilanlegan
kostnað neytenda, þegar heims-
markaðsverð á mjólk er fundið út
með því að reikna út verð á upp-
hrærðu undanrennudufti, smjöri
og vatni. Verð á þessum hræri-
graut er svo dregið frá mjólkur-
verði hérlendis og fullyrt að neyt-
endur geti sparað sér mismuninn
ef innflutningur á mjólk væri gef-
inn fijáls. Þessi vísindi koma frá
Háskóla íslands!
Er það eðlilegur málflutningur
að ræða um heimsmarkað með
búvörur eins og hvert annað Hag-
kaup sem öllum eigi að standa til
boða án aukakostnaðar?
Er það veijanlegt að reikna út
niðurstöður fyrir ísland með ann-
arri reikniaðferð en gert er fyrir
hin Norðurlöndin og nota annað
og eldra viðmiðunarár, en bera
niðurstöðurnar á borð sem alger-
lega sambærilegar?
Er það trúverðugt að fullyrða
það að íslenskir neytendur gætu
sparað sér 7% af heildarútgjöldum
heimilanna ef allur stuðningur við
landbúnaðinn felli niður og inn-
flufningur búvara væri gefinn
fijáls þegar kostnaður heimilanna
við kaup á mjólkurvörum, kjötvör-
um og eggjum er einungis 7,1%
af heildarkostnaði heimilanna
samkv. framfærsluvísitölu í júlí
1993?
Er það eðlilegar málflutningur
að storma á sviðið með 5 ára gaml-
ar tölur og tala út frá þeim eins
og ekkert hafi gerst í málefnum
landbúnaðarins, enda þótt það sé
staðreynd að á þessu tímabili hafi
róttæk stefnubreyting átt sér stað
í málefnum landbúnaðarins sem
m.a. lækkar útgjöld ríkisins vegna
hans verulega?
Á að láta það eins og vind um
eyrun þjóta þegar ráðherra í ríkis-
stjóm Islands fullyrðir það að nið-
urgreiðslur ríkisins vegna fram-
leiðslu á búi þar sem unnin eru
a.m.k. 4 ársverk auk sumarfólks
gangi til eins einstaklings, og ber
það síðan saman við laun forsætis-
ráðhera?
Framangreind dæmi gefa
glöggt yfírlit um það hve ófagleg
og öfgakennd umræða um málefni
landbúnaðarins er hérlendis. Það
er því alvarlegra þar sem þessi
dæmi eru sótt í málflutning fag-
manna frá Háskóla íslands og
ráðherra í ríkisstjóminni. Á ekki
að gera neinar kröfur um fag-
mennsku og ábyrgan málflutning
þegar rætt er um málefni landbún-
aðarins? Hvað yrði sagt ef málefni
verslunar, banka, lífeyrissjóða eða
opinberrar þjónustu væru rædd á
viðlíka nótum?
Sérstaða bænda?
í fyrrgreindum leiðara er farið
um það mörgum orðum að bændur
geti ekki gert kröfur til að sitja
við annað borð en annað fólk. Síð-
an er lögð á það áhersla að verði
samdráttur í neyslu búvara, eigi
bændur ekki að geta komið til rík-
isvaldsins og krafíst óbreyttra
tekna. Ég verð nú að segja að
þennan málflutning skil ég ekki
alveg. Veit leiðarahöfundur ekki
að ríkisvaldið ber ekki lengur
neina ábyrgð á sölu mjólkurafurða
og kindakjöts, eins og það gerði
áður? Dragist sala þessara afurða
saman, þá minnka niðurgreiðslur
ríkisins, svo einfalt er það. Um
þetta var samið fyrir tveimur og
hálfu ári milli bænda og ríkisvalds-
ins.
Það er ekki von að umræða um
landbúnaðarmál sé burðug, ef
þetta liggur ekki einu sinni ljóst
fyrir hjá leiðarahöfundi stærsta
blaðs þjóðarinnar. Þetta kemur
aftur fram síðar í leiðaranum, en
þar segir svo: „Þjóðin hefur ekki
lengur efni á að greiða milljarða
fyrir framleiðslu sem ekki er
markaður fyrir og_ hefur í raun
aldrei haft það.“ í búvörusamn-
ingnum sem undirritaður var fyrir
tveimur og hálfu ári, nánar tiltek-
ið 11. mars 1991, var um það
samið að útflutningsbætur á bú-
vörur skyldu falla niður frá og
með 1. sept. 1992. Á móti myndi
koma stöðugt niðurgreiðslustig.
