Morgunblaðið - 13.01.1994, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ DAGLEGT LÍF FIMMTUDAGUR 13. JANÚAR 1994
Morgunblaðið/Sverrir
Lilja Hrönn Hauksdóttir, eigandi Cosmo, með viðurkenningarskjalið.
Með henni á myndinni eru Gunnar Guðjónsson formaður Laugavegssam-
takanna og Gunnhildur Þórarinsdóttir, sem sér um gluggaútstillingar
fyrir Cosmo.
Laugavegssamtökin
verðlauna gluggaútstillingar
FIMM verslanir við Laugaveg og Bankastræti fengu viðurkennmgar
Laugavegssamtakanna fyrir fallegar útstillingar í verslunargluggum
sínum fyrir jólin og er þetta annað árið í röð sem slikar viðurkenn-
ingar eru veittar.
Verslunin Cosmo fékk flestar til-
nefningar dómnefndar, alls fjórar.
Sigurboginn fékk þrjár tilnefningar
og Blómalist, Englabörnin og Jón
og Óskar tvær tilnefningar hver.
Eigendum þessara fímm verslana
voru afhent sérstök viðurkenning-
arskjöl í fyrradag.
Dómnefnd skipuðu Guðni Páls-
son arkitekt, Sigríður Sigurðardótt-
ir markaðsstjóri, Ernst Backmann
auglýsingateiknari og Pétur Svein-
bjarnarson framkvæmdastjóri. Aðr-
ar verslanir, sem tilnefningu hlutu,
eru: Studio, MFG, Mondo, snyrti-
vöruverslunin Jamí, Herramenn,
Gleraugnasalan, Gæjar og Gull og
silfur. ■
Gufugleypirinn
bruðlar með hitaorku
Gufugleypir, sem stilltur er á hæstu stillingu, notar 150% meira
rafmagn en ef hann er stilltur á lægri stillingu. Hæstu stillinguna
er óþarfi að nota nema þegar steiktur er eða soðinn matur, sem
lyktar mjög mikið.
Ef notaður er gufu-
gleypir, sem sogar
loftið út, ber að hafa
í huga að nýtt loft
þarf að sogast inn í
eldhúsið um opna
glugga eða frá öðrum
vistarverum. Besta
loftræstingin næst því
að loka eldhúsglugga-
num, en opna hurð að
öðrum vistarverum,
þar sem gluggar eru
opnir.— Árangurinn
verður sá að loft streymir frá þess-
um vistarverum í eldhúsið. Þar sem
upphitun er dýr, þarf að hafa í
huga að gufugleypirinn bruðlar með
hitaorku. Því ska! ekki nota hann
meira en þörf er á, segir í bæklingi
frá Rafveitu Akraness.
Gufugleypar, sem ekki blása loft-
inu út, eru með síum, sem hreinsa
loftið. Þeim þarf að halda hreinum
eða skipta reglulega út fyrir nýja.
Aðrir eru með sigti sem þarf að
endurnýja ársfjórðungslega.
Svona er gott
að geyma banana
Kona að nafni Þorbjörg hringdi
í okkur og sagðist alltaf pakka
bönunum inn í gamalt Morgun-
blað áður en hún setti þá í ísskáp-
inn. Með þessu móti þroskuðust
þeir ekki of fljótt né yrðu svart-
ir og linir. ■
Útsalan hefst á
moreun í
Kringlunni
Er áfram í fullum gangi á Laugavegi 89
30-70% afsláttur
Það getur beinlínis verið
fitandi að sleppa morgunmatnum
ÞEIR sem sleppa morgunverði oft í viku, fá minna en ráðlagðan
dagskammt af flestum nauðsynlegum næringarefnum úr fæð-
unni. Það er ekki bara óhollt að sleppa morgunmat heldur getur
það beinlínis verið fitandi. Könnun Manneldisráðs á mataræði
unglinga sem gerð var sl. vetur sýndi að þeir sem sleppa morgun-
matnum eru yfirleitt heldur feitari en hinir sem byrja daginn
með hollum mat. Þeir fyrrnefndu borða mun meira af sælgæti
og ruslfæði og fá minna af nauðsynlegum næringarefnum.
