Morgunblaðið - 28.09.1993, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1993
C4í/é;GI65-S
ÞJÓNUSTA
Vidgerdir og
allir algengir
varahlutir
fyrir
myndlykla
gegnt Þjóðleikhúsinu,
101 Reykjavík, sími 28636.
PIERPOÍIT
SVISS
Pierpont er eitt sterkasta
og endingarbesta úrið.
Gerið góð kaup
GARÐAR ÓLAFSSON
Úrsmiður - Lækjartorgi -
sími 10081.
Hönnun
Lesefnið þarf að
vera aðgengilegt
Rætt við útlitshönnuðinn Jan V. White um hönnun o g útlit dagblaða
og ferðalög um ísland
FALLEGASTI staðurinn á íslandi að mati Jan V. White er Kerið
í Grímsnesi. Hann hefur ekki komið þangað í rúmlega 20 ár og
á leiðinni minnist hann þess að hann saknar rauða vegarins sem
lá um Grímsnesið. Honum finnst ísland vera heillandi, ósnortin
náttúran einstök í sinni röð. „Getur þú ímyndað þér hvernig
svona staður liti út í Bandaríkjunum,“ segir hann þegar hann
sér Kerið. „Það væru girðingar og tröppur út um allt og skilti
sem bönnuðu manni að. fara þangað sem mann langaði." White,
sem er útlitshönnuður og vinnur við að halda fyrirlestra um
fagið víðsvegar um heiminn, var staddur hér á landi nýlega þar
sem hann hélt námskeið á vegum Iðntæknistofunar og Prent-
tæknistofnunar.
White hefur komið hingað til
lands þrisvar sinnum, fyrst í lok
sjöunda áratugarins þegar Íslend-
ingar voru nýbúnir að skipta yfir
í hægri umferð. „Ég var hér á ferð
með konu minni, þremur sonum
og vini elsta stráksins. Við ókum
fram á eitt af skiltunum sem
minntu ökumenn á hægri umferð-
ina og þar sem það var allt brotið
ákvað ég að hirða það. Nú hangir
það í bílskúrnum heima í
Connecticut þar sem það minnir
mig alltaf á Ísland."
White hóf feril sinn sem útlits-
hönnuður þegar hann var ráðinn
til Architectual Forum um miðjan
sjötta áratuginn. White segir að
tímaritið hafi á þeim tíma verið
það virtasta á sviði byggingarlistar
og arkitektúrs í heiminum. Það var
í eigu Time-fyrirtækisins og vann
hann hjá því í 13 ár eða allt þar
til hann setti á fót eigið fyrirtæki
árið 1964 og fór að halda nám-
II3ICMIEGA
vítamín og kalk
fæst í apótekinu
skeið og fyrirlestra um útlitshönn-
un tímarita og dagblaða.
Hann er arkitekt að mennt, en
segist sjálfur aldrei hafa haft
áhuga á því að starfa sem slíkur.
Upphaflega hafí hann ætlað að
verða myndhöggvari. Föður hans
hafi litist svona rétt mátulega á
hugmynd sonarins og hafí farið
með hann í heimsókn til mynd-
höggvara í London. Myndhöggvar-
inn spurði White hvort hann þyrfti
að verða myndhöggvari. Þegar
svarið var nei hafí listamaðurinn
sagt „Farðu þá að gera eitthvað
annað.“
Arkitektúr varð ofan á. Þegar
hann hóf að starfa við útlitshönnun
varð ekki aftur snúið; hann heillað-
ist af starfinu og gaf sig allan að
því. Á ferli sínum hefur White
komið víða við og síðan hann stofn-
aði eigið fyrirtæki árið 1964 hefur
hann starfað fyrir mörg stórfyrir-
tæki við útlitshönnun prentgripa
sem þau gefa út og unnið sem
ráðgjafi víða. Sem dæmi um fyrir-
tæki sem hann hefur unnið fyrir
eru IBM, Eastman Kodak, Hew-
lett-Packard, National Geographic,
New York Times, Hjemmet í Nor-
egi og SAS. Hann hefur einnig
gefíð út fjölda bóka um útlitshönn-
un og kennt við háskóla í Banda-
ríkjunum.
White á önnur áhugamál en
starfið og ber þá fyrst að nefna
ferðalög. Hann og kona hans ferð-
ast mikið og hafa komið víða.
Meðal annars hafa þau heimsótt
Nýju-Gíneu, Suðurheimskautið,
Afríku og svo ferðast til íslands.
Tilviljun ein réði því að þau komu
hingað til lands á sínum tíma.
White segir að þau hjónin hafi
verið stödd í matarboði kvöld eitt.
