Morgunblaðið - 28.09.1993, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1993
Knútur Bruun stjórnarformaður Myndstefs um nýjan kynningarbækling
Upplýsa þarf rétthafa og
neytendur uin höfundarrétt
MYNDSTEF, hagsmunasamtök á sviði höfundarréttar á
myndverkum, hefur sent frá sér kynningarbækling um
höfundarréttamál myndhöfunda. Knútur Bruun, stjórnar-
formaður Myndstefs, segir tilganginn með útgáfunni að
skýra fyrir rétthöfum, almenningi og birtingaraðilum þær
reglur sem gilda um höfundarétt myndverka hérlendis og
hvaða afleiðingar brot á honum geta haft, og festa sig í
vitund þeirra sem hlut eiga að máli.
Morgunblaðið/J úlíus
Myndstef
„EF við miðum okkur við höfundarréttarlöggjöf á hinum Norður-
löndunum erum við mikil framúrstefnuþjóð," segir Knútur Bruun
stjórnarformaður Myndstefs.
Höfundarlögin eru að megin-
stofni til frá 1972 en veigamiklar
breytingar voru gerðar á þeim
1984 og 1992. Myndstef hóf
starfsemi sína snemma árs 1991
og vann í fyrstu aðallega að
framgangi lagasetningar um
myndlistarrétt, en því starfi lauk
á vormánuðum 1992 þegar lögin
voru samþykkt. Myndstef hlaut
þá lögformlega viðurkenningu
menntamálaráðuneytisins til að
annast hagsmunagæslu fyrir
myndhöfunda. Að sögn Knúts
eru nú 800 aðilar félagsmenn í
Myndstefi og telur það innan
sinnan vébanda alla félagsmenn
Sambands íslenskra myndlistar-
manna, Ljósmyndarafélags ís-
lands, Félags íslenskra teiknara,
Félags grafískra teiknara, Arki-
tektafélags ísland og Deildar
leikmynda-og búningahöfunda,
auk nokkurra einstaklinga sem
fara með höfundarrétt.
„Myndstef hefur fengið inn-
göngu í Fjölís sem innheimtir
fyrir ljósritun í skólum og hefur
fengið aukaaðild að Innheimt-
umiðstöð gjalda sem innheimtir
gjöld af auðum mynd-og hljóð-
böndum,“ segir Knútur. „Félags-
menn greiða ekki félagsgöld og
því koma helstu tekjulindir sam-
takanna frá fyrrnefndum stofn-
unum fyrst í stað, en einnig má
búast við að þóknun sú sem sam-
tökin taka af innheimtu höfunda-
réttar og nemur 20% af gjaldi,
skapi traustan rekstrargrundvöll
þegar á líður.“ Samtökin und-
irbúa nú samninga við Félag ís-
lenska bókaútgefenda og við
sjónvarpsstöðvarnar í framhaldi
af því.
Höfundarréttamál hér á
undan öðrum Norðurlöndum
„Ef við miðum okkur við höf-
undarréttarlöggjöf á hinum
Norðurlöndunum erum við mikil
framúrstefnuþjóð," segir Knút-
ur. „Þannig höfum við verið á
undan þeim með ýmis merkileg
úrræði varðandi höfundarrétt,
sem hafa reyndar verið komin á
annars staðar í Evópu og eru
núna að hefja innreið sína á
Norðurlöndunum."
Knútur segir að tónlistarmenn
hafi fyrstir listamanna hérlendis
vaknað til vitundar um gildi höf-
undarréttar og háð baráttu til
að tryggja sér hann fyrir 40-50
árum síðan. Rithöfundar hafi
fylgt í kjölfarið fyrir einum
tveimur áratugum, en myndlist-
armenn ekki fyrr en fyrir örfáum
árum síðan. Því sé árangur sá
sem náðst hafi í höfundarréttar-
málum þeirra nú nýverið sérstakt
fagnaðarefni, einkum þegar haft
sé í huga hin mikla notkun á
myndefni í fjölmiðlum sem ykist
stöðugt í samræmi við útþenslu
prent-og ljósvakamiðla, tölvu-
notkun og ljósritun.
Fyrst og fremst greiðsla fyrir
endurnotkun
Aðspurður um hvort þorri
myndefnis í fjölmiðlum gegni
ekki kynningarhlutverki fyrir
höfunda þeirra, svarar Knútur
því til að það sjónarmið sé að
mestu úrelt. „Lagaákvæði heim-
ila vissulega að fjölmiðill kynni
væntanlega eða yfirstandandi
sýningu myndlistarmanns án
sérstaks gjalds fyrir myndbirt-
ingu. En ef fjölmiðillinn notar
myndverkið aftur í öðru sam-
hengi eða annar fjölmiðill hyggst
endurbirta verkið, verður að
greiða tilskylið gjald fyrir. Mynd-
stef er fyrst og fremst að krefj-
ast greiðslna fýrir endurnotkun
á myndum og gæta þess að verk
höfunda séu ekki birt í bókum,
tímaritum, sjónvarpi eða annars
staðar án leyfís rétthafa og
greiðslu fyrir. Myndstef safnar
upplýsingum um notkun mynd-
efnis félagsmanna, og ef brotið
er á höfundarrétti þeirra eru
hlutaðeigandi aðilar í fyrstu
krafðir um borgun en lögsóttir
ef þeir neita, þótt við reynum í
lengstu lög að fara samninga-
leiðina."
Myndstef hefur gefíð út gjald-
skrá fyrir myndbirtingu sem
Knútur segir að sé til viðmiðun-
ar. Hann segir höfundarrétt al-
mennt tilheyra höfundi, en að
höfundi látnum falli rétturinn til
erfíngja. Miðað er við að gildis-
tími höfundarréttar sé 50 ár eft-
ir lát höfundar og er öllum heim-
il birting á verki hans eftir þann
tíma án sérstakrar greiðslu.
Volkswagen
HEKLA
Laugavegi 170 -174 • Sími 69 55 00
L
VERND
UMHVERFIS-
VIHURKENNING
IQNIANASlODS
Nýr VW Golf ó aðeins 1.058.
Það er ekki oft sem eðalvagn á
borð við VW Golf b/ðst á jafn
lágu verði og raun ber vitni:
1994 árgerðin af þessum
þýska gæðabíl kostar nú
aðeins 1.058.000 kr.
MIKIL GÆÐI
FYRIR
LÍTIÐ VERÐ