_ Þetta má lesa í nýlegum -----------------------------------
£5 bæklingi Manneldisráðs,
„Maturinn skiptir máli“, sem
Jjjj dreift hefur verið til 8. 9 og
J 10. bekkinga. Efni hans
J byggist að nokkru leyti á
niðurstöðum fyrrnefndar
könnunar auk þess sem fjall-
að er um gildi morgunverð-
^ ar, megrunaráráttu margra
unglinga, mikilvægi næring-
arríkrar fæðu og sykurneyslu
unglinga.
Samkvæmt niðurstöðunum fær
um fjórða hver unglingsstúlka
minna en ráðlagðan skammt af
kalki daglega, sem er sérstaklega
slæmt, því bein kvenna missa
meira kalk með aldrinum en bein
karla. Ef kalkið skortir við 12-16
ára aldur ná beinin aldrei að vinna
það upp og það getur haft afdrifa-
ríkar afleiðingar síðar á ævinni.
Tvö til þrjú mjólkurglös á dag
ásamt mjólk út á morgunkorn og
osti á brauðið tryggja nægilegt
kalk.
Meðalsykurneysla 14 ára ungl-
inga samsvarar um það bil 2 dl á
dag og kemur stór hluti sykursins
úr gosdrykkjum og sykruðum
svaladrykkjum. Unglingum er því
ráðlagt að minnka gosdrykkju og
auka vatnsneyslu sem er drykkur
náttúrunnar og ókeypis í þokka-
bót.
Skyndiréttir á borð við ham-
borgara, pítur og pítsur þurfa
ekki að vera nein óhollusta. Hins-
vegar er það oftast kokkteilsósan
sem gerir gæfumuninn hvað holl-
ustuna varðar. Hún er það fiturík
að hitaeiningarnar í einum ham-
borgara tvöfaldast og ijúka úr
300 í 600 ef minnsta skammti af
kokkteilsósu er neytt með. Al-
gengur skammtur af venjulegri
pítusósu á skyndibitastað, 1 dl,
hefur hvorki meira né minna en
650 hitaeiningar. Af einhveijum
ástæðum borða íslenskir ungling-
ar óvenju lítið grænmeti eða sem
svarar hálfum tómat á dag. Heit
pítubrauð með góðri grænmetis-
fyllingu og „léttri" pítusósu geta
á hinn bóginn verið góð tilbreyting
frá venjulegum samlokum þegar
komið er heim úr skólanum. Gott
er að setja saxað kínakál, agúrk-
ur, tómata og papriku með vín-
beijum eða kíví í pítubrauðin.
Annars er um að gera að nota
það sem til er í ísskápnum hveiju
sinni og muna að sósan ein og
sér getur haft úrsiitaáhrif á holl-
ustuna. Við látum fljóta með tvær
uppskriftir af „léttsósum“, sem
fengnar eru úr fyrrnefndum bækl-
ingi Manneldisráðs.
Pítusósa meö
sinnepi og sýrö-
um gúrkum
2 dl súrmjólk
2 msk. léttmajones
______2 msk. saett relish__
2 tsk. sinnep
karrí
Pítusósa meö
sítrónu
2 dl súrmjólk
1 tsk. sykur
lh tsk. basilikum
1 tsk. sítrónusafi
4000 fyrirspurnir á ári
berast til Leiðbeiningastöðvar heimilanna
HVERNIG á að elda svínaskanka, hvaða þvottavél-
ar reynast best, hvernig næ ég kaffi úr austur-
lenska teppinu og get ég fryst papriku?
Þegar spurningar á við þessar rísa upp þá er
hægt að taka upp símtólið og þær Steinunn Ingi-
mundardóttir og Steinunn V. Óskarsdóttir hafa
svör á reiðum höndum. Þær vinna hjá Leiðbein-
ingastöð heimilanna.