Því þarf þjóðin ekki lengur að
greiða neina milljarða fyrir fram-
Nú er vmtanlegt á markað forritið Ritvöllur, sem er sérstaklega hannað til að auðvelda ritun íslensks máls.
Forritið getur leiðrétt stafsetningarvillur, birt beygingu orða, sýnt samheiti og flokkað orð, auk margs fleira.
Kitvöllur er uö öllu leyti Ýmsir möpMar eru Hxgt er aö láta Ritvöll birta
hannaöur hér á landi. fyrir liendi peyar krnur beypiyar oröa, hér t.d. mfn-
bess vepia ern allir aö pví aö yfirfara orös í eintölu og fleirtölu, meö
valyluggar á íslensku texta, svo sem flokkun eöa án yráiis. Komi sama orö-
auk pess sem vönduö og athugun á tíöní oröa myncl fyrir í 'öönim oröflokki er
íslensk handbók fýlgir. oy oröflokka. beyging pess einnig sýnd.
Ritvöllur mun aðeins kosta
9.900r
kr.
T.d. verður hœgt að greiða helminginn við kaup áforritinu
og restina með greiðslukorti sem greiðist u.p.b. manuði síðar.
ítarleg íslernk Bey£in$arsagiioröaeru HregteraölátaRihvll
samheitaoröabék er t.d. bxöi sýndur í fram- yfirfara skjöl og sé orö
iimbyggö í Rihvll, meö söguhoetti oy viötengingar■ ekki er rétt stafsett,
leyfi frá Minningarsjóöi hxtti, í nútiö oy pátíö, keniur forritiö meö
Þórbergs Póröarsonar og auk pess sem sjá má bxöi tillögur aö oröum
Maiyrétar Jónsdóttur. gennynd og miömynd. sem koma til greina.
Apple-umboðið
Skipholti 21, Rvk. Sími 91-624800
Gunnlaugur Júlíusson
„Eg verð nú að segja
að þennan málflutning
skil ég ekki alveg. Veit
leiðarahöfundur ekki
að ríkisvaldið ber ekki
lengur neina ábyrgð á
sölu mjólkurafurða og
kindakjöts, eins ogþað
gerði áður?“
Þróun síðustu ára
Kaflaskil urðu í íslenskri land-
búnaðarstefnu í þjóðarsáttar-
samningunum frægu í febrúar
1990. Aðilar vinnumarkaðarins,
ríkisvaldið og bændur hafa síðan
lagt grunn að nýrri landbúnaðar-
stefnu. Frá þeim tíma hafa íslensk-
ar búvörur lækkað verulega í verði
að raungildi. Þannig hefur þróun
búvöruverðs haldið niðri verðbólgu
í landinu, án þess að niðurgreiðsl-
ur hafi aukist. Bændur eru sá
aðili sem hafa staðið af heilindum
við sinn hlut í fyrrgreindri samn-
ingagerð og líklega engin stétt
lagt meira af mörkum í þeim til-
gangi að ná fram stöðugleika í
efnahagslífi þjóðarinnar. Því er
það eðlilegt að brugðist sé hart
við þegar ýmsir spámenn, minni
og stærri, halda uppi linnulausri
ófrægingarherferð á stéttina og
hið svokallaða landbúnaðarkerfi
eins og engin breyting hafi átt sér
stað. Það hefur enginn haldið því
fram að stéttin eða landbúnaðar-
stefnan sé hafin yfír gagnrýni.
íslenskir bændur og forysta þeirra
þekktu hins vegar sinn vitjunar-
tíma og hafa unnið að því hörðum
höndum. á undanförnum árum við
erfiðar aðstæður að breyta þeirri
stefnu sem lagður var grunnur að
fyrir rúmum 30 árum á tímum
Viðreisnarstjórnarinnar.
leiðslu sem hún hefur ekki þörf
fyrir. Þessi fróma ábending kemur
því tveimur og hálfu ári of seint.
Höfundur er hagfræðingur
Stéttarsambands bænda.
SÆTRE FYRIR SÆLKERANN
Kaptein kexið gerir lífið léttara
þegar allt annað bregst.
Hæfir öllu áleggi.