Konan hans hafi skellt fram þeirri
spurningu hvert þau hjónin gætu
skroppið í 10 daga, á stað sem
væri ólíkur öllu öðru og einn mat-
argesturinn stakk upp á íslandi.
Mikilvægt að hanna
fyrir lesendur
White hefur mjög ákveðnar
skoðanir á því hvernig fréttarit,
hvort sem það eru dagblöð eða
tímarit, eigi að líta út. Það sem
White fínnst mestu máli skipta við
útlitshönnun dagblaða og tímarita
er að þau séu aðgengileg fyrir les-
endur. Hann er lítið hrifinn af
ýmiss konar tiktúrum hönnuða
sem reyna að vera frumlegir. „Það
er ekkert nýtt undir sólinni," segir
hann. I staðinn finnst honum að
útlitshönnuðir eigi að verða meiri
blaðamenn og markmiðið eigi að
vera að gera hlutina sem aðgengi-
legasta fyrir lesendur.
Sem dæmi tekur hann myndirn-
ar hér á síðunni sem hann segir
lýsa í hnotskurn mismunandi við-
horfi hönnuðar og blaðamanns. Á
síðunni þar sem aðeins sést texti
segir White vera draum blaða-
mannsins, en hin myndin sé dæmi
um það þegar hönnuðurinn fleygir
allri skynsemi út í veður og vind,
hið skrifaða mál verður aukaatriði
en öll áherslan lögð á sem flott-
ustu og mest áberandi 'hönnunina.
„Það verður að finna hinn gullna
meðalveg milli þessara tveggja
öfga til þess að gera blöðin að-
gengileg og auðveld aflestrar,“
segir White.
White segir að það mikilvægasta
sem hafa verði í huga við hönnun
prentgripa sé hvers vegna fólk
sækist eftir að lesa hlutinn. „Mikil-
vægasta manneskjan í lífi lesenda
séu þeir sjálfir," segir hann. Því
sé spurningin í huga allra „hvað
er í blaðinu handa mér.“ Þess
vegna verði hönnuðurinn að setja
eigið egó til hliðar og fara að hugsa
um fyrir hvern er verið að gera
hlutinn, fyrir hönnuðinn eða fyrir
lesandann.
Blaðsíður verða að vera
byggðar upp á rökréttan hátt
Einnig yerði að hafa í huga að
í upphafi fletti lesendur blöðunum
lauslega og því verði að reyna að
ná athygli þeirra og fá þá til að
staldra við og lesa meira. Þetta sé
gert til dæmis með myndum, fyrir-
sögn og myndatextum. Síðurnar
verði að vera rökréttar og upplýs-
ingarnar verði að koma í.réttri röð.
Þegar verið er að hanna blöð
leggur White áherslu á að hönnuð-
urinn íhugi heildarútlit tímaritsins
eða blaðsins. Það skipti miklu
máli að efnið flæði áfram og útlit-
ið haldi svipuðum stíl útgáfuna í
gegn. White segir að það verði
líka að athuga að lesandinn eigi
SIEMENS
Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara!
Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið!
• Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6.
• Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13.
• Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála.
• Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25.
• Grundarfjöröur: Guðni Hallgrúnsson, Grundargötu 42.
• Stykkishólmur: Skipavík, Hafnargötu 7.
• Búöardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12.
• ísafjöröur: Póllinn hf., Aðalstræti 9.
• Blönduós: Hjörleifur Júlíusson, Ennisbraut 1.
• Sauðárkrókur: Rafsjá hf., Sæmundargötu 1.
• Siglufjöröur: Torgið hf., Aðalgötu 32.
• Akureyri: Ljósgjafínn, Ráðhústorgi 7a.
• Húsavík: Öryggi sf., Garðarsbraut 18a.
• Þórshöfn: Norðurraf, Langholti 3.
• Neskaupstaöur: Rafalda hf„ Hafnarbraut 24.
• Reyöarfjörður: Rafnet, Búðareyri 31.
• Egilsstaöir: Raftækjav. Sveins Guömunds., Kaupvangi 1.
• Breiödalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Asvegi 13.
• Höfn í Hornafiröi: Kristall, Hafnarbraut 43.
• Vestmannaeyjar: Tréverk hf„ Flötum 18.
• Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4.
• Selfoss: Árvirkinn hf„ Eyrarvegi 29.
• Garöur: Raftækjav. Sigurðar Ingvarssonar, Heiðartúni 2.
• Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.
c co
zj
^2
0*0
|8
3 %
Sg
3 2:
oS
Q Q'
u
3
qS
=50
D
a