Fyrir þrjátíu árum var samþykkt
á landsfundi Kvenfélagasambands
íslands að stofna rannsóknarstöð á
málefnum heimilanna og bent var á
að stofnunin gæti starfað í samvinnu
við aðrar rannsóknarstofnanir ríkis-
ins. Skrifstofa Kvenfélagasambands
Islands átti að vera miðstöð fræðslu-
þjónustunnar. Þar með var lagður
grundvöllur að Leiðbeiningastöð
heimilanna.
Að sögn Steinunnar Ingimundar-
dóttur forstöðukonu Leiðbeininga-
stöðvarinnar koma að meðaltali um
tuttugu fyrirspurnir á dag og þeim
fer fjölgandi. Steinunn segir að
spurst sé fyrir um ýmislegt, í meira
en þúsund tilvikum leitaði fólk ráða
vegna kaupa á heimilistækjum en
blettahreinsun, glóðarsteikingu og
næringu móður og barns, svo eitt-
hvað sé nefnt.
Leiðbeiningastöð heimilanna sem
er til húsa á Hallveigarstöðum er
opin alla virka daga frá klukkan 9-17
og starfsmennirnir eru tveir, Stein-
unn Ingimundardóttir hússtjórnar-
kennari og Steinunn V. Óskarsdóttir
sagnfræðingur. ■
Steinunn
Ingimundar-
dóttir og
Steinunn V.
Óskarsdóttir
einnig er verið að forvitnast um þrif,
matreiðslu og manneldi.
Fræðslan fer að mestu fram í
gegnum síma og kostar ekki annað
en símtalið sjálft. Hinsvegar eru
fræðslurit og tímaritið Húsfreyjan
einnig í umsjá Kvenfélagasambands-
ins og þau rit eru seld. Fræðsluritin
eru orðin 18 og fjalla um ýmis efni
s.s. gerbakstur, frystingu matvæla,
Nokkrar hnetur á dag
virðast hafa jákvæð áhrif á blóðfitu
NOKKRAR hnetur á dag geta haft góð áhrif á Iíkamsstarfsemina, sér-
staklega með tilliti til blóðfitu, segir Giuliana Vitali sem skrifar um
heilsumál i ítölsku útgáfu tímaritsins Cosmopolitan.
Hún segir að hóflegt magn af
hnetum minnki LDL-blóðfitu sem
er skaðlég, en auki HDL-blóðfitu
sem er góð fyrir líkamann. Það sé
þó háð því að fita og hitueiningar
séu fengnar úr hnetum á kostnað
fitu og hitaeininga úr öðrum mat-
vælum. Ekki þýði sem sagt að bæta
hnetum á fitu-og hitaeiningaríkan
matseðil dagsins.
Að sögn GiulÍQnu Vitali minnkar
„vonda“ blóðfitan um 16% séu
nokkrar hnetur borðaðar á hveijum
degi, en á sama tíma aukist „góða“
blóðfitan um 5%. Hún segir að nið-
urstöður bandarískrar rannsóknar
við Kaliforníuháskóla hafi leitt þetta
í ljós. Rannsóknin var takmörkuð
við karlmenn á aldrinum 21 til 43
ára og segist Giuliana Vitali ekki
vita til að í bígerð sé að gera sam-
bærilega rannsókn meðal kvenna.
í breskri bók, The Foods of Love
segir að til forna hafi Rómveijar og
Grikkir fleygt valhnetum yfir brúð-
hjón og því haft áþekkan sið og við
þekkjum núna, að fleygja hrísgijón-
um yfir nýgift hjón. Skurn af hesli-
hnetum var brennd og átti brennan
að færa brúðhjónum hamingju og
frjósemi. Höfundur bókarinnar, Max
de Roche fullyrðir að hnetur auki
kynorku, en hvergi kemur fram að
rannsóknir hafi verið gerðar á sann-
leiksgildi þeirrar trúar. ■